Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
16 Pułk Piechoty Ziemi Tarnowskiej
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
16 Pułk Piechoty Ziemi Tarnowskiej (16 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.
Remove ads
W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył w składzie 6 Dywizji Piechoty (Grupa Operacyjna „Bielsko”, Armia „Kraków”).
Remove ads
Formowanie i zmiany organizacyjne
Podsumowanie
Perspektywa
13 listopada 1918 roku z frontu włoskiego wróciło do Tarnowa 28 oficerów i 200 szeregowych – Polaków – żołnierzy cesarskiego i królewskiego 57 pułku piechoty pod dowództwem kapitana Bolesława Menderera. W Tarnowie znajdował się także batalion zapasowy c. i k. 57 pp[1]. Początkowo oddział nosił nazwę „57 pułk ziemi tarnowskiej”. W styczniu 1919 roku został przemianowany na „13 pułk ziemi tarnowskiej”, by w lutym otrzymać ostateczną nazwę „16 pułk piechoty”[2][3].
15 grudnia 1918 roku III batalion pod dowództwem kapitana Andrzeja Jana Waisa został skierowany na front ukraiński do Małopolski Wschodniej. Pod koniec grudnia został zorganizowany I batalion, a na początku lutego 1919 roku II batalion i sztab pułku. Duże zasługi przy organizacji oddziału położył porucznik Jan Palewski, adiutant pułku[2].
W 1919 roku wszedł w skład XI Brygady Piechoty należącej do 6 Dywizji Piechoty. W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Tarnowie[4].
W czasie, gdy I i III bataliony walczyły w Małopolsce Wschodniej, pozostała część pułku została skoncentrowana w Cieszynie. Tu organizowano kolejne pododdziały, które wzięły udział w walkach na froncie czeskim przy obsadzaniu linii demarkacyjnej. Między innymi w rejonie Skoczowa większy bój stoczyła 4. kompania pod dowództwem porucznika Stanisława Hojnowskiego[5].
Mapy walk pułku
Kawalerowie Virtuti Militari
Remove ads
Pułk w okresie pokoju
Podsumowanie
Perspektywa
8 grudnia 1920 roku pułk przybył do Starokonstantynowa, a następnie pomaszerował do Jeziernej, gdzie 14 grudnia załadował się na transport kolejowy i trzy dni później przybył do swojego stałego garnizonu w Tarnowie[10]. Po przejściu z organizacji wojennej na organizację pokojową 16 pp pozostał w składzie 6 Dywizji Piechoty, która była rozlokowana na terenie Okręgu Korpusu Nr V[11].
19 maja 1927 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 28 maja, jako datę święta pułkowego[12]. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę zwycięskiego boju stoczonego w 1920 roku pod Murową[10].
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 18 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych[13]. Po wprowadzeniu nowej organizacji piechoty na stopie pokojowej, pułk szkolił rekrutów dla potrzeb batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza[14]. W pułku zorganizowano też specjalną kompanię dla opóźnionych, która szkoliła rekrutów dla potrzeb całego DOK. Żołnierze ci wcześniej z różnych przyczyn opóźnili swoje stawiennictwo w macierzystej jednostce[15].
Remove ads
Pułk w kampanii wrześniowej
Mapy walk pułku
w składzie 6DP
Remove ads
Symbole pułkowe
Podsumowanie
Perspektywa
Sztandar
- Sztandar
15 maja 1925 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Wojciechowski zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 16 pułku piechoty[25]. 29 maja 1927 roku w Tarnowie Prezydent RP Ignacy Mościcki wręczył pułkowi chorągiew ufundowaną przez obywateli ziemi tarnowskiej[10].
Od 28 stycznia 1938 roku chorągiew pułkowa zaczęła być oficjalnie nazywana sztandarem[26]. Obecnie sztandar znajduje się w Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie[27].
- Odznaka pamiątkowa
23 sierpnia 1930 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 16 pułku piechoty[28]. Odznaka o wymiarach 38 × 38 mm ma kształt krzyża kawalerskiego, którego ramiona pokryte białą emalią ze złotymi krawędziami. Pośrodku krzyża umieszczona tarcza herbowa Tarnowa z gwiazdą i półksiężycem koloru złotego na tle niebieskiej emalii. Na ramionach krzyża wpisano numer „16” i nazwy pól bitewnych z 1920 roku „DAWIDÓW”, „KRASNE” i „MUROWA”. Czteroczęściowa – oficerska, wykonana w srebrze. Na rewersie próba srebra, imiennik grawera WG oraz numer. Autorem projektu był Jan Małeta. Wykonawcą był Wiktor Gontarczyk z Warszawy[29].
Remove ads
Żołnierze pułku
Podsumowanie
Perspektywa
- Dowódcy pułku[g]
- mjr Maksymilian Hoborski (14 XI – 5 XII 1918)
- ppłk Aleksander Boruszczak (5 XII 1918 – 29 III 1919)
- płk Kazimierz Piotrkowski (29 III – 25 V 1919)
- ppłk Zdzisław Załuski (25 V – 15 X 1919)
- ppłk Wiktor Rustocki (15 X 1919 – 4 I 1920)
- mjr Jan Łuszczki[h] (14–27 I 1920)
- mjr Karol Weiss de Helmenau (27 I – 31 VII 1920)
- por. Tadeusz Klimecki (31 VII – 4 VIII 1920)
- por. Stanisław Piotr Hojnowski (4 – 12 VIII 1920)
- mjr Henryk Więckowski (12 VIII – 20 IX 1920)
- kpt. Tadeusz Muszyński (20–29 IX 1920)
- ppłk Marian Steczkowski (od 29 IX 1920)
- ppłk / płk piech. Karol Weiss de Helmenau (1923 → 19 II 1924 → dowódca 72 pp)
- ppłk / płk piech. Jan Prymus (19 II 1924 – X 1926)
- płk piech. Władysław Dragat (X 1926 – 21 I 1930 → dowódca piechoty dywizyjnej 22 DP Gór.)
- płk dypl. Aleksander Zygmunt Myszkowski (21 I 1930 – 23 X 1931 → dowódca piechoty dywizyjnej 7 DP)
- ppłk / płk dypl. piech. Stefan Broniowski (23 X 1931 – XII 1935 → GISZ)
- ppłk piech. Stefan Leukos-Kowalski (1936–1939)
- ppłk piech. Rudolf Matuszek (1939)
- Zastępcy dowódcy pułku[i]
- ppłk piech. Józef Gigiel-Melechowicz (10 VII 1922 – 1924 → zastępca dowódcy 54 pp)
- ppłk piech. Władysław Dragat (1924 – X 1926 → dowódca pułku)
- ppłk piech. Eugeniusz Wyrwiński (do 5 V 1927 → dowódca baonu manewrowego)
- ppłk piech. Antoni Matarewicz (5 V 1927[36] – 12 III 1929 → p.o. komendanta PKU Tarnów[37])
- ppłk piech. Kazimierz Niedźwiedzki (12 III 1929[38] – 20 IX 1930)
- mjr dypl. piech. Jerzy Płatowicz-Płachta (20 IX 1930[39] – VII 1932 → skład osobowy inspektora armii gen. Norwid-Neugebauera[40])
- ppłk piech. Stanisław Kwapniewski (od X 1932[40])
- II zastępca (kwatermistrz)
- mjr / ppłk piech. Henryk II Nowak (VIII 1935[41] – w 1939)
Żołnierze 16 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej
Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[42] oraz Muzeum Katyńskie[43][j][k].
Remove ads
Uwagi
- Nazwa nieoficjalna pułku nawiązująca do rodowodu jednostki.
- Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[17].
- Oficer taborowy był jednocześnie dowódcą kompanii gospodarczej.
- Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku[30].
- Jan Łuszczki urodził się 8 lutego 1874 roku. Był oficerem c. i k. Armii. W czerwcu 1921 roku pełnił służbę w Dowództwie Odcinka Kordonowego Równo, a jego oddziałem macierzystym był 16 pp. W 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty. W 1923 roku był komendantem PKU Stanisławów, a w następnym roku komendantem PKU Kamionka Strumiłowa, pozostając oficerem nadetatowym 48 pp. Z dniem 30 kwietnia 1927 roku został przeniesiony w stan spoczynku. W 1928 roku mieszkał we Lwowie[31][32][33][34]
- 13 czerwca 1922 roku Minister Spraw Wojskowych zniósł dotychczasowe stanowisko referenta wyszkolenia pułku piechoty i ustanowił etatowe stanowisko zastępcy dowódcy pułku zaszeregowanego do stopnia podpułkownika, wyznaczanego przez Ministra Spraw Wojskowych. Zakres działania zastępcy dowódcy określał dowódca pułku, przed którym był on całkowicie odpowiedzialny[35]. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.
- Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia?: lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[45].
Remove ads
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads