فاطمه زهرا
دختر محمّد و همسر علی (۶۰۴ یا ۶۱۴–۶۳۲ م) / From Wikipedia, the free encyclopedia
فاطمه دختر محمّد (به عربی: فاطِمَةُ الزَّهراء بنت محمّد؛ ۲۰ جمادیالثانی بین ۳۵ تا ۴۵ عامالفیل برابر ۱۸ تا ۸ پیش از هجرت – ۱۳ جمادیالاول یا ۳ جمادیالثانی ۱۱ هجری قمری) ملقّب به زهرا، دختر محمّد و خدیجه، همسر علی بن ابیطالب، و مادر حسن بن علی و حسین بن علی است. او کوچکترین دختر محمّد و تنها فرزندش بود که از خود فرزندانی باقی گذاشت. این فرزندان با القابی چون «سید» یا «شریف» شناخته میشوند. در مورد تاریخ تولد فاطمه اختلاف بسیاری وجود دارد اما دو قول پنج سال پیش از بعثت و پنج سال پس از آن رایجتر است.
فاطمه زهرا فاطمة | |
---|---|
زادهٔ | ۲۰ جمادیالثانی ۱۸ تا ۸ پیش از هجرت (۵ قبل یا بعد از بعثت) ۲۷ ژوئیهٔ ۶۰۴ یا ۶۱۴ م مکه |
درگذشت | ۳ جمادیالثانی ۱۱ بعد از هجرت ۲۸ اوت ۶۳۲ (۱۸ یا ۲۸ سال) مدینه |
آرامگاه | مورد اختلاف |
عنوان | اُمُّ الْحَسن، اُمُّ الْحُسین، اُمُّ الْمُحسن، اُمُّ الأئِمَة، اُمُّ أبیها |
همسر(ها) | علی بن ابیطالب |
فرزندان | |
والدین | |
خویشاوندان |
فاطمه در کودکی مستقیماً زیر نظر پدر و مادرش رشد یافت و جوانیاش را در دوران دشوار کار تبلیغی پدرش سپری کرد. او در محاصرهٔ شعب ابیطالب مادرش را از دست داد. پس از هجرت به مدینه، در سال دوم ه.ق با علی بن ابیطالب ازدواج کرد و چهار یا پنج فرزند به دنیا آورد. در سال یازدهم ه. ق، پس از درگذشت پدرش، به دفاع از علی بن ابیطالب در جانشینی محمد پرداخت و خطبهٔ فدکیه را در مسجد پیامبر برای دفاع از حقّ خویش در مورد فدک ایراد کرد. او احتجاجهای بسیاری با ابوبکر و عمر کرد، اما این احتجاجها ثمرهای نداشت. در جریان این وقایع، عمر و گروهی از همراهانش بهقصد گرفتن بیعت به خانهٔ علی رفته و در آنجا با مقاومت علی و فاطمه و حامیانش روبرو شدند. او نخستین شخص از خانوادهٔ محمّد است که پس از محمّد درگذشت. منابع تاریخ درگذشت وی را از سی روز تا شش ماه پس از درگذشت محمّد بیان میکنند، اما دو قول هفتاد و پنج روز و نود و پنج روز پس از مرگ پدرش رایجتر و معتبرتر است. محل دفن فاطمه زهرا نامشخص و مورد اختلاف است. سه جای و مکان از جمله در میان سنگ قبر و منبر پیامبر در روضهٔ نبوی، دوم در خانهٔ خود فاطمه زهرا که اکنون در مسجد النبی قرار گرفتهاست، و سوم قبرستان بقیع از مکانهای محتملتر دفن وی هستند.
بهرغمِ گزارشهای مذهبی فراوانی که دربارهٔ فاطمه موجود است، منابع تاریخی دربارهٔ وی اندک میباشد. وی از شخصیتهای بسیار محترم نزد همه مسلمانان بهویژه شیعیان است. منابع اهل سنت شخصیت فاطمه را همچون بانویی پرهیزکار و باایمان بازتاب میدهند و زندگی زاهدانه و شخصیتش را بهعنوان الگوی تقوا میستایند. وی یکی از چهارده معصوم در نزد شیعیان دوازدهامامی بهشمار میرود و دارای مقامات ویژهٔ معنوی مانند طهارت و عصمت در میان آنان است. همچنین وی از اهل بیت محمّد و یکی از پنج تن آل عبا میباشد. فاطمه در رویداد مباهله نیز نقش داشتهاست. براساس احادیث و روایات اهل سنت و شیعه، ۱۳۵ آیهٔ قرآن دربارهٔ فاطمه است. سورههای «انسان»، «قدر» و «کوثر» و آیات «مباهله»، «تطهیر»، «نور» و «مَوَدَّت» برخی از این سُوَر و آیات هستند. مصحف فاطمه، خطبههای «فدکیه» و عیادت»، «حدیث لوح فاطمه» و «دعای نور» از آثار او است.