Departament Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych

Departament Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych (Dep. Int. MSWojsk.) – jednostka organizacyjna Ministerstwa Spraw Wojskowych w II Rzeczypospolitej.

Departament Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1918
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Sekcja Gospodarcza Departament IV Gospodarczy Departament X Gospodarczy Departament VII
Dowódcy
Pierwszy	gen. ppor. int. Jan Zavřel
Ostatni	płk dr Karol Rudolf
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Warszawa
Podległość	Ministerstwo Spraw Wojskowych

Departament Intendentury zajmował się zaopatrzeniem w żywność, umundurowaniem oraz kwaterunkiem, a także rozliczaniem kosztów transportu i zaopatrzeniem emerytalnym^[1].

Formowanie i zmiany organizacyjne

W październiku 1918 w ramach Ministerstwa Spraw Wojskowych utworzono Sekcję Gospodarczą kierowaną przez pułkownika Jana Zavřela. W grudniu składała się ona z sekcji: poborowej, żywnościowej,kwaterunkowej, mundurowej, budżetowej i taborowej. 10 stycznia 1919 zarządzono restrukturyzację. Departament Gospodarczy^[a]. składał się wówczas z sekcji: poborów i należności, żywnościowej, budżetowej, taborowej, kwaterunkowej, emerytur, zaopatrzenia oraz Rady Emerytalnej, Głównej Kasy Wojskowej, Komisji Kasowej MSWojsk. i kancelarii. W ciągu roku następowały dalsze zmiany organizacyjne^[3] .

Struktura organizacyjna

Skład Departamentu VII Gospodarczego 20 lutego 1920^[4]

• sekcja organizacyjna
• sekcja umundurowania
• sekcja żywnościowa
• sekcja należności pieniężnych
• sekcja zaopatrzenia rodzin wojskowych i emerytów
• sekcja wojenno-likwidacyjna^[b]
• kancelaria

Skład Departamentu VII Intendentury 22 sierpnia 1921^[4]

• Wydział I Ogólno-Organizacyjny
• Wydział II Żywnościowy
• Wydział III Mundurowy
• Wydział IV Uposażenia
• komisja żywnościowa
• komisja mundurowa
• komisja kancelaria

Skład Departamentu Intendentury w sierpniu 1939^[6]

• Wydział Ogólny
• Wydział Żywnościowy
• Wydział Mundurowy
• Wydział Uposażenia
• Wydział Kwaterunkowy
• Wydział Budżetowo-Rachunkowy
• Wydział Emerytalny

Obsada personalna departamentu

Szefowie departamentu

• mjr int. Roman Górecki
• płk / gen. ppor. int. Jan Zavřel
• płk int. Jan Huber
• ppłk / płk Aleksander Litwinowicz
• gen. bryg. Mieczysław Norwid-Neugebauer (10 XII 1923 – X 1925)
• płk SG Jerzy Wołkowicki (X 1925 – )
• płk Jan Koźmiński (-1928)^[7]
• płk / gen. bryg. Karol Masny (XII 1927 – VIII 1939^[7])
• płk dr Karol Rudolf (IX 1939)

Pokojowa obsada personalna departamentu w marcu 1939 roku^[8][c]

• szef departamentu – gen. bryg. Karol Masny
• I zastępca szefa departamentu – płk int. z wsw^[10] dr Karol Rudolf
• II zastępca szefa departamentu – płk int. z wsw Ignacy Witek
• szef Wydziału Ogólnego – ppłk int. z wsw Adam Leon Ciepiela
• kierownik referatu organizacyjnego – mjr inż. Jan Alfons Krzyściak
• kierownik referatu wyszkolenia – mjr Dobrzański Włodzimierz Seweryn
• kierownik referatu zasobów materiałowych – mjr Skwara Józef Adam
• referent – kpt. Perz Stanisław
• referent [dubler] – kpt. Rcichert Jan Michał
• referent [dubler] – kpt. Bański Damazy
• kierownik referatu instrukcji i tabel należności – kpt. Zaremba Stefan
• szef Wydziału Żywnościowego – ppłk Burnagel Stanisław Michał
• kierownik referatu zaopatrzenia – mjr Procner Józef Wincenty
• kierownik referatu zasobów żywnościowych – kpt. Adam Marian Jaros^[11]
• szef Wydziału Mundurowego – ppłk Jan Franciszek Zych
• kierownik referatu administracyjnego – kpt. Ferszt Mieczysław
• kierownik referatu administracyjnego [dubler] – kpt. Klepacki Jan
• kierownik referatu zaopatrzenia – mjr Stolarski Eugeniusz Mieczysław
• kierownik referatu zaopatrzenia [dubler] – kpt. Lorincz-Miller Józef Stanisław
• kierownik referatu zasobów mundurowych – kpt. Nowicki Stefan
• kierownik referatu zasobów mundurowych [dubler] – kpt. Walkowiak Walenty
• szef Wydziału Kwaterunkowego – ppłk Stanisław Czerny
• kierownik referatu administracyjnego – mjr int. z wsw Jan Sochacki^[d]
• kierownik referatu zaopatrzenia – mjr int. z wsw Jerzy Hojarczyk
• kierownik referatu ryczałtów – mjr int. z wsw Roman Lizak^[e]
• kierownik referatu zasobów kwaterunkowych – mjr Leopold Kazimierz Reiss
• szef Wydziału Uposażeń – ppłk Pachel Stanisław
• kierownik referatu uposażeń – kpt. Zborowski Paweł Tadeusz
• referent – chor. Jasiński Jan
• kierownik referatu transportów – kpt. Jan Neugebauer
• szef Wydziału Budżetowo-Rachunkowego – mjr dr Dąbrowski Tadeusz Emil
• kierownik referatu budżetowego – mjr Podsiadło Piotr
• kierownik referatu kredytów – kpt. int. Marian Aleksander Timme †1940 Charków^[14]
• kierownik referatu cenzury – mjr Selwa Kazimierz Stanisław
• referent – mjr kontr. Kutateladze Bidzina
• referent [dubler] – kpt. Kurowski Feliks
• szef Wydziału Emerytalnego^[f] – ppłk Berger Tadeusz Józef
• kierownik referatu zaopatrzenia emerytalnego oficerów – kpt. Karasiński Stanisław I
• kierownik referatu – kpt. Szymański Sergiusz Józef Daniel
• referent – kpt. Pikoń Stanisław
• delegat do Biura Aprowizacji Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych – mjr Kołodkiewicz Wacław

Uwagi

1. W początkowym okresie swego istnienia Departament Gospodarczy zachował nazwę „Sekcja Gospodarcza M. S. Wojsk." przejętą z nazwy analogicznej instytucji b. Komisji Wojskowej i pod tą nazwą figurował w odprawach wewnętrznych M. S. Wojsk, po dzień 17.11.1918. W urzędowaniu wewnętrznym i zewnętrznym, używał już od 14 listopada nazwy „Departament Gospodarczy M. S. Wojsk^[2].
2. Funkcjonujący przy Departamencie VII Intendentury Wydział Wojenno-Likwidacyjny został z dniem 14 kwietnia 1923 wyłączony ze składu Ministerstwa Spraw Wojskowych i przekazany do Izby Skarbowej w Warszawie jako Dział Rent^[5].
3. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[9].
4. Major intendent z wyższymi studiami wojskowymi Jan Sochacki (ur. 4 listopada 1893 roku w Brodach). Na stopień majora został mianowany w 1936 roku w korpusie intendentów. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi^[12]. W 1940 roku został zamordowany w Bykowni.
5. Major intendent z wyższymi studiami wojskowymi Roman Lizak (ur. 26 lipca 1894 roku). Na stopień majora został mianowany w 1936 roku w korpusie intendentów. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości^[12][13].
6. Z dniem 1 kwietnia 1939 Samodzielny Referat Emerytalny został przemianowany na Wydział Emerytalny^[3] .

Przypisy

1. Ziomek 2014 ↓, s. 109.
2. Dziesięciolecie intendentury WP II RP ↓, s. 206.
3. Charakterystyka akt ↓.
4. Charakterystyka akt ↓, s. 2.
5. Charakterystyka akt ↓, s. 3.
6. Charakterystyka akt ↓, s. 4.
7. Ziomek 2014 ↓, s. 107.
8. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 440.
9. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
10. Oficer intendent z wyższymi studiami wojskowymi.
11. Adam Jaros. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.15210 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-10].
12. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 333.
13. Roman Lizak. Muzeum Polskich Formacji Granicznych. [dostęp 2019-06-20].
14. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 560.

Bibliografia

• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Zbigniew Rzeszótko: Charakterystyka akt Departamentu Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych 1918-1939. [dostęp 2018-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-15)].
• Henryk Stypułkowski(red.), Karol Rudolf (red.): Dziesięciolecie intendentury Polskiej Siły Zbrojnej 1918-1928. Warszawa: Koło Oficerów Intendentów, 1929.
• Ewelina Ziomek. Działalność generała brygady Aleksandra Litwinowicza w okresie sprawowania funkcji II wiceministra spraw wojskowych w latach 1936–1939. „Przegląd Zachodniopomorski”. 2, 2014. Szczecin. ISSN 0552-4245.