obraz

obraz (język polski)

obraz (1.1)

obraz (1.2) w telewizorze

obraz (1.5)

obraz (1.11)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈɔbras], AS: [obras], zjawiska fonetyczne: wygł.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	obraz	obrazy
dopełniacz	obrazu	obrazów
celownik	obrazowi	obrazom
biernik	obraz	obrazy
narzędnik	obrazem	obrazami
miejscownik	obrazie	obrazach
wołacz	obrazie	obrazy

(1.1) szt. dzieło plastyczne, wykonane ręcznie dwuwymiarowe odwzorowanie rzeczywistości lub wizji

(1.2) widok na ekranie urządzenia

(1.3) wyobrażenie, wizja, koncepcja danego zagadnienia

(1.4) całościowy opis osoby, przedmiotu lub zagadnienia

(1.5) książk. film, dzieło filmowe

(1.6) scena rozgrywająca się w wyobraźni lub pamięci

(1.7) teatr. odsłona sztuki, baletu lub przedstawienia operowego^[1]

(1.8) inform. cyfrowy zapis obrazu (1.1); zob. też obraz (technika) w Wikipedii

(1.9) inform. dokładna kopia płyty kompaktowej, dysku twardego lub partycji; zob. też obraz (informatyka) w Wikipedii

(1.10) mat. zbiór wartości funkcji dla argumentów z zadanego zbioru; zob. też obraz (matematyka) w Wikipedii

(1.11) fiz. reprezentacja rzeczywistego przedmiotu w punkcie przecięcia promieni świetlnych po przejściu układu optycznego; zob. też obraz (optyka) w Wikipedii

(1.12) st.pol. ograniczenie płaszczyzny naokoło jakiegoś przedmiotu^[2]

odmiana:

(1.1-9)

 

przykłady:

(1.1) Marta powiesiła na ścianie nowy obraz – pejzaż górskiej doliny okrytej śniegiem.

(1.2) Porusz anteną, znowu obraz śnieży!

(1.3) Mam już przed oczami obraz całej imprezy; będzie wspaniale!

(1.4) Z opisu w książce wyłania się obraz osoby ponurej i nieprzyjaznej.

(1.5) „Kolejny nieudany obraz!” – napisał recenzent po premierze filmu.

(1.6) Paranoiczna wyobraźnia podsunęła jej obraz niechybnej klęski.

(1.8) Stratna kompresja obrazu daje mniejsze pliki, ale kosztem jakości.

(1.9) Obraz twardego dysku pozwala wykonać dowolną liczbę kopii oryginalnych danych.

(1.10) Obrazem przedziału ${\displaystyle (0,{\tfrac {\pi }{2}})}$ przez funkcję sinus jest przedział ${\displaystyle (0,1)\;}$.

(1.11) Jeżeli promienie po przejściu przez soczewkę tworzą wiązkę rozbieżną, wówczas w miejscu przecięcia się przedłużeń tych promieni powstaje obraz pozorny.

składnia:

(1.3) obraz + D.

(1.10) obraz + D. + przez funkcję B.

kolokacje:

(1.1) malować obraz • galeria / wystawa obrazów • obraz olejny

(1.2) nieostry obraz • obraz śnieży

(1.4) obraz kliniczny choroby

(1.11) obraz rzeczywisty, obraz pozorny

synonimy:

(1.1) malowidło, płótno, malunek

antonimy:

(1.10) przeciwobraz

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) portret, pejzaż, krajobraz, martwa natura, akwarela, olej, grafika

holonimy:

(1.1) pinakoteka

meronimy:

(1.1) blejtram, rama, podobrazie, sygnatura

wyrazy pokrewne:

rzecz. obrazowość ż, obrazkowość ż, obrazkowate nmos, obraźnictwo n, obraźnik mos, podobrazie n, praobraz m, przeobrażenie n, przeobrażanie n, wyobraźnia ż, wyobrażanie n, wyobrażenie n, obrazowanie n, zobrazowywanie n, zobrazowanie n

zdrobn. obrazek m, obrazik m, obrazeczek m

czas. obrazować ndk., zobrazowywać ndk., zobrazować dk., przeobrażanie ndk., przeobrazić dk., wyobrażać ndk., wyobrazić dk.

przym. obrazowy, obrazkowy, obrazkowaty, obrazujący, przeobrażony, wyobrażalny

przysł. obrazowo, obrazkowo

tem. słow. obrazo-

licz. gł. raz

związki frazeologiczne:

obraz nędzy i rozpaczy • wpatrywać się jak w obraz • był obraz, ale oblazł • gadał dziad do obrazu, a obraz doń ani razu / mówił dziad do obrazu, a ten do niego ani razu • gadać jak do obrazu • marzec: czy słoneczny, czy płaczliwy, listopada obraz żywy; zobacz też: przysłowia o obrazie • żywy obraz

etymologia:

prasł. *obrazъ → to, co wyrzezane, wycięte, przedmiot wycięty, wyrzeźbiony; ryty wizerunek, rzeźba, relief; podobizna (t. malowana), kształt, postać < prasł. *obraziti → obciąć, wyciąć, wyrzeźbić < prasł. *raziti → ciąć, siec, zadawać ciosy, uderzać^[3]

(1.5) kalka językowa z ang. picture^[4]

uwagi:

tłumaczenia:

(1.5) zobacz listę tłumaczeń w haśle: film

• angielski: (1.1) painting, picture; (1.2) image, picture, slide; (1.4) image, representation; (1.6) image, view, sight; (1.7) scene; (1.8) image; (1.9) image; (1.10) image
• arabski: (1.8) صورة ż
• białoruski: (1.1) карціна ż, выява ż, święty абраз m, ікона ż; (1.3) вобраз m, прадстаўленне n; (1.4) апісанне n; (1.5) карціна ż, фільм m
• bułgarski: (1.1) картина ż
• chiński standardowy: (1.1) 画 (huà), 画儿 (huàr)
• duński: (1.1) maleri n, billede n; (1.2) billede n; (1.3) forestilling w, billede n; (1.4) billede n; (1.7) scene w, billede n
• esperanto: (1.1) pentro, pentraĵo, pentroverko
• francuski: (1.1) peinture ż, image ż, tableau m
• hiszpański: (1.1) cuadro m, pintura ż
• ilokano: (1.1) ladawan, retrato
• interlingua: (1.1) pictura
• islandzki: (1.1) málverk n
• japoński: (1.1) 絵画; (1.2) 映像
• jidysz: (1.1) בילד n (bild); (1.2) שירמע ż (szirme); (1.3) פֿאָרשטעלונג ż (forsztelung); (1.4) פֿאָרשטעלונג ż (forsztelung), אימאַזש m (imaż); (1.5) בילד n (bild); (1.6) אימאַזש m (imaż); (1.7) פֿאָרשטעלונג ż (forsztelung)
• kaszubski: (1.1) òbrôz m
• kataloński: (1.1) pintura ż; (1.8) imatge ż
• łaciński: (1.1) pictura ż; (1.3) pictura ż
• niderlandzki: (1.1) schilderij n; (1.2) afbeelding ż
• niemiecki: (1.1) Bild n, Gemälde n; (1.2) Bild n, Gemälde n; (1.3) Bild n, Gemälde n
• nowogrecki: (1.1) πίνακας m; (1.2) εικόνα ż; (1.9) εικόνα ż; (1.10) εικόνα ż; (1.11) είδωλο n
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• rosyjski: (1.1) картина ż, święty obraz образ m, икона ż; (1.3) картина ż; представление n; (1.4) картина ż, вид m; (1.6) картина ż; (1.7) картина ż
• rumuński: (1.1) obraz
• slovio: (1.1) obraz (образ)
• szwedzki: (1.1) bild w; (1.2) bild w; (1.3) bild w; (1.4) bild w
• ukraiński: (1.1) картина ż, święty obraz образ m, ікона ż; (1.3) уявлення n; (1.4) картина ż; (1.6) картина ż
• wilamowski: (1.1) uöbroz m, obros m, öebroz m; (1.2) uöbroz m, obros m, öebroz m; (1.3) uöbroz m, obros m, öebroz m
• włoski: (1.1) quadro m, dipinto m

źródła:

1.  Hasło „obraz” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. A. Danysz, Kilka uwag o temacie „raz”, „Język Polski”, zeszyt 1, 1913, s. 16–23.
3.  Hasło „obraz” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
4. Andrzej Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.

obraz (język chorwacki)

zapisy w ortografiach alternatywnych:

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) policzek

odmiana:

(1.1) lp obraz, obraza, obrazu, obraz, obrazom, obrazu, obraze; lm obrazi, obraza, obrazima, obraze, obrazima, obrazima, obrazi

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

obraz (język czeski)

wymowa:

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	obraz	obrazy
dopełniacz	obrazu	obrazů
celownik	obrazu	obrazům
biernik	obraz	obrazy
wołacz	obraze	obrazy
miejscownik	obraze / obrazu	obrazech
narzędnik	obrazem	obrazy

(1.1) obraz

odmiana:

(1.1)

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. obrazovka ż, obrazárna ż

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

obraz (język rumuński)

wymowa:

​^?/i ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) anat. policzek, lico^[1][2]

(1.2) przen. cześć, dobre imię^[1]

rzeczownik, rodzaj nijaki

(2.1) twarz, oblicze^[1][2]

(2.2) ranga, godność^[1]

odmiana:

(1.1-2) lp obraz; lm obraji

(2.1-2) lp obraz; lm obraze

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

scs. образъ (obrazъ)^[2] → wygląd, kształt, obraz, wzór, przykład, zwyczaj^[3]

uwagi:

zobacz też: Indeks:Rumuński - Fałszywi przyjaciele

źródła:

1. Zdzisław Skarżyński, Mały słownik rumuńsko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1963.
2.  Anna Oczko, Zapożyczenia południowosłowiańskie w języku rumuńskim w XVI i XVII wieku, Kraków 2010, s. 189.
3. Hasło „образъ” w: Slovník jazyka staroslověnského (Словарь старославянского языка), red. Josef Kurz, Zoe Hauptová, t. II, Československá Akademie Věd (Издательство Санкт-Петербургского университета), Praga (Sankt Petersburg) 1958–1997 (2006), ISBN 5-288-04041-9, s. 484‒486.

obraz (slovio)

zapisy w ortografiach alternatywnych:

образ

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik

(1.1) obraz

odmiana:

(1.1) lm obrazis

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

obraz (język słowacki)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) szt. obraz

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

przym. obrazový, obrázkový

rzecz. zdrobn. obrázok m, obrážtek m

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

obraz (język słoweński)

obraz (1.1)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) anat. twarz^[1]

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

(1.1) lep / grd obraz

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

1. Nina Snoj, Slovene Dictionary and Phrasebook, str. 73