Հայաստանի համայնքներ

Հայաստանի համայնքներ, տեղական ինքնակառավարվող վարչատարածքային միավորներ Հայաստանում։ Համայնքները ընդգրկում են մեկ կամ ավելի թվով բնակավայրեր։ Հայաստանի բոլոր բնակավայրերն առանձին կամ այլ բնակավայրի (բնակավայրերի) հետ ընդգրկված են համայնքների մեջ։ Երևան և Գյումրի քաղաքները նույնպես համայնք են։ Հայաստանում տեղական ինքնակառավարման իրականացումը կարգավորվում է Հայաստանի Uահմանադրությամբ, որի 9-րդ գլխի 179-190 հոդվածներն ուղղակիորեն սահմանում են տեղական ինքնակառավարման հարցերը, «Տեղական ինքնակառավարման մասին» Հայաստանի oրենքով, որը հիմնվում է Տեղական Ինքնակառավարման մասին Եվրոպական Խարտիայի վրա, այլ oրենքներով և իրավական ակտերով^[1]։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Համայնք

Մեկ բնակավայր ընդգրկող համայնքին տրվում է այդ բնակավայրի, երկու և ավելի բնակավայր ընդգրկող համայնքին՝ առավել բնակչություն ունեցող բնակավայրի անվանումը։ Մեկից ավելի բնակավայր ընդգրկող համայնքի վարչական կենտրոն համարվում է առավել բնակչություն ունեցող բնակավայրը։ Կան նաև բացառություններ, օրինակ՝ Նաիրի, Անի, Արաքս և այլ համայնքներ։ Հայաստանում գոյություն ունեն նաև ազգային փոքրամասնություններով բնակեցված համայնքներ (Ֆիոլետովո, Վերին Դվին, Արզնի և այլն)։

Համայնքի սեփականությունը տնօրինելու, համայնքային հարցեր լուծելու համար ընտրվում են տեղական ինքնակառավարման մարմիններ (ՏԻՄ)՝ համայնքի ղեկավարներ և համայնքի ավագանիներ, որոնք օրենքով սահմանված կարգով ընտրվում են 5 տարի ժամկետով՝ ընդհանուր, հավասար, ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա՝ գաղտնի քվեարկությամբ։ Համայնքի ավագանու անդամների թիվը պայմանավորված է համայնքի բնակչության թվով և կարող է կազմել 5-65 հոգի^[1]։

Երբեմն հայերենում համայնք են անվանվում նաև հայկական տարբեր կազմակերպություններ (կրոնական համայնք, քաղաքային համայնք, հայկական համայնքները սփյուռքում և այլն)։ Հայկական համայնքներ կան Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, Ռուսաստանում, Իրանում, Ֆրասնիայում և այլուր։

[1]

Անվանում	Մակերես (կմ²)	Բնակչություն	Համայնքի կենտրոն	Բնակավայրեր	Նշումներ	Ծանոթագրություն
Աշտարակ համայնք	656․98	25,107	Աշտարակ	Ագարակ, Աղձք, Անտառուտ, Ավան, Արագածոտն, Արուճ, Արտաշավան, Բազմաղբյուր, Բյուրական, Դպրեվանք, Լեռնարոտ, Լուսաղբյուր, Խնուսիկ, Կարբի, Կարին, Կոշ, Ղազարավան, Մուղնի, Նիգատուն, Նոր Ամանոս, Նոր Եդեսիա, Նոր Երզնկա, Ոսկեհատ, Ոսկեվազ, Սաղմոսավան, Սասունիկ, Վերին Սասունիկ, Տեղեր, Ուշի, Ուջան, Փարպի, Օհանավան, Օշական, Օրգով		^[6]
Ապարան համայնք	612․89	25,172	Ապարան	Արագած, Արայի, Ափնա, Եղիպատրուշ, Երնջատափ, Թթուջուր, Լուսա, Ծաղկաշեն, Կայք, Հարթավան, Ձորագլուխ, Մելիք, Նիգավան, Շենավան, Շողակն, Չքնաղ, Ջրամբար, Սարալանջ, Վարդենիս, Վարդենուտ, Քուչակ		^[7]
Ալագյազ համայնք	133.41	4,896	Ալագյազ	Ավշեն, Կանիաշիր, Ճարճակիս, Միջնատուն, Միրաք, Շենկանի, Ջամշլու, Ռյա թազա, Սադունց, Սիփան		^[8]
Ծաղկահովիտ համայնք	17․14	2,163	Ծաղկահովիտ	Բերքառատ, Գեղադիր, Գեղաձոր, Գեղարոտ, Լեռնապար, Ծիլքար, Հնաբերդ, Նորաշեն, Վարդաբլուր		^[9]
Թալին համայնք	948.75	38,060	Թալին	Ագարակավան, Ակունք, Աշնակ, Արագածավան, Արտենի, Գառնահովիտ, Գետափ, Դաշտադեմ, Դավթաշեն, Դիան, Եղնիկ, Զարինջա, Զովասար, Թաթուլ, Իրինդ, Լուսակն Ծաղկասար, Կաթնաղբյուր, Կարմրաշեն, Կաքավաձոր, Հացաշեն, Ձորա, Մաստարա, Ներքին Բազմաբերդ, Ներքին Սասնաշեն, Նոր Արթիկ, Շղարշիկ, Ոսկեթաս, Պարտիզակ, Սուսեր, Վերին Բազմաբերդ, Վերին Սասնաշեն, Ցամաքասար		^[10]
Արևուտ համայնք	144.35	631	Արևուտ	Դդմասար, Թլիկ, Կանչ, Հակո, Սորիկ		^[11]
Շամիրամ	9․15	1․500	Շամիրամ		Ազգային փոքրամասնությամբ (եզդիներով) բնակեցված համայնք
Մեծաձոր համայնք	23.61	305	Մեծաձոր	Օթևան	Չշփոթել Մեծամոր համայնքի հետ	^[12]

Անվանում	Մակերես (կմ²)	Բնակչություն	Համայնքի կենտրոն	Բնակավայրեր	Նշումներ	Ծանոթագրություն
Արտաշատ համայնք	620․76	109․545	Արտաշատ	Աբովյան, Ազատավան, Այգեզարդ, Այգեպատ, Այգեստան, Արաքսավան, Արևշատ, Բաղրամյան, Բարձրաշեն, Բերդիկ, Բերքանուշ, Բյուրավան, Բուրաստան, Գետազատ, Դալար, Դեղձուտ, Դիմիտրով, Դիտակ, Դվին, Լանջազատ, Կանաչուտ, Կաքավաբերդ, Հնաբերդ, Հովտաշեն, Մասիս, Մխչյան, Մրգանուշ, Մրգավան, Մրգավետ, Նարեկ, Նշավան, Նորաշեն, Շահումյան, Ոստան, Ջրաշեն, Վարդաշեն, Վերին Արտաշատ, Քաղցրաշեն		^[13]
Արարատ համայնք	420․41	44․434	Արարատ	Արարատ, Ավշար, Արմաշ, Երասխ, Զանգակատուն, Լանջառ, Նոյակերտ, Ուրցալանջ, Պարույր Սևակ, Սուրենավան, Վարդաշատ, Տիգրանաշեն		^[14]
Մասիս համայնք	18․73	22․831	Մասիս	Այնթապ, Ազատաշեն, Արբաթ, Արգավանդ, Արևաբույր, Գեղանիստ, Գետափնյա, Դաշտավան, Դարակերտ, Դարբնիկ, Զորակ, Խաչփառ, Հայանիստ, Հովտաշատ, Ղուկասավան, Մարմարաշեն, Նիզամի, Նոր Խարբերդ, Նոր Կյուրին, Նորաբաց, Նորամարգ, Ջրահովիտ, Ռանչպար, Սայաթ-Նովա, Սիս, Սիփանիկ		^[15]
Վերին Դվին	12․34	2․300	Վերին Դվին		Ազգային փոքրամասնությամբ (ասորիներով) բնակեցված համայնք	^[16]
Վեդիի համայնք	40․24	53․330	Վեդի	Այգավան, Արալեզ, Գինեվետ, Գոռավան, Դաշտաքար, Եղեգնավան, Լանջանիստ, Լուսաշող, Լուսառատ, Նոր Կյանք, Նոր Ուղի, Շաղափ, Ոսկետափ, Սիսավան, Վանաշեն, Տափերական, Ուրցաձոր, Փոքր Վեդի		^[17]

Անվանում	Մակերես (կմ²)	Բնակչություն	Համայնքի կենտրոն	Բնակավայրեր	Նշումներ	Ծանոթագրություն
Արմավիր համայնք	149.51	65.515	Արմավիր	Այգեվան, Արաքս, Լենուղի, Լուկաշին, Խանջյան, Հացիկ, Մայիսյան, Մյասնիկյան, Նորավան, Սարդարապատ		^[18]
Արաքս համայնք	123.38	27.934	Գայ	Ակնաշեն, Ապագա, Առատաշեն, Արաքս, Արտիմետ, Գրիբոյեդով, Լուսա, Խորոնք, Հայկաշեն, Մեծամոր, Ջրառատ, Ջրարբի		^[19]
Բաղրամյան համայնք	506.62	19.957	Բաղրամյան	Արգինա, Արևադաշտ, Արտամետ, Բագարան, Դալարիկ, Երվանդաշատ, Լեռնագոգ, Կողբավան, Հուշակերտ, Շենիկ ,Վանանդ, Տալվորիկ, Քարակերտ		^[20]
Խոյ համայնք	111.81	31.031	Գեղակերտ	Աղավնատուն, Ամբերդ, Այգեշատ, Արագած, Արշալույս, Դաշտ, Դողս, Լեռնամերձ, Ծաղկալանջ, Ծաղկունք, Ծիածան, Հայթաղ, Հովտամեջ, Մոնթեավան, Մրգաստան, Շահումյան		^[21]
Մեծամոր համայնք	32,62	78.682	Մեծամոր	Ալաշկերտ, Ակնալիճ, Ամասիա, Այգեշատ, Արազափ, Արգավանդ, Արևիկ, Արմավիր, Արտաշար, Բամբակաշատ, Բերքաշատ, Գետաշեն, Եղեգնուտ, Երասխահուն, Զարթոնք, Հայկավան, Մարգարա, Մրգաշատ, Նալբանդյան, Նոր Արմավիր, Նոր Արտագերս, Նոր Կեսարիա, Նորապատ, Շենավան, Ջանֆիդա, Ջրաշեն, Վարդանաշեն, Տանձուտ, Տարոնիկ, Փշատավան	Չշփոթել Մեծաձոր համայնքի հետ	^[22]
Վաղարշապատ	26.70	45.232	Վաղարշապատ	Ոսկեհատ		^[23]
Փարաքար համայնք	59.91	28.740	Փարաքար	Այգեկ, Արևաշատ, Բաղրամյան, Թաիրով, Մերձավան․ Մուսալեռ, Նորակերտ, Պտղունք		^[24]
Ֆերիկ	4․06	441	Ֆերիկ		Ազգային փոքրամասնությամբ (եզդիներով) բնակեցված համայնք	^[25]

Անվանում	Մակերես (կմ²)	Բնակչություն	Համայնքի կենտրոն	Բնակավայրեր	Ծանոթագրություն
Գավառ համայնք	668.34	29.146	Գավառ	Բերդկունք, Գանձակ, Գեղարքունիք, Լանջաղբյուր, Լճափ, Ծաղկաշեն, Ծովազարդ, Կարմիր, Հայրավանք, Նորատուս․ Սարուխան	^[26]
Ճամբարակ համայնք	417.65	11.993	Ճամբարակ	Աղբերք, Այգուտ, Անտառամեջ, Արծվաշեն, Արտանիշ, Բարեպատ, Գետիկ, Դպրաբակ, Դրախտիկ, Թթուջուր, Ծափաթաղ, Կալավան, Ձորավանք, Ճապկուտ, Մարտունի, Շողակաթ, Ջիլ, Վահան	^[27]
Մարտունի համայնք	1127.12	89.207	Մարտունի	Աստղաձոր, Արծվանիստ, Գեղհովիտ, Երանոս, Զոլաքար, Լեռնակերտ, Լիճք, Ծակքար, Ծովասար, Ծովինար, Ձորա, Մադինա, Ներքին Գետաշեն, Նշխարք, Վաղաշեն, Վարդաձոր, Վարդենիկ, Վերին Գետաշեն	^[28]
Սևան համայնք	319.54	43.947	Սևան	Գագարին, Գեղամավան, Դդմաշեն, Զովաբեր, Լճաշեն, Ծաղկունք, Ծովագյուղ, Նորաշեն, Չկալովկա, Սեմյոնովկա, Վարսեր	^[29]
Վարդենիս համայնք	1213.01	39․162	Վարդենիս	Ազատ, Ախպրաձոր, Ակունք, Այրք, Ավազան, Արեգունի, Արփունք, Գեղամաբակ, Գեղամասար, Գեղաքար, Դարանակ, Զառիվեր, Լճավան, Լուսակունք, Խաչաղբյուր, Ծովակ, Կախակն, Կարճաղբյուր, Կութ, Կուտական, Մաքենիս, Մեծ Մասրիկ, Ներքին Շորժա, Նորաբակ, Նորակերտ, Շատջրեք, Շատվան, Ջաղացաձոր, Սոթք, Վանեվան, Վերին Շորժա, Տորֆավան, Տրետուք, Փամբակ, Փոքր Մասրիկ	^[30]

Անվանում	Մակերես (կմ²)	Բնակչություն	Համայնքի կենտրոն	Բնակավայրեր	Նշումներ	Ծանոթագրություն
Վանաձոր համայնք	25.11	76․500	Վանաձոր	Գուգարք, Դարպաս, Շահումյան		^[31]
Ալավերդի համայնք	295,13	40.365	Ալավերդի	Ախթալա, Ակներ, Ամոջ, Այգեհատ, Առողջարանին կից գյուղ, Արդվի, Արևածագ, Աքորի, Բենդիկ, Թեղուտ, Ծաթեր, Ծաղկաշատ, Կաճաճկուտ, Կարմիր Աղեկ, Հագվի, Հաղպատ, Ճոճկան, Մեծ Այրում, Մղարթ, Նեղոց, Շամլուղ, Շնող, Ջիլիզա, Փոքր Այրում, Քարկոփ, Օձուն		^[32]
Գյուլագարակ համայնք	199․71	8․853	Գյուլագարակ	Ամրակից, Գարգառ, Կուրթան, Հոբարձի, Պուշկինո, Վարդաբլուր		^[33]
Թումանյան համայնք	382․43	6․727	Թումանյան	Աթան, Ահնիձոր, Դսեղ, Լորուտ, Մարց, Շամուտ, Չկալով, Քարինջ, Քոբայր		^[34]
Փամբակ համայնք			Փամբակ	Ազնվաձոր, Անտառամուտ, Արջուտ, Բազում, Գուշար, Դեբեդ, Եղեգնուտ, Ժամատուն, Լեռնապատ, Լեռնաջուր, Ծաղկոց, Մարգահովիտ, Ձորագետ, Ձորա, Վահագնաձոր, Վահագնի, Քարաբերդ		^[35]
Սպիտակ համայնք	615.31	43.460	Սպիտակ	Արջհովիտ, Արևաշող, Գեղասար, Գոգարան, Լեռնանցք, Լեռնավան, Լուսաղբյուր, Խնկոյան, Ծաղկաբեր, Կաթնաջուր, Հարթա, Մեծ Պարնի, Նոր Խաչակապ, Շենավան, Շիրակամուտ, Ջրաշեն, Սարալանջ, Սարահարթ, Սարամեջ, Քարաձոր		^[36]
Ստեփանավան համայնք	59.07	20․527	Ստեփանավան	Արմանիս, Կաթնաղբյուր, Ուրասար		^[37]
Տաշիր համայնք	403․59	15․865	Տաշիր	Ապավեն, Արծնի, Բլագոդարնոյե, Գետավան, Գոգավան, Դաշտադեմ, Լեռնահովիտ, Կաթնառատ, Կրուգլայա շիշկա, Ձյունաշող, Ձորամուտ, Մեդովկա, Մեծավան, Մեղվահովիտ, Միխայելովկա, Նովոսելցովո, Նորամուտ, Նորաշեն, Պաղաղբյուր, Պետրովկա, Պրիվոլնոյե, Սարատովկա, Սարչապետ		^[38]
Լոռի Բերդ համայնք	170.41	5.369	Լոռի Բերդ	Ագարակ, Բովաձոր, Լեջան, Կողես, Հովնանաձոր, Յաղդան, Սվերդլով, Ուռուտ		^[39]
Լերմոնտովո համայնք	25․63	880	Լերմոնտովո	Անտառաշեն	Ազգային փոքրամասնությամբ (ռուսներով/մոլոկաններով) բնակեցված համայնք	^[40]
Ֆիոլետովո համայնք	44․30	1․271	Ֆիոլետովո		Ազգային փոքրամասնությամբ (ռուսներով/մոլոկաններով) բնակեցված համայնք	^[41]

Հայաստանի համայնքներ

Պատմություն

Ձևավորում

Արագածոտնի մարզ

Արարատի մարզ

Արմավիրի մարզ

Գեղարքունիքի մարզ

Լոռվա մարզ

Կոտայքի մարզ

Շիրակի մարզ

Սյունիքի մարզ

Վայոց ձորի մարզ

Տավուշի մարզ

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

Wikiwand - on