Loading AI tools
Gatunek grzyba Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lipnik lepki (Holwaya mucida (Schulzer) Korf & Abawi) – gatunek grzybów, jedyny w Polsce przedstawiciel rodzaju Holwaya[1].
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
lipnik lepki |
Nazwa systematyczna | |
Holvaya mucida (Schulzer) Korf & Abawi Can. J. Bot. 49(11): 1880 (1971) |
Incertae sedis, Incertae sedis, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Rodzaj Holwaya był wcześniej zaliczany do rodziny prószykowatych Bulgariaceae (Lumbsch i Huhndorf 2010)[2], ale został usunięty z tej rodziny przez Crous (2014)[2]. W 2006 roku rodzaj Holwaya umieszczany został w rodzinie Tympanidaceae (Baral 2016)[3]. Jednak przegląd rodziny Tympanidaceae oraz wyniki filogenezy genów klasy patyczniaków (Leotiomycetes) wykazały, że rodzaj nie jest spokrewniony z rodzajem Tympanis, ale tworzy siostrzany klad Thelebolales w klasie patyczniaków (Leotiomycetes) jako incertae sedis[3]. Luis Quijada i in. (2019) dostarczając morfologiczne i filogenetyczne dowody łączące rodzaje Holwaya i Patinella dążą do poprawy klasyfikacji patyczniaków (Leotiomycetes) poprzez umieszczenie dwóch rodzajów o obecnie niepewnej pozycji w nowej rodzinie za pomocą wielofazowej taksonomii[3]. w najnowszym wydaniu Dictionary of the Fungi rodzaj Holwaya został sklasyfikowany jako incertae sedis w klasie patyczniaków (Leotiomycetes) bez określenia rodziny i rzędu[1].
Jako pierwszy nazwę systematyczną dla obu postaci doskonałej i niedoskonałej podał Schulzer von Müggenburg (1860), które opisał jako nowy gatunek Ditiola mucida. Rodzaj Holwaya wniósł do systematyki Saccardo (1889), a nazwa gatunkowa została utrwalana poprzez badania, które przeprowadzili Richard P. Korf i George S. Abawi[4][1].
Nazwę polską podał Marcin Stanisław Wilga i inni (2010) ze względu na to, że występuje w większości przypadków na korze lip i ma lepkie, szare główki anamorfy[5].
Grzyb ten w postaci bezpłciowej (anamorfa) ma wygląd zapałki, z czarnym trzonkiem i szarym łebkiem, i który często może występować bez postaci rozmnażającej się płciowo (teleomorfy), która jest czarną, często błyszczącą miseczką (apotecjum) i osiąga wielkość od 7 do 15 mm średnicy. Postać bezpłciowa tworząca tzw. koremium ma błyszczący czarny trzon o grubości około 2 mm i wysokości od 3 do 10 mm, który zwęża się w górę do obłej, zasadniczo eliptycznej, lepkiej, szarej główki z konidiami[4][6].
Czarna, gumowata struktura[6].
Worki są 1–8 zarodnikowe, mierzą (120–)160–220 × 9–13,5 µm, z przegrodami i sprzążkami w kształcie zakrzywionych haków. Wstawki (parafizy, parafyzy) są cylindryczne, mają poszerzone końcówki i są osadzone w brązowej materii. Zarodniki cylindryczne, 12–20–komórkowe o wymiarach 30–65 × 2,5–4 μm[6].
W Polsce gatunek rzadki, występuje na kilkunastu zaledwie stanowiskach: w Puszczy Białowieskiej, Puszczy Knyszyńskiej, Puszczy Piskiej, Puszczy Niepołomickiej, w Wigierskim Parku Narodowym, Kazimierskim Parku Krajobrazowym, w rejonie Gdańska (m.in. na terenie „Jaru rzeki Raduni” i Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego) (2010)[5], Pogórzu Śląskim (Cieszyn), Wysoczyźnie Elbląskiej (2013)[7], Pogórzu Kaczawskim (2018)[8] i na Mazowszu (w rezerwacie przyrody „Rezerwat im. Króla Jana Sobieskiego” (2010) i w rezerwacie przyrody „Skarpa Ursynowska” (2008))[9]. Do 2020 r. podano 36 jego stanowisk. W latach 1995–2004 i powtórnie od roku 2014 objęty ochroną częściową bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[10].
Saprotrof rozwijający się na korze powalonych drzew. Prawie zawsze ogranicza się do gatunków z rodzaju lipa (Tilia sp.), choć jest przenoszony na innych gospodarzy, w tym na gatunki z rodzaju: jawor (Acer sp.), kasztan (Castanea sp.), buk (Fagus sp.), jesion (Fraxinus sp.), magnolia (Magnolia sp.), dąb (Quercus sp.) i wiąz (Ulmus sp.)[4].
W strefie umiarkowanej Europy owocniki pojawiają się od lipca do marca[6], a w Polsce głównie jesienią i wczesną zimą[5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.