- wymowa:
- ⓘ, IPA: [ˈd͡ʑɛ̃ŋʲci], AS: [ʒ́ẽŋʹḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• asynch. ę
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
- (1.1) podn. podziękowania
wykrzyknik
- (2.1) pot. dziękuję, dziękujemy
przyimek
Więcej informacji przypadek, liczba mnoga ...
Zamknij
- (3.1) …służący do powiedzenia, że dana czynność odbywa się z niezbędną pomocą osoby, rzeczy itp., opisanych przez wyrażenie za przyimkiem
- odmiana:
- (1.1)
- (2-3) nieodm.
- przykłady:
- (1.1) Kapłan w imieniu wiernych składał dzięki Bogu za okazaną łaskę.
- (1.1) Dziękom uczniów dla nauczycieli nie było końca.
- (2.1) Możesz mi to podać? Dzięki!
- (3.1) Świat istnieje tylko dzięki temu, że zawsze za późno się cofać[1].
- (3.1) Dzięki temu, że nastawiłem budzik, nie zaspałem.
- składnia:
- (1.1) dzięki + C. za + B.
- (2.1) dzięki za + B., dzięki dla + D.
- (3.1) dzięki + C.
- kolokacje:
- (1.1) składać dzięki
- (2.1) ogromne / wielkie dzięki! • dzięki za pomoc / wszystko
- synonimy:
- (1.1) podziękowania, wyraz wdzięczności
- (3.1) przez, w wyniku, gdyby nie…
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- (2.1) dziękuję, dziękujemy
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- zob. dziękować
- związki frazeologiczne:
- dzięki Bogu!
- etymologia:
- (1.1) swn. denke[2]
- uwagi:
- (1.1) Obecnie tylko w użyciu w M. i B. lm: dzięki; w pozostałych przypadkach używa się słowa podziękowanie.
- (3.1) Używając słowa „dzięki”, mówiący podkreśla swój pozytywny stosunek do okazanej pomocy; jeżeli trzeba odnieść się negatywnie, można użyć „przez”, „w wyniku”, „z powodu” itp. W wypadku gdy używamy słowa „dzięki” w znaczeniu negatywnym, wypowiedź nabiera charakteru ironicznego[3].
- tłumaczenia:
- źródła:
Witold Gombrowicz Ferdydurke, rozdział VII Miłość.
Jan Miodek, Najwyższy czas, dzięki tobie, w: Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1987.