Historia Ukrainy
dzieje ukraińskich ziem, narodu i państwa / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Historia Ukrainy?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Historia Ukrainy obejmuje dzieje ziem ukraińskich, narodu i państwa ukraińskiego od czasów najdawniejszych do współczesności.
Stepowe tereny współczesnej Ukrainy były przez długi czas obszarem transferowym, na którym siedziby swoje zakładały różne ludy koczownicze. Około połowy I tysiąclecia naszej ery na terenach pojawiły się ludy słowiańskie. Założyły one Ruś Kijowską – potężne państwo, które ok. XII wieku zaczęło rozdrabniać się na dzielnice, a po najeździe mongolskim centralną i wschodnią część pod panowaniem chanatu Złotej Ordy. Na Zachodzie utrzymało się księstwo halicko-wołyńskie. W kolejnym okresie tereny Ukrainy stały się obiektem ekspansji Wielkiego Księstwa Litewskiego, Chanatu Krymskiego, Wielkiego Księstwa Moskiewskiego i Królestwa Polskiego. Po połączeniu się Litwy i Polski większa część współczesnej Ukrainy znalazła się w obrębie państwa polsko-litewskiego. W wyniku szeregu powstań kozackich i wojen z Rosją obszar ten został podzielony w 1667 roku pomiędzy Rosję a Polskę mniej więcej wzdłuż biegu Dniepru.
W wyniku rozbiorów niemal cała Ukraina znalazła się w obrębie Imperium Rosyjskiego, prócz Rusi Czerwonej, Zakarpacia i Bukowiny, które zostały włączone do Austrii, przekształconej w 1867 w Austro-Węgry. XIX wiek był okresem wzrostu świadomości narodowej Ukraińców. W okresie I wojny światowej po rewolucji lutowej i obaleniu caratu w Rosji w Kijowie powstała Ukraińska Centralna Rada, która po przewrocie bolszewickim (rewolucji październikowej) proklamowała powstanie Ukraińskiej Republiki Ludowej, a po rozpędzeniu 18 stycznia 1918 przez bolszewików demokratycznie wybranej Konstytuanty ogłosiła niepodległość URL. Po klęsce Państw Centralnych w Galicji Wschodniej proklamowano Zachodnioukraińską Republiką Ludową, która jednak po klęsce w wojnie z Polską została włączona do państwa polskiego. Po wojnie polsko-bolszewickiej, w której URL walczyła po stronie polskiej, tereny na wschód od Zbrucza stały się częścią Ukrainy sowieckiej, wchodzącej od 1922 w skład ZSRR. Stan ten w zasadzie pozostawał niezmieniony do roku 1991, kiedy Związek Sowiecki upadł, a państwo ukraińskie ogłosiło niepodległość. W tym okresie powiększył się jednak znacznie jej obszar poprzez przyłączenie w 1945 terenów odebranych Polsce (d. Galicja Wschodnia i Wołyń zachodni), Rumunii (północna Bukowina i południowo-wschodnia Besarabia), Czechosłowacji (Zakarpacie), a także przyłączenie w 1954 Półwyspu Krymskiego[1].
Od uzyskania niepodległości Ukraina borykała się z problemami gospodarczymi, okresami recesji i kryzysów, a także z gwałtownymi zmianami politycznymi, rozgrywającymi się pomiędzy zwolennikami integracji z Rosją a Unią Europejską i Zachodem. Dramatycznymi wydarzeniami była pomarańczowa rewolucja z przełomu 2004 i 2005 roku, a w szczególności rewolucja godności tzw. Euromajdan z 2014 roku. W wyniku tej ostatniej powstał proeuropejski rząd, co wywołało reakcję Rosji w postaci aneksji Krymu utworzenia marionetkowych republik (Doniecka Republika Ludowa i Ługańska Republika Ludowa), wspieranych przez Rosję i pozostających w konflikcie z rządem ukraińskim[uwaga 1][2][3][4]. 24 lutego 2022 rozpoczęła się inwazja Rosji na Ukrainę[5].