Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Grzyby wielkoowocnikowe Polski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Grzyby wielkoowocnikowe Polski
Remove ads

Grzyby wielkoowocnikowe Polski – nieformalna grupa grzybów wielkoowocnikowych (Macromycetes, wyróżnianych ze względów użytkowych, a nie taksonomicznych), naturalnie występujących na terenie Polski. W Polsce stwierdzono około 3600 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, przy czym dokładna liczba zależy od przyjętej definicji[1], a szacuje się, że występuje około 5500 gatunków[2]) (w sensie systematycznym, wliczając wszystkie podstawczaki i workowce)[3] oraz 200-300 gatunków grzybów wielkoowocnikowych wykorzystywanych użytkowo.

Thumb
Muchomor czerwony Amanita muscaria
Remove ads

Zakres stosowania pojęcia

Grzyby wielkoowocnikowe to takie, które można zauważyć bez posługiwania się lupą[4][5], których owocniki mierzą co najmniej 5 cm wysokości lub szerokości, są więc dostrzegalne gołym okiem[3]. Mykolodzy za wielkoowocnikowe uznają również grzyby o mniejszych, kilkumilimetrowych owocnikach[6], które nie są ujmowane w popularnych atlasach grzybów. Część grzybów jest uznawana przez jednych mykologów za mikroskopijne, a przez innych za makroskopijne[1].

Dawniej oraz współcześnie w powszechnym rozumieniu pod pojęciem „grzyby”, kryją się grzyby wielkoowocnikowe. W wielu popularnych atlasach grzybów nawet nie precyzuje się pojęcia, że grzyby w naukowym rozumieniu to znacznie szersza i bardziej różnorodna grupa organizmów (np.[7][8][2]). Pojęcie "grzyby wielkoowocnikowe" pojawiło się dla odróżnienia popularnego (nienaukowego) rozumienia grzybów od współcześnie rozumianej dużej grupy organizmów, jakimi są grzyby. Grzyby wieloowocnikowe są więc zbiorczą i nieformalną grupą grzybów (z punktu widzenia specjalisty), wyróżnianą ze względów użytkowych (na dodatek wyróżnianą niezbyt precyzyjnie - dlatego listy grzybów wielkoowocnikowych w poszczególny opracowaniach mogą się nieco różnić).

Remove ads

Znaczenie użytkowe

Grzyby wielkoowocnikowe wytwarzają dobrze widoczne owocniki (ważne przede wszystkim z kulinarnego punktu widzenia). Obejmują przede wszystkim grzyby jadalne – czyli wybrane gatunki grzybów wielkoowocnikowych, uznane za smaczne, a przynajmniej nietrujące. Ze względu na podobieństwo oraz możliwość pomyłki w obrębie nieformalnej grupy grzybów wielkoowocnikowych znajdują się grzyby niejadalne – wytwarzające nietoksyczne owocniki, jednak z różnych względów nie nadające się do spożycia, lub przynajmniej nieprzydatne kulinarnie oraz grzyby trujące – grzyby zawierające substancje trujące w ilości toksycznej dla człowieka np. muchomor sromotnikowy[7][8][2].

Remove ads

Systematyka i liczba gatunków

Jak już było wspomniane wyżej, grzyby wielkoowocnikowe to grupa sztuczna, ale użyteczna z praktycznego punktu widzenia[9], wydzielona na podstawie rozmiarów, a nie pokrewieństwa ewolucyjnego. W sensie naukowym i systematycznych skupiają przedstawicieli podstawczaków (np. pieczarki, borowiki) i workowców (np. smardze, trufle)[10].

W Polsce udokumentowano występowanie 3630 gatunków grzybów (przypuszcza się, że występuje ich 125 000 gatunków), w tym 3198 gatunków grzybów właściwych (Fungi), (a szacuje się, że występuje ich 11 840[11].) Spośród grzybów wielkoowocnikowych wykazano występowanie 512 gatunków workowców (Ascomycota) i 2077 gatunków podstawczaków (Basidiomycota)[11]. Przypuszcza się jednocześnie, że w Polsce występuje 5170 gatunków Basidiomycota[11].

Do krajowych grzybów wielkoowocnikowych ważnych z użytkowego punktu widzenia należy około 200-300 gatunków (grzyby jadalne, niejadalne, trujące). A więc nie obejmują wszystkich gatunków podstawczaków i workowców (bo wyróżniane są ze względów użytkowych a nie systematycznych i naukowych).

Przegląd grzybów wielkoowocnikowych Polski

Podsumowanie
Perspektywa

Ze względu na fakt, iż skład gatunkowy grzybów różny jest w poszczególnych regionach geograficznych, lista (spis) gatunków grzybów wielkoowocnikowych Polski różni się od podobnych list z innych krajów Europejskich, a w odniesieniu do innych kontynentów różnice te są dużo większe.

Na poniższej liście przeglądowej wymienionych jest tylko około 800 gatunków grzybów wielkoowocnikowych Polski. Są to gatunki najpospolitsze lub rzadkie ale z różnych powodów zasługujące na uwagę oraz gatunki chronione[4][5][12][13].

Łacińskie nazwy gatunkowe są dostosowane do obowiązujących w Index Fungorum[14] (stan na 1 grudnia 2012 roku, w niektórych przypadkach aktualizowane później).

Objaśnienia[12]:
gatunek objęty ochroną gatunkową ścisłą
gatunek objęty ochroną gatunkową częściową

Gromada: Ascomycota (workowce)

Rząd: Pezizales (kustrzebkowce)

Thumb
Piestrzenica kasztanowata
Thumb
Smardz jadalny
Thumb
Uchówka ośla
Thumb
Czarka szkarłatna

Rząd: Geoglossales

Rząd: Helotiales (tocznikowce)

Thumb
Dwuzarodniczka cytrynowa

Rząd: Hypocreales

Thumb
Buławinka czerwona

Rząd: Xylariales

Thumb
Próchnilec gałęzisty

Rząd: Onygenales

Rząd: Eurotiales

Gromada: Basidiomycota (podstawczaki)

Rząd: Pucciniales

Thumb
Nagoć goździeńcowata na jałowcu pospolitym - zbliżenie.

Rząd: Platygloeales (płaskolepkowce)

Rząd: Helicobasidiales

Rząd: Naohideales

Rząd: Cystobasidiales

Rząd: Heterogastridiales

Rząd: Septobasidiales (czerwcogrzybowce)

Rząd: Atractiellales (lepkogłówkowce)

Rząd: Ustilaginales (grzyby głowniowe)

Rząd: Exobasidiales (płaskoszowce)

Rząd: Tremellales (trzęsakowce)

Thumb
Trzęsak pomarańczowożółty Tremella mesenterica razem z żywicielską powłocznicą Peniophora

Rząd: Dacrymycetales (łzawnikowce)

Thumb
Łzawnik rozciekliwy

Rząd: Sebacinales

Thumb
Uszak bzowy

Rząd: Auriculariales (uszakowce)

Thumb
Płomykowiec galaretowaty

Rząd: Cantharellales (pieprznikowce)

Thumb
Lejkowiec dęty

Rząd: Hymenochaetales (szczecinkowce)

Rząd: Trechisporales

Rząd: Polyporales (żagwiowce)

Thumb
Żółciak siarkowy
Thumb
Lakownica żółtawa
Thumb
Żagiew łuskowata

Rząd: Thelephorales (chropiatkowce)

Thumb
Kolczakówka kasztanowata
Thumb
Chropiatka pospolita

Rząd: Russulales (gołąbkowce)

Thumb
Powłocznica cielista
Thumb
Mleczaj rydz

Rząd: Boletales (borowikowce)

Thumb
Krwistoborowik szatański
Thumb
Gnilica mózgowata
Thumb
Krowiak podwinięty
Thumb
Tęgoskór cytrynowy
Thumb
Maślak sitarz

Rząd: Agaricales (pieczarkowce czyli bedłkowce)

Thumb
Pieczarka łąkowa (pieczarka polna)
Thumb
Muchomor czerwony
Thumb
muchomor zielonawy (muchomor sromotnikowy)
Thumb
Goździeniec purpurowy
Thumb
Twardzioszek czosnkowy
Thumb
Kubecznik pospolity
Thumb
Opieńka miodowa
Thumb
Boczniak ostrygowaty
Thumb
Łuskwiak nastroszony
Thumb
Gąska niekształtna
Thumb
Pałecznica rurkowata

Rząd: Gloeophyllales (niszczycowce)

Rząd: Corticiales

Rząd: Gomphales (siatkolistkowce)

Thumb
Koralówka strojna

Rząd: Phallales (sromotnikowce)

Thumb
Gwiazdosz frędzelkowany
Thumb
Sromotnik smrodliwy (sromotnik bezwstydny)

(sromotnik bezwstydny)

Rząd: Hysterangiales

Remove ads

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Loading content...
Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads