1905

1905 estis normala jaro komenciĝanta dimanĉe (ligilo montras kalendaron).

Aktualaĵoj | Eventoj laŭ tago de jaro
◄ | 19-a jarcento | 20-a jarcento | 21-a jarcento | ►
◄ | 1870-aj jaroj | 1880-aj jaroj | 1890-aj jaroj | 1900-aj jaroj | 1910-aj jaroj | 1920-aj jaroj | 1930-aj jaroj | ►
◄◄ | ◄ | 1901 | 1902 | 1903 | 1904 | 1905 | 1906 | 1907 | 1908 | 1909 | ► | ►►

1905 en la aliaj kalendaroj
Gregoria kalendaro	1905 MCMV
Ab urbe condita	2658
Armena kalendaro	1354 ԹՎ ՌՅԾԴ
Bahaa kalendaro	61 – 62
Barataj kalendaroj
- Vikram Samvat	1960 – 1961
- Barata nacia kalendaro (Ŝaka Samvat)	1827 – 1828
- Kalijugo	5006 – 5007
Budhisma kalendaro	2449
Ĉina kalendaro	4541 / 4601 – 4542 / 4602 甲辰 – 乙巳
Etiopa kalendaro	1897 – 1898
Franca respublika kalendaro	113 - 114 CXIII -CXIV
Hebrea kalendaro	5665 – 5666
Holocena kalendaro	11905
Irana kalendaro	1283 – 1284
Islama kalendaro	1322 – 1323
- Imperia jaro	Kōki 2565 (皇紀2565年)
- Japana nomo de erao (Jōmon)	11905
Juliana kalendaro	Gregoria minus 10–13 tagoj, depende de tempoperiodo
Korea kalendaro	4238
Tajlanda suna kalendaro	2448

Montraĵo de okazaĵoj en la jaro.

En la jaro 1905 post Kristo okazis, interalie:

Eventoj

Esperantujo

• 21-a de januaro: Zamenhof skribas faman biografileteron al C. Michaux
• Aŭgusto : Francio, Bulonjo-ĉe-Maro : Okazas la unua Universala Kongreso de Esperanto. (vd. 2005).
• "Reĝino" Rosa Junck deklarita de Zamenhof modelo de Esperanto-prononco.
• Elekto de unua Lingva Komitato;
• Akcepto de Deklaro pri Esperantismo;
• Revuo Esperanto fondita de Paul Berthelot;
• Fondita Seattle Philatelic Esperanto Society unua Esperanto-Klubo en Ŝtato Vaŝingtonio.
• Fonditaj Esperanto-Societoj en Romo, Stutgarto, Novjorko, Kanariaj Insuloj, Zuriko kaj Ipswich.
• Fondita Anarkiista Esperanto-klubo (la unua pure laborista Esperanto-Klubo en la mondo).
• Fondita Esperantista Centra Oficejo
• Paul Boulet publikigis Méthode pour apprendre seul l' Espéranto.
• Ivan H. Krestanov, August Omlor, George Cox, TIHANYI József, Giacomo Bianchini, Otto Jespersen, William Phillimore, Frederic Pujulà i Vallès, Montagu Christie Butler kaj Ludoviko Glodeau eklernis Esperanton.
• Esperanta Skarabaro unua esperanta revuo en Kostariko.
• Esperantigita unua ĉeĥa libro: "Majstro Jan Hus" de Josef F. Khun.
• Ekzercaro de la lingvo internacia Esperanto fariĝis dua parto de Fundamento kaj iĝis "netuŝebla".
• Brazila Revuo "O Cinzel" publikigis anedoktojn en Esperanto.
• Fondita unua Esperanto-Grupo en Usono en Bostono.
• Kongreso por Internacia Ekonomio en Mons esprimis la deziron, ke Esperanto estu instruata en lernejoj.
• Komerca ĉambro de Londono deklaris sin favora al Esperanto.

Mondo

• 26-a de januaro: Frederik Wells malkovris Cullinan, la plej grandan krudan diamanton.
• 1-a de septembro: Alberto kaj Saskaĉevano aliĝis al la Kanada Konfederacio.
• Japanio venkas Rusion, konkerante Manĉurion.
• Albert Einstein publikigas sian unuan teorion pri relativeco.
• Fino de la unio Svedio-Norvegio: Norvegio sendependiĝas disde Svedio kaj Haakon la 7-a surtroniĝis.

Naskiĝoj

• Faik Baĥteev, tatara esperantisto (m. nekonata)
• Henri Lurie, franca-usona esperantisto (m. 1994)
• 3-a de januaro: Anna May Wong, usona aktorino (m. 1961)
• 21-a de januaro: Christian Dior, franca mododesegnisto (m. 1957)
• 26-a de januaro: Bernhard Minetti, germana aktoro (m. 1998)
• 3-a de februaro: Paul Ariste^[1], estona esperantisto (m. 1990)
• 6-a de februaro: Jan Werich, ĉeĥa aktoro (m. 1980)
• 6-a de februaro: Irmgard Keun, germana verkistino (m. 1982)
• 9-a de februaro: Henrik Seppik, estona esperantisto (m. 1990)
• 19-a de marto: Albert Speer, germana arkitekto kaj nazia oficisto (m. 1981)
• 23-a de marto: Lale Andersen, germana aktorino kaj kantistino (m. 1972)
• 29-a de marto: Jenő Rejtő, hungara verkisto (m. 1943)
• 2-a de aprilo: Andrea Schorta, svisa verkisto en la romanĉa lingvo (m. 1990)
• 8-a de aprilo: Hans Scherfig, dana aŭtoro kaj artisto (m. 1979)
• 26-a de aprilo: Jean Vigo, franca filmreĝisoro (m. 1934)
• 14-a de majo: Hans Joachim Plehn, germana esperantisto (m. 1985)
• 16-a de majo: Henry Fonda, usona aktoro (m. 1982)
• 14-a de junio: Jenny Jugo, aŭstra aktorino (m. 2001)
• 21-a de junio: Jean-Paul Sartre, franca verkisto (m. 1980)
• 25-a de junio: Pjatrus Broŭka, belorusa verkisto kaj poeto (m. 1980)
• 6-a de julio: Pjatro Hlebka, belorusa poeto (m. 1969)
• 10-a de julio: Vuk Echtner, ĉeĥa esperantisto (m. 1994)
• 18-a de julio: László Halka, hungara esperantisto (m. nekonata)
• 28-a de julio: Vladimír Leraus, ĉeĥa aktoro kaj esperantisto (m. 1991)
• 1-a de aŭgusto: Hugo Röllinger, germana esperantisto (m. 2001)
• 3-a de septembro: Carl David Anderson, usona fizikisto (m. 1991)
• 5-a de septembro: Arthur Koestler, hungar- kaj juddevena brita verkisto (m. 1983)
• 18-a de septembro: Greta Garbo, sveda aktorino (m. 1990)
• 28-a de septembro: Max Schmeling, germana boksisto (m. 2005)
• 23-a de oktobro: Felix Bloch, nobelpremiita fizikisto (m. 1983)
• 9-a de novembro: Erika Mann, germana verkistino, ĵurnalistino kaj aktorino (m. 1969)
• 12-a de decembro: Vasilij Grossman, soveta verkisto kaj ĵurnalisto, milita raportisto (m. 1964)
• 17-a de decembro: Érico Veríssimo, brazila verkisto (m. 1975)

Mortoj

• 9-a de januaro: Louise Michel, franca revoluciulino (n. 1830)
• 29-a de januaro: José do Patrocínio, brazila farmaciisto, ĵurnalisto, verkisto, oratoro, kaj aktiva politikisto (n. 1853)
• 16-a de februaro: Ferdinand Schulz, ĉeĥa verkisto (n. 1935)
• 24-a de marto: Jules Verne, franca verkisto (n. 1828)
• 20-a de junio: Gyula Szapáry, ĉefministro de Hungario (n. 1832)
• 4-a de julio: Elisée Reclus, franca geografo kaj anarĥiisto (n. 1830)
• 22-a de junio: Francis Lubbock, ŝtatestro de Teksaso (n. 1815)
• 26-a de oktobro: Paul Tenneson, franca esperantisto (n. 1841)
• 28-a de oktobro: Alphonse Allais, franca verkisto (n. 1854)

Referencoj

1. Biografio en suri.ee

• 1905 en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio 1905 en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)