Pamięć Świata (ang. Memory of the World International Register) – międzynarodowy projekt sygnowany przez UNESCO, zapoczątkowany w 1992 roku, którego celem jest podejmowanie działań służących zachowaniu, ratowaniu i udostępnianiu dokumentów: rękopisów, druków, inskrypcji, dokumentów audiowizualnych (nagrań i filmów), itp. o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym.
Początek programu sięga 1992 roku. Pierwsze spotkanie Międzynarodowego Komitetu Doradczego Program odbyło się w 1993 roku w Pułtusku[1].
W ramach programu prowadzona jest międzynarodowa lista dziedzictwa dokumentacyjnego objętego ochroną. Obejmuje ona: dokumenty i zespoły archiwalne, rękopisy przechowywane w bibliotekach i muzeach, druki o szczególnej wartości dokumentacyjnej, inskrypcje oraz, dokumenty audiowizualne. Kryteria wpisów: wpływ na historię, znaczenie dla okresu historycznego, miejsce, dokonania wybitnej osoby, wyjątkowo ważny temat, forma i styl dzieła, wartości społeczne i humanistyczne oraz kompletność zachowania materialnego dzieła i jego unikatowość[2].
Pierwsze obiekty zostały wpisane na Listę w 1997. Lista uzupełniana jest co 2 lata na specjalnych sesjach Międzynarodowego Komitetu Doradczego Programu. W 2017 roku na liście znajdowało się 427 dokumentów, w tym 15 z Polski[3].
Oprócz Listy międzynarodowej prowadzone są listy narodowe i regionalne, a także opracowania i bazy danych gromadzące informacje o dziedzictwie zagrożonym i utraconym[4].
Od 2005 roku UNESCO przyznaje nagrodę Jikji dla instytucji i osób prywatnych, które najlepiej realizują cele projektu Pamięć Świata. Nagroda upamiętnia Jikji (Buljo jikji simche yojeol) – najstarszą zachowaną księgę drukowaną przy pomocy metalowej czcionki ruchomej. Nagroda (30 000 USD), przyznawana co dwa lata, fundowana jest przez rząd Korei Południowej[5].
Laureaci[6]:
Obecnie (stan na koniec 2015 roku) na liście znajdują się następujące obiekty:
|
|
|
|
|
Al – Mustamlah Min Kitab Al – Takmila – manuskrypt historyka Az-Zahabiego[10] |
Narodowa Biblioteka Algierii |
2017 |
|
|
|
|
|
Arquivos dos Dembos[12] – wpis wraz z Portugalią |
Archiwum Narodowe Angoli (Arquivo Nacional de Angola) (ANA) i Instituto de Investigaçăo Cientifica Tropical (IICT) |
2011 |
|
|
|
|
|
Najstarsza inskrypcja islamska – zachowana na skale czerwonego piaskowca na północ od Al-Ula, na starożytnym szlaku handlowym i pielgrzymkowym łączącym wczesno-islamskie miasta Mada’in Salih i Al-Mabiyat[15] |
Północno-zachodnia Arabia Saudyjska, na północ od Al-Ula |
2003 |
|
|
|
|
|
Dioskuryd wiedeński, pochodząca z VI wieku kopia dzieła Pedaniosa Dioskurydesa De Materia Medica[28] |
Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń |
1997 |
|
Ostateczny dokument kongresu wiedeńskiego[29] |
Austriackie Archiwum Państwowe, Wiedeń |
1997 |
|
Kolekcje historyczne Wiedeńskiego Archiwum Fonograficznego (1899–1950)[30] |
Phonogrammarchiv, Austriacka Akademia Nauk, Wiedeń |
1999 |
|
Kolekcja papirusów arcyksięcia Rajnera[31], obejmująca ok. 180000 obiektów (papirusów, pergaminów, tabliczek drewnianych, ostraków, tkanin) z okresu od XV w. p.n.e. do XVI wieku n.e.[32], z tekstami w językach: egipskim (w zapisie hieroglificznym, hieratycznym i demotycznym), koptyjskim, greckim, łacińskim, hebrajskim, aramejskim, syryjskim, pahlawi i arabskim[33]. |
Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń |
2001 |
|
Kolekcja dzieł Schuberta[34] |
Wiedeńska Biblioteka Miejska, Wiedeń |
2001 |
|
Atlas Blaeu-Van der Hem[35] |
Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń |
2003 |
|
Kolekcja dzieł Brahmsa[36] |
Gesellschaft der Musikfreunde, Wiedeń |
2005 |
|
Kolekcja rysunków architektury gotyckiej[37] |
Akademia Sztuk Pięknych, Wiedeń |
2005 |
|
Kolekcja Bibliotheca Corviniana[38] – wpis wraz z Francją, Niemcami, Belgią, Węgrami i Włochami |
|
2005 |
|
Tabula Peutingeriana[39] |
Akademia Sztuk Pięknych, Wiedeń |
2007 |
|
Psałterz moguncki[40] |
Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń |
2011 |
|
Spuścizna Arnolda Schönberga[41] |
|
2011 |
|
Złota Bulla Karola IV – siedem oryginałów i kopia Wacława IV Luksemburskiego[42] – wpis wraz z Niemcami |
Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń |
2013 |
|
|
|
|
|
Średniowieczne rękopisy z zakresu medycyny i farmacji[43] |
Azerbejdżańska Akademia Nauk, Baku |
2005 |
|
|
|
|
|
Dziennik gubernatora Charlesa Farquharsona Dundasa[44] |
Archiwa Bahamów, Nassau |
2009 |
|
Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Belize, Dominiką, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią |
|
2009 |
|
|
|
|
|
Piśmiennictwo niewolników karaibskich[46] |
|
2003 |
|
Kolekcja Nity Barrow[47] |
University of West Indies Cave Hill Campus, Bridgetown |
2009 |
|
Archiwa federalne[48] |
University of West Indies Cave Hill Campus, Bridgetown |
2009 |
|
Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Jamajką, Panamą, Saint Lucia, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi |
|
2011 |
|
Dokumenty Komisji Indii Zachodnich[50] |
|
2015 |
|
Afrykańska pieśń z Barbadosu – wpis wraz z Wielką Brytanią[51] |
|
2017 |
|
|
|
|
|
Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Dominikaną, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią |
|
2009 |
|
|
|
|
|
Rejestr niewolników Bermudów 1821–1834[57] |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Finlandią, Litwą, Polską, Rosją i Ukrainą |
|
2009 |
|
Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Litwą, Łotwą, Polską i Ukrainą[59] |
|
2017 |
|
|
|
|
|
Archiwa dźwięków muzyki tradycyjnej[72] |
Instytut Muzykologii Chińskiej Akademii Nauk, Pekin |
1997 |
|
Zapiski Wielkiego Sekretariatu dynastii Qing[73] |
Pierwsze Archiwum Historyczne Chin, Muzeum Pałacowe, Pekin |
1999 |
|
Stare rękopisy literatury ludu Naxi zapisane pismem dongba[74], obejmujące 1000 woluminów z okresu od roku 60 do czasów dynastii Tang (VII wiek), jedyne zachowane dokumenty tego typu na świecie[32] |
Instytut Badań nad Kulturą Dongba |
2003 |
|
„Złote listy” cesarskich wizytacji z czasów dynastii Qing[75] |
Archiwum Narodowe, Pekin |
2005 |
|
Archiwa dynastii Qing[76] |
W posiadaniu wielu podmiotów |
2007 |
|
Bencao gangmu – kompendium Materia Medica[77] |
Biblioteka Chińskiej Akademii Chińskich Nauk Medycznych |
2011 |
|
Huangdi neijing – „Kanon medycyny Żółtego Cesarza”[78], najwcześniejsza księga tradycyjnej medycyny chińskiej, prezentująca teorie Yin i yang i Wu xing[32] |
Chińska Biblioteka Narodowa, Pekin |
2011 |
|
Oficjalne dokumenty z Tybetu z okresu dynastii Yuan (1304–1367)[79] |
Archiwum Tybetańskiego Regionu Autonomicznego |
2013 |
|
Korespondencja Qiaopi z Yinxin oraz dokumenty diaspory chińskiej[80] |
Archiwum Prowincji Guangdong; Archiwum Prowincji Fujian |
2013 |
|
Dokumenty związane z masakrą nankińską[50] |
Centralne Archiwa Chin, Drugie Archiwa Historyczne Chin, Archiwum Prowincji Liaoning, Archiwum Prowincji Jilin, Archiwum Miejskie Szanghaju, Archiwum Miejskie Nankinu, Gmach Pamięci Ofiar Masakry Nankińskiej |
2015 |
|
|
|
|
|
Archiwum Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) dokumentujące handel niewolnikami[82] – wpis wraz z Holandią i Surinamem |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Archiwa duńskich zamorskich kompanii handlowych[89] |
Duńskie Archiwum Narodowe, Kopenhaga |
1997 |
|
Kolekcja Linneusza[90] |
Duńska Biblioteka Narodowa Nauk i Medycyny, Kopenhaga |
1997 |
|
Rękopisy i listy Andersena[91] |
Dział Rękopisów Biblioteki Królewskiej, Kopenhaga |
1997 |
|
Archiwum Kierkegaarda[92] |
Dział Rękopisów Biblioteki Królewskiej, Kopenhaga |
1997 |
|
Archiwa celne Øresundstolden[93] |
Dział Rękopisów Biblioteki Królewskiej, Kopenhaga |
2007 |
|
El Primer Nueva Coronica y Buen Gobiern[94] |
|
2007 |
|
Kolekcja rękopisów Árniego Magnússona (1663–1730)[95] – wpis wraz z Islandią |
|
2009 |
|
MS. GKS 4 2°, vol. I-III, Biblia Latina[96] |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią |
|
2009 |
|
|
|
|
|
Księga chrztów niewolników z lat 1636–1670[97] |
|
2009 |
|
Dziedzictwo ruchu oporu i walk o prawa człowieka w Dominikanie w latach 1930–1961[98] |
|
2009 |
|
|
|
|
|
„The Gaze of the Other” – dziedzictwo dokumentalne salezjańskiego wikariatu apostolskiego w ekwadorskiej Amazonii (1890–1930)[50] |
|
2015 |
|
|
|
|
|
Bałtycki łańcuch: żywy łańcuch o długości ponad 600 km, łączący wszystkie trzy kraje, wyraz protestu przeciwko ówczesnej sytuacji politycznej tych krajów oraz poparcia w ich staraniach o niepodległość[103] – wpis wraz z Litwą i Łotwą |
|
2009 |
|
|
|
|
|
Skarby Archiwum i Biblioteki Narodowej[104] |
Archiwum i Biblioteka Narodowa, Addis Abeba) |
1997 |
|
|
|
|
|
Dokumenty indyjskich pracowników tymczasowych[105] – wpis wraz z Gujaną, Surinamem, Trynidadem i Tobago |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Kolekcja map A.E. Nordenskiölda – historyka wczesnej kartografii[110] |
Biblioteka Uniwersytecka, Helsinki |
1997 |
|
Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Białorusią, Litwą, Polską, Rosją i Ukrainą |
|
2009 |
|
Archiwum Suenjel – wioski sami skoltów[50] |
|
2015 |
|
|
|
|
|
Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Holandią, Surinamem, Wielką Brytanią i USA |
|
2011 |
|
Dokumenty indyjskich pracowników tymczasowych[105] – wpis wraz z Fidżi, Surinamem, Trynidadem i Tobago |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Biblioteka Ets Haim – Livraria Montezinos w Synagodze Portugalskiej w Amsterdamie, posiadająca duży zbiór z zakresu judaistyki[130] |
|
2003 |
|
Archiwa Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej[131] – wpis wraz z Indiami, Indonezją, Południową Afryką i Sri Lanką |
|
2003 |
|
Dziennik Anny Frank[132] |
|
2009 |
|
La Galigo (Sureq Galigo) – epicki mit stworzenia obejmujący 6000 foliałów – najprawdopodobniej najobszerniejsze dzieło literatury na świecie[133] – wpis wraz z Indonezją |
|
2011 |
|
Kolekcja Desmeta obejmująca ponad 900 filmów, plakatów filmowych, dokumentacji firmy Desmeta, m.in. korespondencję z wytwórniami filmowymi[134] |
|
2011 |
|
Archiwum Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) dokumentujące handel niewolnikami[82] – wpis wraz z Curaçao i Surinamem |
|
2011 |
|
Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Gujaną, Surinamem, Wielką Brytanią i USA |
|
2011 |
|
Babad Diponegoro, autobiograficzna kronika Diponegoro[135] – wpis wraz z Indonezją |
|
2013 |
|
Jedyna zachowana strona rękopisu manifestu komunistycznego oraz osobista kopia Karola Marksa z adnotacjami pierwszego wydania pierwszego tomu Kapitału, rękopisy Marksa i Engelsa[136] – wpis wraz z Niemcami |
Międzynarodowy Instytut Historii Społecznej, Amsterdam |
2013 |
|
Psałterz utrechcki[50] |
|
2015 |
|
Zbiór wybranych dokumentów świadczących o różnorodności językowej świata z archiwum językowego Instytutu Psycholingwistyki Maxa Plancka[50] |
|
2015 |
|
Dokumenty Aletty Jacobs[137] |
|
2017 |
|
|
|
|
|
Kolekcja tamilskich rękopisów z dziedziny medycyny[138] |
Instytut Studiów Azjatyckich, Tamil Nadu |
1997 |
|
Archiwa Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej[139] – wpis wraz z Holandią, Indonezją, Południową Afryką i Sri Lanką |
Nationaal Archief, Den Haag |
2003 |
|
Manuskrypty świętych tekstów śiwaizmu[140] |
Institut français de Pondichéry, Puducherry |
2005 |
|
Rygweda[141] – święta księga hinduizmu, najstarsza z czterech wed – trzydzieści manuskryptów[32] |
Bhandarkar Instytut Badań Orientalnych, Pune |
2007 |
|
Manuskrypt traktatów laghukālacakratantrarājatikā zawierający opisy astronomiczne i astrologiczne, miary Ziemi, dyskusje filozoficzne[142] |
Asiatic Society, Kolkata |
2011 |
|
Manuskrypt Tarikh-E-Khandan-E-Timuriyah o historii Timurydów, Timura i jego potomków panujących w Iranie i Indiach[143] |
Publiczna Biblioteka Orientalna Khuda Bakhsh, Patna |
2011 |
|
Tekst sanskrytu Śantinatha Charitra z XIV w. opisujący życie i czasy Śantinathy[144] |
L.D. Institute of Indology , |
2013 |
|
|
|
|
|
Zbiór kart świadectwa Holokaustu, obejmujący prawie dwa miliony kart z nazwiskami ofiar, zbieranych w latach 1954–2004[155] |
|
2013 |
|
Zbiór Rothschilda – XV-wieczne manuskrypty hebrajskie[156] |
|
2013 |
|
Kodeks z Aleppo[50] |
|
2015 |
|
Prace teologiczne Isaaca Newtona[50] |
|
2015 |
|
|
|
|
|
Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Dominiką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią |
|
2009 |
|
Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Panamą, Saint Lucia, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Zbiór Sakubei Yamamoto[157] |
|
2011 |
|
Midokanpakuki: zbiór rękopisów dzienników Michinagi Fujiwary[158] |
|
2013 |
|
Materiały związane z działalnością misji do Europy w erze Keichō[125] – wpis wraz z Hiszpanią |
|
2013 |
|
„Powrót do portu Maizuru” – dokumenty związane z internowaniem i repatriacją Japończyków (1945–1956)[50] |
|
2015 |
|
Archiwum świątyni Tō-ji w stu pudełkach[50] |
|
2015 |
|
|
|
|
|
Zbiór Seminarium Quebecu[160] |
|
2007 |
|
Neighbours – krótkometrażowy film na jednej rolce Normana McLarena[161] |
|
2009 |
|
Zbiór dokumentów związanych z odkryciem insuliny i jego oddźwiękiem globalnym[162] |
|
2013 |
|
|
|
|
|
Kolekcja Negros y Esclavos[167] |
Generalne Archiwum Państwowe, Bogota |
2005 |
|
Amerykańska Muzyka Kolonialna[60] – wpis wraz z Boliwią, Meksykiem i Peru |
|
2007 |
|
|
|
|
|
Dokumentacja rozwiązania armii kostarykańskiej z 1949 roku[179] |
|
2017 |
|
|
|
|
|
Pamiątkowe stele znad rzeki Nahr al-Kalb w górach Libanu, opisujące historię kraju od starożytności po dzień dzisiejszy[182], pozostawione przez kolejne wojska zdobywców (od starożytnych Egipcjan, Babilończyków, Greków i Rzymian, aż po Francuzów, Brytyjczyków i współczesnych Libańczyków)[32] |
Nahr al-Kalb, góry Libanu |
2005 |
|
Alfabet fenicki[183] – alfabet wynaleziony w XIII w. p.n.e., dał początek wszystkim alfabetom stosowanym współcześnie[32] |
Stela Nr.I na terenie miasta Zuk Musbah, stele Nr. II–XXII na terenie miasta Dbayeh |
2005 |
|
|
|
|
|
Bałtycki łańcuch: żywy łańcuch o długości ponad 600 km, łączący wszystkie trzy kraje, wyraz protestu przeciwko ówczesnej sytuacji politycznej tych krajów oraz poparcia w ich staraniach o niepodległość[103] – wpis wraz z Estonią i Łotwą |
|
2009 |
|
Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Białorusią, Łotwą, Polską i Ukrainą[59] |
|
2017 |
|
|
|
|
|
Mapy Camocio[88] – wpis wraz z Czechami |
Zbiory Map Uniwersytetu Karola w Pradze |
2017 |
|
|
|
|
|
Kitab al-ibar, wa diwan al-mobtadae wa al-khabar[191] |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Zapiski z okresu francuskiej kolonizacji wyspy[192] |
Archiwum Mauritiusa, Port Louis |
1997 |
|
Dokumentacja imigracji pracowników w systemie „Indentured Labour System”[50] |
|
2015 |
|
|
|
|
|
Colección de Códices Originales Mexicanos, kolekcja pre-hiszpańskich kodeksów z terenu Meksyku[193] |
Narodowa Biblioteka Antropologii i Historii, Meksyk |
1997 |
|
Kodeksy z doliny Oaxaca[194] |
Archiwum Narodowe, Meksyk |
1997 |
|
Codex Techaloyan z Cuajimalpaz[195] |
Archiwum Narodowe, Meksyk |
1997 |
|
Film Zapomniani Buñuela[196] |
Filmoteca de la UNAM, Meksyk |
2003 |
|
Biblioteca Palafoxiana, najstarsza biblioteka publiczna w Ameryce, zawiera kolekcje książek z okresu europejskiej kolonizacji tego obszaru[197] |
Puebla |
2005 |
|
Colección de Lenguas Indigenas[198] |
|
2007 |
|
Amerykańska Muzyka Kolonialna[60] – wpis wraz z Boliwią, Kolumbią i Peru |
|
2007 |
|
Kolekcja Centrum Dokumentacji i Badań nad Społecznością Żydów Aszkenazyjskich w Meksyku od XVI do XX wieku[199] |
|
2009 |
|
Piktogramy map, rysunków i ilustracji Archiwum Narodowego od XVI do XVIII wieku[200] |
|
2011 |
|
Stare zbiory historycznego archiwum Colegio de Vizcaínas[201] |
|
2013 |
|
Dokumentacja sądownicza związana z narodzinami prawa: skuteczny środek meksykańskiej skargi konstytucyjnej jako wkład do powszechnej deklaracji praw człowieka w 1948 roku[50] |
|
2015 |
|
Prace Bernardino de Sahagúna[50] |
|
2015 |
|
|
|
|
|
Manuskrypt Niśvāsattatvasaṃhitā[207] |
|
2013 |
|
Manuskrypt Susrutamhita[208] |
|
2013 |
|
|
|
|
|
Wczesne nagrania na cylindrach tradycyjnej muzyki z różnych stron świata, 1893–1952[209] |
Phonogramm-Archiv; Muzeum Etnologii, Berlin |
1999 |
|
Rękopis IX Symfonii d-moll op. 125 Beethovena[210] |
Biblioteka Państwowa, Berlin |
2001 |
|
Spuścizna literacka Goethego[211] |
Archiwum Goethego i Schillera, Weimar |
2001 |
|
Biblia Gutenberga[212] |
Biblioteka Uniwersytecka Dolnej Saksonii, Getynga |
2001 |
|
Film Metropolis[213] |
Fundacja Friedricha Wilhelma Murnaua, Wiesbaden |
2001 |
|
Iluminowane rękopisy z okresu ottońskiego pochodzące z klasztoru Reichenau[214] |
|
2003 |
|
Kinder- und Hausmärchen braci Grimm[215] |
|
2005 |
|
Kolekcja Bibliotheca Corviniana[38] – wpis wraz z Austrią, Francją, Belgią, Węgrami i Wlochami |
|
2005 |
|
Universalis cosmographia secundum Ptholomaei traditionem et Americi Vespucii aliorumque Lustrationes Martina Waldseemüllera z 1507[216] |
|
2005 |
|
Listy do Gottfrieda Wilhelma Leibniza, listy Leibniza w kolekcji manuskryptów Gottfrieda Wilhelma Leibniza[217] |
Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek |
2007 |
|
Pieśń o Nibelungach[218] |
|
2009 |
|
Patent DRP 37435 „Pojazd napędzany silnikiem gazowym” złożony przez Carla Benza w 1886[219] |
|
2011 |
|
Budowa i upadek Muru Berlińskiego i porozumienie dwa plus cztery z 1990[220] |
|
2011 |
|
Farmakopea z Lorsch[221] |
|
2013 |
|
Jedyna zachowana strona rękopisu Manifestu komunistycznego oraz osobista kopia Karola Marksa z adnotacjami pierwszego wydania pierwszego tomu Kapitału, rękopisy Marksa i Engelsa[136] – wpis wraz z Holandią |
Międzynarodowy Instytut Historii Społecznej, Amsterdam |
2013 |
|
Dysk z Nebry[222] |
Muzeum Prehistorii, Halle |
2013 |
|
Złota Bulla Karola IV – siedem oryginałów i kopia Wacława IV Luksemburskiego[42] – wpis wraz z Austrią |
|
2013 |
|
Dokumenty z początkowego okresu rozwoju reformacji zainicjowanej przez Marcina Lutra[50] |
|
2015 |
|
Rękopis partytury wielkiej mszy h-moll Johanna Sebastiana Bacha[50] |
|
2015 |
|
Złoty List króla Birmy Alaungpayi do króla Wielkiej Brytanii Jerzego II – wpis wraz z Wielką Brytanią i Mjanmą[50] |
Biblioteka Krajowa Dolnej Saksonii |
2015 |
|
Księga dróg i królestw (arab. Al-Masaalik Wa Al-Mamaalik) – wpis wraz z Iranem[50] |
|
2015 |
|
|
|
|
|
Nikaraguańska kampania na rzecz alfabetyzacji[223] |
|
2007 |
|
|
|
|
|
Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Jamajką, Saint Lucia, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Amerykańska Muzyka Kolonialna[60] – wpis wraz z Boliwią, Kolumbią i Meksykiem |
|
2007 |
|
Pierwsze peruwiańskie i południowoamerykańskie wydania książek (1584–1619)[233] – wpis wraz z Boliwią, Kolumbią i Meksykiem |
|
2013 |
|
Zapis podróży konkwistadorów Księga Becerro[234] – wpis wraz z Boliwią, Kolumbią i Meksykiem |
|
2013 |
|
|
|
|
|
autograf dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus[235] |
Biblioteka Jagiellońska, Kraków |
1999 |
|
podziemne archiwum getta warszawskiego (Archiwum Ringelbluma)[236] |
Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa |
1999 |
|
Kolekcja dzieł Chopina[237] |
Biblioteka Narodowa, Towarzystwo Fryderyka Chopina, Warszawa |
1999 |
|
Akt konfederacji warszawskiej
[238] |
AGAD |
2003 |
|
21 postulatów Solidarności
[239] |
|
2003 |
|
Kodeks supraski[240] – wpis wraz z Rosją i Słowenią |
Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, Biblioteka Narodowa, Warszawa; Rosyjska Biblioteka Narodowa w Sankt Petersburgu; Słoweńska Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Lublanie |
2007 |
|
Archiwa Komisji Edukacji Narodowej[241] |
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Biblioteka PAN w Krakowie, Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie oraz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie |
2007 |
|
Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Białorusią, Finlandią, Litwą, Rosją i Ukrainą |
|
2009 |
|
Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu (1946–2000)[242] |
|
2009 |
|
Archiwum Biura Odbudowy Stolicy[243][244] |
Archiwum Państwowe m.st. Warszawy |
2011 |
|
Zbiory Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu: Biblioteka Polska i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu[245][246] |
Biblioteka Polska w Paryżu |
2013 |
|
Traktaty pokojowe (ahdnames), zawarte od II połowy XV do końca XVIII w. między Królestwem Polskim i Cesarstwem Tureckim[246][247] |
Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie |
2013 |
|
Księga henrykowska[50] |
|
2015 |
|
Akta i biblioteka Braci czeskich[50] |
|
2015 |
|
Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Białorusią, Litwą, Łotwą i Ukrainą[59] |
|
2017 |
|
Dokumenty polskiego wywiadu radiowego z okresu Bitwy Warszawskiej 1920 roku[248] |
Centralne Archiwum Wojskowe[249] |
2017 |
|
Raport Jürgena Stroopa “Es gibt keinen jüdischen Wohnbezirk – in Warschau mehr! (Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje!)”[249] |
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej |
2017 |
|
|
|
|
|
Kolekcja Bleeków, dokumentująca badania nad językiem i folklorem Buszmenów prowadzonych przez tę rodzinę[250] |
Uniwersytet w Kapsztadzie, Biblioteka Południowoafrykańska, Kapsztad |
1997 |
|
Dokumenty sądowe sprawy Nr. 253/1963 (państwo przeciwko Nelsonowi Mandeli i innym)[251] |
Archiwum Narodowe, Pretoria |
2007 |
|
Dokumenty filmowe z okresu walki o wyzwolenie spod Apartheidu[252] |
Doxa Productions, Hout Bay |
2007 |
|
Archiwum Konwencji na Rzecz Demokratycznej Afryki Południowej (Convention for a Democratic South Africa, CODESA) 1991–1992 oraz archiwum procesu wielopartyjnych negocjacji, które miały doprowadzić do zniesienia apartheidu w 1993[253] |
|
2013 |
|
|
|
|
|
List Pero Vaz de Caminha z 1500, pierwszy opis Brazylii[254] |
|
2005 |
|
Corpo Cronológico – zbiór manuskryptów o odkryciach portugalskich z XV–XVI w.[255] |
|
2007 |
|
Traktat z Tordesillas[122] – wpis wraz z Hiszpanią |
|
2007 |
|
Raporty z pierwszego lotu przez południowy Atlantyk w 1922[256] |
|
2011 |
|
Arquivos dos Dembos[12] – wpis wraz z Angolą |
|
2011 |
|
Dziennik pierwszej podróży Vasco da Gamy do Indii (Diário da viagem de Vasco da Gama)[257] |
|
2013 |
|
Rękopisy komentarzy do Apokalipsy Beatusa z Liébany w tradycji iberyjskiej – wpis wraz z Hiszpanią[50] |
|
2015 |
|
|
|
|
|
Ewangeliarz Archangielski z 1092[258] |
Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa |
1997 |
|
Ewangeliarz Chitrowa[259] |
Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa |
1997 |
|
Druki cyrylicą z XV i XVI wieku[260] |
Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa |
1997 |
|
Kolekcja gazet[261] |
Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa |
1997 |
|
Mapy Imperium Rosyjskiego oraz kolekcja map z XVIII wieku[262] |
Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa |
1997 |
|
Kolekcja plakatu rosyjskiego z końca XIX i początku XX wieku[263] |
Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa |
1997 |
|
Zbiór historycznych nagrań z zakresu etnomuzykologii, etnolingwistyki i filologii z lat 1889-1955 Archiwum Fonograficznego z Sankt Petersburga[264] |
Instytut Literatury Rosyjskiej, Rosyjska Akademia Nauk, Sankt Petersburg |
2001 |
|
Kodeks supraski[240] – wpis wraz z Polską i Słowenią |
Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, Biblioteka Narodowa, Warszawa; Rosyjska Biblioteka Narodowa w Sankt Petersburgu; Słoweńska Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Lublanie |
2007 |
|
Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Białorusią, Finlandią, Litwą, Polską i Ukrainą |
|
2009 |
|
Osobisty księgozbiór Lwa Tołstoja, kolekcja manuskryptów, fotografii i filmów[265] |
|
2011 |
|
Ewangeliarz Ostromira[266] |
|
2011 |
|
Latopis Ławrientiewski[267] |
|
2013 |
|
Ułożenie soborowe z 1649 roku[50] |
|
2015 |
|
Album miniatur perskich i hinduskich z XVI–XVIII w. wraz z przykładami perskiej kaligrafii[268] |
|
2017 |
Saint Kitts i Nevis (2)
|
|
|
|
|
Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[269] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Dominiką, Jamajką, Trynidadem i Tobago oraz Wielką Brytanią |
|
2009 |
|
Rejestr niewolników Bermudów 1821–1834[57] |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Universalis cosmographia secundum Ptholomaei traditionem et Americi Vespucii aliorumque Lustrationes – mapa świata przygotowana pod kierunkiem Martina Waldseemüllera, na której po raz pierwszy pojawia się nazwa „Ameryka”[216] |
Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Waszyngton |
2005 |
|
Czarnoksiężnik z Oz[277] |
George Eastman House, Rochester |
2007 |
|
Kolekcja filmów Johna Marshalla – antropologa pracującego w Namibii[278] |
Smithsonian Institution, Suitland |
2009 |
|
Zdjęcia Ziemi zrobione przez satelity w ramach programu Landsat[279] |
|
2011 |
|
Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Gujaną, Holandią, Surinamem i Wielką Brytanią |
|
2011 |
|
Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Jamajką, Panamą, Saint Lucia i Wielką Brytanią |
|
2011 |
|
Zbiór dokumentów Eleanor Roosevelt[280] |
|
2013 |
|
Kolekcja Mosesa i Francesa Aschów |
Centrum Folkloru i Dziedzictwa Kulturowego, Smithsonian Institution[50] |
2015 |
|
|
|
|
|
Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Gujaną, Holandią, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi |
|
2011 |
|
Archiwum Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) dokumentujące handel niewolnikami[82] – wpis wraz z Curaçao i Holandią |
|
2011 |
|
Dokumenty indyjskich pracowników tymczasowych[105] – wpis wraz z Fidżi, Gujaną, Trynidadem i Tobago |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Niemieckie dokumenty kolonialne[294] |
Archiwum Narodowe, Dar es Salaam |
1997 |
|
Kolekcja arabskich książek i rękopisów[295] |
Narodowe Archiwum Zanzibaru |
2003 |
|
|
|
|
|
Kolekcja materiałów audiowizualnych dokumentujących narodziny narodu Timoru Wschodniego[296] |
|
2013 |
|
|
|
|
|
Kolekcja Dereka Walcotta[297] |
Biblioteka Główna Uniwersytetu Indii Zachodnich, St. Augustine |
1997 |
|
Kolekcja premiera Erica Williamsa[298] |
Biblioteka Główna Uniwersytetu Indii Zachodnich, St. Augustine |
1999 |
|
Kolekcja C.L.R. Jamesa[299] |
|
2005 |
|
Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Dominiką, Jamajką, Saint Kitts i Nevis oraz Wielką Brytanią |
|
2009 |
|
Kolekcja Constantine’a[300] |
|
2011 |
|
Dokumenty indyjskich pracowników tymczasowych[105] – wpis wraz z Fidżi, Gujaną i Surinamem |
|
2011 |
|
|
|
|
|
Dokumentacja kaperstwa i stosunków międzynarodowych Regencji Tunisu w XVIII–XIX wieku[301] |
|
2011 |
|
Dokumentacja zniesienia niewolnictwa w Tunezji z lat 1841–1846[302] |
|
2017 |
|
|
|
|
|
Kolekcja żydowskiej muzyki ludowej z lat 1912–1947[307] |
|
2005 |
|
Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski[58] – wpis wraz z Białorusią, Finlandią, Litwą, Polską i Rosją |
|
2009 |
|
Akt unii lubelskiej – wpis wraz z Białorusią, Litwą, Łotwą i Polską[59] |
|
2017 |
|
|
|
|
|
Kolekcja szkiców Arthura Bernarda Deacona (1903–1927) z podróży do archipelagu Nowych Hebrydów[312] – wpis wraz z Wielką Brytanią |
|
2013 |
|
|
|
|
|
Film The Battle of the Somme z 1916, dokumentujący przebieg bitwy nad Sommą[320] |
|
2005 |
|
Apel de Gaulle’a z 18 czerwca 1940 nadany do Francuzów przez radio z Londynu[112] – wpis wraz z Francją |
|
2005 |
|
Mapa z Hereford[321] |
|
2007 |
|
Magna Charta Libertatum[322] |
|
2009 |
|
Rejestr niewolników Karaibów brytyjskich 1817–1834[45] – wpis wraz z Bahamami, Belize, Dominiką, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Trynidadem i Tobago |
|
2009 |
|
Zachodnioindyjscy pracownicy na budowie Kanału Panamskiego – dokumentacja[49] – wpis wraz z Barbadosem, Jamajką, Panamą, Saint Lucia i Stanami Zjednoczonymi |
|
2011 |
|
Archiwum Holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej[14] – wpis wraz z Antylami Holenderskimi, Brazylią, Ghaną, Gujaną, Holandią, Surinamem i Stanami Zjednoczonymi |
|
2011 |
|
Historyczne nagrania etnograficzne (1898–1951)[323] |
British Library |
2011 |
|
Kolekcja szkiców Arthura Bernarda Deacona (1903–1927) z podróży do archipelagu Nowych Hebrydów[312] – wpis wraz z Vanuatu |
|
2013 |
|
Kolekcja rękopisów eposu Szoty Rustaweliego Rycerz w tygrysiej skórze[121] – wpis wraz z Gruzją |
|
2013 |
|
Świadectwa przy wnioskach o członkostwo do stowarzyszenia inżynierów budownictwa Institution of Civil Engineers[324] – wpis wraz z Gruzją |
|
2013 |
|
Złoty List króla Birmy Alaungpayi do króla Wielkiej Brytanii Jerzego II – wpis wraz z Mjanmą i Niemcami[50] |
Biblioteka Krajowa Dolnej Saksonii |
2015 |
|
Rękopis pamiętników Douglasa Haiga z okresu I wojny światowej[50] |
|
2015 |
|
Zapiski Winstona Churchilla[50] |
|
2015 |
|
Afrykańska pieśń z Barbadosu – wpis wraz z Barbadosem[51] |
|
2017 |
Organizacje
Międzynarodowa Agencja ds. Jeńców Wojennych (1)
|
|
|
|
|
Archiwum z lat 1914–1923[331] |
|
2007 |
Międzynarodowa Służba Poszukiwań (1)
|
|
|
|
|
Archiwum Międzynarodowej Służby Poszukiwań[331] |
|
2013 |
Organizacja Narodów Zjednoczonych (1)
Agenda Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (1)
|
|
|
|
|
Archiwum fotograficzne i filmowe dokumentujące losy uchodźców palestyńskich[331] |
|
2009 |
Stowarzyszenie ds. Zbiorów Nagrań Dźwiękowych (1)
Inne
|
|
|
|
|
Kolekcja prac Christophera Okigbo[331] |
Fundacja Christophera Okigbo, Bruksela |
2007 |