5-a de aprilo

La 5-a de aprilo estas la 95-a tago de la jaro (la 96-a en superjaroj) laŭ la gregoria kalendaro. 270 tagoj restas.

aprilo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Je la 5-a de aprilo okazis, interalie:

1058: Kontraŭpapo Benedikto la 10-a elektiĝis
1081: Aleksio la 1-a kroniĝis kiel bizanca imperiestro en Konstantinopolo, alportante Komnenan dinastion al plena potenco - Komnenia restaŭrado
1242: Batalo ĉe la Lago Peipsi: duko de Velikij Novgorod Aleksandro Nevskij venkis ordenon de germanaj kavaliroj haltigante por jarcento la germanan ekspansion orienten
1253: Franca esploristo Vilhelmo de Rubruk alvenis al Karakorumo, la ĉefurbo de Mongola Imperio
1355: Karolo la 4-a kroniĝis kiel imperiestro de la Sankta Romia Imperio
1453: Sieĝo de Konstantinopolo: sub la sieĝitan urbon alproksimiĝis ĉefa turka armeo
1521: En Toruń oni subskribis 4-jaran armisticon inter poloj kaj la Ordeno de germanaj kavaliroj — la konflikto estis solvota de Sankta Romia Imperiestro Karolo la 5-a kaj reĝo de Hungario Ludoviko Jogajlido
1536: Adventus regis de Karlo la 5-a al Romo - la lasta Romia triumfo
1566: Delegitaro de nederlanda nobelaro alvenis al hispana regentino de Malaltaj Landoj por prezenti peticion kun postulo de reformoj. Unu kortegano nomis ilin almozuloj (france: gueux), de kio nomiĝis liberiga movado – geŭzoj
1573: Malfermo de unua firma ponto super Vistulo en Varsovio - la plej longa en tiutempa Eŭropo (ĉ. 500 m)
1573: Respubliko de Ambaŭ Nacioj: apud Varsovio komenciĝis unua sejma elekto, post morto de la lasta reĝo el dinastio Jogajlidoj - Sigismondo la 2-a
1614: En Jamestown (Virginio) okazis nupto de Pokahontas, la filino de ĉefo Paŭhatano, kun angla koloniisto
1693: Militista kaj kavalira Ordeno de Sankta Ludoviko fondita de Ludoviko la 14-a
1697: Karolo la 12-a iĝis reĝo de Svedio
1702: Sveda armeo okupis Vilnon
1710: Kozaka hetmano Filip Orlik proklamis Konstitucion de Filip Orlik, kiu neniam ekvalidis
1722: Nederlanda maristo Jacob Roggeveen kiel unua eŭropano malkovris la polinezian insulon Rapa Nui kaj nomis ĝin Paska insulo - la vojaĝraporto de la germana kunvojaĝanto Carl Friedrich Behrens famigis la insulon kaj la tieajn statuojn en Eŭropo.
1770: Bara Konfederacio: okazis bataloj apud Jedlicze kaj Siepietnica (distrikto Jasło)
1781: Peruo: ribelo de Tupak-Amaru la 2-a malvenka por indianoj en batalo de Combapata (Regiono Kusko) kontraŭ hispanoj
1793: Jean-Paul Marat elektiĝis prezidanto de jakobenoj
1794: Jakobena Revolucia Tribunalo ĉe Nacia Konvencio kondamnis al gilotino Georges Danton, Camille Desmoulins kaj Fabre D'Eglantine
1795: En Bazelo estis subskribita franca-prusa pactraktato, en kiu Reĝlando Prusio agnoskis Francan Respublikon kaj ĝian landlimon laŭ Rejno
1804: Akuzita pri perfido generalo Jean-Charles Pichegru sinmortigis en malliberejo
1815: Indonezio: katastrofa eksplodo de la vulkano Tambora sur la insulo Sumbavo - sekva jaro iĝis jaro sen somero
1821: Post pli ol 4 monatoj de drivado en sav-boatoj oni savis ŝiprompintojn de sinkigita de kaĉaloto balen-ŝipo Essex - la evento inspiris Herman Melville verki romanon Moby-Dick
1821: Portugala inkvizicio malfondiĝis - imitanta hispanan inkvizicion
1829: Papo Pio la 8-a kroniĝis
1831: En Nacia Teatro de Varsovio okazis premiero de Varsovia kanto, oficiala kanto de la Novembra ribelo kontraŭ Rusia imperio
1849: Reĝlando Prusio venkis danojn en batalo de Eckernförde
1863: Januara ribelo kontraŭ la Rusia Imperio: malvenko de insurekcianoj en batalo de Szklary (distrikto Krakova) — 500 volontuloj de Galicio estis venkitaj
1862: En Krakovo aperis unua revuo "Przegląd Lekarski" (Kuracista Revuo)
1879: Dua pacifika milito: Ĉilio deklaris militon kontraŭ Peruo kaj Bolivio
1883: Polaj fizikisto Zygmunt Wróblewski kaj kemiisto Karol Olszewski kiel unuaj en la mondo kondensigis oksigenon (pli frue franca kaj svisa fizikistoj sukcesis nur ricevi efemeran vaporon, sed ne likvon)
1886: Aŭstra astronomo Johann Palisa malkovris asteroidon Silesio
1885: Premiero de la opero Noé de Georges Bizet en Karlsruhe - kompletigo de nefinita verko de Fromental Halévy
1887: Pacifikaj insuloj Valiso kaj Futuno akceptis francan protektoraton
1895: Irlanda poeto Oscar Wilde estis kondamnita al malliberejo pro deklarita samseksemo
1897: Deklaro de milito greka-turka
1900: Kreto: arkeologoj en Knossos trovis argiltabuletojn kun skribo nomita linia skribo B
1906: Papo Pio la 10-a eldonis enciklikon Tribus Circiter, en kiu li kondamnis polajn mariavitojn
1908: H. H. Asquith iĝis ĉefministro de Britio
1910: Inaŭguro de Transanda Fervojo liganta Ĉilion kun Argentino
Unua mondmilito:
- 1918: Surteriĝo de japanaj trupoj en Vladivostoko
1919: Post la pola-bolŝevika milito en konkerita de pola armeo Pińsk estis pafmortigitaj 35 judoj, kunlaborantaj kun bolŝevikoj
1930: Mahatma Gandhi atingis dum sia Salomarŝo la marbordon ĉe Dandi kaj komencis la salorikolton malpermesitan pro brita monopolo
1937: Unua respubliko de Ĉeĥoslovakio: malfermo de flughaveno Prago-Ruzyně
1938: Hispana generalo Francisco Franco per dekreto nuligis aŭtonomecon de Katalunio
Dua mondmilito:
- 1940: Germana teroro en okupata Pollando: en Oslo dum alproksimiĝo de germana ŝiparo al Norvegio germana parlamentano akceptis 200 intelektulojn kaj montris la filmon "Fajro-bapto" pri ruinigo de Pollando flanke de germana aviado; Deutsche Bank havas en Pollando filiojn en Bielsko, Krakovo, Cieszyn, Lodzo kaj Poznań; post la soveta invado en Pollandon NKVD komencis mortigi polajn militkaptitojn de Starobilsk, kiuj estis transportataj de Smolensk al nekonata loko - nun ripozantaj en la armea tombejo de la Viktimoj de Totalismo en Ĥarkivo; el britaj havenoj foriris 3 grupoj de destrojeroj por dismeti eksplodaĵojn en teritoriaj akvoj de Norvegio; rumana sekurecservo kunlabore kun germana Abwehr malhelpis britan provon bloki Danubon apud la Fera Pordo
- 1941: Al koncentrejo Aŭŝvico foriris du transportoj: de Varsovio el enketa malliberejo Pawiak kun 1 021 personoj (interalie Stefan Jaracz kaj Leon Schiller), kaj de Częstochowa kun 115; en Kielce okupantoj oficiale establis geton por judoj; pola brigada generalo Franciszek Kleeberg mortis en germana malsanulejo; en Krotoszyn germanaj sekurecaj regopovoj konstatis, ke en Provinco Vartlando germanoj bruligis parton de polaj bibliotekoj; "Wieści Polskie" laŭ germana gazetaro informis pri malfermo de 10 novaj limpasejoj laŭlonge de "germana-rusa demarkacia linio" sur la teritorio de Pollando kaj Litovio; Kanado subskribis interkonsenton kun la pola ekzila registaro permesante establi du militistejojn por volontuloj servontaj en Polaj Armitaj Fortoj en Okcidento; "Wieści Polskie" laŭ la germana gazetaro informis pri malfermo de 10 novaj landlimpasejoj laŭlonge de "germana-rusa demarkacia linio" sur la teritorio de Pollando kaj Litovio; Norda Atlantiko: 4-taga marbatalo pri la konvojo SC-26 (22 ŝipoj) finita — oni sinkigis 10 ŝipojn kaj submarŝipon; Brita Armeo eniris al Adis-Abebo, la ĉefurbo de Abisenio, okupata de faŝisma Itala Reĝlando; Moskvo: nokte estis subskribita kun Jugoslavio pakto pri amikeco kaj neagresemo - la tagon antaŭ germana-itala invado al Regno Jugoslavio
- 1942: Nombro de malliberuloj dum la germana okupado en la kastelo de Lublin estis 2598 personoj; en Królewiec aperis "Agrikultura Semajnrevuo" destinita al poloj sur enkorpigitaj teritorioj al Orienta Prusio (verŝajne ĉesis aperi en 1943); japanaj aviadiloj bombadis havenon kaj urbon Kolombo sur Cejlono mortigante 190 personojn - post kelkaj horoj ili sinkigis du britajn militŝipojn (426 maristoj pereis, 1122 saviĝis); la Pola Armeo en Sovetunio parte evakuiĝis — de la 24-a de marto ĝis la 5-a de aprilo Sovetunion forlasis irante al Irano preskaŭ 44 mil personoj, inkluzive de pli ol 33 mil soldatoj; en Moskvo malfermiĝis la Kongreso de Slavaj Nacioj pri unueca agado kontraŭ faŝismo; nokte Bomba Korpuso de RAF atakis Kolonjon
- 1943: Germana polico pafmortigis en distrikto Radomski 17 personojn kaj en Dębica 6 polojn; en Ĝenerala Gubernio ĉesis aperi "Znak" (Signo), revuo de konspira politika-armea organizaĵo Nacio-Konfederacio; ĉirkaŭ 900 personoj (en tio 209 infanoj) pereis, 1300 vundiĝis rezulte de erara bombado de belga urbo Mortsel flanke de usonaj aviadiloj, kies celo devus esti apuda fabriko; kontraŭnazioj Dietrich Bonhoeffer kaj Hans von Dohnányi estis arestitaj de Gestapo; Reĝimo de Vichy: laŭ konsento de Philippe Pétain al Tria Regno estis forveturigitaj Edouard Daladier, Leon Blum kaj Maurice Gamelin
- 1944: En vilaĝo Łubcze (distrikto Tomaszów) taĉmento de Ukraina Ribela Armeo murdis 116 personojn, inkluzive de 24 ukrainoj; germanoj murdis en Maków Podhalański 42 personojn; guberniestro de ĜG Hans Frank akceptis ĉefepiskopon Adam Stefan Sapieha, kiu protestis pri konfisko de monaĥejoj kaj preĝejo en Krakovo, kontraŭ murdo de polaj pastroj kaj montris atestojn de malbona traktado de poloj en ĜG kaj de trudlaboristoj en Tria Regno; Pola Rezistomovado: ĉirkaŭ 2 mil polaj partizanoj tuttage batalis en distrikto Tomaszowski kontraŭ taĉmentoj de Ukraina Ribela Armeo - ĉirkaŭ 50 polaj partizanoj mortfalis; distrikto Kozienicki: 120 polaj soldatoj de Kamparanaj Batalionoj kaj Pola Enlanda Armeo en la vilaĝo Molendu batalis 6-hore kontraŭ germanoj, estis bombarditaj kaj ĉevaloj pafmortigitaj, sed sukcesis retiriĝi de ĉirkaŭiro (18 partizanoj pereis, 2 vundiĝis, 1 perdiĝis, 24 germanoj pereis kaj multaj estis vunditaj); Militkrimoj: germana polico en la tagoj 4-a kaj 5-a de aprilo arestis 430 personojn, plimulton pafmortigante; Gestapo pafmortigis en Zwoleń 9 polojn kaj ĝendarmoj en Jawornik 12 personojn; soldatoj de Wehrmacht bruligis vilaĝon Olszanka murdante 118 polojn kaj ukrainojn, en tio 15 vivbruligis; de Varsovio foriris transporto kun 54 virinoj al koncentrejo Ravensbrück; usona 15-a Aviada Armeo atakis Ploiești kaj naftajn rafinejojn kun produktejoj de sintetika brulaĵo apud Vieno, Budapeŝto kaj en Silezio; 270 loĝantoj de la greka urbeto Kleisoura (Kastorio) estis ekzekutitaj de germanoj
- 1945: Pola kaj soveta armeoj liberigis Oksywie, la lastan germanan rezistolokon apud Gdynia; trupoj de la 4-a Ukraina Fronto liberigis Żywiec kaj en Ĉeĥoslovakio — Ružomberok); germana pripafado de Britio per V-2 finiĝis; Balkana Fronto: unuoj de jugoslava 4-a Arme liberigis insulon Pag; kontraŭgermana kartvela ribelo de Teselo komencita sur nederlanda insulo Texel, fare de soldatoj de Orientaj Legioj
1945: En Košice oni proklamis deklaracion de la registaro de Ĉeĥoslovakio, kreitan marte 1945 en Moskvo kun vicĉefministro Klement Gottwald, pri kreo de komuna ŝtato de du egalaj nacioj: ĉeĥoj kaj slovakoj
1946: Postmilito: Ruĝa Armeo retiriĝis de la dana insulo Bornholm
1948: Antaŭ Supera Nacia Tribunalo en Gdańsk komenciĝis proceso de germana militkrimulo Albert Forster, alta funkciulo de Nacisocialisma Germana Laborista Partio, respondeca pri fondo de koncentrejo Stutthof en Libera Urbo Dancigo kaj la masakro de Piaśnica - pendumita februare 1952 en Varsovio
1951: Usono: Ethel kaj Julius Rosenberg estis kondamnitaj al mortpuno pro spionado favore al Sovetunio kaj transdonado de informoj pri atombombo
1952: Pola-sovetunia skriba interkonsento pri konstruo de la Varsovia Kultur- kaj Sciencpalaco — oni komencis malsetligi milojn da loĝantoj
1955: Winston Churchill anoncis sian demision el la funkcio de ĉefministro de Britio
1967: Piet de Jong iĝis ĉefministro de Nederlando
1969: Pola jaĥta velisto Leonid Teliga solece ĉirkaŭis la Teron
1969: Manifestacioj kontraŭ la Vjetnama milito okazis en Novjorko, Vaŝingtono kaj aliaj usonaj urboj
1971: Vulkano Etna erupciis en Sicilio
1976: James Callaghan iĝis ĉefministro de Britio
1976: Incidento: protesto kontraŭ la ĉina reĝimo kune kun morto de ĉefministro Zhou Enlai fine de la Kultura Revolucio sur Placo Tian An Men en Pekino
1977: Seria produkto de ajnagrunda aŭtomobilo Lada Niva komenciĝis en Sovetunio
1980: Tajpeo: malfermo de la nacia maŭzoleo al Ĉiang Kai-ŝek
1982: Refunkciis Programo III de Pola Radio, suspendita dum la milita stato en Pollando
1989: Pola Popola Respubliko: oni subskribis interkonsenton de Ronda Tablo
1992: Prezidento de Peruo Alberto Fujimori eksvalidigis kongreson kaj konstitucion enkondukante senperan regadon
1992: Bosnia Milito: parlamento de Bosnio kaj Hercegovino proklamis sendependecon - la armeo de Serba Respubliko kaj Jugoslava Popola Armeo eksieĝis Sarajevon
1993: Kartvelio: enkonduko de nacia valuto - lario
1998: Japanio: malfermo de la ponto Akaŝi-Kaikjō, la plej longa pendoponto en la mondo
2000: Mori Yoshiro iĝis ĉefministro de Japanio
2003: Saddam Hussein reaperis publike, ekster Bagdado, kune kun koaliciaj fortoj
2007: Ramzan Kadirov iĝis prezidento de Ĉeĉenio (Rusio)
2009: Partio de Komunistoj de la Respubliko Moldavio venkis en parlamenta baloto
2009: Lars Løkke Rasmussen iĝis ĉefministro de Danio
2009: Gjorge Ivanov gajnis prezidentan balotadon en Respubliko Makedonio
2009: Nord-Koreio lanĉis foratingan raketon Taepodong-2 (komencis de la mezatinga Nodong-1)
2010: Usono: unua epizodo de televidserio Aventura tempo aperis
2014: Metroo en Panamurbo ekfunkciis
2018: Panamo retirigis sian ambasadoron el Venezuelo
2018: Muzikvideo al Despacito kiel unua en la historio de YouTube atingis 5 miliardojn da aperoj
Invado de Rusio en Ukrainion:
- 2022: 41-a tago de la rusa agreso: nokte ukrainoj paffaligis du rusajn raketojn super Dnipropetrovska provinco; rusaj soldatoj forlasis Makariv (50 km de Kievo, kie murdis ne malpli ol 132 loĝantojn); ukraina ombudsmano informis, ke en Irpin oni trovis korpojn de du infanoj en la aĝo sub 10 jaroj kun spuroj de torturoj kaj seksperforto; en Rubiĵne rusoj trafis cisternon kun nitrata acido - aperis granda kemia nubo; interŝanĝo de 86 militkaptitoj; en Mariupolo sinkas civila ŝipo, pripafita de rusoj; paffaligita helikopteron Ka-52 pere de kontraŭkirasita ukraina pafaĵo; de la invadkomenco 18 ĵurnalistoj pereis, 13 estis vunditaj, 8 forkaptitaj aŭ malliberigitaj, 3 estas plu serĉataj; en regopovoj de Mariupolo estis 5 kunlaboristoj; 3 846 personoj estis evakuitaj, ĉefe el Mariupolo;
- Mondreago: Kradvortoj ĉe Facebook kaj Instagram pri la masakro de Buĉa estis blokitaj — Rusio postulis forigon de 5 artikoloj el ruslingva Vikipedio, i.a. pri la militkrimoj; Humanitara helpo: Pollandon atingis jam 2 500 000 militajn rifuĝintoj el Ukrainio, 700 mil ukrainaj civitanoj, ĉefe virinoj kaj infanoj, registriĝis en la sistemo PESEL, kiu i.a. ebligas facile trovi laboron, daŭrigi lernadon kaj ricevi sociajn privilegiojn; en Varsovio oni subskribis interkonsenton pri aĉeto de 250 Abrams, usonaj tankoj de la tria generacio (70-tunaj), la unuaj 28 alvenos ĉi-jare; Danio decidis forigi 15 rusajn diplomatojn pro spiona agado, Italio 30 rusajn diplomatojn pro "la nacia sekureco", Estonio fermas konsulejon en Narva kun forigo de ties 14 laborantoj, Hispanio forigas ĉ. 25 laborantojn de la rusa ambasadejo, Svedio forigas 3 rusajn diplomatojn kaj Latvio fermos du rusajn konsulejojn en Daugavpils kaj Liepāja; ĉefministro de Israelo kondamnis la krimon en Buĉa, sed ne akuzis Rusion; 19 reprezentantoj de Rusio ĉe EU estas forigataj; Belorusio blokis la retpaĝon de Human Rights Watch; Bruselo: Antony Blinken pri la masakro de Buĉa: Tio estis konscie farita kampanjo de kruelaĵoj, perfortoj kaj seksperfortoj; Portugalio decidis forigi 10 laborantojn de la rusa ambasado en Lisbono; BBC: satelitaj fotoj dubindigas asertojn de rusoj, i.a. de Sergej Lavrov, ke la korpoj sur stratoj de Buĉa aperis dum la lastaj tagoj; rusa Feminisma Rezisto-Movado en Moskvo prezentis laŭvican agadon, en la plej famaj lokoj de la ĉefurbo rekreis okazintaĵojn en Buĉa; "New York Times" konfirmis aŭtentikecon de laŭvicaj surbendigaĵoj en Buĉa, la pripafon de civilulo veturantan per biciklo — malgraŭ neado fare de la plej rangaj rusaj funkciuloj
- 2023: 406-a tago de la rusa agreso: Pasinttage okazis 3 raketaj atakoj kaj 47 aeratakoj kontraŭ Ukrainio, Ĥersona provinco estis pripafita de Rusio 50 fojojn per 299 pafaĵoj; en Donecka provinco pereis 4 civiluloj kaj 11 estis vunditaj; apud Baĥmut estis rebatitaj 20 rusaj atakoj; Rusia armeo ĝis nun perdis en Ukrainio ĉ. 176 240 soldatojn, 3 629 tnkojn, 7 005 kirasitajn veturilojn, 2 707 artileriajn sistemojn, 532 raketajn elpafilojn, 280 kontraŭaviadajn sistemojn, 306 aviadilojn, 291 helikopterojn; en Donecka provinco per tankoj pripafita urbeto kaj vilaĝo per grapolbomboj - 4 peronoj pereis kaj 6 estis vunditaj; en 21 lokoj de Donecka provinco ukrainoj anoncis devigan evakuon de infanoj pere de kirasitaj veturiloj kun ĉeesto de unu el gepatroj aŭ jura reprezentanto; pripafita Nikopol - 14 domoj damaĝitaj, ankaŭ gasdukto kaj rompita energetika linio; perdoj en ukraina energetika infrastrukturo superis valoron de 10 mld da dolaroj;
- Mondrago: Hispanaj kontraŭaviadaj sistemoj NASAMS atingas Estonion, kiu blokis laŭvicajn 53 retpaĝojn, ebligantajn vidi rusan televidon; Volodimir Zelenskij komencis sian unuan oficialan viziton en Pollando — distingita per Ordeno de la Blanka Aglo, oni decidis funkciigi trajnon inter Varsovio kaj Kievo (tra limpasejo en Lublinio); apud turka marbordo sinkis ukraina ŝipo elirinta el haveno Iskenderun sub la ŝipflago de Gvineo-Bisaŭo; usona Cisco "fizike detruis" siajn provizaĵojn en Rusio kaj retiriĝis de la merkato; 89% de ukrainoj pozitive rilatas al EU, kaj 65% negative rilatas al Komunumo de Sendependaj Ŝtatoj; ambasadoro de Ĉinio ĉe UN: ni ne estas flanke de Rusio en la milito; Latvio laŭgrade revenas al konskripcio al la armeo; en Moskvo ekestis incendio en konstruaĵo de Defend-Ministerio

1508: Herkulo la 2-a, itala duko, nepo de papo Aleksandro la 6-a (m. 1559)
1568: (bapto) Urbano la 8-a, papo, kies pontifikado okazis dum tridekjara milito (m. 1644)
1588: Thomas Hobbes, angla filozofo, reprezentanto de modernismo, kreinto de socia kontrakto (m. 1679)
1692: Adrienne Lecouvreur, franca aktorino, amatino de Morico de Saksio (m. 1730)
1727: Pasquale Anfossi, itala oper-komponisto (m. 1797)
1732: Jean-Honore Fragonard, franca pentristo de rokoko (m. 1806)
1784: Louis Spohr, germana komponisto, dirigento, pedagogo, organizanto de muzikfestivaloj kaj violonisto (m. 1859)
1804: Matthias Schleiden, germana botanikisto nominta ĉelon fundamenta bazo de la planto, profesoro de la Friedrich-Schiller-Universitato Jena (m. 1881)
1820: Félix Tournachon Nadar, franca desegnisto kaj aerŝipisto (m. 1910)
1832: Jules Ferry, franca politikisto, ĉefministro de la Tria Respubliko (m. 1893)
1835: Vítězslav Hálek, ĉeĥa poeto, ĵurnalisto kaj redaktoro, literatura kaj teatra kritikisto, felietonisto, novelisto, poeto, dramverkisto; enestanta en Fundamenta Krestomatio (m. 1874)
1837: Algernon Charles Swinburne, angla poeto, kunaŭtoro de Encyclopaedia Britannica (m. 1909)
1842: Fritz Lütkemeyer, germana pentristo, teatrodekoraciisto kaj kulisfabrikanto
1846: Michael Georg Conrad, germana verkisto kaj ĵurnalisto (m. 1927)
1850: Enrico Mazzanti, itala inĝeniero kaj karikaturisto, ilustrinta Pinokjon (m. 1910)
1856: Booker T. Washington, afrik-usona edukisto, eseisto kaj historiisto, oratoro kaj konsilisto de pluraj prezidentoj (m. 1915)
1859: Lajos Szádeczky-Kardoss, hungara historiisto kaj profesoro, frato de Gyula Szádeczky-Kardoss (m. 1935)
1883: László Donáth, hungara kalvinana pastro, verkisto (m. 1967)
1886: Sándor Latinka, hungara politikisto, membro de Rondo Galilei, murdita (m. 1919)
1889: S. Colum Gilfillan, usona sociologo okupiĝanta pri inventoj, esperantisto, membro de UEA (m. 1987)
1894: Béla Zsedényi, rumania hungara jursciencisto (m. 1955)
1900: Spencer Tracy, usona aktoro (m. 1967)
1904: Géza Szabó, rumania hungara reformita pastro, fabelverkisto, fabelkolektisto (m. 1991)
1908: Bette Davis, usona teatra, filma kaj televida aktorino (m. 1989)
1908: Herbert von Karajan, aŭstra dirigento, direktoro de Viena Ŝtata Operejo kaj arta gvidanto de la Festivalo de Salcburgo (1989)
1910: Effi Biedrzynski, germana literaturhistoriistino (m. 2004)
1912: István Örkény, hungara verkisto (m. 1979)
1916: Gregory Peck, usona aktoro (m. 2003)
1917: Zsombor Diénes, rumania hungara inĝeniero pri minado (m. 1981)
1918: Wanda Szmielew, pola matematika logikistino (m. 1976)
1920: Barend Biesheuvel, ĉefministro de Nederlando (m. 2001)
1926: János András, hungara redaktoro, tradukisto (m. 2006)
1926: Roger Corman, usona reĝisoro (m. 2024)
1929: Hugo Claus, flandra poeto kaj verkisto (m. 2008)
1934: Roman Herzog, prezidanto de Federacia Konstitucia Kortumo de Germanio kaj prezidanto de Germanio (m. 2017)
1937: Colin Powell, usona soldato kaj ministro pri eksteraj aferoj (m. 2021)
1941: Ágnes Kakassy, hungara aktorino (m. 1987)
1942: Magda Zimán Vitályos, rumania hungara tekstilartistino
1944: János Martonyi, hungara juristo, ministro
1944: Kurt Smolak, aŭstra klasika filologo
1946: János Bródy, hungara kantisto, gitaristo, komponisto
1947: Gloria Macapagal-Arroyo, prezidentino de Filipinoj
1950: Agnetha Fältskog, sveda kantistino de pop-muzika grupo ABBA
1950: Franklin Chang-Diaz, usona-kostarika fizikisto kaj kosmonaŭto
1951: Dean Kamen, usona entreprenisto, inventinto de starveturilo
1952: István Hürkecz, rumania hungara tradukisto
1952: János Szabó, rumania hungara skulptisto
1954: Gábor Xantus, rumania hungara kameraisto, filmreĝisoro
1955: Anthony Horowitz, angla verkisto de infanlibroj
1969: Ravindra Prabhat, barata verkisto, poeto kaj historiisto pri la Hinda subkontinento
1980: Sándor Zsolt Nagy, rumania hungara pentristo
1983: Levente Molnár, rumania hungara operkantisto
1984: Aram Mp3, armena kantisto, komponisto, komikisto, prezentisto kaj aktoro

647: Aethelburg, anglosaksa sanktulino kaj dua edzino de Edwin, la reĝo de Northumbria
1419: Sankta Vincento Ferrer, hispana sacerdoto kaj sanktulo (n. 1350)
1553: Antonius Corvinus Rabe, germana teologo kaj reformisto (n. 1501)
1599: Liborius Hofmann, germana jurscienculo (n. ĉirkaŭ 1561)
1695: Markizo de Halifakso, angla verkisto kaj politikisto (n. 1633)
1697: Karolo la 11-a, reĝo de Svedio el dinastio Vitelsbaĥoj (n. 1655)
1723: Johann Bernhard Fischer von Erlach, aŭstra arkitekto kaj skulptisto de baroko (n. 1656)
1732: Johann Christian Schieferdecker, germana eklezimuzikisto, orgenisto kaj komponisto (n. 1679)
1751: Frederiko, landgrafo de Hesio-Kaselo, reĝo de Svedio (n. 1676)
1769: Marc-Antoine Laugier, franca jezuito, verkisto, historiisto kaj arĥitektura teoriisto (n. 1713)
1794: Francaj revoluciuloj kaj viktimoj de la Franca revolucio de 1789
- Fabre D'Eglantine, franca politikisto, aktoro, dramisto, kreinta nomojn por la franca respublika kalendaro, ekzekutita (n. 1750)
- Georges Danton, franca politikisto, provanta ĉesigi teroron de la franca revolucio, kiun li kuniniciatis, ekzekutita (n. 1759)
- Camille Desmoulins, franca advokato, publicisto kaj politikisto, rolinta signifan rolon en la revolucio, ekzekutita (n. 1760)
1804: Jean-Charles Pichegru, franca generalo kaj parlamentano (n. 1761)
1828: Georg Joachim Göschen, germana eldonisto konata de tipografio kaj publikaĵoj pri muziko kaj filozofio (n. 1752)
1868: Karel Purkyně, ĉeĥa verkisto, filo de Jan Evangelista Purkyně (n. 1834)
1888: Vsevolod Garŝin, rusa verkisto (n. 1855)
1894: Friedrich Wilhelm Weber, germana kuracisto, politikisto kaj verkisto
1900: Joseph Bertrand, franca matematikisto kaj ekonomikisto, konata de la Bertranda paradokso (n. 1822)
1916: Stanislav Sucharda, ĉeĥa skulptisto de secesio (n. 1866)
1928: Viktor Oliva, ĉeĥa pentristo (n. 1861)
1940: Matthias Friedwagner, aŭstra filologo (n. 1861)
1941: Franciszek Kleeberg, pola brigada generalo, la lasta nevenkita komandanto kontraŭ la germana invado en Pollandon (n. 1888)
1941: Parvin Etesami, irana poetino, kies poemoj estas admonaj kiel ĉe Naser Ĥosro aŭ rakontaj kiel ĉe Sadio (n. 1906)
1943: Aleš Hrdlička, ĉeĥa-usona kuracisto, patologo kaj antropologo, partoprenanto de pluraj ekspedicioj tra la mondo (n. 1869)
1952: Josef Bick, germana kaj aŭstra klasika filologo kaj biblioteka direktoro
1953: László Dienes, hungara sociologo, redaktoro (m. 1889)
1958: Isidora Sekulic, serba verkistino, doktoro pri filozofio, vojaĝistino kaj poliglotino, fakulo pri la angla literaturo, franca literaturo, rusa literaturo kaj skandinava literaturo (n. 1877)
1954: György Floznik, hungara pastro kaj lingvisto (n. 1888)
1971: István Somló, hungara aktoro, reĝisoro, verkisto (n. 1902)
1975: Ĉiang Kai-ŝek, ĉina militisto, ĉefo de Kuomintango, prezidento de Respubliko Ĉinio (n. 1887)
1976: Géza Sebestyén, hungara bibliotekisto kaj redaktoro (n. 1912)
1977: Ernő Fodor, rumania hungara ĵurnalisto, redaktoro, tradukisto (n. 1906)
1978: Józef Arszenik, pola fervojisto kiu finis korespondan kurson ĉe Leopold Kronenberg, dum la dua mondmilito helpis al la familio Zamenhof kun plano savi Lidia Zamenhof de holokaŭsto, bahaano, ĉiuflanke kontribuinta al agado de polaj esperantistoj-fervojistoj, fakdelegito de UEA pri fervojoj, kolektanto de esperantaĵoj (n. 1898)
1989: Karel Zeman, ĉeĥa filmreĝisoro, konata de la Vojaĝo al prahistorio (n. 1910)
1991: Jiří Mucha, ĉeĥa verkisto (n. 1915)
1993: Béla Kéki, hungara bibliografo kaj muzikkritikisto (n. 1907)
1994: Kurt Cobain, usona rok-kantisto, gitaristo kaj komponisto de la rokgrupo Nirvana, sinmortiginto (n. 1967)
1997: František Kožík, ĉeĥa verkisto, aŭtoro de historiaj kaj biografiaj romanoj, subtenanto de esperanto (n. 1909)
1997: Allen Ginsberg, usona poeto de beat-generacio (n. 1926)
1997: Dénes Pázmány, rumania hungara botanikisto kaj biologo (n. 1931)
2005: Saul Bellow, uson-kanada Nobelpremiita verkisto, poligloto (n. 1915)
2007: Lajos Varga, rumania hungara radio- kaj libroredaktoro (n. 1926)
2008: Charlton Heston, usona aktoro (n. 1924)
2012: Bingu wa Mutharika, prezidento de Malavio, prezidanto de Afrika Unio (n. 1934)
2017: Paul G. Comba, usona matematikisto kaj amatora astronomo (n. 1926)
2018: Cecil Taylor, usona pianisto kaj poeto, kunkreinto de libera ĵazo (n. 1929)
2018: Isao Takahata, japana reĝisoro, animaciisto, scenaristo kaj produktoro, kunfondinto de Studio Ghibli, konata de la komedio Kvivit, miaj najbaroj Jamada (n. 1935)
2019: Sydney Brenner, sudafrika Nobelpremiita biologo kontribuinta pri la genetika kodo kaj esplorante nematodojn kontribuis al disvolviĝ-biologio (n. 1927)
2020: Honor Blackman, angla aktorino (n. 1925)
2023: Dusko Goykovich, serba ĵaztrumpetisto kaj -flugilkornisto, aranĝisto kaj bandestro (n. 1931)

Festoj kaj rememoroj en Katolika Eklezio:
- Sankta Vincento Ferrer, hispana dominikano klopodanta fini grandan okcidentan skismon
Sud-Koreio: Tago de arboj
Francio: Tago de Afableco ĉe Stirilo
Britio: Tago sen kosmetika plibeligo de vizaĝo

La 5-a de aprilo estas (laŭ gregoria kalendaro):

Dimanĉo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
Lundo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
Mardo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
Merkredo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
Ĵaŭdo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
Vendredo en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097;
Sabato en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098.

5-a de aprilo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio 5-a de aprilo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
5-a de aprilo en la Vikicitaro (Kolekto de citaĵoj)
5-a de aprilo en Vikinovaĵoj (Liberaj novaĵoj)

5-a de aprilo

Wikiwand in your browser!

5-a de aprilo

Wikiwand in your browser!

Eventoj

Naskiĝoj

Mortoj

Specialaj tagoj kaj festoj

Tagoj de semajno

aprilo
lu	ma	me	ĵa	ve	sa	di
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30
aranĝo de 2024 tagoj