Loading AI tools
gatunek grzyba Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dzbankówka kulista (Sarcosoma globosum (Schmidel) Casp.) – gatunek grzybów z rodziny Sarcosomataceae[2].
Sarcosoma, Sarcosomataceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[2].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1793 Casimir Christoph Schmidel nadając mu nazwę Burcardia globosa. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w 1891 r. Robert Caspary przenosząc go do rodzaju dzbankówka (Sarcosoma)[2].
Nazwa polska według Komisji do spraw polskiego nazewnictwa grzybów[4].
Zewnętrzna powierzchnia brązowo-czarna; bezwłosy, ale często pomarszczony. Wymiary 3–8 (–10) cm średnicy i 3,5–7,0 cm wysokości, łuszczący się, gruboskórny. Najpierw prawie okrągły, potem w kształcie stożka zwężającego się ku górze. Brak wyraźnego trzonu. Od góry ma kształt wklęsłej miseczki czarnego koloru[5][6].
Miąższ galaretowaty, z wiekiem wodnisty. Hymenium ma kolor od ciemnoszaro–brązowego do oliwkowo–brązowego. Worki o rozmiarze 250–300 × 35–38 μm, mają po 8 zarodników i są nieamyloidalne, a wąskie parafizy są zwykle brązowe. Zarodniki elipsoidalne, hialinowe, gładkie, mają małe krople na końcach i mają wymiary 20–30 (–34) x 7–10 (–13) μm[5][6][7].
Znane jest występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie i Azji[8]. W polskim piśmiennictwie naukowym do 2020 r. podano 13 stanowisk, ale wszystkie są już historyczne (dawne)[9]. W Polsce podlega ochronie ścisłej[10]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma kategorię E (Wymierające – krytycznie zagrożone)[11]. Gatunek wpisany do Czerwonej księgi gatunków zagrożonych IUCN – kategoria zagrożenia NT bliskie zagrożenia (near threatened)[1]. Pojawia się od zimy do wczesnego lata[12][5].
Choć gatunek ten znajduje się w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN, to w Finlandii zaobserwowano wzrost jego populacji w przeciągu ostatnich trzech dziesięcioleci (dane z 2013). Naukowcy upatrują jednej z przyczyn tego zjawiska w zmianie klimatu, objawiającej się tamże cieplejszymi zimami i deszczowymi wiosnami[7].
Jest to bardzo rzadki gatunek, występujący głównie w chłodniejszym klimacie. Owocniki pojawiają się pojedynczo lub w grupach, częściowo zakopane w ziemi. Występuje w wilgotnych lasach świerkowych (Picea sp.) z grubym dywanem z mchu, często wzdłuż strumieni[13][5][12]. Gatunek prawdopodobnie saprotroficzny[7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
