Pingwin przylądkowy

Pingwin przylądkowy^[4], pingwin toniec (Spheniscus demersus) – gatunek dużego ptaka z rodziny pingwinów (Spheniscidae). Zamieszkuje wybrzeża i wyspy Afryki Południowej. Jest krytycznie zagrożony wyginięciem.

Pingwin przylądkowy

Spheniscus demersus[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pingwiny
Rodzina	pingwiny
Rodzaj	Spheniscus
Gatunek	pingwin przylądkowy
Synonimy
Diomedea demersa Linnaeus, 1758[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
krytycznie zagrożony
Zasięg występowania

Jajo z kolekcji muzealnej

Systematyka

Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał Karol Linneusz w 1758 roku w 10. edycji Systema Naturae. Autor nadał mu nazwę Diomedea demersa, a jako miejsce typowe wskazał Przylądek Dobrej Nadziei^[2][5]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Spheniscus^[4][6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[2][6].

Morfologia

Wygląd

Czarny wierzch ciała i maska, z wyraźną białą brwią. Skóra wokół oczu i nad nimi różowa, dziób czarny z jasną przepaską przy końcu. Spód ciała biały, z czarnym pasem na piersi.

Rozmiary

Długość ciała 60–70 cm; masa ciała 2,1–3,7 kg^[2].

Osobnik albinotyczny

Jedyny w ogrodach zoologicznych świata osobnik albinotyczny tego gatunku – samica o imieniu Kokosanka – żyje w Ogrodzie Zoologicznym w Gdańsku, gdzie wykluła się 12 grudnia 2018 roku. Barwę zawdzięcza zaburzeniom metabolizmu tyrozynazy, co owocuje brakiem melaminy w skórze i piórach. Dodatkowo osobnik ten ma czerwone oczy^[7].

Występowanie

Zamieszkuje południowoafrykańskie wybrzeża i wyspy od Namibii do południowego Mozambiku.

Zachowanie

Żyje samotnie lub w stadkach, żeruje na morzu. Osobniki dorosłe prowadzą osiadły tryb życia; młode ptaki, po uzyskaniu samodzielności, rozpraszają się z dala od kolonii, później, po okresie pierzenia, wracają i rozmnażają się w kolonii rodzimej^[2].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN pingwin przylądkowy od 2024 roku jest klasyfikowany jako gatunek krytycznie zagrożony (CR, Critically Endangered); wcześniej, od 2010 roku uznawano go za gatunek zagrożony (EN, Endangered), a od 2000 za gatunek narażony (VU, Vulnerable). W 2023 roku populacja lęgowa tego gatunku liczyła około 9900 par. Trend liczebności populacji uznawany jest za silnie spadkowy^[3].