آیه تطهیر
آیهای از قرآن در شرح ویژگیهای اهل بیت / From Wikipedia, the free encyclopedia
آیه تطهیر، بخش دوم از آیه ۳۳ سوره احزاب (سی و سومین سوره قرآن) است که به موضوع اهل بیت محمد پیامبر اسلام اشاره دارد و آنان را از هرگونه پلیدی، مصون میداند.
مشخصات قرآنی | |
---|---|
نام آیه | آیه تطهیر |
نام سوره | احزاب |
شماره آیه | ۳۳ |
محل نزول | مدینه |
شأن نزول | دارد |
شماره جزء | ۲۲ |
شماره حزب | ۴۲ |
اختلاف در | شأن نزول، مصادیق آیه |
اطلاعات دیگر | |
شماره کلمه | ۱۴ |
شماره حرف | ۵۱ |
حروف مقطعه | ندارد |
آیه ۳۳ سوره احزاب از دو بخش تشکیل شدهاست که بخش ابتدایی آن در ادامه آیات قبلی، در خصوص شرح برخی از وظایف همسران پیامبر اسلام است. در این فراز، زنان پیامبر به ماندن در خانه و عدم خودنمایی و همینطور اطاعت از خدا و پیامبرش توصیه شدهاند. در فراز دوم آیه که از واژه «انما» شروع میشود و با عبارت «تطهیرا» تمام میشود؛ اهل بیت پیامبر از پلیدیها مصون شمرده شده و از اراده خداوند به جهت این مصونیت یاد شدهاست.
مفسران شیعه بخش دوم آیه ۳۳ سوره احزاب را با بخش اول آن متفاوت و جدا گزارش کردهاند و برای این جدایی دلایلی چون تغییر لحن آیه تطهیر که تا پیش از آن به صورت عتابآمیز و خطاب به زنان محمد به همراه ضمیرهای مؤنث بوده، به لحنی کرامتبخش با ضمیرهای مذکر و خطاب به اهل بیت پیامبر و معترضه بودن بخش دوم نسبت به آیات قبل و بعد و همینطور وجود روایات متواتر، را متذکر شدهاند. در میان مفسران سنی مذهب، جدا بودن دو بخش آیه ۳۳ احزاب محل اختلاف است.
از جمله اختلافات گزارش شده در تفاسیر شیعه و سنی، در خصوص این آیه، شأن نزول آیه تطهیر است. بر این اساس اکثر تفاسیر اهل سنت و تمام تفاسیر شیعی، شأن نزول آیه را اهل بیت پیامبر شامل فاطمه زهرا، علی بن ابیطالب، حسن و حسین بن علی میدانند. در برخی از تفاسیر اهل سنت همچون تفسیر طبری روایتی از عکرمه، مقاتل، عروه و ابنعباس گزارش شدهاست که بر اساس آنها، شأن نزول آیه، زنان پیامبر است. با این وجود، از میان مفسران اهل سنت، افرادی چون ثعلبی، طبری، زمخشری، فخر رازی، ابن حجر عسقلانی، ابن صباغ مالکی، حاکم نیشابوری، سیوطی و شوکانی، شأن نزول آیه تطهیر را پنج تن آل عبا دانستهاند.
دیگر اختلاف در تفسیر آیه تطهیر، در زمینه تفسیر است. یکی از این اختلافات، مفهوم عبارت «رجس» است. این واژه به معنای پلیدی گزارش شدهاست؛ اما منابع تفسیری معانی مختلفی چون اعمال شیطانی، عمل سوء، شیطان، کفر و نجاست را به عنوان معنای این کلمه به کار بردهاند. اهل سنت از میان این معانی بیشتر به معنای کفر تاکید داشته و در مقابل شیعیان، آن را به معنای ارتباط با دنیای ناپاک توصیف کردهاند.
مجادله کلامی بر سر این آیه از اهمیت بالایی برخوردار بودهاست. چرا که شیعیان همواره با استناد به بخش دوم آیه ۳۳ احزاب، به عصمت امامان خود استدلال میکنند و در مقابل اهل سنت، این بخش از آیه را با توجه به بخشهای قبلی در شأن همسران پیامبر میدانند. به باور شیعیان، بهترین ادله اثبات عصمت برای امامان شیعه و اهلبیت محمد، آیه تطهیر است.