Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Monetka bukowa, monetka kleista (Mucidula mucida (Schrad.) Pat.) – gatunek grzybów należący do rodziny obrzękowcowatych (Physalacriaceae)[1]. Na świecie jest 15 gatunków monetek rosnących w strefie tropikalnej i umiarkowanej[2].
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
monetka bukowa |
Nazwa systematyczna | |
Mucidula mucida (Schrad.) Pat. Hyménomyc. Eur. (Paris): 96 (1887) |
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Oudemansiella, Physalacriaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1794 r. Heinrich Adolph Schrader nadając mu nazwę Agaricus mucidus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1887 r. Narcisse Théophile Patouillard, przenosząc go do rodzaju Mucidula[1].
Ma ponad 20 synonimów naukowych[3].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako monetka kleista[4].
Średnica 3–10 cm, u młodych okazów półkulisty, potem coraz bardziej płaski, na koniec rozpostarty z tępym garbem. Brzeg ostry, pomarszczono-prążkowany. Powierzchnia czysto biała lub biaława, barwy kości słoniowej, na szczycie bywa ochrowy, czasem półprzejrzysty. W czasie wilgotnej pogody bardzo lepki, śluzowaty i kleisty, w czasie suchej jedwabiście matowy, gładki[5][6].
Białe, szerokie, wybrzuszone, rzadkie, prosto przyrośnięte, zatokowato wycięte do nieco zbiegających.
Wysokość 4–10 cm, grubość 0,5–1 cm, walcowaty, pełny, twardy, często wygięty. Powierzchnia gładka, lepka i biaława, tylko dołem brązowawa. Posiada duży obwisły lub odstający pierścień[5].
Biały, w kapeluszu bardzo cienki i miękki, w trzonie włóknisty i twardy. Smak łagodny, bez zapachu. Nie zmienia barwy po uszkodzeniu[5].
Biały. Zarodniki prawie kuliste, gładkie o rozmiarach 14–18 × 12–16 µm[6].
Opisano występowanie tego gatunku tylko w Europie oraz w Azji Wschodniej: w Japonii, Korei i na Tajwanie[7]. W Polsce jest niezbyt częsty[8].
Rośnie w lasach i parkach. Owocniki wyrastają w wiązkach od czerwca do listopada, na kłodach i pniach martwych buków[4], często na dużej wysokości.
Saprotrof lub pasożyt[4]. Grzyb niejadalny[5].
Z owocników monetki bukowej wyizolowano poliketyd o własnościach fungistatycznych. Wytwarza się z niego preparat mucyderminę stosowaną w leczeniu grzybic skóry. Jest dobrze tolerowana przez naskórek i nie szkodzi bakteriom żyjącym na skórze. Stwierdzono także, że monetka bukowa działa cytostatycznie w stosunku do niektórych komórek nowotworowych (Sarcoma 180, adenokarcinoma 755, leukemi L-1210). Z hodowli grzybniowej wyizolowano związki purynowe wykazujące działanie przeciwwirusowe[9].
Trudno go pomylić z innymi gatunkami grzybów, gdyż żaden z gatunków rosnących na drewnie nie posiada tak czysto białego, porcelanowo lśniącego i śliskiego kapelusza[5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.