Saint Harmon
pentref ym Mhowys, Cymru From Wikipedia, the free encyclopedia
pentref ym Mhowys, Cymru From Wikipedia, the free encyclopedia
Pentref bychan gwledig, cymuned a phlwyf eglwysig ym Mhowys, Cymru, yw Saint Harmon[1] (Saesneg: St Harmon).[2] Fe'i lleolir 2 filltir i'r gogledd o bentref Rhaeadr Gwy ar lôn fynydd rhwng y pentref hwnnw a Llanidloes. Saif ar lan Afon Marteg, ffrwd sy'n aberu yn Afon Gwy ger Rhaeadr. Enwir y pentref ar ôl Sant Garmon ("Harmon"). Saif y pentref mewn ardal o fryniau isel, gyda Moel Hywel (505 m) yn codi i'r dwyrain.
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 593 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Powys |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 7,353.17 ha |
| Cyfesurynnau | 52.344°N 3.486°W |
| Cod SYG | W04000342 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | James Evans (Ceidwadwyr) |
| AS/au | David Chadwick (Democratiaid Rhyddfrydol) |
 | |
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan James Evans (Ceidwadwyr)[3] ac yn Senedd y DU gan David Chadwick (Democratiaid Rhyddfrydol).[4]
Tan ddiwedd yr 16g, roedd bagl neu groes Sant Curig i'w gweld yn eglwys y plwyf (sy'n 6 milltir o glas y sant hwnnw yn Llangurig dros y bryniau). Ceir disgrifiad o'r groes gan Gerallt Gymro yn ei Hanes y Daith Trwy Gymru (1188): 'yn eglwys Sant Garmon ceir y fagl a enwir Bagl Sant Curig, yr hon a ymestyn ychydig yn ei brig, ar y naill achr a'r llall, ar wedd croes, ac a orchuddir amgylch ogylch ag aur ac arian.' Arferid gwella cleifion â hi.[5]
Bu Gwenllian ferch Owain Glyndŵr a'i gŵr Phylib ap Rhys yn byw ym mhlas Cenarth yn y plwyf yn hanner cyntaf y 15g.
