Łęczyca - Wikiwand

Łęczyca – miasto w centralnej Polsce, w województwie łódzkim, siedziba powiatu łęczyckiego. Leży przy łączącej północ z południem drodze krajowej nr 91. Miasto rozciąga się na pograniczu Niziny Mazowieckiej i Niziny Wielkopolskiej nad Bzurą (lewym dopływem Wisły), a dokładnie przy ujściu doliny Bzury do pradoliny warszawsko-berlińskiej.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Remove ads

Łęczyca jest stolicą historycznej ziemi łęczyckiej i ziemi łęczycko-sieradzkiej. Od XI do XIV wieku była stolicą prowincji łęczyckiej i księstwa łęczyckiego. Od XIV do XVIII wieku była stolicą województwa łęczyckiego i powiatu łęczyckiego. Była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[2] w starostwie łęczyckim w powiecie łęczyckim w województwie łęczyckim w końcu XVI wieku^[3]. Łęczyca uzyskała prawo składu w 1444 roku^[4]. Miejsce obrad sejmików ziemskich województwa łęczyckiego od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku^[5].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 13 971 mieszkańców^[1].

Remove ads

Toponimia

Istnieją dwie wersje pochodzenia nazwy miasta. Pierwsza wywodzi je od plemienia Łęczan, które przed powstaniem państwa polskiego zasiedlało okolice Łęczycy. Druga podaje wywód od cech charakterystycznych terenu na którym powstało. Równiny pełne błota i trzęsawisk oraz podmokłe łąki nazywano w języku staropolskim – łęgami lub ługami i to one miały dać miejscowości nazwę.

Łacińskie średniowieczne dokumenty podają zlatynizowane nazwy miasta: Lonsin, Lucic, Lunciz, Lantsiza, Loncizia, Lonsitia, Lunchicia. Miejscowość w zlatynizowanej formie Lucic notuje Gall Anonim w swojej Kronice polskiej spisanej w latach 1112–1116^[6]. W roku 1154 arabski geograf Al-Idrisi w swoim dziele pt. Księga Rogera zamieścił nazwę Łęczycy jako N(u)grada (pol. Nowygród) pośród innych polskich miast Krakowa, Sieradza, Gniezna, Wrocławia, oraz Santoka^[7]^[8]. XIX-wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje nazwę miejscową Łęczyca^[9].

Remove ads

Położenie

Miasto Łęczyca leży pośrodku obecnego powiatu łęczyckiego, bliżej jego południowej granicy.

Według danych z roku 2014 Łęczyca ma obszar 8,95 km²^[10], w tym: użytki rolne 58%, użytki leśne 0,1%. Miasto stanowi 1,16% powierzchni powiatu łęczyckiego.

Sąsiednie gminy: Łęczyca, Daszyna, Grabów, Góra Świętej Małgorzaty, Świnice Warckie, Witonia.

Części miasta: Łęczyca Poduchowna, Obrywka, Probostwo, Przedmieście Ozorkowskie, Sobotczyzna, Waliszew.

Łęczyca jest stolicą historycznej ziemi łęczyckiej. Od XI do XIV wieku była stolicą prowincji łęczyckiej i księstwa łęczyckiego. Od XIV do XVIII wieku była stolicą województwa łęczyckiego. W latach 1919–1939 miasto administracyjnie należało do woj. łódzkiego. Od 1946 do 1975 r. w woj. łódzkim. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. płockiego.

W pobliżu miasta znajduje się geometryczny środek Polski.

Remove ads

Demografia

Dane z 30 czerwca 2018^[11]:

Więcej informacji Opis, Ogółem ...

Opis	Ogółem	Kobiety	Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	14163	100	7587	53,57	6576	46,43
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1582	848	735

Piramida wieku mieszkańców Łęczycy w 2014 roku^[12].

Historia

Osobne artykuły: Ziemia łęczycko-sieradzka, Kasztelania łęczycka, Księstwo łęczyckie i Województwo łęczyckie.

X–XIII wiek – pierwszy gród łęczycki funkcjonuje w Tumie
XI wiek – powstanie w Łęczycy (obecnie miejscowość Tum) opactwa benedyktyńskiego prawdopodobnie z fundacji Kazimierza Odnowiciela lub według tradycji klasztornej przed rokiem 1000 z fundacji św. Wojciecha. Archikolegiata Łęczycka w Tumie jest obecnie sanktuarium św. Wojciecha
XI i XII wiek – najważniejszy gród prowincji łęczyckiej; poza Łęczycą, stolicami prowincji w ówczesnej Polsce były takie miasta jak Gniezno, Poznań, Kraków, Sandomierz, Płock, Wrocław^[13]^[14]^[15]^[16]
1136 – wymieniona pod nazwą łacińską Lancicia
1138–1144 – gród siedzibą księżnej Salomei, wdowy po Bolesławie Krzywoustym (Łęczyca była wtedy stolicą tzw. oprawy wdowiej)
1149–1161(?) – budowa w Łęczycy (obecnym Tumie), na miejscu rozebranego opactwa benedyktynów, kolegiaty NMP i św. Aleksego, stała się ona miejscem zjazdów książęcych i synodów kościelnych metropolii gnieźnieńskiej, pierwsze polskie sejmy
1180 – zjazd w Łęczycy – potwierdzenie legalności władzy Kazimierza Sprawiedliwego
1264 – wydzielenie księstwa sieradzkiego z księstwa łęczyckiego
przed 1267 – nadanie praw miejskich, lokacja miasta na północ od osady na lewym brzegu Bzury lub lokacja Starego Miasta, stolica księstwa łęczyckiego
1352 – Kazimierz Wielki włączył Księstwo Łęczyckie do Polski po śmierci ostatniego księcia łęczyckiego Władysława Dobrzyńskiego
XIV w. – stała się siedzibą sądu ziemskiego i grodzkiego^[17]
17 lipca 1409 – walny zjazd w Łęczycy uchwalił włączenie się do wojny w razie najazdu Zakonu na Litwę; stąd wyruszyło poselstwo do Malborka
15 grudnia 1433 – rozejm w Łęczycy pomiędzy Polską a Zakonem Krzyżackim
XVI w. – rozwój miasta jako ośrodka rzemieślniczo-handlowego, stolica województwa łęczyckiego
1793 – likwidacja województwa łęczyckiego
1793–1806 – pod zaborem pruskim
1794 – rozpoczęcie przez Prusaków budowy fortyfikacji bastionowych wokół miasta
7 listopada 1806 – opuszczenie miasta bez walki przez wojska pruskie
16 listopada 1806 – zajęcie miasta przez oddziały pod dowództwem generała Dąbrowskiego
1807–1815 – w Księstwie Warszawskim
11 maja 1809 – zajęcie miasta przez wojska austriackie
od 1815 – w Królestwie Polskim
1815 – urodził się w Łęczycy Bernard Lessmann, wydawca i księgarz, dziadek Bolesława Leśmiana i Jana Brzechwy
1842 – powstanie szpitala św. Mikołaja według projektu Henryka Marconiego
1869–1872 – rabinem łęczyckim był uczony i pisarz Malbim
1914 – walki w ramach bitwy łódzkiej, udział Legionów Piłsudskiego
1919–1975 – miasto siedzibą powiatu w województwie łódzkim
1939 – walki Armii „Poznań” i „Pomorze” z Niemcami – bitwa nad Bzurą; miasto zajęte przez niemiecką 221 Dywizję Piechoty w nocy z 14 na 15 września
luty 1941 – utworzenie przez Niemców getta dla ludności żydowskiej^[18]; obejmowało część miasta pomiędzy ulicami: Kilińskiego, Więzienną, Kaliską i placem Kościuszki^[18]. Przez getto przeszło ok. 3 tys. Żydów^[18].
kwiecień 1942 – likwidacja łęczyckiego getta i wywiezienie jego mieszkańców do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem^[18].
1955–1992 – Łęczyckie Zagłębie Rud Żelaza, wydobycie syderytów^[19]
1975–1998 – w województwie płockim
od 1999 – w województwie łódzkim

Remove ads

Zabytki

Podsumowanie

Perspektywa

Wpisane do rejestru zabytków

Według rejestru zabytków NID^[20] na listę zabytków wpisane są obiekty:

kościół parafialny pw. św. Andrzeja, XV w., XVII–XIX w., nr rej.: 516 z 15.05.1946 oraz 68 z 25.07.1967
zespół klasztorny bernardynów, 1 poł. XVII w.:
- kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, nr rej.: 83-V-7 z 5.06.1946 oraz 70 z 26.07.1967
- klasztor, nr rej.: 86-V-10 z 5.06.1946 oraz 71 z 26.07.1967
zespół klasztorny dominikanów (kościół i klasztor), poł. XIV w., k. XVIII w., k. XIX w., nr rej.: 81-V-5 z 15.05.1946 i z 13.03.1961
- klasztor norbertanek, ob. urszulanek, pocz. XVII w., 2 poł. XIX w., nr rej.: 450 z 27.07.1967
park miejski, k. XVIII w., 1828-30, nr rej.: A/30 z 22.06.2006
zespół zamkowy, (Muzeum Ziemi Łęczyckiej), XIV–XVIII w.:
- dom wsch. – prochownia, XVIII w., nr rej.: 87-V-11 z 15.05.1946 oraz 74 z 26.07.1967
- „dom nowy”, nr rej.: 80-V-4 z 15.05.1946 oraz 73 z 26.07.1967
- wieża i mury, nr rej.: 91-V-15 z 15.05.1946 oraz 75 z 26.07.1967
baszta obronna, obecnie dzwonnica kościoła parafialnego, XIV w., XVIII w., nr rej.: 84-V-8 z 5.06.1946 oraz 69 z 25.07.1967
ratusz, klasycystyczny, 1788–90, przebudowany na pocz. XX w. i 2005–07, nr rej.: 460-V-20 z 6.05.1949 oraz 76 z 27.07.1967
hotel, obecnie dom mieszkalny, ul. Kościuszki 32, poł. XIX w., nr rej.: 464 z 29.07.1967
szkoła, al. Jana Pawła II 1, 1 poł. XIX w., nr rej.: 896-V-76 z 1953 oraz 465 z 29.07.1967
wieża szybowa „Łęczyca I” kopalni rudy żelaza, ul. Ozorkowskie Przedmieście 4, nr rej.: 647 z 11.06.1994
przestrzenny układ komunikacyjny kolejki wąskotorowej – Krośniewicka Kolej Dojazdowa
liczne domy z XIX wieku

Inne

Obiekty historyczne:

Mała Synagoga zbudowana w końcu XVIII wieku
Gmach gimnazjum im. Jana Pawła II. Budynek powstał w 1930 r. według projektu Karola Sicińskiego. W II RP mieścił trzy szkoły powszechne. W 1939 służył jako obóz przejściowy dla żołnierzy polskich wziętych do niewoli w bitwie nad Bzurą, a następnie jako hitlerowskie starostwo powiatowe. Od 1945 r. służy oświacie.
cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Kaliskiej z kwaterami wojskowymi z 1914, 1920 i 1939 r.
cmentarz ewangelicko-augsburski z kwaterą wojskową z 1914 r.
cmentarz prawosławny z I poł. XIX wieku obecnie w obrębie nekropolii rzymskokatolickiej
Budynki koszar 37 Pułku Piechoty Ziemi Łęczyckiej im. Księcia Józefa Poniatowskiego
Dawny szpital św. Mikołaja Cudotwórcy z 1842 r. wzniesiony według projektu Henryka Marconiego.

Nieistniejące obiekty:

Duża Synagoga z 1787 r.
Kościół ewangelicki, z ok. 1860 r.
Cerkiew prawosławna pw. Św. Mikołaja z 1910 r.
Cmentarz żydowski w Łęczycy z II poł. XV wieku

Remove ads

Transport

Drogi przechodzące przez miasto:

Droga krajowa nr 91: Gdańsk-Łęczyca-Łódź
Droga wojewódzka nr 703: Łowicz-Łęczyca-Poddębice
Autostrada A2 (Obwodnica Wartkowice – 12 km od Łęczycy w kierunku Poddębic trasą DW703)
Autostrada A1 (Węzeł Piątek – 23 km do Łęczycy w kierunku Łowicza trasą DW703)

Łęczyca posiada stację kolejową, przez którą przebiega linia kolejowa nr 16: Łódź Widzew – Kutno

PKS w Łęczycy oferuje przewozy ponad 50 autobusami^[21].

Linie szkolne umożliwiają uczniom mieszkającym poza Łęczycą w pobliskich wsiach (w powiecie łęczyckim) dojazd do szkół
PKS oferuje własne połączenia między innymi do: Łodzi, Warszawy, Koła, Turku, Płocka oraz do pobliskich miast: Poddębice, Świnice Warckie, Kutno.
Nowe trasy, na których kursują busy łączą miasta Łęczyca, Ozorków, Zgierz, Łódź.

PKS ma w planach przebudowę ówczesnej poczekalni na nowy, większy dworzec.

Linia kolejowa Krośniewice – Ozorków Centralny: Krośniewice – Łęczyca – Ozorków

W roku 2015 przy ul. Zachodniej oddano do użytku sanitarne lądowisko dla śmigłowców.

przez Łęczycę biegnie Łódzka magistrala rowerowa (ukłd N-S}

Remove ads

Sport i rozrywka

Hala Sportowa
Stadion Miejski
MKLA Łęczyca – lekkoatletyka
Klub Sportowy Górnik Łęczyca
MMKS Łęczyca – piłka siatkowa
Hurtap – klub jeździecki
Hurtap – futsal
Hurtap – Beach Soccer
Miejski Młodzieżowy Klub Tenisowy (korty tenisowe ul. Dworcowa)
Orlik 2012 (przy SP nr 3, przy SP nr 4, przy LO)
Centrum Sportowe przy Gimnazjum w Topoli Królewskiej

Kultura

Dom Kultury
Kino „Górnik”
Muzeum w Łęczycy
Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna

Religia

Na terenie Łęczycy działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia św. Andrzeja Apostoła
- parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Świadkowie Jehowy:
- zbór Łęczyca (Sala Królestwa ul. Kazimierza Odnowiciela 19)^[22]
Kościół Ewangelicko-Augsburski
- Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ozorkowie

Kościół Starokatolicki Mariawitów
- wierni należą do parafii św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Nowej Sobótce

Ludzie związani z Łęczycą

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Łęczycą.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Łęczycy.

Edukacja

W mieście znajdują się 3 przedszkola miejskie, 3 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum, 2 zespoły szkół ponadgimnazjalnych oraz 2 licea ogólnokształcące.

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Pawła II
Szkoła Podstawowa nr 3 im. 25 Kaliskiej Dywizji Piechoty
Szkoła Podstawowa nr 4 im. M. Konopnickiej
Szkoła Podstawowa nr 5 – ośrodek szkolno-wychowawczy
Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Technikum nr 1
- Branżowa Szkoła I Stopnia nr 1
- Szkoła Policealna nr 1
Zespół Szkół im. Jadwigi Grodzkiej
- II Liceum Ogólnokształcące
- Technikum nr 2
- Branżowa Szkoła I Stopnia nr 2
- Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
- Szkoła Policealna nr 2
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Łodzi, Filia w Łęczycy