układ

układ (język polski)

układ (1.4)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈukwat], AS: [uku̯at], zjawiska fonetyczne: wygł.

​^?/i ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	układ	układy
dopełniacz	układu	układów
celownik	układowi	układom
biernik	układ	układy
narzędnik	układem	układami
miejscownik	układzie	układach
wołacz	układzie	układy

(1.1) zbiór elementów powiązanych ze sobą w jakiś sposób; zob. też układ w Wikipedii

(1.2) ułożenie, uszeregowanie, zestawienie

(1.3) porozumienie

(1.4) pot. układ elektroniczny (jako większa całość); zob. też układ elektroniczny w Wikipedii

(1.5) pot. układ scalony; zob. też układ scalony w Wikipedii

(1.6) chem. część materii o konkretnych właściwościach chemicznych i fizycznych, oddzielona od otoczenia^[1]

odmiana:

(1.1-6)

 

przykłady:

(1.1) Silnik nigdy nie będzie pracował w takim układzie.

(1.3) Wczoraj dwa supermocarstwa podpisały układ o redukcji broni atomowej.

(1.4) W tym układzie spalił się scalak, trzeba go wymienić.

(1.5) Ten układ jest spalony.

składnia:

(1.3) układ o +Ms.

kolokacje:

(1.1) układ okresowy / układ okresowy pierwiastków • Układ Słoneczny • układ planetarny • układ SI • układ elektryczny / wodny / parowy /… • układ scalony • układ wydechowy • układ kierowniczy / hamulcowy / napędowy /… • układ równań • układ współrzędnych • układ odniesienia • teoria układów • układ przeciwpoślizgowy • układ krwionośny • układ nerwowy • układ krążenia • układ oddechowy • układ pokarmowy • układ przywspółczulny • układ trawienny • układ wydechowy

(1.2) układ graficzny / sceniczny • układ książki / palców / sił

(1.3) Układ Warszawski • układ zbiorowy • układ wojskowy / handlowy /… • zawrzeć / podpisać / złamać / zerwać układ

(1.6) parametry stanu układu • pozostawać poza układem • stan układu • układ izolowany / otwarty / zamknięty • układ jednofazowy / wielofazowy / wieloskładnikowy

synonimy:

(1.1) system, konfiguracja

(1.3) porozumienie, umowa

antonimy:

(1.1) bezład

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. układanie n, nieukładanie n, ułożenie n, układanka ż, układacz m, układaczka ż

czas. ułożyć dk., układać ndk.

przym. układowy, wewnątrzukładowy, układny

związki frazeologiczne:

mieć układy • w takim układzie

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) system, set, configuration; (1.3) agreement, treaty
• arabski: (1.1) جهاز, دائرة
• baskijski: (1.1) sistema; (1.3) akordio, hitzarmen
• białoruski: (1.1) сістэма ż; (1.3) дагавор m, пагадненне n, дамова ż
• białoruski (taraszkiewica): (1.1) сыстэма ż
• esperanto: (1.3) pakto
• hiszpański: (1.1) sistema m, w anatomii również - aparato m; (1.3) acuerdo m, pacto m, convenio m
• interlingua: arrangiamento
• kaszubski: (1.1) ùkłôd m
• kataloński: (1.3) pacte m
• łaciński: (1.1) systema
• niemiecki: Abkommen n; (1.3) Einigung ż, Verständigung ż
• rosyjski: (1.1) система ż, конфигурация ż; (1.3) договор m, соглашение n, пакт m
• rumuński: (1.3) acord n, tratat n
• szwedzki: (1.1) system n, struktur w, uppbyggnad w, konfiguration w; (1.2) uppställning w, arrangemang n, uppläggning w, disposition w; (1.3) fördrag n, pakt w, traktat w/n, avtal n, överenskommelse w, uppgörelse w
• włoski: (1.1) sistema m; (1.2) configurazione ż; (1.3) accordo m

źródła:

1. Maria Bełtowska-Brzezinska, Podstawy termodynamiki chemicznej. Skrypt do wykładów, Wydział Chemii UAM, Poznań 2009, s. 4.