łańcuch

Podobna pisownia: lańcuch

łańcuch (język polski)

łańcuch (1.1)

łańcuch (1.1)

kobieta stoi obok choinki ozdobionej papierowymi łańcuchami (1.2)

łańcuch (1.3) górski

wymowa:

IPA: [ˈwãj̃nt͡sux], AS: [u̯ãĩ ̯ncuχ], zjawiska fonetyczne: nazal.• rozs. artyk. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	łańcuch	łańcuchy
dopełniacz	łańcucha	łańcuchów
celownik	łańcuchowi	łańcuchom
biernik	łańcuch	łańcuchy
narzędnik	łańcuchem	łańcuchami
miejscownik	łańcuchu	łańcuchach
wołacz	łańcuchu	łańcuchy

(1.1) szereg połączonych ze sobą ogniw, zwykle metalowych^[1]; zob. też łańcuch w Wikipedii

(1.2) ozdoba choinkowa wykonana najczęściej z kolorowego papieru przypominająca kształtem łańcuch (1.1)

(1.3) geogr. ciąg podłużnych gór i wzgórz wraz z rozdzielającymi je dolinami; zob. też łańcuch górski w Wikipedii

(1.4) szereg znajdujących się blisko siebie, położonych w jednej linii obiektów, elementów itp.^[2]

(1.5) przen. ciąg zdarzeń, wynikających jeden z drugiego

(1.6) anglosaska miara długości; zob. też łańcuch (miara długości) w Wikipedii

(1.7) inform. ciąg znaków, dane typu tekstowego; zob. też string w Wikipedii

odmiana:

(1.1-7)

 

przykłady:

(1.1) Po użyciu WD-40 trzeba dokładnie wytrzeć łańcuch^[3].

(1.3) Daleko na horyzoncie pojawił się ośnieżony łańcuch górski…^[4]

(1.4) …nasza linia obronna biegnie poprzez łańcuch wysp ciągnących się wzdłuż wybrzeża Azji^[5].

(1.5) Czas jest widziany jako olbrzymi splątany łańcuch przyczyn i skutków, za którym tkwi bezczasowa obecność obiektywnych praw^[6].

składnia:

kolokacje:

(1.1) metalowy / stalowy / złoty / srebrny łańcuch • łańcuch rowerowy • kula na łańcuchu

(1.2) łańcuch choinkowy • łańcuch na choinkę

(1.3) łańcuch górski • łańcuch gór

(1.4) łańcuch jezior / wysp • łańcuch samochodów

(1.5) przerwać łańcuch korupcji / przemocy / zła

synonimy:

(1.1) reg. śl. lańcuch

(1.3) pasmo

(1.4) rząd

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) hol, kajdany, łańcuszek

holonimy:

meronimy:

(1.1) ogniwo

wyrazy pokrewne:

rzecz. łańcuchy lm, łańcuchówka ż, łańcuchowanie n

zdrobn. łańcuszek m

przym. łańcuchowy

przysł. łańcuchowo

związki frazeologiczne:

jak pies na łańcuchu • spuścić psa z łańcucha • łańcuch pokarmowy

etymologia:

st.czes. lancúh < śwn. lanne-zug^[7]

uwagi:

tłumaczenia:

• albański: (1.1) zinxhir m
• angielski: (1.1) chain; (1.3) (mountain) range; (1.5) series, train of events; (1.6) chain; (1.7) string
• arabski: (1.3) سلسلة; (1.7) سلسلة جبلية
• azerski: (1.1) zəncir
• baskijski: (1.1) kate; (1.3) mendikate, mendilerro; (1.5) kate; (1.7) kate
• białoruski: (1.1) ланцуг m; (1.3) хрыбет m
• bułgarski: (1.1) синджир m, верига ż; (1.3) верига ż; (1.4) верига ż; (1.5) верига ż
• czeski: (1.1) řetěz m
• dolnołużycki: (1.1) rjeśaz m
• duński: (1.1) kæde w; (1.5) kæde w
• esperanto: (1.1) ĉeno; (1.2) ĉeno; (1.3) montĉeno, ĉeno; (1.5) ĉeno
• francuski: (1.1) chaîne ż; (1.3) chaîne ż; (1.5) chaîne ż; (1.7) chaîne ż
• górnołużycki: (1.1) rjećaz m
• hiszpański: (1.1) cadena ż; (1.3) cadena ż; (1.5) cadena ż; (1.7) cadena ż
• interlingua: (1.1) catena
• islandzki: (1.1) keðja ż; (1.3) fjallgarður m
• japoński: (1.1) チェーン (chēn); (1.3) 連峰 (れんぽう, renpō)
• jidysz: (1.1) קייט ż (kejt)
• kaszubski: (1.1) czéda ż, lińcuch m, rzecąż m, brzińtus n, òbza ż
• kataloński: (1.1) cadena ż
• kazachski: (1.1) шынжыр
• litewski: (1.1) grandinė ż
• macedoński: (1.1) синџир m
• niemiecki: (1.1) Kette ż; (1.3) Gebirgszug m; (1.5) Kette ż
• norweski (bokmål): (1.1) kjede m/n
• norweski (nynorsk): (1.1) kjede ż
• nowogrecki: (1.1) αλυσίδα ż; (1.3) αλυσίδα ż; (1.5) αλυσίδα ż; (1.7) αλυσίδα ż
• perski: (1.1) زنجیر
• rosyjski: (1.1) цепь ż; (1.3) хребет m
• słowacki: (1.1) reťaz ż
• szwedzki: (1.1) kedja w
• tuvalu: (1.1) filifili; (1.3) atumauga; (1.5) atu
• ukraiński: (1.1) ланцюг m; (1.3) хребет m
• walijski: (1.1) cadwyn ż
• węgierski: (1.1) lánc
• wilamowski: (1.1) kyt ż, kȳt ż, kyyt ż
• włoski: (1.1) catena ż

źródła:

1.  Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2.  Hasło „łańcuch” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Michał Banasiak (strona internetowa), 2003 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Najkrócej żyją motyle. Lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, Jerzy Gotowała, 1996 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
5. Polityka, nr 25, Warszawa, 2000 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
6. Szybko i szybciej, Dorota Siwicka, Marek Bieńczyk, Aleksander Nawarecki, 1996 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
7.  Hasło „łańcuch” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.