Bahamy

Bahamy (ang. Bahamas), Wspólnota Bahamów (ang. Commonwealth of The Bahamas) – państwo wyspiarskie, położone na archipelagu Bahamy należącym do Indii Zachodnich na Oceanie Atlantyckim.

Ten artykuł dotyczy państwa na archipelagu Bahamów. Zobacz też: Bahamy (archipelag).

Wspólnota Bahamów

Commonwealth of The Bahamas

Herb Flaga
Dewiza: Forward Upward Onward Together (Naprzód, w górę, dalej, razem)
Hymn: March On, Bahamaland (Prowadź, kraju bahamski)
Hymn królewski: God Save the King (Boże, chroń Króla)
Ustrój polityczny	monarchia parlamentarna
Stolica	Nassau
Data powstania	10 lipca 1973
Władca	Karol III
Gubernator generalny	Cynthia Pratt
Premier	Philip Davis
Powierzchnia	13 880[a] km²
Populacja (2017) • liczba ludności	372 000[1]
• gęstość	24 os./km²
Kod ISO 3166	BS
Waluta	dolar bahamski (BSD)
Telefoniczny nr kierunkowy	+1
Domena internetowa	.bs
Kod samochodowy	BS
Kod samolotowy	C6
Strefa czasowa	UTC -5 zima UTC -4 lato
Język urzędowy	angielski
Religia dominująca	protestantyzm
PKB (2023)  • całkowite   • na osobę	14,11 mld[1] USD 35 459[1] USD
PKB (PSN) (2023)  • całkowite   • na osobę	17,48 mld[1] dolarów międzynar. 43 913[1] dolarów międzynar.
Położenie na mapie

Geografia

Osobny artykuł: Geografia Bahamów.

Wyspy archipelagu obejmują 13 880 km² i wznoszą się niewiele ponad poziom morza. Długość linii brzegowej wynosi 3542 km. Najwyższy punkt archipelagu leży na wysokości 63 m n.p.m. (Mount Alvernia na Cat Island). Spośród około 700 wysp tylko 26 jest zamieszkanych. Liczba ludności wynosi 382,6 tys. osób (2014). Powierzchnia wysp ma charakter równinny, a wzdłuż niektórych fragmentów wybrzeża znajdują się słone bagna porośnięte namorzynem. Średnia temperatura wynosi +27 °C w lecie i +21 °C w zimie, roczna suma opadów deszczu przekracza 1000 mm.

Klimat

Bahamy często nawiedzają tropikalne burze i huragany. W 1992 roku huragan Andrew(inne języki) przeszedł przez północne części wyspy, a w 1999 w pobliżu wschodnich wysp przeszedł huragan Floyd(inne języki). W 2017 roku uderzył huragan Irma, wyrządzając jednak mniejsze szkody niż na okolicznych wyspach. W 2019 przez wyspy przetoczył się huragan Dorian.

Główne wyspy

• North Andros(inne języki) (3439 km²; wchodząca w skład grupy wysp Andros o łącznej powierzchni 5957 km²)
• Wielkie Abaco (1681 km²)
• Wielka Inagua (1544 km²)
• South Andros(inne języki) (1448 km²; wchodząca w skład grupy wysp Andros)
• Wielka Bahama (1373 km²)
• Long Island (596 km²)
• Eleuthera (518 km²)
• Cat Island (389 km²)
• Acklins (311 km²)
• Mayaguana (285 km²)
• New Providence (207 km²)
• Great Exuma Island(inne języki) (158 km²)
• Crooked Island (148 km²)
• Berry Islands(inne języki) (78 km²)

Największe jezioro

• Killarney (7,8 km²)

Główne miasta

• Freeport
• Rock Sound
• Rolleville
• Matthew Town
• Nassau

Główny port

• Nassau

Historia

Zobacz też: Kalendarium historii Bahamów.

Do XVI wieku wyspy zamieszkiwane były przez ludność rdzenną ze szczepu Lucayan. W 1492 roku na wyspy przybyła wyprawa Krzysztofa Kolumba (archipelag był pierwszym lądem w Ameryce Środkowej, do którego przybyła ekspedycja). Kolumb odwiedził wyspy San Salvador (Bahamy), Rum Cay, Long Island (Bahamy), Crooked Island. Na wyspach napotkał ludność rdzenną. Stwierdził jednak, że nie posiada ona złota ani innych bogactw, więc udał się w dalszą podróż^[2].

Wkrótce po wyprawie Kolumba na wyspy przybył Amerigo Vespucci, który w 1499 roku przemocą porwał 255 osób i zabrał ich do Hiszpanii. W kolejnych latach wyspy odwiedzali europejscy handlarze niewolników, którzy porywali pierwotnych mieszkańców wysp i wywozili ich na tereny Haiti i Dominikany. Część z porwanych, która przeżyła podróż, była zmuszana do niewolniczej pracy. W 1508 roku Hiszpania oficjalnie zalegalizowała porywanie niewolników na tych terenach. W 1517 roku gubernator Kuby Diego Velazquez wysłał dużą wyprawę na wyspy w celu pozyskania niewolników. W wyniku działań Hiszpanii wyspy zostały całkowicie wyludnione w latach 1520-1533^[3].

W 1648 roku na wyspie rozpoczęła się kolonizacja angielskich purytanów. Jej początkiem była wyprawa Williama Sayle'a(inne języki) z Bermudów na Bahamy. Nie wiadomo dokładnie, gdzie Sayle zszedł na ląd. Anglik nazwał wyspy Eleutheria (od greckiego terminu określającego wolność). Początki kolonizacji były trudne, Sayle i część początkowych osadników powróciło po kilku latach na Bermudy. W 1666 na Bahamy przybyła kolejna angielska wyprawa kolonizacyjna z Bermudów, tym razem na wyspę New Providence. Wyspy były przedmiotem sporu między Wielką Brytanią a Hiszpanią, która nie uznała angielskiej kolonizacji^[4]. W czasach kolonialnych na wyspy masowo sprowadzano afrykańskich niewolników.

W trakcie wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych wyspy były ośrodkiem handlu z siłami konfederackimi. W czasach amerykańskiej prohibicji w dwudziestoleciu międzywojennym wyspy służyły do przemytu alkoholu. W okresie II wojny światowej wojska Stanów Zjednoczonych wybudowały na Bahamach bazy wojskowe.

W 1964 roku wyspy otrzymały od Brytyjczyków autonomię, a w 1973 roku niepodległość, mimo to pozostały one członkiem Wspólnoty Narodów. Od 1967 roku władzę sprawowała Postępowa Partia Liberalna, w 1992 roku do władzy po raz pierwszy doszedł Wolny Ruch Narodowy. Od tamtego czasu obie partie zmieniają się w rządach. Na podstawie Rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 336 z 18 lipca 1973 Bahamy zostały członkiem ONZ^[5].

Obecnie Bahamy są punktem przerzutowym narkotyków do Stanów Zjednoczonych oraz Europy Zachodniej, wyspy są również miejscem nielegalnych transakcji finansowych. Pod presją międzynarodowych organizacji finansowych wyspy w 2000 roku zostały zmuszone do wprowadzenia bardziej rygorystycznych zasad kontroli bankowych^[6].

Podział administracyjny

Bahamy podzielone są na 31 dystryktów.

Osobny artykuł: Podział administracyjny Bahamów.

Gospodarka

Dwie trzecie ludności mieszka na wyspie New Providence. Główną gałęzią gospodarki jest turystyka, przynosząca połowę całkowitego dochodu i zatrudniająca 66% ludności czynnej zawodowo. Rozwinęła się również bankowość, produkcja odzieży, lodu, perfum i biżuterii. Rolnicy na wyspach zajmują się przede wszystkim produkcją soi, jaj, owoców, mięsa, ryb, warzyw i trzciny cukrowej.

Andros Town

Arthur's Town

Chub Cay

Mangrove Cay

Colonel Hill

Congo Town

Deadman's Cay

Exuma

Governor's Harbour

Inagua

Marsh Harbour

Mayaguana

Nassau

New Bight

Eleuthera

Bimini

Rock Sound

San Salvador

Spanish Cay

Spring Point

Stella Maris

Treasure Cay

Freeport

Porty lotnicze na Bahamach

Demografia

Według danych ONZ Bahamy posiadają najmłodszą wiekowo populację świata. Blisko 50% ludności nie przekroczyło 30 roku życia, a kolejnych 15% 40 roku życia.

• Liczba mieszkańców: 307 451
• Średnia gęstość zaludnienia: 21 osób/km²
• Skład etniczny^[7][8]:
  • czarni: 90,6% (w tym kilka procent stanowią Haitańczycy, istnieje też społeczność Jamajczyków)
  • biali: 4,7%
  • Mulaci: 2,1%

Religia

Struktura religijna kraju w 2015 roku według The Association of Religion Data Archives^[9]:

Osobne artykuły: Protestantyzm na Bahamach i Baptyści na Bahamach.

• protestanci – 72,6%:
  • baptyści,
  • anglikanie – 12,3%,
  • zielonoświątkowcy – 11,5%,
  • metodyści i uświęceniowcy,
  • adwentyści dnia siódmego,
• katolicy – 10,8%,
• inni i nieokreśleni chrześcijanie – 7,6%,
  Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy na Bahamach.
• bez religii – 4,3%,
• nieznane – 2,2%,
• synkretyzm chrześcijański – 1,9%,
• bahaiści – 0,4%,
• inne religie – 0,3%.

Uwagi

1. Dane podane za CIA The World Factbook (źródło:CIA) (ang.).