Płock

Płock – miasto w Polsce, na prawach powiatu, położone na Pojezierzu Dobrzyńskim i w Kotlinie Płockiej, nad Wisłą, w województwie mazowieckim, siedziba ziemskiego powiatu płockiego; historyczna stolica Mazowsza oraz stolica Polski w latach 1079–1138; siedziba rzymskokatolickiej kurii diecezji płockiej (1075), siedziba biskupa naczelnego Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, port rzeczny, rafineria ropy naftowej (1964), szkoły wyższe, teatry, muzea. Polskie miasto-bohater (1921)^[2][3][4].

Wzgórze Tumskie nocą

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia hasła Płock.

Płock

miasto na prawach powiatu
Herb Flaga
Dewiza: łac. Virtute et labore augere (pol. Wzbogacać męstwem i pracą)
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Data założenia	IX w.
Prawa miejskie	1237
Prezydent	Andrzej Nowakowski
Powierzchnia	88,04 km²
Wysokość	58–105 m n.p.m.
Populacja (30.06.2024) • liczba ludności • gęstość	110 495[1] 1 255,1 os./km²
Strefa numeracyjna	24
Kod pocztowy	09-400 do 09-411, 09-417 do 09-419, 09-421
Tablice rejestracyjne	WP
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Płock
Położenie na mapie Polski Płock
52°32′50″N 19°42′00″E
TERC (TERYT)	1462011
SIMC	0968687
Urząd miejski Stary Rynek 1 09-400 Płock
Strona internetowa
BIP

Płock, ziemia płocka, Mazowsze i inne krainy historyczne Polski na tle współczesnych granic administracyjnych

W preambule^[5] do Statutu Miasta Płocka użyto nazwy Stołeczne Książęce Miasto Płock^[6].

Prawa miejskie uzyskał w 1237 roku^[7], potwierdzone w latach 1361, 1435, 1462, 1514^[8]. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[9] w starostwie płockim województwa płockiego w 1784 roku^[10].

W latach 1975–1998 stolica województwa płockiego.

Według danych GUS z 30 czerwca 2024 r., miasto było zamieszkiwane przez 110 495 osób^[1].

Geografia

Płock leży nad Wisłą (pomiędzy ca. 629 a 633 kilometrem jej biegu), w zasięgu zbiornika wodnego utworzonego zaporą we Włocławku (śluza na 674,5 kilometrze biegu Wisły)^[11], na styku dwóch makroregionów: prawobrzeżnego Pojezierza Dobrzyńskiego oraz położonej na lewym brzegu rzeki strefy Kotliny Płockiej. Klimat lokalny charakteryzuje się niską sumą opadów (510 mm rocznie)^[12], średnimi temperaturami stycznia −2 °C, a lipca 18 °C^[12].

Powierzchnia

Płock zajmuje powierzchnię 8806 ha^[13]. Główna część miasta położona jest na wysokim, prawym brzegu Wisły (wysokość skarpy wynosi ok. 50 m), lewobrzeżny Płock to dzielnice Radziwie, Góry, Ciechomice i Pradolina Wisły.

Rok	Powierzchnia (km²)	Włączone miejscowości lub ich części	Liczba przejętych mieszkańców
przed 1923	16,78	–	–
1923	26,00	Radziwie	?
1953	31,18	Boryszewo Nowe, Kostrogaj, Ośnica	1118
1961	51,94	Biała Nowa, Powsino, Chełpowo, Trzepowo, Winiary	1365
1982	66,44	Borowiczki, Imielnica, Podolszyce	?
1997	88,06	Budy Dolne, Ciechomice, Góry, Longinus, Tokary	2700

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Płocka

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C]	8	12	17	27	31	32	32	35	30	25	13	11	35
Średnie temperatury w dzień [°C]	0	0	5	12	18	22	23	23	18	13	4	2	12
Średnie dobowe temperatury [°C]	−2	−3	1	7	12	16	18	17	13	8	2	0	7
Średnie temperatury w nocy [°C]	−4	−6	−2	2	6	11	13	12	8	4	0	−1	3
Rekordy minimalnej temperatury [°C]	-26	-26	-15	-6	−3	2	5	5	-1	-7	-11	-15	−26
Opady deszczu [cm]	3	3	2	3	3	5	9	4	3	2	3	5	51
Średnia liczba dni deszczowych	4	3	3	5	5	6	8	5	4	4	3	7	57
Wilgotność [%]	86	82	77	74	71	73	77	77	78	82	87	88	79
Źródło: [12] grudzień 2011

Ochrona przyrody

Na terenie miasta znajduje się 9 pomników przyrody (stan na rok 2004)^[14]:

Nr	Lokalizacja	Nazwa	Sztuk	Obwód	Akt
1.	ul. Kościuszki 24	dąb szypułkowy Broniewskiego	1	442	[15]
2.	park na tyłach Sądu Okręgowego w pobliżu ul. Teatralnej	dąb szypułkowy	1	301	[16]
3.	ul. Kościuszki 3	dąb szypułkowy	1	260	[17]
4.	ul. Zarzeczna 6	dąb szypułkowy Wojciech	1	500	[18]
5.	pomiędzy Muzeum Diecezjalnym a Bazyliką (Wzgórze Tumskie)	platan klonolistny	1	200	[17]
6.	okolice Sądu Rejonowego	kasztanowiec zwyczajny	1	320	[17]
7.	Zespół Szkół Logos (dawniej Zespół Szkół Odzieżowych nr 8), ul. Sienkiewicza 26	robinia akacjowa katalpa żółtokwiatowa	2	390 134	[17]
8.	Ogródki Działkowe im. T. Kościuszki, ul. Narodowych Sił Zbrojnych	magnolia	1	31	[17]
9.	osiedlowy plac zabaw Mazowieckiej Spółdzielni Mieszkaniowej pomiędzy blokami przy ul. Jesiennej 3 i 5	miłorząb dwuklapowy	1	78	[19]

Płock posiada 2 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe:

• jar rzeki Brzeźnicy
• jar rzeki Rosicy

Demografia

Osobny artykuł: Ludność Płocka.

Wykres liczby ludności Płocka na przestrzeni ostatniego tysiąclecia:

Największą populację Płock miał w 1998 r. – 131 011 mieszkańców^[20].

Osiedla

Osobny artykuł: Osiedla Płocka.

Płock podzielony administracyjnie jest na 23 osiedla (21 osiedli mieszkaniowych oraz 2 niezamieszkane osiedla przemysłowe).

Symbole miasta

Wzgórze Tumskie

Barwy miasta – żółto-niebieskie z czerwonym szlakiem w środku ustalone w 1938 roku przez Radę Miejską nawiązują swoją kolorystyką do barw dawnego munduru województwa ustanowionego przez sejm 1776 roku dla województwa płockiego.

Zobacz też: Hejnał Płocka.

Historia

Wojciech Gerson, Widok Płocka, 1852

Osobny artykuł: Historia Płocka.

We wczesnym średniowieczu ważny ośrodek kultowy Słowian^[21]. Płock został założony w końcu X wieku^[22] i był jedną z głównych siedzib królestwa (łac. sedes regni principalis)^[23]. W latach 1079–1138 pełnił rolę stolicy państwa polskiego^[24]. Miasto w zlatynizowanej formie urbs Plocensis^[25] oraz civitas Plocensis^[26] notuje Gall Anonim w swojej Kronice polskiej spisanej w latach 1112–1116.

Odznaczenia dla miasta

• Krzyż za Męstwo i Odwagę 206 Pułku Piechoty Armii Ochotniczej i Obrony Płocka 20 marca 1921^[27]
• Krzyż Walecznych 10 kwietnia 1921 – w uznaniu bohaterstwa wykazanego przez ludność cywilną miasta Płocka w dniach 18 i 19 sierpnia 1920 r., podczas najazdu bolszewików^[28]
• Order Sztandaru Pracy I klasy 26 czerwca 1966^[27]
• Order Krzyża Grunwaldu II klasy 8 maja 1979^[27]
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy 7 maja 1986^[27]

Architektura

Renesansowa Bazylika katedralna w Płocku

• Bazylika katedralna wzniesiona została w 1144 roku z fundacji biskupa Aleksandra z Malonne. Wielokrotnie przebudowywana, zachowała jednak swoje pierwotne romańskie elementy. W Kaplicy Królewskiej znajduje się sarkofag dwóch władców Polski – Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego, a także 13 książąt mazowieckich: m.in. Konrada I mazowieckiego i Bolesława IV Kędzierzawego. Katedra w Płocku jest największą nekropolią Piastów w Polsce. W kruchcie – kopia słynnych brązowych, romańskich Drzwi płockich, wykonanych dla katedry płockiej około 1154 roku w Magdeburgu
• Zamek książęcy z XIV wieku, przebudowany w XVI wieku na opactwo benedyktynów. W murach zamkowych znajdują się dwie gotyckie wieże: Wieża Szlachecka – dawne więzienie dla szlachty i Wieża Zegarowa z barokowym hełmem i z fragmentami romańskiego palatium z XIII wieku u podstawy. W dawnym opactwie mieści się obecnie Muzeum Diecezjalne, które eksponuje najcenniejsze zabytki skarbca takie jak Herma św. Zygmunta, kielich Konradowski, Diadem płocki, który należał do Konrada I mazowieckiego i gotyckie monstrancje. Obok, w dawnym budynku muzeum, znajduje się kolekcja malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego (m.in. zbiór ponad 100 pasów kontuszowych).
• Świątynia Miłosierdzia i Miłości – katedra mariawicka, wybudowana z inicjatywy Marii Kozłowskiej w latach 1911–1914. W skład kompleksu budynków wchodzi także klasztor – siedziba władz Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Świątynię i klasztor wzniesiono w stylu neogotyku angielskiego na planie litery E. We wnętrzu świątyni znajduje się pozłacana konfesja, nagrobek Marii Franciszki i biskupów mariawickich.

• Amfiteatr płocki – wkomponowany w zbocze skarpy obiekt przykryty wachlarzowym dachem mieszczący ok. 3,5 tysiąca widzów.

Deptak na ul. Tumskiej

• Ulica Tumska – deptak miejski. Wytyczona na początku XIX w., gdy miała być drogą dojazdową do katedry. Potem połączyła Rynek Kanoniczny (obecnie Plac Narutowicza) z Nowym Rynkiem i stała się główną ulicą handlową miasta.
• W secesyjnej kamienicy przy ul. Tumskiej 8 mieści się Muzeum Mazowieckie, jedna z najstarszych placówek muzealnych w Polsce. W zbiorach muzeum znajduje się bogata kolekcja sztuki secesyjnej, w tym prace Wyspiańskiego, Malczewskiego, Mehoffera, Laszczki, Laliqua, Galle oraz art déco, eksponowane na osobnej wystawie stałej w budynku przy ul. Kolegialnej 6.

Ulica Grodzka

• Ulica Grodzka – najstarsza ulica miasta. Łączyła dwa rynki miejskie: Kanoniczny (obecnie Pl. Narutowicza) oraz Stary Rynek. Obecnie w zabudowie dominują neoklasycystyczne kamienice z XIX wieku.

Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego działające nieprzerwanie od 1180 roku – jedna z najstarszych szkół w Polsce

• Przy ulicy Małachowskiego 1 mieści się „Małachowianka” – jedna z najstarszych w Polsce szkół średnich (zał. według tradycji w 1180)^[29]. W podziemiach średniowiecznego skrzydła budynku mieści się muzeum szkolne z reliktami architektury romańskiej i gotyckiej, a w gotyckiej wieży obserwatorium astronomiczne. Wśród uczniów szkoły byli m.in. Ignacy Mościcki – Prezydent II RP i Tadeusz Mazowiecki – pierwszy Premier III RP, podróżnik Tony Halik oraz Jan Zumbach – dowódca legendarnego Dywizjonu 303
• Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, jest celem pielgrzymek religijnych. 22 lutego 1931 roku siostra św. Faustyna Kowalska miała mieć pierwsze objawienie obrazu Jezusa Miłosiernego. W 100-lecie jej narodzin zostało otwarte Muzeum św. Siostry Faustyny.

Stary Rynek i Ratusz

• Stary Rynek – do połowy XIX wieku tętnił życiem. Były zajazdy, oberże i sklepy. Pośrodku rynku wznosił się gotycki ratusz z niewysoką wieżą, a przed nim szafot.
• Płocki ratusz – zbudowany w latach dwudziestych XIX wieku, zaprojektowany został przez Jakuba Kubickiego (twórcy m.in. Belwederu w Warszawie), w okresie klasycyzmu był miejscem ostatniego posiedzenia Sejmu Królestwa Polskiego w 1831 r. (tzw. Sejm Powstańczy). Od chwili powstania ratusz był zawsze siedzibą władz miejskich.
• Kościół kolegiacki św. Bartłomieja ufundowany przez Kazimierza Wielkiego, Świątynia była wielokrotnie przebudowywana. W XVIII w. w wyniku osuwania skarpy rozebrano boczne kaplice, a wejście w stylu barokowym dobudowano od strony Starego Rynku. W kościele znajduje się wczesnobarokowy ołtarz z roku 1640.
• Neogotycki klasztor Starokatolickiego Kościoła Mariawitów – centrum polskiego mariawityzmu z początku XX wieku.
• W pobliżu domu, w którym urodził się i mieszkał Władysław Broniewski (1897–1962), przy Placu Obrońców Warszawy znajduje się monumentalny pomnik wystawiony w 1972 r. na cześć poety, autorstwa Gustawa Zemły. Na podwórzu przed domem rośnie kilkusetletni dąb. Broniewski w wielu swoich wypowiedziach codziennych i poetyckich identyfikował się z prastarym drzewem. Władysław Broniewski jest Honorowym Obywatelem Miasta Płocka.
• Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego. Odsłonięty 18 sierpnia 1997 roku, w 77 rocznicę wydarzeń na Pl. Obrońców Warszawy (przedwojennym placu Piłsudskiego).

Siedziba PERNu

Siedziba Orlenu

• „Petrochemia płocka” zaczęła powstawać w 1960 r. Dziś Orlen jest jedną z największych firm w tej części Europy i potentatem na krajowym rynku paliw płynnych i produktów petrochemicznych
• Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny to wspólne przedsięwzięcie władz miasta Płocka i Orlen, mające na celu rozwój przedsiębiorczości w Płocku i regionie. Park oferuje przedsiębiorcom ponad 200 ha terenów (zasoby gminy Płock sąsiadujące z PKN Orlen). W 2007 r. tereny PPP-T zdobyły I miejsce w województwie mazowieckim w konkursie „Grunt na medal”. W Parku docelowo znajdzie zatrudnienie kilka tysięcy osób. Teren o powierzchni 200 ha sąsiadujący z PKN Orlen czeka na przedsiębiorców działających w różnych sferach aktywności: przemysłowej, technologicznej i badawczo-rozwojowej.
• Płock jest miastem atrakcyjnym dla inwestorów zagranicznych. Płock spośród ofert w Polsce wybrał amerykański Levi Strauss. Zbudował fabrykę i od 1992 r. rozpoczął masową produkcję odzieży dżinsowej (na zdjęciu). Jedyny w kraju producent kombajnów zbożowych Bizon przekształcił się w spółkę z udziałem kapitału międzynarodowej korporacji CNH. Od 2003 r. działa Basell Orlen Polyolefins, który uruchomił w Płocku dwa największe na świecie zakłady produkcyjne polipropylenu i polietylenu. Na płockim rynku są również inne firmy z udziałem kapitału zagranicznego: Hoppenstedt Bonnier Information, Bildau&Bussmann, Adler Polska, A. Schulman, Dr Oetker Dekor.
• W życiu kulturalnym Płocka ważne miejsce zajmuje Płocka Orkiestra Symfoniczna, która doczekała się nowoczesnej sali koncertowej w Szkole Muzycznej. W styczniu 2008 r. do zmodernizowanego budynku zaprosił Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku. Jest to obecnie jeden z najnowocześniejszych obiektów teatralnych w Polsce. Niekwestionowanym ambasadorem płockiej kultury jest zespół „Dzieci Płocka”, założony pół wieku temu przez druha Wacława Milke. Sukcesy odnosi także Zespół Pieśni i Tańca „Wisła” oraz chór chłopięcy „Pueri Cantores Plocenses” (na zdjęciu).
• Stadion im. Kazimierza Górskiego (Wisły Płock im. Kazimierza Górskiego) – rozgrywane były tam mecze międzypaństwowe w piłce nożnej. Piłkarze ręczni Wisły Płock w 2008 roku zostali mistrzami Polski i zdobyli Puchar Polski, a jeden z zawodników – Marcin Wichary w barwach kadry narodowej rozgrywał mecze podczas igrzysk olimpijskich w Pekinie. Płock ma swoich olimpijczyków oraz medalistów mistrzostw świata i Europy w innych dyscyplinach (kick-boxing, wioślarstwo, tenis ziemny osób niepełnosprawnych). W 2009 r. obok stadionu Wisły rozpoczęła się budowa hali widowiskowo-sportowej na 5 tys. osób. W 2023 roku zakończono budowę nowego stadionu Wisły Płock - Orlen Stadion.
• Ogród Zoologiczny w Płocku. W położonym na nadwiślańskiej skarpie ogrodzie zoologicznym jest ponad 3700 zwierząt w 320 gatunkach. Zoo posiada wiele osobliwości świata zwierzęcego, w tym 25 gatunków rzadkich i ginących. Są wśród nich m.in.: irbisy, pingwiny przylądkowe, żurawie mandżurskie, słoń indyjski, lamparty perskie i kondory wielkie. W płockim zoo można zobaczyć słonie, żyrafy, lwy, foki, różne gatunki małp między innymi tamaryny i marmozety – najmniejsze małpki świata. Dumą ogrodu są także akwaria morskie i słodkowodne oraz największa kolekcja gadów w Polsce.
• Płockie mosty. Brzegi Wisły i dwie części Płocka – prawo- i lewobrzeżną łączą dwa mosty: nowy i stary. Zabytkowy most drogowo-kolejowy pochodzi z roku 1938 (częściowo zburzony w czasie wojny i zrekonstruowany w 1950 r.) i nosi imię Legionów Józefa Piłsudskiego. Od 2009 r. most jest iluminowany w trzech kolorach, nawiązujących do kolorów flagi miejskiej: żółtym, czerwonym i niebieskim. Ciężka, przytłaczająca za dnia stalowa konstrukcja nocą zachwyca lekkością. Jest to najdłuższa kolorowa iluminacja mostowa w Europie (690 m). W 2007 r. został uroczyście otwarty nowy, drugi most na Wiśle wraz z drogami dojazdowymi. Była to najbardziej wyczekiwana inwestycja drogowa ostatnich kilkudziesięciu lat. Most Solidarności posiada dwa 65-metrowe pylony, do których podwieszono na linach 5 przęseł, w tym najdłuższe w Polsce przęsło główne o rozpiętości 375 m. W tej konstrukcji jest to najdłuższy most na świecie. Nowy most ma 1200 m długości i 27,5 m szerokości, chodnik, ścieżkę rowerową i cztery pasy ruchu.

• Urząd Stanu Cywilnego (pałac ślubów)

Zabytki Płocka znajdują się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.

Polish Hip-Hop Festival na plaży nad Wisłą

Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego

Amfiteatr im. Miry Zimińskiej – Sygietyńskiej

Molo

Rozrywka

• Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego – Początki teatru w Płocku sięgają początków XIX wieku. 20 sierpnia 1812 roku dzięki staraniom ówczesnego prefekta departamentu płockiego Rajmunda Rembielińskiego rozpoczyna swoją działalność płocki teatr. Siedzibą teatru staje się budynek kościoła św. Trójcy. Niestety w 1940 roku Niemcy rozbierają budynek teatru, a tym samym kończą jego działalność. Dzięki staraniom społeczeństwa zostaje powołany Teatr Płocki. Swoją działalność rozpoczyna 12 stycznia 1975 roku. Pięć lat później teatr otrzymuje imię Jerzego Szaniawskiego. W grudniu 2005 rozpoczęto generalny remont obiektu. Ponad dwa lata później (1 lutego 2008) zmodernizowany teatr zostaje otwarty. Koszt inwestycji wyniósł 25 mln złotych.
• Stowarzyszenie Teatr Per Se założone przez Mariusza Pogonowskiego przy współpracy aktorów z płockiego teatru. Organizuje warsztaty teatralne dla młodzieży z Płocka. Siedzibę nazywają Sceną off off. Stowarzyszenie, wspierane przez sponsorów (ten główny to Urząd Miasta Płock), tworzy głównie alternatywne spektakle, ale nie tylko. Teatr tańca, ruchu, słowa.
• Amfiteatr w Płocku im. Miry Zimińskiej – Sygietyńskiej
• Płocka Orkiestra Symfoniczna im. Witolda Lutosławskiego – w 1977 roku powstała Płocka Orkiestra Kameralna. Od 1998 roku działa jako orkiestra symfoniczna. Od 1999 roku jej patronem jest Witold Lutosławski.
• Harcerski Zespół Pieśni i Tańca „Dzieci Płocka” im. Druha Wacława Milke: HZPiT „Dzieci Płocka” jest najstarszym zespołem dziecięcym w Polsce. Działa nieprzerwanie od 1946 roku. Obecnie dyrektorem zespołu jest jego wychowanek, wnuk założyciela dh hm Wacława Milke – Tadeusz Milke. W zajęciach zespołu uczestniczy ponad 500 dzieci w wieku od 6 do 20 lat, z czego około 200 bierze udział w koncertach. Zespół podzielony jest na grupy wiekowe, które w repertuarze Zespołu specjalizują się w danym regionie folklorystycznym kraju. Grupa liczy od 20 do 24 osób, wiąże się to również ze strojami jakimi dysponuje zespół.

Kina

• Helios – 5 sal, 1010 miejsc; Galeria Wisła; ul. Wyszogrodzka^[30]
• Novekino Przedwiośnie – 4 sale, 823 miejsca; ul. Tumska^[31]
• Kino za rogiem – 1 sala, 30 miejsc; ul. Jakubowskiego^[32]

Galerie handlowe

• Galeria Wisła – 120 sklepów, restauracje, kino, kręgle; ul. Wyszogrodzka 144
• Galeria Mazovia – 110 sklepów, restauracje, klub muzyczny, klub fitness; ul. Wyszogrodzka 127
• Atrium Mosty – 50 sklepów, restauracje, klub fitness; ul. Tysiąclecia 2a
• Galeria Tayger – 70 sklepów; ul. Królewiecka 2

Zamek książęcy, następnie (od XVI) Klasztor Benedyktynów obecnie Muzeum Diecezjalne

Centra handlowe

• CH Auchan – ul. Wyszogrodzka 140
• CH TSS – ul. Nowy Rynek 5
• CH Graniczna – 4 sklepy (Media Expert, Biedronka, Decathlon, Leroy Merlin); Trasa ks. J. Popiełuszki 2, 4, 6

Dom, kamienica secesyjna (1915–1918), ob. Muzeum Mazowieckie, ul. Tumska

Muzea

• Muzeum Diecezjalne
• Muzeum Małachowianki
• Muzeum Mazowieckie
• Muzeum św. Faustyny
• Muzeum Wisły Płock^[33]
• Muzeum Żydów Mazowieckich

Media lokalne

• Gazeta Wyborcza^[34]
• Portal Płock^[35]
• PetroNews^[36]
• Tygodnik Płocki^[37]
• ePłock.pl^[38]
• Dziennik Płocki^[39]

Telewizja

• TV Mazowsze – program lokalny w sieci kablowej Multimedia Polska
• TVP3 Warszawa oddział w Płocku
• Info Płock TV

Radio

• Katolickie Radio Diecezji Płockiej – 104,3 FM
• Radio dla Ciebie Płock – 101,9 FM
• Radio Eska Płock – 95,2 FM
• Radio VOX FM Płock – 90,4 FM
• Radio Tok FM Płock – 101,2 MHz
• Radio Płock FM – 88,1 FM
• Radio RMF Classic Płock – 93,1 FM
• Polskie Radio 24 – 99,7 FM

7 czerwca 1991 roku, w dniu wizyty Jana Pawła II w Płocku, uruchomiono pierwsze radio katolickie – Katolickie Radio Płock, nadające swój program na częstotliwości 104,3 MHz. Siedziba radia mieściła się przy ulicy Kazimierza Wielkiego 5. 23 czerwca 2014 roku Katolickie Radio Płock połączyło się z Katolickim Radiem Ciechanów, tworząc jedną rozgłośnię – Katolickie Radio Diecezji Płockiej.

Prasa

• Express Płocki
• PetroNews^[40] (bezpłatna)
• Gazeta Wyborcza Płock
• Gazeta Zadzwoń
• Gość Niedzielny – edycja płocka
• Tygodnik Płocki
• Zakładowa gazeta ORLEN Ekspres (wcześniej Petro-Echo) istniejąca od 1963 r.

Archiwa

• Archiwum Diecezjalne
• Archiwum Państwowe

Festiwal Audioriver 2019

Muzyka

Od 2006 do 2023 roku w Płocku organizowany był międzynarodowy festiwal muzyki elektronicznej Audioriver, który w 2023 roku gościł prawie 20 tysięcy osób^[41].

Dorocznie odbywa się także festiwal muzyki rap Polish Hip-Hop Festival^[42].

Gospodarka

W dobie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej nastąpił gwałtowny rozwój społeczno-gospodarczy Płocka. W 1945 powstało Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych (które wykonało np. most Łazienkowski w Warszawie), od 1964 roku Mazowieckie Zakłady Rafineryjne i Petrochemiczne, Fabryka Maszyn Żniwnych produkująca m.in. kombajn „Bizon” (założona w 1870), Płocka Stocznia Rzeczna – największy w Polsce zakład produkujący tabor rzeczny dla żeglugi śródlądowej i inne^[43]. W mieście w tym okresie w przemyśle zatrudnionych było 38% ogółu zatrudnionych^[43]. Po transformacji ustrojowej część zakładów postawiona została w stan upadłości.

W końcu stycznia 2012 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Płocku obejmowała ok. 8,5 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 12,5% do aktywnych zawodowo^[44]. W końcu stycznia 2023 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Płocku obejmowała ok. 3,7 tys. mieszkańców^[45], co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 6%^[46].

W 2013 r. wydatki budżetu samorządu Płocka wynosiły 731,89 mln zł, a dochody budżetu 685,08 mln zł. Zadłużenie (dług publiczny) samorządu wynosiło 389,0 mln zł (koniec 2013), co stanowiło 56,8% wysokości wykonywanych dochodów^[47].

7 września 2015 wmurowano kamień węgielny pod budowę największej w kraju elektrociepłowni, która realizowana ma być wspólnie przez PKN Orlen oraz Siemensa. Nowy obiekt ma w całości pokryć zapotrzebowanie Orlen na energię elektryczną i parę technologiczną, a stosowanym paliwem ma być gaz ziemny^[48].

Ochrona zdrowia

Na terenie miasta działają dwa szpitale^[49] – wojewódzki państwowy, miejski prywatny oraz Poliklinika MSWiA

• Wojewódzki Szpital Zespolony przy ul. Medycznej 19
• Szpital Miejski Świętej Trójcy przy ul. Kościuszki 28
• Poliklinika MSWiA przy ul. Sportowej 2^[50]

Edukacja

Akademickie Liceum Ogólnokształcące przy Akademii Mazowieckiej w Płocku przy ul. Kościuszki 20

Osobny artykuł: Edukacja w Płocku.

• 27 przedszkoli
• 16 szkół podstawowych
• 34 szkoły ponadpodstawowe
• szkoły wyższe:
  • Politechnika Warszawska – Filia w Płocku
  • Akademia Mazowiecka w Płocku
  • Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica
  • Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego – Punkt Konsultacyjny
  • Wyższe Seminarium Duchowne

W mieście znajduje się również Płocki Uniwersytet Ludowy.

Wspólnoty wyznaniowe

Płock jest stolicą powstałej w 1075 rzymskokatolickiej diecezji płockiej oraz siedzibą władz Kościoła Starokatolickiego Mariawitów i stolicą mariawickiej diecezji warszawsko-płockiej. Płockie parafie rzymskokatolickie są podzielone pomiędzy trzy dekanaty: płocki wschodni, zachodni oraz dekanat gąbiński. W mieście żyje też diaspora Kościoła Katolickiego Mariawitów (odprawiająca adorację ubłagania 6. dnia każdego miesiąca), utrzymująca łączność z parafią w Felicjanowie^[51].

W Płocku działa prawosławna parafia Przemienienia Pańskiego, posiadająca – oprócz cerkwi parafialnej – także kaplicę cmentarną.

Na terenie miasta działa 5 społeczności protestanckich: parafia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego^[52] oraz zbory Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego^[53], Kościoła Chrystusowego w RP^[54], Kościoła Chrześcijańskiego „Jezus Żyje”^[55] i Federacji Apostolskiej „Obóz Boży” (Kościół „Jezus jest Panem”)^[56], a także 3 zbory Świadków Jehowy z Salami Królestwa^[57].

Świątynie

Wnętrze Bazyliki katedralnej

Katedra Mariawicka

Prawosławna kaplica cmentarna św. Michała Archanioła

Synagoga tzw. Mała Bożnica

Zabytkowe

rzymskokatolickie

• bazylika katedralna pw. Wniebowzięcia NMP (Stare Miasto)
• kościół kolegiacki św. Bartłomieja (Stare Miasto)
• kościół św. Aleksego (Trzepowo)
• kościół św. Jana Chrzciciela (Stare Miasto)
• kościół św. Dominika (Kolegialna)
• kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Imielnica)
• kościół św. Benedykta (Radziwie)
• kaplica na Cmentarzu Miejskim (Stare Miasto)

mariawickie

• świątynia Miłosierdzia i Miłości (Stare Miasto)

judaistyczne

• Mała Bożnica – Muzeum Żydów Mazowieckich (Stare Miasto)

prawosławne

• kaplica św. Michała Archanioła (Wyszogrodzka) – cmentarna

Pozostałe

rzymskokatolickie

• Sanktuarium Miłosierdzia Bożego (Stare Miasto)
• kościół Ducha Świętego (Skarpa)^[58]
• kościół Matki Boskiej Częstochowskiej (Łukasiewicza)
• kościół Matki Boskiej Fatimskiej (Międzytorze)
• kościół Miłosierdzia Bożego (Wyszogrodzka)
• kościół św. Krzyża (Podolszyce Północ)
• kościół św. Stanisława Kostki (Dworcowa)
• kościół św. Wojciecha (Podolszyce Południe)
• kościół św. Maksymiliana Kolbego (Ciechomice)

ewangeliczne

• kaplica Kościoła Chrystusowego w RP (Stare Miasto)

ewangelickie

• kaplica ewangelicka (Stare Miasto)

prawosławne

• cerkiew Przemienienia Pańskiego (Kolegialna) – parafialna

Cmentarze

rzymskokatolickie

• Cmentarz „Stary”
• Cmentarz Miejski
• Cmentarz Komunalny
• Cmentarz na Radziwiu
• Cmentarz w Ciechomicach
• Cmentarz w Ośnicy (os. Borowiczki)
• Cmentarz w Imielnicy
• Cmentarz w Trzepowie
• Cmentarze przykościelne w Płocku (nieistniejące)

ewangelickie

• Cmentarze ewangelickie w Płocku

żydowskie

• Stary cmentarz żydowski w Płocku
• Nowy cmentarz żydowski w Płocku

mariawickie

• Cmentarz mariawicki na Cholerce (os. Wyszogrodzka)

prawosławne

• Cmentarz prawosławny w Płocku

wojskowe

• Cmentarz Garnizonowy

Buddyzm

• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu:
  • ośrodek w Płocku^[59]
• Szkoła Zen Kwan Um w Polsce:
  • Płocka Grupa Zen^[60]

Transport

Kolejowy

Osobne artykuły: Płock (stacja kolejowa) i Płock Radziwie.

Historia kolei w Płocku sięga lat 20. XX wieku. 15 stycznia 1922 otwarto 46 km 1-torowy odcinek Kutno – Płock Radziwie. 19 listopada 1934 uruchomiono 35 km 1-torowy odcinek Płock – Sierpc. W grudniu 1938 dobudowano brakujący 6,5 km odcinek Płock – Płock Radziwie^[61] dzięki powstałemu na Wiśle mostowi. Obecnie linia kolejowa nr 33 Kutno – Brodnica łączy miasto z węzłami w Kutnie i Sierpcu. W mieście znajduje się dworzec kolejowy i stacja Płock Radziwie. Linie kolejowe dochodzą również do kilku zakładów przemysłowych (m.in. do stoczni rzecznej, Fabryki Maszyn Żniwnych, Orlen). Z Płocka odjeżdża pociąg do Warszawy Wschodniej, Katowic, Gdyni, Sierpca oraz Kutna. Płock obsługują Koleje Mazowieckie i PKP Intercity. Część połączeń jest obsługiwana przez szynobusy.

Lotniczy

Osobny artykuł: Lotnisko Płock.

Istnieją plany przebudowy sportowego lotniska Aeroklubu Ziemi Mazowieckiej na cywilny port lotniczy, który mogłby obsługiwać loty regionalne.

W 2014 przy ul. Medycznej oddano do użytku sanitarne lądowisko dla helikopterów.

Drogowy

Osobny artykuł: Transport drogowy w Płocku.

W 2012 roku w Płocku zarejestrowanych było 103 332 pojazdów (20 maja)^[62]. W Płocku krzyżują się 2 drogi krajowe:

• dk nr 60: Łęczyca – Kutno – Płock – Ciechanów – Ostrów Mazowiecka
• dk nr 62: Strzelno – Włocławek – Płock – Wyszków – Sokołów Podlaski – Siemiatycze

W mieście początek mają 4 drogi wojewódzkie:

• dw nr 559 – do Lipna
• dw nr 562 – do Szpetala Górnego
• dw nr 567 – do Góry
• dw nr 575 – do Kazunia Nowego

Około 40 km na południe od miasta, na drodze krajowej nr 60, między Gostyninem a Kutnem – w miejscowości Sójki zlokalizowany jest węzeł autostradowy „Kutno-Północ” umożliwiający wjazd na autostradę A1. Natomiast na północ od Płocka, na obszarze gminy Bielsk, przebiegać ma planowana droga ekspresowa S10.

Komunikacja miejska

MAN NL283 z KM Płock

Most im. Legionów Piłsudskiego w Płocku

Most Solidarności w Płocku

Orlen Arena

Autobusy

Osobny artykuł: Autobusy w Płocku.

Komunikacja Miejska Płock jest największą firmą świadczącą usługi przewozowe w mieście. Obsługuje 32 linie autobusowe miejskie i podmiejskie.

Tramwaje

Osobny artykuł: Tramwaje w Płocku.

W grudniu 2007 Urząd Miasta Płocka zdecydował się na zlecenie opracowania studium wykonalności linii tramwajowej w mieście. Pierwszy płocki tramwaj miał ruszyć w 2013 roku z ulicy Harcerskiej do Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego^[63]. Po przeprowadzeniu wyborów samorządowych w listopadzie 2010 nowe władze zapowiedziały wycofanie się z realizacji inwestycji^[64].

Mosty

W Płocku przez Wisłę poprowadzone są 2 mosty: most im. Legionów Piłsudskiego oraz most Solidarności. W mieście zbudowane są także mosty przez mniejsze cieki wodne: 3 przez Brzeźnicę, 2 przez Rosicę, 2 przez Słupiankę.

Sport

Piłka nożna

• Wisła Płock (zał. 1947 r., zdobywca Pucharu Polski i Superpucharu Polski) – I liga
• Wisła II Płock – IV liga
• Stoczniowiec Płock (zał. 1949 r.) – liga okręgowa
• SKS 70 Płock – Klasa B
• Królewscy Płock (zał. 2012 r.) – kobieca drużyna piłkarska.

Piłka ręczna

• Orlen Wisła Płock (zał. 1947 r.) – 8-krotny Mistrz Polski (1995, 2002, 2004, 2005, 2006, 2008, 2011,2024); 13-krotny zdobywca Pucharu Polski (1992, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2005, 2007, 2008, 2022, 2023, 2024); finalista Final 4 EHF European League (2022). Wisła Płock jest jednym z najbardziej utytułowanych klubów w historii polskiej piłki ręcznej.

• AZS PWSZ Jutrzenka Płock
• MUKS 21 Płock

Piłka siatkowa

• Wisła Płock Stowarzyszenie Piłki Siatkowej (zał.2006 r.) – kobieca siatkówka
• KPS Płock

Pozostałe

• Masovia Płock (zał. 1937 r.) – ekstraklasa badmintona
• Mustangs Płock (zał. 2006 r.) – II liga polska w futbolu amerykańskim
• Medyk Płock, Mon-Pol Płock, ZetGieBe Płock – koszykówka
• MUKS Płock, MLKL Płock – lekkoatletyka
• Aeroklub Ziemi Mazowieckiej – szybownictwo, sekcja modelarska
• Alumn Płock – tenis stołowy
• Płockie Towarzystwo Wioślarskie (zał. 1882 r.; zarazem najstarszy klub sportowy w mieście) – wioślarstwo
• Klub Żeglarski Petrochemia Płock – żeglarstwo
• MZOS Płock, PSP SWIM Płock – pływanie
• Flyons Płock – ultimate frisbee

Administracja i polityka

Płock jest miastem na prawach powiatu. Miasto jest siedzibą starostwa powiatu płockiego oraz wielu urzędów lokalnych i instytucji publicznych.

Ratusz płocki nocą

Płock podzielony jest na 23 osiedla (21 osiedli mieszkaniowych oraz 2 niezamieszkane osiedla przemysłowe). Osiedla stanowią oficjalny, prawny podział administracyjny miasta. Są zgodnie z art. 5 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. jednostkami pomocniczymi gminy.

Miasto należy do następujących okręgów wyborczych:

• okręg wyborczy nr 16 w wyborach do Sejmu RP
• okręg wyborczy nr 38 w wyborach do Senatu RP od 2011
• okręg wyborczy nr 5 w wyborach do Parlamentu Europejskiego

W latach 2001–2011 miasto należało do okręgu wyborczego nr 15 w wyborach do Senatu RP.

Rada Miasta

Ugrupowanie	Kadencja 2002–2006[65]	Kadencja 2006–2010[66]	Kadencja 2010–2014[67]	Kadencja 2014–2018[68]
Sojusz Lewicy Demokratycznej	12 (SLD-UP)	6 (LiD)	5	2 (SLD Lewica Razem)
Samoobrona	3	–	–	–
Nasze Miasto Płock	3	4	1	–
Wiedza i Doświadczenie dla Płocka	1	–	–	–
Prawo i Sprawiedliwość	6	8	9	10
Polskie Stronnictwo Ludowe	–	2	1	4
Platforma Obywatelska	–	5	7	9
Nasz Kraj	–	–	2	–

Osoby związane z Płockiem

Honorowi Obywatele Miasta^[69]

Z tym tematem związana jest kategoria: Honorowi obywatele Płocka.

• Józef Piłsudski (1921)
• Ignacy Mościcki (1929)
• Antoni Julian Nowowiejski (1931)
• Wacław Lachman (1934)
• Edward Rydz-Śmigły (1938)
• Władysław Broniewski (1950)
• Marcin Kacprzak (1964)
• Franciszek Tekliński (1978)
• Mira Zimińska-Sygietyńska (1985)
• Karl Dedecius (1996)
• Kazimierz Górski (2004)
• Stanisław Wielgus (2006)
• Stanley Podzieliński (2007)
• Janina Fetlińska (2010)
• Jolanta Szymanek-Deresz (2010)
• Tadeusz Mazowiecki (2011)
• Konrad Jaskóła (2018)^[70]

Płocczanie roku

• Anna i Wiktor Bramscy – 2000
• Anna Kalaszczyńska-Kikiewicz – 2001
• Bogusław Osiecki – 2002
• Tomasz Korga – 2003
• ks. Wojciech Góralski – 2004
• Andrzej Drzewiecki, Włodzimierz Figatowski – 2005
• Halina i Stanisław Płuciennikowie – 2006
• Marek Gajewski – 2007
• Wiesław Chrobot – 2008
• Grzegorz Stellak – 2009
• Renata Nych – 2010
• Hanna Witt-Paszta – 2011
• Maciej Kulas – 2012
• Paweł Śliwiński – 2013
• Aleksandra Podwójci – 2014
• ks. Stefan Cegłowski – 2015
• Beata Olszewska, Janusz Kempa z zespołem uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego – 2016^[71]
• Joanna Banasiak – 2017^[72]
• Paweł Mieszkowicz – 2018^[73]
• Marcin Siwek – 2019^[74]
• Piotr Gryszpanowicz – 2020^[75]
• Leonard Sobieraj – 2021^[76]
• Maciej Słodki – 2022^[77]

Kontakty międzynarodowe

29 czerwca 2004 roku Instytut ONZ do spraw Badań i Szkoleń otworzył w Płocku centrum szkoleń CIFAL. Zajmuje się ono szkoleniem samorządowców z Europy Środkowej i Wschodniej. Jest to jedno z jedenastu podobnych centrów na całym świecie^[78].

Za aktywną współpracę międzynarodową miasto otrzymało flagę Rady Europy^[79].

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie^[80]:

• Auxerre (2000)
• Bielce (2000)
• Darmstadt (1988)
• Forlì (1998)
• Fort Wayne (1990)
• Huai’an (2010)
• Loznica (1972)
• Możejki (1994)
• Mytiszczi (2006–2022; zawieszono w związku z agresją Rosji na Ukrainę)
• Nowopołock^[81] (1996-2022; zawieszono w związku z agresją Rosji na Ukrainę)
• Thurrock (2004)
• Plewen (2011)
• Żytomierz (2013)
• Rustawi (2016)
• Sines (2023)

Sąsiednie gminy

• Nowy Duninów
• Stara Biała
• Radzanowo
• Słupno
• Gąbin
• Łąck