cień
Z Wikisłownika, wolnego słownika
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
| przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
|---|---|---|
| mianownik | cień | cienie |
| dopełniacz | cienia | cieni / cieniów |
| celownik | cieniowi | cieniom |
| biernik | cień | cienie |
| narzędnik | cieniem | cieniami |
| miejscownik | cieniu | cieniach |
| wołacz | cieniu | cienie |
- (1.1) zaciemniony obszar, który powstaje za rzeczą lub osobą, gdy jest ona oświetlana z drugiej strony; zob. też cień w Wikipedii
- (1.2) obszar osłonięty całkowicie od promieni słonecznych i dzięki temu chłodniejszy oraz bardziej zaciemniony niż oświetlony teren[1]
- (1.3) słabo widoczny zarys postaci lub przedmiotu
- (1.4) fot. szt. ciemna plama będąca w kontraście do jasnych plam barwnych
- (1.5) kosmet. makijaż na powiece; zob. cień do powiek
- (1.6) kosmet. farba kosmetyczna do makijażu na powiece
- (1.7) przen. książk. zjawa, duch zmarłego
- (1.8) przen. mała oznaka czegoś
- odmiana:
- (1.1-8)
- przykłady:
- (1.2) Znużony próżnym szukaniem i zmęczony chodzeniem, usiadłem w cieniu skały wypocząć[2].
- (1.7) Chociaż cienie zbrodniarzy nawet w zagrobowym życiu dopuszczają się występków i ostatecznie gubią i siebie, i zawartą w nich iskrę bożą[3].
- (1.8) Gdybym miał chociaż cień nadziei na awans, to pojechałbym na to szkolenie do Suwałk.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) rzucać cień • podcień
- (1.2) schronić się w cieniu
- (1.4) półcień
- synonimy:
- (1.3) sylwetka
- (1.6) pastele
- (1.7) duch, mara, zjawa
- antonimy:
- (1.4) światło
- hiperonimy:
- (1.1) plama
- (1.6) kosmetyk
- (1.8) odrobina
- hiponimy:
- (1.2) półcień
- (1.4) półcień
- holonimy:
- (1.4) światłocień
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. cienistość ż, cieniowanie n
- czas. cieniować ndk., pocieniować dk., zacieniać dk.
- przym. cienisty
- przysł. cieniście
- związki frazeologiczne:
- bać się własnego cienia / lękać się własnego cienia • bez cienia • blaski i cienie • być cieniem samego siebie • być w cieniu • cień cienia • cień człowieka • chodzić jak cień / snuć się jak cień • gabinet cieni • kłaść się cieniem / rzucać cień • przejść smugę cienia / przekroczyć smugę cienia • królestwo cieni • pozostawać w cieniu / trzymać się w cieniu • teatr cieni • usuwać w cień • usuwać się w cień • wychodzić z cienia • wyglądać jak cień • przysłowie: kto w słońce może patrzeć, ten nie szuka cienia
- etymologia:
- prasł. *těnь → 'ciemność, mrok, cień'[1]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- (1.6) zobacz listę tłumaczeń w haśle: cień do powiek
- angielski: (1.1) shade, shadow
- arabski: (1.1) ظل m
- baskijski: (1.1) itzal
- bengalski: (1.1) ছায়া; (1.2) ছায়া
- białoruski: (1.1) цень m; (1.2) цень m; (1.3) цень m; (1.4) цень m
- bułgarski: (1.1) сянка ż
- chorwacki: (1.1) sjena ż
- czeski: (1.1) stín m
- dolnołużycki: (1.1) seń ż, wóseń ż
- duński: (1.1) skygge w; (1.2) skygge w; (1.3) skygge w
- esperanto: (1.1) ombro; (1.4) ombro; (1.6) ombro
- farerski: (1.1) skuggi m
- fiński: (1.1) varjo
- francuski: (1.1) ombre ż
- górnołużycki: (1.1) sćin m
- grenlandzki: (1.1) tarraq
- gruziński: (1.1) ჩრდილი
- hebrajski: (1.1) צל m
- hiszpański: (1.1) sombra ż; (1.5) sombra ż; (1.6) sombra ż; (1.7) sombra ż; (1.8) sombra ż
- interlingua: (1.1) umbra
- islandzki: (1.1) skuggi m
- japoński: (1.1) 影(かげ)
- jidysz: (1.1) שאָטן
- kaszubski: (1.1) céniô
- kataloński: (1.1) ombra ż
- kazachski: (1.1) көлеңке
- koreański: (1.1) 그늘
- łaciński: (1.1) umbra ż
- niderlandzki: (1.1) schaduw
- niemiecki: (1.1) Schatten m; (1.4) Schatten m; (1.7) Schatten m; (1.8) Schatten m
- norweski (bokmål): (1.1) skygge m
- nowogrecki: (1.1) σκιά ż; (1.4) σκιά ż; (1.5) σκιά ż; (1.7) σκιά ż; (1.8) σκιά ż
- rosyjski: (1.1) тень ż; (1.2) тень ż; (1.3) тень ż; (1.4) тень ż; (1.8) тень ż
- słowacki: (1.1) tieň m
- staroangielski: (1.1) sceadu ż; (1.2) sceadu ż; (1.3) sceadu ż
- starogrecki: (1.7) σκιά ż
- suahili: (1.1) kivuli
- szwedzki: (1.1) skugga w
- tetum: (1.1) lalatak, mahon
- tybetański: (1.1) གྲིབ
- ukraiński: (1.1) тінь ż; (1.2) тінь ż
- węgierski: (1.1) árny, árnyék
- wilamowski: (1.1) siota
- włoski: (1.1) ombra ż; (1.2) ombra ż; (1.5) ombretto m; (1.6) ombretto m; (1.8) ombra ż
- wolof: (1.1) keppaar
- źródła:
