spalić

spalić (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈspalʲit͡ɕ], AS: [spalʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk.

​^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (ndk. spalać)

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		spalić
czas przyszły prosty		spalę	spalisz	spali	spalimy	spalicie	spalą
czas przeszły	m	spaliłem	spaliłeś	spalił	spaliliśmy	spaliliście	spalili
	ż	spaliłam	spaliłaś	spaliła	spaliłyśmy	spaliłyście	spaliły
	n	spaliłom	spaliłoś	spaliło
tryb rozkazujący		niech spalę	spal	niech spali	spalmy	spalcie	niech spalą
pozostałe formy czas zaprzeszły m spaliłem był spaliłeś był spalił był spaliliśmy byli spaliliście byli spalili byli ż spaliłam była spaliłaś była spaliła była spaliłyśmy były spaliłyście były spaliły były n spaliłom było spaliłoś było spaliło było forma bezosobowa czasu przeszłego spalono tryb przypuszczający m spaliłbym, byłbym spalił spaliłbyś, byłbyś spalił spaliłby, byłby spalił spalilibyśmy, bylibyśmy spalili spalilibyście, bylibyście spalili spaliliby, byliby spalili ż spaliłabym, byłabym spaliła spaliłabyś, byłabyś spaliła spaliłaby, byłaby spaliła spaliłybyśmy, byłybyśmy spaliły spaliłybyście, byłybyście spaliły spaliłyby, byłyby spaliły n spaliłobym, byłobym spaliło spaliłobyś, byłobyś spaliło spaliłoby, byłoby spaliło imiesłów przymiotnikowy przeszły m spalony, niespalony spaleni, niespaleni ż spalona, niespalona spalone, niespalone n spalone, niespalone imiesłów przysłówkowy uprzedni spaliwszy rzeczownik odczasownikowy spalenie, niespalenie

(1.1) poddać coś działaniu ognia, zniszczyć ogniem

(1.2) kulin. zbyt mocno przypiec

(1.3) zniszczyć coś żrącą substancją, zbyt intensywną eksploatacją (o urządzeniach elektrycznych)

(1.4) mot. techn. zużyć jako paliwo

(1.5) sport. (w niektórych grach zespołowych) podać piłkę do innego zawodnika swojej drużyny w chwili, gdy między nim a bramką przeciwnika nie ma żadnego zawodnika drużyny przeciwnej

(1.6) zepsuć najczęściej dowcipną opowieść poprzez pomylenie treści, przedwczesne zdradzenie zakończenia, lub niewłaściwie ukazanie puenty

(1.7) środ. zdekonspirować, zdradzić miejsce czyjegoś pobytu^[1]

odmiana:

(1) koniugacja VIa

 

przykłady:

(1.1) Przed wypowiedzeniem wojny ambasador spalił wszystkie ważne dokumenty.

składnia:

kolokacje:

(1.2) spalić kotlety

(1.6) spalić dowcip / kawał

synonimy:

(1.1-3) pot. zjarać

(1.1) puścić z dymem

(1.2) przypalić

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

aspekt niedokonany spalać

czas. palić, rozpalać, wypalić dk., wypalać ndk.

rzecz. spalinówka ż, spalinowiec mrz, spalina ż, palenie n, spalanie n, palnik mrz, spalenie n, spalony, spalenizna, spalarnia, spaliny

przym. spalony

związki frazeologiczne:

spalić kawał • spalić na panewce • spalić za sobą mosty • usta/wargi spalone gorączką • usta/wargi spalone pragnieniem

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) burn
• arabski: (1.1) حرق (1.2) ;حرق
• szwedzki: (1.1) bränna, bränna upp, bränna ner; (1.2) bränna, bränna vid; (1.4) förbränna; (1.5) passa offside
• ukraiński: (1.1) спалити
• wilamowski: (1.1) ferbrin

źródła:

1. Hasło „spalić” w: Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. Halina Zgółkowa, t. 39, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1994-2005, ISBN 83-900203-3-5, s. 380.