Renfe AVE, acrónimo de Alta Velocidade Española, é unha marca comercial da empresa Renfe Operadora pola que define o servizo comercial con trens de alta velocidade en España. Está operativo dende abril de 1992, cando se inaugurou Novo acceso ferroviario a Andalucía.
| Renfe AVE | |
|---|---|
 | |
 | |
| Tipo | Servizo ferroviario de alta velocidade |
| Fundación | 1992 |
| Matriz | Renfe Operadora |
| Localización | Madrid, España |
| Industria | Transporte |
| Na rede | |
| http://www.renfe.com/ | |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
Esta división de RENFE creouse en 1992, ao escindírense da empresa matriz outras pequenas empresas, chamadas unidades de negocio. O seu obxectivo era operar os servizos con trens de alta velocidade sobre a mencionada liña Madrid-Sevilla vía Cidade Real, Puertollano e Córdoba.
Actualmente existe unha rede de aproximadamente 2.380 km de vías de largo internacional en España.
Historia
Os inicios
En xuño de 1966, durante unha serie de ensaios da locomotora 2000-T de Talgo especial para remolcar o Talgo III, alcánzanse os 200 km/h no traxecto entre Sevilla e Los Rosales: era a primeira vez que en España se circulaba a esa velocidade, aínda que tiveron que pasar moitos anos máis para que a alta velocidade se consolidase, cousa que non ocorreu ata a década de 1990.
Varios anos logo deste ensaio, en maio de 1972, a locomotora 3005-T de Talgo-Krauss Maffei, bautizada como Virgen de La Bien Aparecida, alcanza os 222 km/h na liña Madrid-Barcelona, entre as estacións de Azuqueca de Henares (Guadalaxara) e Meco (Madrid).
En 1976, comezouse a investigar en España cun tren derivado do ETR-401 Pendolino italiano, enmarcado en España dentro da serie 443 de Renfe, do que só se construíu unha unidade que se preserva en Castejón (Navarra). Con este tren levouse a cabo unha serie de ensaios, sendo nun deles, e xa no ano 1987, no que se alcanzarían os 206 km/h entre os puntos quilométricos 220 e 221 da liña de Madrid a Alacant.
O AVE chega a España
A finais da década de 1980 empezouse a proxectar a construción dunha liña de alta velocidade, a inspiración da realizada por SNCF en Francia (o TGV). Entre outros proxectos realizouse un dun traxecto que unise a meseta castelá con Andalucía sen pasar por Despeñaperros. Tras varios anos de proxectos, chegouse á conclusión de que unha liña en largo internacional sería acertada, xa que permitiría aproveitar trens e instalacións probadas en Europa, e propúxose a creación da primeira liña de alta velocidade (LAV) en España. O proxecto de NAFA (Novo acceso ferroviario a Andalucía) estábase estudando como alternativa á liña por Despeñaperros, dada a necesidade de revitalizar a estancada economía do sur do país. En 1988 decídese polo ancho de vía internacional en vez do ancho ibérico co que en principio se proxectara. Tras varios anos de obras, a primeira liña inaugurouse o 14 de abril de 1992, coincidindo coa Expo 92 celebrada en Sevilla. Nos seus dous primeiros anos de funcionamento, o AVE circulaba entre Madrid e a capital andaluza en 2 horas e 55 minutos, con paradas intermedias en Cidade Real, Puertollano e Córdoba.
O 23 de abril de 1993 alcanzouse a marca de velocidade dos trens AVE con 356,8 km/h, o que permitiu iniciar en 1994 a explotación comercial a 300 km/h nos trens AVE de longa distancia, reducíndose en 40 minutos a duración do traxecto entre Madrid e Sevilla.
Extensión da Alta Velocidade
En 1987 comezaron os proxectos para reformar o Corredor mediterráneo e dotalo de dobre vía en toda a súa totalidade, proxecto do que en 1996 se inauguraron os primeiros tramos de alta velocidade, situados entre Vandellòs e Orpesa, permitindo circular ao tren a 200 km/h nunha infraestrutura apta para esa velocidade.
No verán de 1997 entrou en servizo comercial o tren Euromed, un tren de alta velocidade de ancho ibérico, que cobre a liña entre Barcelona e Alacant pasando por Tarragona, Castelló de la Plana e Valencia. Ao Euromed sumaríaselle en 1999 o Alaris, circulando entre Madrid e Valencia vía Albacete a unha velocidade máxima de 200 km/h. En 1999 proxectouse a construción da LAV Córdoba-Málaga, para poder levar o AVE á Costa do Sol.
Na liña Madrid-Valladolid comezan en 2002 as obras dos túneles de Guadarrama, para salvar o Sistema Central. Ademais, en vista a un futuro relativamente próximo, estase executando a variante de Pajares (que inclúe os túneles de Pajares) para conectar devandita liña con Asturias.
A construción dunha nova liña de ancho internacional de Madrid á fronteira francesa, na súa primeira fase Madrid-Zaragoza-Lleida, culmínase en 2003, en que se fai a primeira viaxe oficial. Entra en servizo o 11 de outubro de 2003 o AVE Longa Distancia Madrid-Zaragoza-Lleida, que conecta estas cidades xunto a Guadalaxara-Yebes e Calatayud. Durante os primeiros anos non o fai á velocidade prevista por non ter listo o sistema europeo normalizado de sinalización ERTMS. Esta liña é a primeira en España en contar co sistema de electrificación a 2x25kV 50 Hz, que permite afastar a distancia á que se sitúan as subestacións de tracción, sen necesidade de aumentar a tensión.
En decembro de 2004 inaugurouse o servizo Avant Sevilla-Córdoba, cuxos traxectos duran uns 40 minutos co novo material S-104, que tamén se introduce no servizo Avant Madrid-Cidade Real-Puertollano (anterior AVE Lanzadeira) en xaneiro de 2005. Un material similar, os S-102, cobren o servizo AVE Longa Distancia Madrid-Zaragoza-Huesca, que se inaugura en abril de 2005.
A construción dun novo acceso ferroviario de alta velocidade ata Toledo de 21 km, partindo da primeira infraestrutura na comarca toledana de La Sagra, permite inaugurar o servizo Avant Madrid-Toledo en novembro de 2005. O traxecto dura menos de 30 minutos. Esta liña de alta velocidade xerou e xera controversia pola eliminación do resto dos servizos ferroviarios que operaban en Toledo, xa que ao pasar a relación pola vía de ancho UIC, varios municipios grandes como Xetafe, Aranjuez e Algodor perderon o tren directo a Toledo, quedando a estación de Algodor sen servizo comercial, e tendo a cidadanía das capitais de provincia de Castela-A Mancha (Albacete, Cuenca e Cidade Real) que viaxar ata Madrid-Puerta de Atocha para transbordar ao tren pola liña Madrid-Sevilla; cousa que fixo aumentar as viaxes en autobús desde devanditos lugares, posto que a viaxe leva menos tempo e é máis económica respecto ao ferrocarril. Actualmente Toledo só ten acceso á rede de alta velocidade en ancho UIC, o que imposibilita o transporte de mercancías e viaxeiros doutras procedencias que non sexan de liñas de alta velocidade.
En maio de 2006 anunciouse o incremento de velocidade nos servizos AVE S-102 que operan na liña Madrid-Zaragoza-Lleida, pasando dos 200 km/h aos 250 km/h grazas á entrada en funcionamento do ERTMS de nivel 1, un sistema de condución automática dos trens compatible nun futuro coas liñas francesas e do resto de Europa. Desde o 17 de outubro dese ano, devanditos servizos circulan a 280 km/h. En agosto de 2007 alcánzanse os 300 km/h. Para alcanzar os 350 km/h hai que esperar ao nivel 2 do ERTMS.
En maio de 2006 entraron en servizo os Alvia, uns trens capaces de operar en ancho internacional ou ibérico coa mesma locomotora, e de cambiar de ancho sobre a marcha. Estes trens recortan o tempo de viaxe entre Madrid e varias cidades do norte de España, como Bilbao, Vitoria, Santander ou Xixón.
O 16 de decembro de 2006 ábrese o tramo Córdoba-Antequera da liña Madrid-Córdoba-Málaga, que inclúe as estacións de Puente Genil-Herrera e Antequera-Santa Ana. Isto permitiu un recorte do tempo nas viaxes entre Madrid e Alxeciras, ademais dun novo itinerario cara a Granada. Dous días despois ábrese o tramo Lleida-Camp de Tarragona da liña Madrid-Barcelona-Fronteira Francesa.
O 22 de decembro de 2007 inaugurouse a liña Madrid-Segovia-Valladolid, e un día despois o tramo que quedaba da L.A.V. Córdoba-Málaga, entre Antequera e Málaga.
Aínda que inicialmente prevista para o 21 de decembro, o 20 de febreiro de 2008 abriuse ao público o tramo Roda de Berà-Barcelona da L.A.V. Madrid-Zaragoza-Barcelona-Fronteira Francesa. Deste xeito a conexión por alta velocidade entre Madrid e Barcelona está operativa, cun tempo de viaxe de 2 horas e 38 minutos.
En maio de 2009, asinouse o convenio para construír o ferrocarril de alta velocidade en Navarra, pondo fin a trece anos de paros e movementos en falso.[1]
Desde 2010 o Goberno de España conta coa 2ª maior rede de alta velocidade ferroviaria no mundo, con 2.230 km, superando a países pioneiros na alta velocidade, como o Xapón ou Francia, e só por detrás da China.[2] A última liña de alta velocidade en ser inaugurada é o traxecto Madrid-Cuenca-Motilla del Palancar-Valencia, xunto co ramal Motilla del Palancar-Albacete, que desde o 18 de decembro de 2010 incorpora á rede AVE as súas 438 km (Madrid-Valencia, 391 km, e Motilla-Albacete, 47 km).[3]
O 19 de decembro de 2010 producíase un feito histórico para a Alta Velocidade, ao conectar Barcelona con París en sete horas e 25 minutos, salvando por primeira vez os Pireneos. No traxecto era necesario facer un transbordo, cambiando de plataforma, na estación de Figueres-Vilafant, xa que entre Figueres e Barcelona as vías eran de largo convencional.[4]
O 10 de decembro de 2011 a Alta Velocidade chegaba a Galicia, coa inauguración duns 150 km entre Ourense e A Coruña, con parada tamén en Santiago de Compostela.[5]
O 8 de xaneiro de 2013 inaugurouse o tramo entre Barcelona, Xirona e Figueres, que conectaba co TGV francés. Así finalizaba a esperada conexión con Francia, despois de máis de 15 anos de obras.
O 17 de xuño de 2013 inaugurouse o tramo entre Albacete e Alacant.[6]
O 16 de decembro de 2013 entrou en servizo a conexión directa con Francia, con traxectos sen transbordo entre Barcelona e París nun tempo aproximado de seis horas e vinte minutos. Posteriormente puxéronse tamén en servizo traxectos directos a Lión e Tolosa.
O 29 de setembro de 2015 inaugúrase o tramo que une Valladolid con Palencia e León. Chega nunha soa vía, a diferenza do dobre trazado do resto da rede do país.
Liñas de alta velocidade
Liñas en servizo
Liñas en construción (2015)
Liñas proxectadas
Prevese un aumento da oferta xeográfica do AVE, aproveitando a posta en marcha de novas liñas de alta velocidade por parte de ADIF, segundo o Plan Estratéxico de Infraestruturas e Transporte (PEIT), que culminará en 2020, e que pretende cubrir toda a Península Ibérica, chegando aos 10.000 km de liñas de alta velocidade.[7]
| Liña | Cidades que conecta | Estado |
|---|---|---|
| Novo acceso ferroviario a Andalucía / Corredor Sur | ||
| L.A.V. Córdoba-Xaén | Córdoba · Xaén | |
| L.A.V. Xaén-Granada | Xaén · Granada | |
| Eixe Ferroviario Transversal | Fronteira portuguesa · Huelva | |
| Granada · Almería | ||
| Túnel de Xibraltar | San Fernando · Chiclana de la Frontera · Alxeciras · Facinas · Marrocos | |
| Corredor Nordés | ||
| L.A.V. Soria-Calatayud | Soria · Calatayud | |
| Travesía Central Pirenaica | Huesca · Fronteira francesa | |
| Eixe transversal de Cataluña | Lleida · Manresa · Xirona | |
| Corredor Cantábrico-Mediterráneo | ||
| L.A.V. Zaragoza-Teruel-Sagunt | Zaragoza · Teruel · Sagunt | |
| L.A.V. Zaragoza-Castejón-Pamplona/Logroño | Zaragoza · Castejón · Pamplona · Logroño | |
| L.A.V. Logroño-Miranda de Ebro | Logroño · Miranda de Ebro | |
| Conexión Pamplona-Y vasco | Pamplona · Y vasco | |
| L.A.V. Bilbao-Santander | Bilbao · Santander | |
| Corredor Norte | ||
| L.A.V. Palencia-Santander | Palencia · Santander | |
| Corredor Noroeste | ||
| L.A.V. Ávila-Segovia | Ávila · Segovia | |
| L.A.V. Medina-Salamanca-Fronteira portuguesa | Medina del Campo · Salamanca · Fronteira portuguesa | |
| L.A.V. SubCantábrica | León · Ponferrada · Monforte de Lemos · Lugo · A Coruña | |
| Eixe interior de Galicia | Ourense · Monforte de Lemos | |
| Corredor Oeste | ||
| L.A.V. Ruta da Prata | Sevilla · Xixón | |
Relacións de alta velocidade
No Novo acceso ferroviario a Andalucía
| Percorrido | Denominación comercial | Material móbil |
|---|---|---|
| Madrid - Sevilla | AVE | S100 Alsthom |
| Madrid - Málaga | AVE | S102 Talgo-Bombardier "Pato" |
| Barcelona - Sevilla Barcelona - Málaga | AVE | S103 Siemens "Velaro" |
| Madrid - Puertollano Madrid - Toledo Sevilla - Málaga | Avant | S104 Alsthom-Fiat |
| Cádiz - Xaén | Avant | S121 |
| Madrid - Cádiz Madrid - Huelva | Alvia | S130 |
| Madrid - Alxeciras Madrid - Granada | Altaria | Locomotora + Talgo VI |
| Barcelona - Cádiz | Trenhotel | Locomotora + Talgo |
No Corredor Nordés
| Percorrido | Denominación comercial | Material móbil |
|---|---|---|
| Madrid - Barcelona | AVE | S103 Siemens "Velaro" |
| Madrid - Zaragoza | AVE | S102 Talgo-Bombardier "Pato" S103 Siemens "Velaro" |
| Madrid - Huesca | AVE | S102 Talgo-Bombardier "Pato" |
| Barcelona - Sevilla Barcelona - Málaga Barcelona - Zaragoza | AVE | S103 Siemens "Velaro" |
| Barcelona - Lleida Calatayud - Zaragoza Huesca - Zaragoza | Renfe Avant | S104 Alsthom-Fiat |
| Barcelona – Cádiz Barcelona – Bilbao Barcelona – Vigo Madrid – Pamplona Madrid – Logroño | Alvia | S120 CAF S130 Talgo-Bombardier |
| Barcelona – Hendaia Barcelona – A Coruña Barcelona – Vigo Barcelona – Xixón | Trenhotel | Locomotora + Talgo |
No Corredor Norte: Liña Madrid - Segovia - Valladolid
No Corredor Mediterráneo e no Corredor de Levante
Só se citan os trens de altas prestacións (160–200 km/h), aínda que polas liñas circulan nalgúns tramos trens de media distancia e de proximidades. Non se poden separar ambos corredores xa que moitos trens percorren os dous e o treito La Encina-Alacant é común a ambos.
| Percorrido | Denominación comercial | Material móbil |
|---|---|---|
| Valencia - Cuenca - Madrid | AVE | S102 |
| Barcelona - Valencia - Alacant | Euromed | S130 |
| Barcelona - Valencia - Alacant Madrid - Valencia Madrid - Castelló de la Plana Madrid - Orpesa Madrid - Gandia | Alaris | S490 S120 |
| Barcelona - Murcia Barcelona - Lorca Montpellier - Cartagena Pontevedra / A Coruña - Alacant | Talgo | locomotora + Talgo IV/VI |
| Madrid - Alacant Xixón - Alacant Santander - Alacant | Alvia | S130 Talgo-Bombardier "Patito" |
| Barcelona - Badaxoz / Sevilla / Málaga / Granada / Almería | Arco | locomotora + coches B11x 10200 reformados |
| Barcelona - Granada | Trenhotel | locomotora + Talgo VI |
Trens de alta velocidade
- AVE Serie 100
- Euromed Serie 101
- AVE Talgo 350, Serie 102
- AVE Siemens Velaro Serie 103
- AVE Serie 112
- Avant Alstom Pendolino Serie 104
- Avant Alstom Pendolino Serie 114
- Alvia CAF ATPRD Serie 120
- Alvia Talgo 250 / Serie 130
- Alaris Fiat Pendolino Serie 490
- Locomotoras serie 252
- Talgo VI
- Arco
- AVRIL (sen uso comercial)
Notas
Véxase tamén
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
