Województwo opolskie

Województwo opolskie – jedno z 16 województw w Polsce leżące w południowej części kraju. Obejmując obszar o powierzchni 9412 km² jest obecnie najmniejszym województwem w Polsce. Według danych z 30 czerwca 2020 r. było też województwem z najmniejszą liczbą mieszkańców – 980 771 mieszkańców^[3]. Siedzibą władz województwa jest Opole^[4].

Szybkie fakty Państwo, Kod ISO 3166-2 ...

Remove ads

Historia

Podsumowanie

Perspektywa

Osobne artykuły: Województwo opolskie (1950–1975) i Województwo opolskie (1975–1998).

Thumb — Województwa z lat 1975–1998 z granicą obecnego województwa opolskiego

Pierwsze województwo opolskie zostało utworzone w 1950 r., w 1975 odłączone od niego zostały powiat raciborski i powiat oleski; ten ostatni, powiększony terytorialnie^[5], powrócił w granice województwa w wyniku reformy administracyjnej w 1999 r.

Województwo opolskie utworzono w 1950 roku na mocy ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku^[6], w wyniku podziału województwa śląsko-dąbrowskiego na województwo katowickie i opolskie. Do województwa opolskiego dołączono powiat brzeski i powiat namysłowski z województwa wrocławskiego. Nowe województwo, liczące 9506 km², było najmniejszym w ówczesnej Polsce. Według danych z 1950 ponad 50% ówczesnych mieszkańców stanowili autochtoni, około 25% mieszkańców województwa stanowili Kresowianie^[7]^[8]. W 1975 roku w wyniku reformy administracyjnej^[9] powstało nowe województwo opolskie: powiat raciborski przyłączono do województwa katowickiego, a niemal cały powiat oleski do nowo utworzonego województwa częstochowskiego (2 z 8 jednostek pozostały w województwie opolskim). Od 1999 roku, wobec likwidacji województwa częstochowskiego, powiat oleski jest ponownie częścią woj. opolskiego.

Remove ads

Geografia

Podsumowanie

Perspektywa

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosi 9411,87 km²^[10].

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. opolskim lasy obejmowały powierzchnię 249,8 tys. ha, co stanowiło 26,5% jego powierzchni^[11].

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w południowo-zachodniej Polsce i graniczy z^[12]:

Czechami (z krajami morawsko-śląskim i ołomunieckim) na długości 192,4 km na południu

oraz z województwami:

dolnośląskim na długości 193,7 km na zachodzie
łódzkim na długości 56,2 km na północnym wschodzie
śląskim na długości 230,9 km na wschodzie
wielkopolskim na długości 47,7 km na północy

Położenie historyczne

Większość obszarów województwa stanowi zachodnią część Górnego Śląska, natomiast cały region jest często określany Śląskiem Opolskim, nie do końca poprawnie, gdyż północno-wschodnie skrawki województwa (gmina Praszka i gmina Rudniki)^[13]^[14] nie leżą na historycznym Śląsku, lecz na Ziemi Wieluńskiej. Zachodnia część obecnego województwa (ponad 20% powierzchni)^{[potrzebny przypis]} obejmują tereny historycznego Dolnego Śląska: większa część ziemi brzeskiej oraz ziemię namysłowską, które do 1950 roku należały do województwa wrocławskiego. Również takie miasta jak Nysa, Grodków, Otmuchów, Paczków i Głuchołazy położone są na terenach historycznego Dolnego Śląska (dawne księstwo nyskie)^[15]^[16]. Prudnik i jego najbliższe okolice w średniowieczu stanowiły część Moraw (do 1337 roku)^[17]. W południowej części województwa, w okolicy Kietrza znajduje się enklawa morawska^[18].

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 136 km, to jest 1°13′20″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 127 km, co w mierze kątowej daje 1°47′15″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

północny: 51°11′40″ szer. geogr. N – działka ewidencyjna nr 365/3 (powiat namysłowski),
południowy: 49°58′20″ szer. geogr. N – nurt Opawy pomiędzy słupkami granicznymi nr IV/71a a nr IV/71c (powiat głubczycki),
zachodni: 16°54′28″ dług. geogr. E – słupek graniczny nr 200 (powiat nyski),
wschodni: 18°41′43″ dług. geogr. E – pd.-wsch. narożnik działki ewidencyjnej nr 725 (powiat oleski).

Najwyższym punktem jest wierzchołek Biskupiej Kopy – 889 m n.p.m. Najwyżej położonymi miastami województwa są Głuchołazy i Prudnik^[19].

Stosunki wodne

Główną rzeką województwa jest Odra. Pozostałe większe rzeki województwa to Mała Panew oraz Nysa Kłodzka. Największymi jeziorami są zbiorniki sztuczne, tj. Jeziora Nyskie, Otmuchowskie i Turawskie.

Remove ads

Podział administracyjny

Podsumowanie

Perspektywa

Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa opolskiego.

Województwo opolskie jest podzielone na z 11 powiatów oraz 1 miasto na prawach powiatu (Opole).

Powierzchnia stan na 31 grudnia 2017^[3], liczba ludności stan na 30 czerwca 2020^[3].

Więcej informacji Herb, Flaga ...

Powiat	Powierzchnia [km²]	Ludność	Gęstość zaludnienia [osób/km²]	Lokata w Polsce według powierzchni	Lokata w Polsce według ludności	Przeciętna stopa bezrobocia (30 czerwca 2014)^[20]	Zadłużenie samorządu względem dochodów (2014)^[21]	Stopa urbanizacji
brzeski	875,96	89 632	102	158	139	20,5%	5,6%	56,5%
głubczycki	672,63	45 291	67	231	323	17,7%	22,1%	45,77%
kędzierzyńsko-kozielski	625,13	93 544	150	243	129	12,9%	15,8%	64,19%
kluczborski	851,91	65 266	77	164	228	13,2%	52,3%	51,05%
krapkowicki	441,80	63 580	144	296	238	8,8%	20,6%	55,1%
namysłowski	748,18	42 680	57	194	338	17,5%	15,6%	37,67%
nyski	1223,88	135 524	111	79	56	18,0%	7,3%	52,70%
oleski	973,38	64 167	66	132	234	8,9%	15,1%	36,78%
opolski	1534,30	123 813	81	29	62	12,8%	6,2%	14,52%
prudnicki	571,55	55 091	96	268	281	17,4%	38,4%	52,76%
strzelecki	744,27	74 171	100	195	196	8,9%	16,1%	45,19%
Opole (m.n.p.p.)	148,88	128 012	860	341	82	6,3%	35,8%	100%

Podregiony statystyczne

Województwo opolskie składa się z 2 podregionów statystycznych (GUS)^[22] – zgodnych ze standardem NUTS Unii Europejskiej:

podregion nyski (kod 523) obejmuje 5 powiatów: powiat nyski, powiat prudnicki, powiat brzeski, powiat namysłowski oraz powiat głubczycki
podregion opolski (kod 524) obejmuje 1 miasto na prawach powiatu i 6 powiatów: Opole, powiat opolski, powiat krapkowicki, powiat oleski, powiat kędzierzyńsko-kozielski, powiat strzelecki oraz powiat kluczborski

Urbanizacja

Podsumowanie

Perspektywa

Osobny artykuł: Miasta w województwie opolskim.

W województwie opolskim jest 37 miast, w tym jedno na prawach powiatu.

Zestawienie na podstawie publikacji GUS z 30 czerwca 2020 roku^[3].

Podkreślone zostały siedziby powiatów, a wytłuszczone miasta na prawach powiatu.

Największym miastem jest Opole.

Więcej informacji Lp., Herb ...

Lp.	Miasto	Powiat	Ludność (30 czerwca 2020)	Powierzchnia 31 grudnia 2017 (km²)	Gęstość zaludnienia (os./km²)
1.	Opole	m.n.p.p. Opole	128 012	148,88	860
2.	Kędzierzyn-Koźle	kędzierzyńsko-kozielski	60 383	123,71	488
3.	Nysa	nyski	43 580	27,51	1584
4.	Brzeg	brzeski	35 491	14,61	2429
5.	Kluczbork	kluczborski	23 396	12,35	1894
6.	Prudnik	prudnicki	20 887	20,50	1019
7.	Strzelce Opolskie	strzelecki	17 766	29,97	593
8.	Namysłów	namysłowski	16 650	22,61	736
9.	Krapkowice	krapkowicki	16 105	21,01	767
10.	Głuchołazy	nyski	13 435	6,83	1967
11.	Głubczyce	głubczycki	12 468	12,54	994
12.	Zdzieszowice	krapkowicki	11 370	12,35	921
13.	Olesno	oleski	9374	15,08	622
14.	Ozimek	opolski	8524	3,25	2623
15.	Grodków	brzeski	8520	9,88	862
16.	Praszka	oleski	7585	9,35	811
17.	Paczków	nyski	7424	6,60	1125
18.	Zawadzkie	strzelecki	7073	16,46	430
19.	Gogolin	krapkowicki	6776	20,35	333
20.	Otmuchów	nyski	6506	27,82	234
21.	Niemodlin	opolski	6265	13,11	478
22.	Kietrz	głubczycki	5914	18,74	316
23.	Wołczyn	kluczborski	5852	7,47	783
24.	Lewin Brzeski	brzeski	5728	11,64	492
25.	Głogówek	prudnicki	5569	22,06	252
26.	Tułowice	opolski	4022	9,23	436
27.	Dobrodzień	oleski	3682	19,53	189
28.	Byczyna	kluczborski	3546	5,79	612
29.	Kolonowskie	strzelecki	3294	55,70	59
30.	Baborów	głubczycki	2903	11,86	245
31.	Prószków	opolski	2595	16,22	160
32.	Leśnica	strzelecki	2566	14,50	177
33.	Gorzów Śląski	oleski	2454	18,54	132
34.	Biała	prudnicki	2399	14,72	163
35.	Korfantów	nyski	1783	10,23	174
36.	Ujazd	strzelecki	1735	14,76	118
37.	Strzeleczki	krapkowicki	1539	27,74	55

Zobacz też: Dane statystyczne o miastach w Polsce.

Rozmieszczenie miast w województwie opolskim

Remove ads

Demografia

Podsumowanie

Perspektywa

Dane z 30 czerwca 2020 roku^[3]:

Więcej informacji Opis, Ogółem ...

Opis	Ogółem	Kobiety	Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	980 771	100	506 593	52	474 178	48
powierzchnia	9 411,87 km²
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	104	54	50

Województwo zamieszkuje w centrum i na wschodzie ludność autochtoniczna, identyfikująca się głównie jako Niemcy oraz Ślązacy. Obecnie większość mieszkańców województwa (ok. 2/3) stanowi ludność napływowa (oraz ich potomkowie), która przybyła na ten teren po roku 1945, w związku z przekazaniem przez Związek Sowiecki oraz Aliantów Zachodnich wcześniej niemieckiej części Górnego Śląska Polsce^[23]. Językiem dnia codziennego ludności niemieckiej i śląskiej jest dialekt śląski^[24]. Etnicznie polska ludność składa się ze Ślązaków i osadników z międzywojennej Polski centralnej oraz (tzw. Kresowiaków) ze wschodnich terenów II Rzeczypospolitej (tzw. Kresów) zagarniętych przez Związek Sowiecki, a obecnie leżących w granicach Litwy, Białorusi i Ukrainy. Duża grupa etnograficzna Opolan, dzieląca się także na mniejsze, nie stanowi obecnie odnośnika identyfikacyjnego dla współczesnych mieszkańców województwa opolskiego. Owi Opolanie to dzisiejsi Niemcy i Ślązacy.

Piramida wieku mieszkańców W. opolskiego w 2014

Skład narodowościowy i etniczny województwa opolskiego według spis z 2021 roku

Polacy (86.68%)
Ślązacy (6.29%)
Niemcy (6.28%)
Ukraińcy (0.23%)
Anglicy (0.11%)
Inni (0.41%)

Więcej informacji Liczba, Udział ...

^[25]
	Liczba	Udział
Polacy (Bez innych deklaracji)	837 343	87,76%
Inna niż polska	116 790	12,24%
Ślązacy (polska grupa etnograficzna)	60 049	6,29%
Niemcy	59 911	6,28%
Ukraińcy	2 191	0,23%
Anglicy	1 061	0,11%
Romowie	887	0,09%
Holendrzy	582	0,06%
Białorusini	486	0,05%
Amerykanie	390	0,04%
Włosi	344	0,04%
Irlandczycy	337	0,04%
Żydzi	310	0,03%
Rosjanie	306	0,03%
Czesi	305	0,03%
Ludność ogółem	954 133	100%

^[25]

Remove ads

Religia

Remove ads

Administracja i polityka

Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku

Logo Województwa Opolskiego

Samorząd województwa

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Opolskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Opole. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie województwa opolskiego:

1999–2002 Stanisław Jałowiecki
w 2002 Ryszard Galla
2002–2003 Ewa Olszewska
2003–2006 Grzegorz Kubat
2006–2013 Józef Sebesta
2013–2024 Andrzej Buła
od 2024 Szymon Ogłaza

Administracja rządowa

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Opolski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Opole^[27], gdzie znajduje się Opolski Urząd Wojewódzki w Opolu.

Remove ads

Gospodarka

Podsumowanie

Perspektywa

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. opolskiego wynosił 34,3 mld zł, co stanowiło 2,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 33,9 tys. zł (80,8% średniej krajowej), co plasowało opolskie na 11. miejscu względem innych województw^[28].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. opolskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3335,29 zł, co lokowało je na 8. miejscu względem wszystkich województw^[29].

We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 20 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 5,5% do aktywnych zawodowo^[30].

Według danych z 2011 r. 4,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. opolskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)^[31].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. opolskim wynosiła 18,7 mld zł, co stanowiło 1,9% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w opolskim wynosiła 3,2 mld zł, co stanowiło 2,0% tej sprzedaży Polski^[32].

Województwo opolskie posiada wysoko rozwinięty przemysł rolniczy, z szybko rosnącym udziałem usług. Najlepiej rozwinięte są środkowe i wschodnie części województwa. Na jego terenie działa Euroregion Pradziad z siedzibą w Prudniku. Posiada różnorodny przemysł, m.in. paliwowo-energetyczny (Opole, Kędzierzyn-Koźle, Zdzieszowice), chemiczny (Kędzierzyn-Koźle, Opole, Grodków), elektromaszynowy, w tym metalowy (Ozimek, Zawadzkie, Prudnik), maszynowy (Opole, Brzeg, Praszka, Kędzierzyn-Koźle, Nysa, Krapkowice, Kluczbork, Bodzanów), środków transportu (Praszka), metalurgiczny (Ozimek, Zawadzkie), mineralny, w tym cementowo-wapienniczy (Chorula, Strzelce Opolskie, Opole, Tarnów Opolski), spożywczy (Opole, Kędzierzyn-Koźle, Brzeg, Namysłów), meblarski (Kluczbork, Opole, Prudnik, Głuchołazy, Dobrodzień, Pludry, Paczków), skórzano-obuwniczy (Krapkowice, Strzelce Opolskie, Prudnik, Korfantów, Nysa, Głuchołazy), celulozowo-papierniczy (Krapkowice, Bodzanów, Głuchołazy, Kolonowskie), odzieżowy i dziewiarski^[33].

Na terenie województwa brak większych złóż surowców mineralnych, z wyjątkiem skalnych, do których należą wapienie, margle, granity, bazalty. Eksploatowane są w większych ilościach w środkowej części województwa, Kotlarni i Górach Opawskich (kopalnia szarogłazu w Dębowcu koło Prudnika)^[33].

Na liście produktów tradycyjnych znajdują się 74 produkty z województwa opolskiego^[34].

Przedsiębiorstwa

Z tym tematem związana jest kategoria: Przedsiębiorstwa w województwie opolskim.

Obecnie najważniejszymi przedsiębiorstwami w województwie opolskim są: Grupa Azoty ZAK w Kędzierzynie-Koźlu, ArcelorMittal Poland Oddział w Zdzieszowicach (największy producent koksu w Polsce), Huta Małapanew w Ozimku (najstarsza huta działająca w Polsce), Kler w Dobrodzieniu, Przedsiębiorstwo Wyrobów Cukierniczych „Odra” w Brzegu (jedno z największych polskich przedsiębiorstw cukierniczych), biuro podróży Itaka w Opolu, Spółdzielnia „Pionier” w Prudniku i Elektrownia Opole.

Nieistniejące już przedsiębiorstwa, które działały na terenie województwa to między innymi Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex” w Prudniku (największy producent wyrobów włókienniczych w Europie), Zakład Samochodów Dostawczych w Nysie, Śląskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Otmęt” w Krapkowicach i Agromet-Pionier w Strzelcach Opolskich.

Remove ads

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie opolskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Opolu i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999^[35].

Ochrona przyrody

Na terenie województwa opolskiego znajduje się 36 rezerwatów przyrody.

Poza tym istnieją 4 parki krajobrazowe:

Stobrawski Park Krajobrazowy, największy park w opolskim, obejmujący kompleksy leśno-łąkowe w środkowo-zachodniej części województwa.
Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny, obejmuje najcenniejszy przyrodniczo obszar Chełmu z licznymi stanowiskami storczyków
Park Krajobrazowy Góry Opawskie, chroniący polską część Gór Opawskich.
Załęczański Park Krajobrazowy (na terenie województwa leży tylko niewielki skrawek parku).

Remove ads

Turystyka i wypoczynek

Podsumowanie

Perspektywa

Za miejscowości województwa o największych walorach turystycznych uznaje się miasta: Otmuchów, Prudnik, Byczyna, Nysa, Kluczbork, Paczków, Opole, Kędzierzyn-Koźle, Głuchołazy i Brzeg, oraz wsie: Biskupice, Jarnołtówek, Pokrzywna, Łambinowice, Jemielnica, Turawa, Kamień Śląski, Góra Świętej Anny, Ścibórz, Rogów Opolski, Moszna i Krasiejów^[36].

Popularnymi wśród turystów obiektami kultury i historii są np. pałac w Mosznej, JuraPark Krasiejów, gród rycerski w Biskupicach, sanktuarium św. Anny na Górze św. Anny, Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu-Bierkowicach^[37]. Jako dziedzictwo polskiej historii prezentowana jest Góra Świętej Anny jako miejsce zaciętych walk III powstania śląskiego, renesansowy zamek w Głogówku, w którym podczas potopu szwedzkiego przebywał król Polski Jan Kazimierz, a także sanktuarium św. Józefa w Prudniku, w którym więziony był kardynał Stefan Wyszyński^[38]. Głównym nurtem turystyki w województwie opolskim jest turystyka „do korzeni”, skupiająca się na turystach z Niemiec, którzy odwiedzają swoich krewnych lub tereny, z których pochodzi ich rodzina, a także miejsca związane z biografiami sławnych Niemców^[39].

Za pomniki historii zostały uznane: Zamek Piastów Śląskich w Brzegu z renesansową bramą i kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Jadwigi, zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy w Nysie, kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny w Oleśnie, zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji w Paczkowie i komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy Góry Świętej Anny^[40]. W Brzegu powołany został Park Kulturowy „Książęce Miasto Brzeg”^[41].

Na obszarze województwa znajdują się liczne zamki – w Brzegu, Głogówku, Namysłowie, Kędzierzynie-Koźlu, Otmuchowie, Niemodlinie, Białej Prudnickiej, Korfantowie, Karłowicach i Łące Prudnickiej. Są tu również ruiny zamków, m.in. w Trzebinie, Strzelcach Opolskich, Ujeździe, Chrzelicach. Znajdują się tu jedne z najstarszych w Polsce wież zamkowych – Wieża Piastowska w Opolu i Wieża Woka w Prudniku (najstarsza prywatna budowla obronna na terenie Polski)^[42]. Województwo opolskie posiada też wiele okazałych pałaców – np. w Mosznej, Nysie, Kopicach, Dobrej, Naroku, Rozkochowie.

Wielokulturowość regionu jest powodem różnorodności opolskiej tradycyjnej kuchni. Na turystycznym szlaku kulinarnym „Opolski Bifyj” znalazły się obiekty z powiatów: kluczborskiego, prudnickiego, opolskiego, krapkowickiego, kędzierzyńsko-kozielskiego, oleskiego, brzeskiego, nyskiego i strzeleckiego^[43].

Na południu województwa, w powiatach prudnickim i nyskim znajdują się znane ośrodki wypoczynkowe położone w Górach Opawskich – miejscowości Pokrzywna, Moszczanka, Jarnołtówek, Dębowiec, Wieszczyna. W Prudniku zaczyna się, ciągnący się przez całe Sudety (do Świeradowa-Zdroju) Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza – jedna z dwóch najważniejszych oznakowanych tras pieszych w polskich górach^[44].

Najwięcej turystycznych obiektów noclegowych znajduje się w powiatach: nyskim, opolskim, brzeskim, oleskim, kluczborskim, prudnickim i kędzierzyńsko-kozielskim^[45].

Remove ads

Nauka

Opole

Brzeg

Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Brzegu

Nysa

Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Nysie

Honorowi Obywatele Województwa Opolskiego

Lista osób którym nadano tytuł Honorowy Obywatel Województwa Opolskiego^[46]:

Karol Jonca (2002)
Zdzisław Peszkowski (2002)
Dennis Robert Radojcich (2002)
Kurt Beck (2002)
Christoph Grimm (2002)
Robert Rauziński (2003)
Haus-Josef Vogel (2004)
Zbyszko Bednorz (2004)
Alfons Nossol (2004)
Adam Hanuszkiewicz (2005)
Marian Zembala (2005)
Wojciech Kilar (2006)
Anna Nawrocka (2006)
Waldemar Dąbrowski (2006)
Bogdan Hussakowski (2006)
Dorota Simonides (2008)
Joachim Mertes (2009)
Jerzy Buzek (2013)

Transport

Podsumowanie

Perspektywa

Transport drogowy

Według danych na dzień 31 grudnia 2018, na terenie województwa opolskiego było 10 504,8 km dróg publicznych, w tym: 779,5 km dróg krajowych (z czego 88,1 km autostrad), 995,5 km dróg wojewódzkich, 3 890,0 km powiatowych i 4 839,8 km gminnych^[47].

Więcej informacji Droga, Trasa ...

Drogi krajowe w województwie opolskim
Droga	Trasa	Obecna długość w województwie
A4 E40	granica państwa z Niemcami – Zgorzelec – Węgliniec – Bolesławiec – Legnica – Wrocław – Brzeg – Opole – Prószków – Strzelce Opolskie – Gliwice – Chorzów – Katowice – Mysłowice – Jaworzno – Chrzanów – Kraków – Wieliczka – Gmina Kłaj – Bochnia – Brzesko – Tarnów – Dębica – Rzeszów – Jarosław – Przemyśl – granica państwa z Ukrainą	88 km
11	Kołobrzeg – Koszalin – Bobolice – Szczecinek – Podgaje – Piła – Ujście – Chodzież – Oborniki – Poznań – Kórnik – Jarocin – Pleszew – Ostrów Wielkopolski – Ostrzeszów – Kępno – Kluczbork – Lubliniec – Tworóg – Bytom	56 km
38	granica państwa z Czechami – Pietrowice – Głubczyce – Kędzierzyn-Koźle	42 km
39	Łagiewniki – Strzelin – Biedrzychów – Owczary – Brzeg – Namysłów – Kępno	53 km
40	granica państwa z Czechami – Głuchołazy – Prudnik – Kędzierzyn-Koźle – Ujazd – Pyskowice	82 km
41	Nysa – Prudnik – Trzebina – granica państwa z Czechami	33 km
42	Namysłów – Kluczbork – Praszka – Rudniki – Działoszyn – Pajęczno – Nowa Brzeźnica – Radomsko – Przedbórz – Ruda Maleniecka – Końskie – Skarżysko-Kamienna – Rudnik	76 km
45	Zabełków – Krzyżanowice – Racibórz – Krapkowice – Opole – Bierdzany – Kluczbork – Praszka – Wieluń – Złoczew	142 km
46	Kłodzko – Nysa – Pakosławice – Jaczowice – Niemodlin – Karczów – Opole – Ozimek – Lubliniec – Blachownia – Częstochowa – Janów – Szczekociny	131 km
88	Strzelce Opolskie – Nogowczyce – Gliwice – Bytom	10 km
94	Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Prochowice – Wrocław – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Toszek – Pyskowice – Bytom – Będzin – Sosnowiec – Dąbrowa Górnicza – Olkusz – ... – Tarnów – Rzeszów – Jarosław – Radymno – droga 1698R	98 km

Transport kolejowy

W województwie opolskim znajduje się 798 km eksploatowanych linii kolejowych (14. miejsce w kraju), z czego 362 km to linie jednotorowe, natomiast 436 km – dwu- i więcej torowe. 440 km linii kolejowych jest zelektryfikowanych (stan na dzień 31 grudnia 2013)^[48]. W 2017 roku statystyczny mieszkaniec województwa opolskiego jechał 5,3 raza pociągiem^[49].

W województwie znajduje się 30 czynnych dworców kolejowych, 3 z nich są wpisane do rejestru zabytków (stan na dzień 31 października 2014)^[50].

Województwo opolskie jest właścicielem 22 pojazdów szynowych: 11 spalinowych i 11 elektrycznych.

Więcej informacji Seria, Typ ...

Seria	Typ	Liczba	Producent / Modernizator
EN57AL	5B/6B	4	Pafawag / Pesa i ZNTK MM	^[51]
EN63A Impuls	36WEa	7	Newag	^[52]^[53]
SA103	214Ma	3	Pesa	^[51]
SA109	212M	1	Kolzam	^[54]
SA134	218Md	5	Pesa	^[55]
SA137	220M	2	Newag	^[56]

Sport

Podsumowanie

Perspektywa

Hokej

W rozgrywkach hokeja na lodzie uczestniczą kluby Opole HK i Orlik Opole. W przeszłości funkcjonowały też kluby Odra Opole, Pogoń Prudnik i Chemik Kędzierzyn-Koźle. Z Opola pochodził Rudolf Czech – dwukrotny olimpijczyk. W hokej na trawie gra klub Dwójka Nysa^[57].

Kolarstwo

Miastem o tradycjach kolarskich jest Prudnik – pochodzili stąd m.in. Stanisław Szozda, Franciszek Surmiński i Krzysztof Szafrański. Kolarze Zarzewia Prudnik i LZS Opole byli medalistami mistrzostw Polski. Każdego roku we wrześniu w Prudniku odbywa się Memoriał Stanisława Szozdy.

Funkcjonuje Opolski Związek Kolarski^[58]. W województwie opolskim czterokrotnie odbyły się mistrzostwa Polski w kolarstwie przełajowym: 1954 (Nysa), 1957 (Niemodlin), 1968 (Prudnik), 1970 (Kędzierzyn). Przez województwo wielokrotnie przebiegała trasa wyścigu Tour de Pologne.

Koszykówka

Koszykówka cieszy się popularnością w Prudniku, który nazywany jest „koszykarską stolicą Opolszczyzny”^[59]. Pogoń Prudnik – najwyżej utytułowany klub koszykarski – wielokrotnie uczestniczyła w rozgrywkach I ligi, a także zdobył tytuł mistrza Polski młodzików. W I lidze mecze rozgrywała również drużyna Weegree AZS Politechnika Opolska. W Basket Lidze Kobiet grała Odra Brzeg. Koszykarskie Ośrodki Sportowego Szkolenia Młodzieży PZKosz utworzono w Prudniku (oddział męski) i w Brzegu (oddział żeński)^[60].

Opolski Związek Koszykówki (OZKosz) organizuje rozgrywki III ligi mężczyzn i II ligi kobiet, a także lig juniorów^[61].

Łucznictwo

Jednym z najlepszych klubów łuczniczych w Polsce jest Obuwnik Prudnik, którego zawodnicy zdobyli tytuły mistrzów Polski, Europy i świata^[62]. Pozostałymi klubami łuczniczymi w województwie są Chrobry Głuchołazy i Apacz Prudnik^[63].

Opolski Okręgowy Związek Łuczniczy ma siedzibę w Głuchołazach^[64]. Mistrzostwa Polski w łucznictwie odbywały się w województwie opolskim w latach: 1955 (Opole), 1975 (Prudnik), 1982 (Prudnik), 1989 (Prudnik), 2004 (Prudnik), 2013 (Głuchołazy).

Piłka nożna

Do najbardziej utytułowanych klubów piłkarskich należą: Odra Opole, Włókniarz Kietrz, Małapanew Ozimek, MKS Kluczbork, Start Namysłów oraz Chemik Kędzierzyn-Koźle. Kluby te zajmują najwyższe lokaty w tabeli wszech czasów I ligi^[65], a opolska Odra grała ponadto w Ekstraklasie. Najstarszym zarejestrowanym klubem piłkarskim w województwie opolskim jest Pogoń Prudnik^[66]. W rozgrywkach Ekstraligi kobiet występował Rolnik Biedrzychowice-Głogówek^[67].

Pierwszym okręgowym związkiem sportowym na Opolszczyźnie był Podokręg Związku Piłki Nożnej w Prudniku^[68]. Opolski Związek Piłki Nożnej organizuje rozgrywki IV ligi mężczyzn i IV ligi kobiet, klasy okręgowej (podzielona na grupy północną i południową), klas A i B, III ligi futsalu, rozgrywki juniorów, trampkarzy i młodzików, a także szczebel regionalny Pucharu Polski^[69]. Opole gościło finał Pucharu Polski w 1987.

Siatkówka

Jednym z najwyżej utytułowanych klubów siatkarskich w Polsce jest ZAKSA Kędzierzyn-Koźle – wielokrotny zwycięzca Ligi Mistrzów oraz mistrzostw Polski. W PlusLidze mecze rozgrywała również Stal Nysa (zdobywca Pucharu Polski). W rozgrywkach I ligi mężczyzn uczestniczyły kluby Mickiewicz Kluczbork, ZAKSA Strzelce Opolskie i AZS Politechnika Opolska. W Tauron Lidze (najwyższa klasa żeńska) gra UNI Opole.

Opolski Związek Piłki Siatkowej odpowiada za prowadzenie rozgrywek III ligi.

Wasserball

Na południu województwa, w pobliżu Prudnika, odbywają się unikatowe zawody wodnej piłki prądowej Wasserball, organizowane przez lokalne jednostki ochotniczych straży pożarnych. We wsi Przechód corocznie odbywa się Międzynarodowy Turniej Piłki Prądowej Wasserball, natomiast w Kierpniu odbywają się zawody lokalne^[70].

Żużel

Sport żużlowy uprawiany jest w Opolu. W rozgrywkach I ligi uczestniczył klub Kolejarz Opole – medalista mistrzostw Polski. Z Opola pochodził Jerzy Szczakiel – pierwszy polski indywidualny mistrz świata na żużlu.