Organizacja pokojowa Wojska Polskiego II RP

Organizacja pokojowa Wojska Polskiego II RP – pokojowa organizacja Wojska Polskiego II RP w latach 30. XX wieku.

Naczelne i lokalne władze wojskowe

• Prezydent RP – Najwyższy Zwierzchnik Sił Zbrojnych – przewodniczący Komitetu Obrony Państwa
  • Gabinet Wojskowy Prezydenta RP
• Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych
  • Sztab Główny
• Ministerstwo Spraw Wojskowych
• Komitet Obrony Rzeczypospolitej

Sztab Główny

• Szef Sztabu Głównego
  • I zastępca Szefa SG
  • II zastępca Szefa SG (od 1939)
  • Sekretariat Komitetu Obrony Rzeczypospolitej (od 1936)
    • Oddział I Organizacyjno-Mobilizacyjny
    • Oddział II Wywiadu i Kontrwywiadu
    • Oddziału III Szkoleniowo-Operacyjny
    • Oddział IV Kwatermistrzowski
    • Szefostwo Komunikacji Wojskowych
    • Inspektorat Saperów
    • Sztab Lotniczy (od 1937)
    • Wojskowy Instytut Geograficzny
    • Samodzielny Referat Personalny Oficerów Dyplomowanych
  • Placówki Zagraniczne (attaché wojskowi):

    Belgrad, Berlin, Bukareszt, Helsinki, Moskwa, Paryż, Praga, Ryga, Tokio;

  • Delegaci Sztabu Głównego przy Okręgowych Dyrekcjach Kolei Państwowych:

    Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Kraków, Lwów, Poznań, Radom, Stanisławów, Warszawa, Wilno;

  • Delegaci Sztabu Generalnego przy Okręgowych Dyrekcjach Robót Publicznych i Dróg Wodnych:

    Białystok, Kraków, Lublin, Łódź, Toruń, Warszawa, Wilno.

Ministerstwo Spraw Wojskowych

• Minister Spraw Wojskowych
  • Gabinet Ministra Spraw Wojskowych – Szef Gabinetu
    • Kwatera Główna
    • Wydział Ogólny
    • Wydział Prawny
    • Samodzielny Referat Duszpasterstwa Wojskowego
    • Samodzielny Referat Osad Żołnierskich
  • Biuro Personalne
  • Korpus Kontrolerów
  • Kuria Biskupia
  • Biuro Wyznań Niekatolickich
  • Kierownictwo Marynarki Wojennej
  • Naczelna Prokuratura Wojskowa
  • dowódcy okręgów korpusów
  • komendanci szkół centralnych
  • kierownicy zakładów centralnych
  • Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego
  • Korpus Ochrony Pogranicza
• I Wiceminister Spraw Wojskowych – Zastępca
  • Biuro Ogólnoorganizacyjne (od 15 grudnia 1934 – Departament Dowodzenia Ogólnego)
  • Departamenty:
    • Piechoty
    • Kawalerii
    • Artylerii
    • Aeronautyki (od 1 sierpnia 1936 – Dowództwo Lotnictwa)
    • Uzupełnień
  • Dowództwo Żandarmerii
  • Szefostwa
    • Saperów (od 1 grudnia 1934 – Dowództwo Saperów)
    • Broni Pancernej (od 1 grudnia 1934 – Dowództwo Broni Pancernych)
    • Łączności (od 1 grudnia 1934 – Dowództwo Łączności)
  • Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy (od 8 listopada 1934 – Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy)
• II Wiceminister Spraw Wojskowych – Szef Administracji Armii
  • I Zastępca Szefa Administracji Armii
  • Biuro Ogólnoadministracyjne (od 1 sierpnia 1936 – Biuro Administracji Armii) – szef Biura – II zastępca Szefa Administracji Armii
  • Biuro Kontroli (od 1934 – Biuro Budżetowe)
  • Departamenty:
    • Uzbrojenia
    • Zaopatrzenia Inżynierii (od 26 maja 1933 – Departament Techniczny, rozwiązany 30 października 1934)
    • Budownictwa
    • Intendentury
    • Zdrowia
    • Sprawiedliwości
    • Przemysłu Wojennego (przemianowany na Biuro Przemysłu Wojennego)
  • Dowództwo Taborów i Szefostwo Remontu Koni (od 20 grudnia 1934)
  • Wojskowy Zakład Remontu Koni
  • Wojskowy Instytut Gazowy

Dowództwa Okręgów Korpusu

Osobny artykuł: Dowództwa okręgów korpusów.

Dowództwa Okręgu Korpusu
DOK nr I w Warszawie	DOK nr II w Lublinie	DOK nr III w Grodnie
DOK nr IV w Łodzi	DOK nr V w Krakowie	DOK nr VI we Lwowie
DOK nr VII w Poznaniu	DOK nr VIII w Toruniu	DOK nr IX w Brześci n. Bugiem
DOK nr X w Przemyślu	Dowództwo Obszaru Warownego – Wilno	Dowództwo Obszaru Nadmorskiego – Gdynia

Samodzielne Wydziały Wojskowe

Samodzielne Wydziały Wojskowe w Ministerstwach:

• Spraw Wewnętrznych
• Poczt i Telegrafów
• Przemysłu i Handlu
• Robót Publicznych
• Komunikacji
• Rolnictwa i Dóbr Państwowych

Komendy garnizonów

• Komendy Miast:

  Brześć n. Bugiem, Grodno, Kraków, Lublin, Lwów, Łódź, Poznań, Przemyśl, Toruń, Warszawa, Wilno;

• Komendy Obozów Ćwiczeń:

  Barycz, Biedrusko, Brześć n. Bugiem, Czerwony Bór, Dęba, Grupa, Leśna, Pohulanka, Powursk, Raducz, Rembertów, Toruń;

• Komendy Placu:

  Baranowicze, Biała Podlaska, Białystok, Bielsko, Bydgoszcz, Chełm, Chełmno, Częstochowa, Dęblin, Gdynia, Gniezno, Grudziądz, Inowrocław, Jabłonna, Jarosław, Kalisz, Katowice, Kielce, Leszno, Lida, Modlin, Nowa Wilejka, Osowiec, Ostrów Mazowiecka, Płock, Prużana, Równe, Rzeszów, Siedlce, Skierniewice, Słonim, Stanisławów, Stryj, Suwałki, Tarnopol, Tarnowskie Góry, Tarnów, Włodzimierz Wołyński, Zakopane, Zamość, Zegrze, Złoczów;

• Władze Uzupełnień i Remontu:
  • Powiatowe Komendy Uzupełnień (PKU) – 125 na terenie całego kraju
  • Rejonowe Inspektoraty Koni – 55 na terenie całego kraju

Szkoły wojskowe

• Centrum Wyższych Studiów Wojskowych – Warszawa
• Wyższa Szkoła Wojenna – Warszawa
• Szkoła Podchorążych Piechoty – Ostrów Mazowiecka
• Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty – Zambrów
• Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii – Włodzimierz Wołyński
• Mazowiecka Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii – Zambrów
• Szkoła Podchorążych dla Podoficerów – Bydgoszcz
• Dywizyjne Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty
• Korpus Kadetów:

KK nr 1 – Lwów

KK nr 2 – Chełmno

KK nr 3 – Rawicz

• Szkoła Podoficerów Piechoty dla Małoletnich:

SPPdM nr 1 – Konin

SPPdM nr 2 – Grudziądz

• Centrum Wyszkolenia:

CW Piechoty Rembertów	CW Kawalerii Grudziądz	CW Artylerii Toruń	CW Artylerii Przeciwlotniczej (*) Warszawa
CW Broni Pancernych Warszawa	CW Oficerów Lotnictwa Dęblin	CW Podoficerów Lotnictwa Bydgoszcz	CW Saperów Modlin
CW Łączności Zegrze	CW Żandarmerii Grudziądz	CW Sanitarnego Warszawa

(*) W 1938, po przeniesieniu do Brześcia n. Bugiem (Trauguttowo) i połączeniu ze Szkołą Gazową, przemianowano na Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej.

• Szkoła Podchorążych Inżynierii – Warszawa
• Lotnicza Szkoła Strzelania i Bombardowania – Grudziądz
• Szkoła Uzbrojenia – Warszawa
• Szkoła Gazowa – Warszawa
• Szkoła Podoficerów Zawodowych Służby Weterynaryjnej – Warszawa
  • Centralny Kurs Majstrów Podkuwaczy
• Wojskowa Pracownia Weterynaryjna – Warszawa
• Centralny Instytut Wychowania Fizycznego – Warszawa

Bronie główne

Piechota

Dywizje		Pułki piechoty
1 DPLeg – Wilno	1 pp Leg – Wilno	5 pp Leg – Wilno	6 pp Leg – Wilno
2 DPLeg – Kielce	2 pp Leg – Sandomierz	3 pp Leg – Jarosław	4 pp Leg – Kielce
3 DPLeg – Zamość	7 pp Leg – Chełm	8 pp Leg – Lublin	9 pp Leg – Zamość
4 DP – Toruń	14 pp – Włocławek	63 pp – Toruń	67 pp – Brodnica
5 DP – Lwów	19 pp – Lwów	26 pp – Lwów	40 pp – Lwów
6 DP – Kraków	12 pp – Wadowice	16 pp – Tarnów	20 pp – Kraków
7 DP – Częstochowa	25 pp – Piotrków	27 pp – Częstochowa	74 pp – Lubliniec
8 DP – Modlin	13 pp – Pułtusk	21 pp – Warszawa	32 pp – Modlin
9 DP – Siedlce	22 pp – Siedlce	34 pp – Biała Podlaska	35 pp – Brześć n Bugiem
10 DP – Łódź	28 pp – Łódź	30 pp – Warszawa	31 pp – Łódź/Sieradz
11 KDP – Stanisławów	48 pp – Stanisławów	49 pp – Kołomyja	53 pp – Stryj
12 DP – Tarnopol	51 pp – Brzeżany	52 pp – Złoczów	54 pp – Tarnopol
13 DP – Równe	43 pp – Dubno	44 pp – Równe	45 pp – Równe
14 DP – Poznań	55 pp VM5 – Leszno	57 pp – Poznań	58 pp VM5 – Poznań
15 DP – Bydgoszcz	59 pp – Inowrocław	61 pp – Bydgoszcz	62 pp – Bydgoszcz
16 DP – Grudziądz	64 pp – Grudziądz	65 pp – Grudziądz	66 pp – Chełmno
17 DP – Gniezno	68 pp – Września	69 pp – Gniezno	70 pp – Pleszew
18 DP – Łomża	33 pp – Łomża	42 pp – Białystok	71 pp – Zambrów
19 DP – Wilno	77 pp – Lida	85 pp – Nowa Wilejka	86 pp – Mołodeczno
20 DP – Baranowicze	78 pp – Baranowicze	79 pp – Słonim	80 pp – Słonim
21 DPG – Bielsko	1 psp – Nowy Sącz	3 psp – Bielsko	4 psp – Cieszyn
22 DPG – Przemyśl	2 psp – Sanok	5 psp – Przemyśl	6 psp – Sambor
23 DP – Katowice	11 pp – Tarnowskie Góry	73 pp – Katowice	75 pp – Chorzów
24 DP – Jarosław	17 pp – Rzeszów	38 pp – Przemyśl	39 pp – Jarosław
25 DP – Kalisz	29 pp – Kalisz	56 pp – Krotoszyn	60 pp – Ostrów Wielkopolski
26 DP – Skierniewice	10 pp – Łowicz	18 pp – Skierniewice	37 pp – Kutno
27 DP – Kowel	23 pp – Włodzimierz Wołyński	24 pp – Łuck	50 pp – Kowel
28 DP – Warszawa	15 pp – Dęblin	36 pp – Warszawa	72 pp – Radom
29 DP – Grodno	41 pp – Suwałki	76 pp – Grodno	81 pp – Grodno
30 DP – Kobryń	82 pp – Brześć n Bugiem	83 pp – Kobryń	84 pp – Pińsk
		Samodzielne Bataliony
	1 Batalion Strzelców – Chojnice	2 Batalion Strzelców – Tczew	3 Batalion Strzelców – Rembertów
	Batalion Stołeczny – Warszawa	1 Morski Batalion Strzelców – Wejherowo	2 Morski Batalion Strzelców – Gdynia

Kawaleria

W górnym wierszu nomenklatura przed 1937 r. W skład każdej Brygady Kawalerii wchodziły 3 lub 4 pułki jazdy (szwoleżerów, ułanów lub strzelców konnych), dywizjon artylerii konnej, dywizjon pancerny, szwadron kolarzy, szwadron pionierów, szwadron łączności, bateria artylerii p-lot, służby i tabory.

Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej brygady kawalerii w 1939.

Brygady kawalerii		Pułki
1 BK – Warszawa Mazowiecka Brygada Kawalerii	1. pszwol VM5 – Warszawa	7 puł VM5 – Mińsk Maz.	11 puł – Ciechanów	4 psk – Płock
2 SBK – Brody Kresowa Brygada Kawalerii	20 puł – Rzeszów	22 puł – Brody	6 psk – Żółkiew
3 SBK – Wilno Wileńska Brygada Kawalerii	4 puł – Wilno	13 puł – Nowa Wilejka	23 puł – Podgrodzie
BK „Suwałki” – Suwałki Suwalska Brygada Kawalerii	3. pszwol – Suwałki	1 puł VM5 – Augustów	2 puł – Suwałki
5 SBK – Kraków Krakowska Brygada Kawalerii	3 puł – Tarnowskie Góry	8 puł – Kraków	5 psk – Dębica
6 SBK – Stanisławów Podolska Brygada Kawalerii	6 puł – Stanisławów	9 puł – Trembowla	14 puł VM5 – Lwów
BK „Poznań” – Poznań Wielkopolska Brygada Kawalerii	15 puł VM5 – Poznań	17 puł – Leszno	7 psk – Poznań
BK „Bydgoszcz” – Bydgoszcz Pomorska Brygada Kawalerii	2. pszwol – Starogard	16 puł – Bydgoszcz	18 puł – Grudziądz	8 psk – Chełmno
BK „Baranowicze” – Baranowicze Nowogródzka Brygada Kawalerii	25 puł – Prużana	26 puł – Baranowicze	27 puł – Nieśwież	3 psk – Wołkowysk
BK „Równe” – Równe Wołyńska Brygada Kawalerii	12 puł – Białokrynica	19 puł – Ostróg	21 puł – Równe	2 psk – Hrubieszów
BK „Białystok” – Białystok Podlaska Brygada Kawalerii	5 puł – Ostrołęka	10 puł – Białystok	9 psk – Grajewo
12 BK – Ostrołęka rozwiązana 1.01.1937
13 BK – Płock rozwiązana 1.01.1937	1 psk – Garwolin
10 SBK – Rzeszów od 1937 – 10 Brygada Kawalerii	24 puł – Kraśnik	10 psk – Łańcut
17 SBK – Hrubieszów rozwiązana 1.01.1937

Szwadrony pionierów
1 sp – Białystok	2 sp – Warszawa	3 sp – Poznań	4 sp – Lwów	5 sp – Kraków
6 sp – Stanisławów	7 sp – Wilno	8 sp – Równe	9 sp – Baranowicze	10 sp – Bydgoszcz

Artyleria

Grupy Artylerii	Pułki organiczne	Dywizjony organiczne	Oddziały korpuśne

1. GA – Warszawa	8 pal – Płock	18 dac – Zambrów	1 pan – Góra Kalwaria
	18 pal – Ostrów Mazowiecka	28 dac – Warszawa	1 pac – Modlin
	28 pal – Zajezierze k. Dęblina	1 dak – Warszawa	32 dal – Rembertów
			2. dpart – Rembertów
			1 dpp – Jabłonna

2. GA – Lublin	3 pal – Zamość	2 dak – Dubno	2 pac – Chełm
	13 pal – Równe III/13 pal – Łuck
	27 pal – Włodzimierz Wołyński

3. GA – Wilno	1 pal – Wilno	3 dak – Podbrodzie	3 pac – Wilno
	19 pal – Nowa Wilejka II/19 pal – Mołodeczno; III/19 pal – Lida	4 dak – Suwałki	33 dal – Wilno
	29 pal – Grodno I/29 pal – Suwałki	12 dak – Ostrołęka	3 bpart – Wilno
		14 dak – Białystok

4 GA – Łódź	7 pal – Częstochowa	26 dac – Skierniewice	4 pac – Łódź II/4 pac – Tomaszów
	10 pal – Łódź
	26 pal – Skierniewice

5 GA – Kraków	6 pal – Kraków	5 dak – Oświęcim	5 pac – Kraków
	21 pal – Bielsko III/21 pal – Oświęcim		2 dpp – Kraków
	23 pal – Będzin II/23 pal – Żory

6. GA – Lwów	5 pal – Lwów	6 dak – Stanisławów	6 pac – Lwów
	11 pal – Stanisławów I/11 pal – Kołomyja	13 dak – Brody	1 pam – Stryj
	12 pal – Złoczów I/12 pal – Tarnopol

7. GA – Poznań	14 pal – Poznań	7 dak – Poznań	7 pac – Poznań
	17 pal – Gniezno	17 dac – Gniezno
	25 pal – Kalisz I/25 pal – Ostrów Wielkopolski

8 GA – Toruń	4 pal – Inowrocław	16 dac – Grudziądz	8 pac – Toruń
	15 pal – Bydgoszcz	11 dak – Bydgoszcz 3 i 4 bat. – Grudziądz	31 pal – Toruń-Podgórz
	16 pal – Grudziądz		1. dpart – Toruń

9 GA – Brześć n. B	9 pal – Siedlce III/9 pal – Biała Podlaska	9 dak – Baranowicze	9 pac – Włodawa
	20 pal – Prużana I/20 pal i II/20 pal – Baranowicze	20 dac – Prużana
	30 pal – Brześć n. B II/30 pal – Pińsk	30 dac – Brześć n. B

10. GA – Przemyśl	2 pal – Kielce	10 dak – Jarosław	10 pac – Przemyśl
	22 pal – Przemyśl III/22 pal – Gródek Jagielloński
	24 pal – Jarosław

11. GA – Warszawa*

(*) Od 1938 – Grupa Artylerii Przeciwlotniczej, a od 1939 – 1 Grupa Artylerii Przeciwlotniczej.

3 dap – Wilno

Bronie techniczne

Wojska pancerne i samochodowe

Dywizjony samochodowe
1 dsam – Warszawa	Kadra 2 dsam – Lublin	Kadra 3 dsam – Grodno	Kadra 4 dsam – Łódź	5 sam – Kraków
6 dsam – Lwów	Kadra 7 dsam – Poznań	Kadra 8 dsam – Toruń	Kadra 9 dsam – Brześć	Kadra 10 dsam – Przemyśl

Saperzy

• Brygady saperów:

1 Brygada Saperów – Modlin	2 Brygada Saperów – Warszawa
3 Brygada Saperów – Poznań	4 Brygada Saperów – Kraków

• pułki i bataliony saperów:

1 Batalion Saperów Legionów – Modlin	2 Pułk Saperów – Puławy	3 Batalion Saperów – Wilno
4 Pułk Saperów – Przemyśl	5 Batalion Saperów – Kraków	6 Batalion Saperów – Brześć n. Bugiem
7 Batalion Saperów VM5 – Poznań	8 Batalion Saperów – Toruń	Batalion Mostowy – Modlin-Kazuń
1 Batalion Mostów Kolejowych – Kraków	2 Batalion Mostów Kolejowych – Legionowo	Batalion Elektrotechniczny – Nowy Dwór
Batalion Silnikowy – Modlin

Łączność

• Dowództwo Wojsk Łączności Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[1]
• Szefostwo Łączności Sztabu Głównego w Warszawie^[2]
• Biuro Wojskowe Ministerstwa Poczt i Telegrafów^[3]
• Wydział Wojskowy Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego^[3]
• Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu^[4]
• Biuro Badań Technicznych Łączności w Warszawie^[5]
• Kierownictwo Zaopatrzenia Wojsk Łączności w Warszawie^[6]

---

W maju 1939, w ramach przeprowadzonej reorganizacji dowództw okręgów korpusów, utworzono w ich składzie szefostwa łączności^[7].

• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu nad Bugiem
• Szefostwo Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu

---

Jednostki łączności w marcu 1939^[8]

• 1 Grupa Łączności
• 2 Grupa Łączności
• Pułk Radiotelegraficzny w Warszawie
  • 1 Batalion Radiotelegraficzny
  • Kadra kompanii szkolnej 1 Batalionu Radiotelegraficznego
  • 2 Batalion Radiotelegraficzny
  • 3 Batalion Radiotelegraficzny

---

• Stacja Radiotelegraficzna Nr 1 w Warszawie
• Stacja Radiotelegraficzna Nr 2 w Wilnie
• Stacja Radiotelegraficzna Nr 3 w Krzesławicach k. Krakowa
• Stacja Radiotelegraficzna Nr 4 w Poznaniu
• Stacja Radiotelegraficzna Nr 5 w Stargardzie
• Stacja Radiotelegraficzna Nr 6 w Równem
• Stacja Radiotelegraficzna Nr 7 w Stanisławowie

---

• 1 Batalion Telegraficzny w Zegrzu (manewrowy CWŁączn.)
• Kadra 2 Batalionu Telegraficznego w Krasnymstawie
• Kadra 3 Batalionu Telegraficznego w Grodnie
• Kadra 4 batalionu telegraficznego w Brześciu nad Bugiem
• 5 Batalion Telegraficzny w Krakowie
• 6 Batalion Telegraficzny w Jarosławiu
• 7 Batalion Telegraficzny w Poznaniu
• Kadra 8 Batalionu Telegraficznego w Toruniu

• Kadra kompanii szkolnej 2 Batalionu Radiotelegraficznego w Krakowie
• Kadra kompanii szkolnej 3 Batalionu Radiotelegraficznego w Przemyślu

---

• kompania łączności 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie
• kompania łączności 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach
• kompania łączności 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu
• kompania łączności 4 Dywizji Piechoty w Toruniu
• kompania łączności 5 Dywizji Piechoty we Lwowie
• kompania łączności 6 Dywizji Piechoty w Krakowie
• kompania łączności 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie
• kompania łączności 8 Dywizji Piechoty w Modlinie
• kompania łączności 9 Dywizji Piechoty w Brześciu nad Bugiem
• kompania łączności 10 Dywizji Piechoty w Łodzi
• kompania łączności 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie
• kompania łączności 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu
• kompania łączności 13 Dywizji Piechoty w Równem
• kompania łączności 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu
• kompania łączności 15 Dywizji Piechoty w Bydgoszczy
• kompania łączności 16 Dywizji Piechoty w Grudziądzu
• kompania łączności 17 Dywizji Piechoty w Gnieźnie
• kompania łączności 18 Dywizji Piechoty w Łomży
• kompania łączności 19 Dywizji Piechoty w Mołodecznie
• kompania łączności 20 Dywizji Piechoty w Baranowiczach
• kompania łączności 21 Dywizji Piechoty w Cieszynie
• kompania łączności 22 Dywizji Piechoty w Przemyślu
• kompania łączności 23 Dywizji Piechoty w Katowicach
• kompania łączności 24 Dywizji Piechoty w Jarosławiu
• kompania łączności 25 Dywizji Piechoty w Kaliszu
• kompania łączności 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach
• kompania łączności 27 Dywizji Piechoty w Kowlu
• kompania łączności 28 Dywizji Piechoty w Dęblinie
• kompania łączności 29 Dywizji Piechoty w Grodnie
• kompania łączności 30 Dywizji Piechoty w Brześciu nad Bugiem
• Kompania Łączności Obszaru Warownego „Wilno” w Wilnie

---

• szwadron łączności Mazowieckiej Brygady Kawalerii w Warszawie
• szwadron łączności Kresowej Brygady Kawalerii w Brodach
• szwadron łączności Wileńskiej Brygady Kawalerii w Wilnie
• szwadron łączności Suwalskiej Brygady Kawalerii w Suwałkach
• szwadron łączności Krakowskiej Brygady Kawalerii w Krakowie
• szwadron łączności Podolskiej Brygady Kawalerii w Stanisławowie
• szwadron łączności Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w Poznaniu
• szwadron łączności Podlaskiej Brygady Kawalerii w Białymstoku
• szwadron łączności Nowogródzkiej Brygady Kawalerii w Baranowiczach
• szwadron łączności Pomorskiej Brygady Kawalerii w Bydgoszczy
• szwadron łączności Wołyńskiej Brygady Kawalerii w Równem
• szwadron łączności 10 Brygady Kawalerii w Rzeszowie

---

Osobny artykuł: Składnice łączności.

Lotnictwo

• 1 Pułk Lotniczy Warszawa
• 2 Pułk Lotniczy Kraków
• 3 Pułk Lotniczy Poznań
• 4 Pułk Lotniczy Toruń
• 5 Pułk Lotniczy Lida
• 6 Pułk Lotniczy Lwów
• 1 Grupa Lotnicza Warszawa
• 1 Grupa Lotnicza Kraków
• Batalion Lotnictwa Poznań
• 1 Batalion Balonowy Toruń
• 2 Batalion Balonowy Jabłonna

Obrona przeciwlotnicza

• Grupy artylerii przeciwlotniczej:

1 GAPlot Warszawa

2 GAPlot Warszawa

• Jednostki artylerii przeciwlotniczej:

1 paplot Warszawa	2 daplot Grodno	3 daplot Wilno	4 daplot Kutno(*)
5 daplot Kraków	6 daplot Lwów	7 daplot Poznań	8 daplot Toruń
9 daplot Brześć n. Bugiem	11 daplot Dęblin	12 daplot Kowel(*)	13 baplot Równe
15 daplot Katowice	1 mdaplot Gdynia	2 mdaplot Hel

(*) Formowania dywizjonów zaprzestano 1 września 1939

Bronie pomocnicze

Żandarmeria

Dywizjony żandarmerii
1. – Warszawa	2. – Lublin	3. – Grodno	4. – Łódź	5. – Kraków
6. – Lwów	7. – Poznań	8. – Toruń	9. – Brześć nad Bugiem	10. – Przemyśl

Tabory

Kierownictwo Zaopatrzenia Taborów – Warszawa

Dywizjony taborów
1. (kadra) – Małkinia	2. (kadra) – Tomaszów Lub.	3. (kadra) – Sokółka	4. (kadra) – Łęczyca	5. – Bochnia
6. (kadra) – Jaworów	7. (kadra) – Konin	8. (kadra) – Lipno	9. (kadra) – Brześć	10. – Radymno

Służby

Służba sanitarna

Osobny artykuł: Służba zdrowia (II RP).

Służba sanitarna
Wojskowy Zakład Zaopatrzenia Sanitarnego	Warszawa
Główne Składnice Sanitarne	GSS nr 1 – Warszawa	GSS nr 2 – Przemyśl
Szpitale Okręgowe	1. – Warszawa	2. – Chełm	3. – Grodno	4. – Łódź
	5. – Kraków	6. – Lwów	7. – Poznań	8. – Toruń
	9. – Brześć nad Bugiem	10. – Przemyśl
Szpitale Garnizonowe	Modlin	Równe
Szpital Obszaru Warownego	Wilno
Sanatoria Wojskowe	Rajcza	Zakopane
Garnizonowe Izby Chorych	Baranowicze	Białystok	Bydgoszcz	Dęblin
	Jarosław	Kielce	Lida	Ostrów Mazowiecka
	Słonim	Stanisławów	Suwałki	Zambrów
	Zegrze

Służba sprawiedliwości

Osobny artykuł: Służba sprawiedliwości (II RP).

• Doradca prawny Dowództwa Floty
• Doradca prawny Korpusu Ochrony Pogranicza

• Najwyższy Sąd Wojskowy Warszawa
• Prokurator przy NSW

• na terenie Okręgu Korpusu nr 1
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr I (Warszawa)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym I (Warszawa)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Łomża, Modlin, Warszawa
• na terenie Okręgu Korpusu nr 2
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr II (Lublin)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym II (Lublin)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Kowel, Lublin z siedzibą w Zamościu, Równe
• na terenie Okręgu Korpusu nr 3
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr III (Grodno)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym III (Grodno)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Grodno, Lida, Wilno
• na terenie Okręgu Korpusu nr 4
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr IV (Łódź)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym IV (Łódź)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Częstochowa, Łódź, Skierniewice z siedzibą w Kutnie
• na terenie Okręgu Korpusu nr 5
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr V (Kraków)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym V (Kraków)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Biała-Bielsko, Katowice, Kraków
• na terenie Okręgu Korpusu nr 6
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr VI (Lwów)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym VI (Lwów)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Lwów, Stanisławów, Tarnopol
• na terenie Okręgu Korpusu nr 7
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr VII (Poznań)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym VII (Poznań)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Gniezno, Kalisz, Poznań
• na terenie Okręgu Korpusu nr 8
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr VIII (Toruń)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym VIII (Toruń)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń
• na terenie Okręgu Korpusu nr 9
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr IX (Brześć n. Bugiem)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym IX (Brześć n. Bugiem)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Brześć nad Bugiem, Siedlce, Słonim
• na terenie Okręgu Korpusu nr 10
  • Wojskowy Sąd Okręgowy Nr X (Przemyśl)
  • Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym X (Przemyśl)
  • Wojskowe Sądy Rejonowe: Jarosław z siedzibą w Rzeszowie, Kielce, Przemyśl

• Wojskowe Więzienia Śledcze: Warszawa nr 1, Lublin nr 2, Wilno nr 3, Łódź nr 4, Kraków nr 5, Lwów nr 6, Poznań nr 7, Grudziądz nr 8, Brześć n. B nr 9. Przemyśl nr 10

• Wojskowe Więzienia Karne: Stanisławów, Wiśnicz, Warszawa

Służba duszpasterska

Osobny artykuł: Służba duszpasterska (II RP).

• Wyznanie rzymskokatolickie i greckokatolickie:
  • Polowa Kuria Biskupia,
  • Dziekani Okręgów Korpusów,
  • Administratorzy Parafii Wojskowych;
    • obrządku rzymskokatolickiego:

      Baranowicze, Biała Podlaska, Białystok, Bielsko, Brześć n. B, Bydgoszcz, Chełm, Chełmno, Cieszyn, Częstochowa, Dęblin, Dębno, Gdynia, Gniezno, Grodno, Grudziądz, Inowrocław, Jarosław, Kalisz, Katowice, Kielce, Kobry, Kowel, Kraków, Krzemieniec, Leszno, Lida, Lublin, Lubliniec, Lwów, Łomża, Łowicz, Łódź, Łuck, Mińsk Mazowiecki, Nowowilejka, Nowy Sącz, Osowiec, Ostrów Mazowiecka, Ostrów Wlkp, Pińsk, Płock, Poznań, Prażan, Przemyśl, Radom, Równe, Rzeszów, Sanok, Siedlce, Skierniewice, Słonim, Stanisławów, Stargard, Stryj, Suwałki, Tarnopol, Tarnów, Toruń, W-wa Cytadela, W-wa ul. Długa, W-wa Łazienki, W-wa Praga, Wilno, Włocławek, Włodzimierz Woł., Wołkowysk, Zamość, Zegrze, Złoczów;

    • obrządku greckokatolickiego:

      Jarosław, Kraków, Lwów, Łódź, Poznań, Przemyśl, Stanisławów, Warszawa;

• wyznania niekatolickie:
  • Biuro Wyznań Niekatolickich:
    • Szef Biura,
    • Szef Głównego Urzędu Duszpasterskiego Wyznania:
      • Prawosławnego,
      • Ewangelicko-Augsburskiego,
      • Ewangelicko-Reformowanego,
      • Mojżeszowego;
  • Wyznanie prawosławne:
    • Dziekan wyznania prawosławnego Okręgów Korpusów,
    • Prawosławni kapelani rejonowi: Brześć n. B, Katowice, Toruń, Warszawa;
  • Wyznanie ewangelicko-augsburskie:

    proboszcze przy OK.: III, V, VI, VII, IX;

  • Wyznanie ewangelicko-reformowane:

    proboszcz przy OK. VIII;

  • Wyznanie mojżeszowe:

    rabini przy OK.: I, II, III, V, IX.

Służba intendentury

Osobny artykuł: Służba intendentury (II RP).

Służba intendencka
Kierownictwo Centralnego Zaopatrzenia Intendenckiego	Warszawa
Kierownictwo Nadzoru Technicznego Intendentury	nr 1 – Warszawa	nr 2 – Kraków	nr 3 – Poznań
	nr 4 – Katowice
Składnice Mundurowe	Kraków	Poznań	Warszawa
Instytut Techniczny Intendentury	Warszawa
Kierownictwo Administracji Pieniężnej MSWojsk.	Warszawa
Składnice Materiału Intendenckiego	nr 1 – Warszawa	nr 2 – Lublin	nr 3 – Grodno
	nr 4 – Łódź	nr 5 – Kraków	nr 6 – Lwów
	nr 7 – Poznań	nr 8 – Toruń	nr 9 – Brześć n. Bugiem
	nr 10 – Przemyśl	nr 11 – Kowel	nr 12 – Wilno
	nr 13 – Białystok

Służba poborowa

• referat uzupełnień DOK nr I w Warszawie
• referat uzupełnień DOK nr II w Lublinie
• referat uzupełnień DOK nr III w Grodnie
• referat uzupełnień DOK nr IV w Łodzi
• referat uzupełnień DOK nr V w Krakowie
• referat uzupełnień DOK nr VI we Lwowie
• referat uzupełnień DOK nr VII w Poznaniu
• referat uzupełnień DOK nr VIII w Toruniu
• referat uzupełnień DOK nr IX w Brześci n. Bugiem
• referat uzupełnień DOK nr X w Przemyślu

Służba uzbrojenia

Osobny artykuł: Służba uzbrojenia (II RP).

Służba uzbrojenia
Kierownictwo Zaopatrzenia Uzbrojenia	Warszawa
Wojskowy Zakład Zaopatrzenia Uzbrojenia	Warszawa
Wojskowy Zakład Pirotechniczny	Rembertów
Instytut Techniczny Uzbrojenia	Warszawa
Instytut Przeciwgazowy	Warszawa
Warsztaty Napraw Sprzętu Przeciwgazowego	Zegrze
Wojskowa Wytwórnia Sprzętu Przeciwgazowego	Radom
Zbrojownie:	nr 2 – Warszawa	nr 4 (kadra) – Kraków	nr 5 – Przemyśl
Warsztaty Amunicyjne:	nr 1 – Warszawa	nr 3 (kadra) – Toruń
Główne Składnice Uzbrojenia:	nr 1 – Warszawa	nr 2 – Stawy
	nr 3 – Góry	nr 4 – Regny
Pomocnicze Składnice Uzbrojenia:	nr 1 – Pomiechówek	nr 2 – Lublin	nr 3 – Grodno
	nr 4 – Gałkówek	nr 5 – Kraków	nr 6 – Hołosko
	nr 7 – Poznań	nr 8 – Toruń	nr 9 – Brześć n. Bugiem
	nr 10 – Przemyśl	nr 11 – Czerkasy	DOW „Wilno” – Wilno

Służba budownictwa

Osobny artykuł: Służba inżynieryjno-saperska (II RP).

Służba inżynieryjna
Wojskowy Instytut Badań Inżynierii	Warszawa
Wojskowy Zakład Zaopatrzenia Inżynierii	Warszawa
Pomocnicze Składnice Inżynierii	Brześć n. Bugiem	Grodno	Kraków
	Lublin	Lwów	Poznań
	Przemyśl	Toruń	Warszawa
Szefostwo Fortyfikacji:	Brześć n. Bugiem	Dubno	Grodno
	Grudziądz	Katowice (przy 23 DP)	Kraków
	Lwów	Modlin	Osowiec
	Poznań	Toruń	Wilno (DOW „Wilno”)

Służba geograficzna

Osobny artykuł: Służba geograficzna (II RP).

• Wojskowy Instytut Geograficzny

Służba remontu

Osobny artykuł: Służba remontu (II RP).

Służba remontowa
Wojskowy Zakład Remontu Koni	Warszawa
Komisje Remontowe	nr 1 – Warszawa	nr 2 – Poznań	nr 3 – Kraków
Zapas Młodych Koni	Góra Kalwaria	Jarosław

Marynarka Wojenna

• Kierownictwo: Warszawa
  • Szef Kierownictwa
  • Szef Sztabu
  • Szef Służby Technicznej
  • Kadra Broni i Służb armii lądowej
  • Komisja Nadzorcza Budowy Nowych Okrętów
  • Kierownictwo Administracji Pieniężnej
• Główna Składnica Marynarki Wojennej – Modlin
• Dowództwo Floty i Pododdziały: Gdynia
  • Dowódca Floty
  • Szef Sztabu
  • Komendant Portu Wojennego
  • Dowódca Dywizjonu Minowców
  • Dowódca Dywizjony Szkolnego
  • Kadra Broni i Służb Armii Lądowej
• Morski Dywizjon Lotniczy – Puck
• Dowództwo Flotylli Rzecznej: Pińsk
  • Dowódca Flotylli
  • Kadra Broni i Służb Armii Lądowej

Korpus Ochrony Pogranicza

• Dowództwo:
  • Dowódca
  • Zastępca Dowódcy
  • Szef Sztabu

• Brygady: Grodno * Nowogródek * Podole * Polesie * Wilno * Wołyń

• Pułki piechoty: 1 * 2 * 3 * 1 Karpaty * 2 Karpaty * Czortków (Podole) * Głębokie * Sarny * Snów (Baranowicze) * Wilejka * Wilno * Wołożyn * Zdołbunów (Równe)

• Pułki kawalerii: 1

Instytucje i zakłady wojskowe

• Wojskowe Biuro Historyczne – Warszawa
• Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy – Warszawa
• Archiwum Wojskowe – Warszawa
• Centralna Biblioteka Wojskowa – Warszawa
• Muzeum Wojska – Warszawa
• Wojskowy Zakład Zaopatrzenia Aeronautyki – Warszawa
• Instytut Badań Technicznych Lotnictwa – Warszawa
• Główna Wojskowa Stacja Meteorologiczna – Warszawa
• Wojskowa Wytwórnia Balonowa – Jabłonna
• Centrum Badań Lekarsko Lotniczych – Warszawa

Przypisy

1. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 437–438.
2. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 424.
3. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 446.
4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 486–487.
5. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 499.
6. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 506.
7. Jarno 2001 ↓, s. 140, 184, 317.
8. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 817–830.

Bibliografia

• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.