Llangynog, Powys

Pentref bychan a chymuned ym Mhowys, Cymru, yw Llangynog.^[1] Saif yng ngogledd y sir ar lan Afon Tanad, ger cyflifiad yr afon honno ag Afon Eirth, ar y ffordd B4391 tua hanner ffordd rhwng Y Bala i'r gogledd-orllewin a'r Trallwng i'r de-ddwyrain, yn Nyffryn Tanad. Y dref agosaf yw'r Bala.

Llangynog

Llangynog

Math	pentref, cymuned
Enwyd ar ôl	Cynog Ferthyr
Poblogaeth	339, 297
Daearyddiaeth
Sir	Powys
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	4,356.49 ha
Cyfesurynnau	52.824406°N 3.405141°W
Cod SYG	W04000314
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Russell George (Ceidwadwyr)
AS/au y DU	Craig Williams (Ceidwadwr)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Am y pentref a chymuned o'r un enw yn Sir Gaerfyrddin, gweler Llangynog, Sir Gaerfyrddin.

I'r gogledd a'r gorllewin o'r pentref mae bryniau moel Y Berwyn yn ymestyn am filltiroedd. Mae lôn gul yn arwain o'r pentref i fyny cwm diarffordd i blwyf hanesyddol Pennant Melangell gydag eglwys wedi ei chysegru i'r santes Melangell.

Tu ôl i'r pentref i'r gogledd ceir bryngaer Craig Rhiwarth, ar lethrau Y Clogydd (1954 troedfedd), sy'n dyddio i Oes yr Haearn. Tair kilometr i'r Gogledd-Ddwyrain saif Cylch Cerrig Cwm Rhiwiau.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Russell George (Ceidwadwyr)^[2] ac yn Senedd y DU gan Craig Williams (Ceidwadwr).^[3]

Hanes

Yn ôl traddodiad, sefydlwyd yr eglwys gan Sant Cynog (m. 492). Ceir hen ywen (fenywaidd) yn tyfu yn y fynwent; mesurwyd hon yn 2008, a chafwyd ei bod yn 23 troedfedd o'i chwmpas ac yn 2008 roedd yn 24` 7`` (7.49m).^[4].

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[5][6][7]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Llangynog, Powys (pob oed) (339)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llangynog, Powys) (122)			36.7%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llangynog, Powys) (111)			32.7%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer dros 16 sydd mewn gwaith (Llangynog, Powys) (65)			42.2%
:Y ganran drwy Gymru			5%