Remove ads
Operacja wiślańsko-odrzańska znana również jako operacja styczniowa[4] – operacja zaczepna Armii Czerwonej w ramach ofensywy przeciwko wojskom hitlerowskich Niemiec, przeprowadzona od 12 stycznia 1945 roku z linii Wisły i zakończona w lutym na linii Odry.
| II wojna światowa, front wschodni | |||
 Front wschodni od stycznia do maja 1945 roku | |||
| Czas |
12 stycznia – 2 lutego 1945 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa polsko-radziecka | ||
| Wynik |
decydujące zwycięstwo ZSRR i Polski | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
.jpg)
Remove ads
Radziecki Sztab Generalny zdecydował się wykonać uderzenie w kierunku Berlina siłami 1., 2., 3 Frontu Białoruskiego oraz siłami 1 Frontu Ukraińskiego. Plan kampanii na rok 1945, został zatwierdzony przez radziecki Sztab Generalny w listopadzie 1944 roku.
Plan kampanii 1945 roku składał się z dwóch etapów, bez pauzy operacyjnej. Pierwszy etap miał trwać 15 dni, wojska nacierające miały zająć miasta Bydgoszcz, Poznań i Wrocław. W czasie trwania drugiego etapu Armia Czerwona i oddziały Wojska Polskiego, miały sforsować Odrę i doprowadzić do zdobycia Berlina. Drugi etap miał trwać 30 dni. W ciągu 45 dni wojska głównego zgrupowania uderzeniowego Armii Czerwonej miały wykonać marsz bojowy na odległość 700 kilometrów.
Alianci zachodni, mając trudności z powstrzymaniem nacierających wojsk niemieckich w Ardenach, zwrócili się o pomoc do dowództwa radzieckiego z prośbą o przyśpieszenie swojej ofensywy na froncie wschodnim, by odciążyć walczące na zachodzie wojska. Termin ofensywy przesunięto z 20 na 12 stycznia 1945 roku[5].
Remove ads
Już na początku 1944 szef sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych, gen. Heinz Guderian, zaczął kreślić niemieckie plany obrony na terenie między Wisłą i Odrą. Miał to być szereg ufortyfikowanych linii obronnych:
- linia a – ciągnąca się od Mazur poprzez linię Bzury, Pilicę i dalej na południe między Krakowem a Kielcami,
- linia b – biegnąca od Gdańska przez Grudziądz, Toruń, Włocławek, a dalej wzdłuż Warty, pomiędzy Katowicami i Krakowem do Wagu,
- linia c – opierała się o Wał Pomorski, będący częścią linii d, biegła przez Piłę i Poznań do Głogowa,
- linia d – stanowiły ją Wał Pomorski, Międzyrzecki Rejon Umocniony, a następnie górna Odra,
- linia e – od Szczecina wzdłuż linii Odra – Nysa Łużycka, następnie przez Sudety do Kłodzka a stąd przez Ołomuniec i Brno.
Ważnym elementem wszystkich tych linii miały być dawne umocnione miasta-twierdze rozbudowane o otaczające je nowe rejony umocnione. W doktrynie tej Guderian zakładał, że nawet odcięta twierdza angażuje więcej sił wroga, niż żołnierze stanowiący jej obsadę. Poznań, w związku ze swym położeniem w centrum „linii c” w prostej linii między Warszawą, pod którą stykały się dwa najpotężniejsze fronty radzieckie, a Berlinem, miał stanowić główny element tego pasa umocnień. Na komendanta twierdzy 25 września 1944 wyznaczony został gen. mjr Ernst Mattern.
Remove ads
W walkach brały udział jednostki 1 Frontu Białoruskiego oraz 1 Frontu Ukraińskiego, w skład tego pierwszego wchodziły polskie oddziały 1 Armii Wojska Polskiego oraz 2 Armii Wojska Polskiego z 1 Korpusem Pancernym. Niemcy bronili się siłami grup armii „A” oraz „Środek”.
Armia Czerwona przyjęła taktykę, którą umożliwiała im spora przewaga tak w sprzęcie, jak i w ludziach. Nie wdawali się w ciężkie boje i przewlekłe walki, silniejsze zgrupowania przeciwnika okrążano prąc dalej na zachód i licząc na ich poddanie się, wynikające z beznadziejnej sytuacji, bądź powolną likwidację w późniejszym terminie.
W wyniku przeprowadzonych działań bojowych przez Armię Czerwonej i Wojsko Polskie (ludowe) zmuszono wojska niemieckie do odwrotu, co było równoznaczne z zakończeniem okupacji niemieckiej na pozostałych ziemiach II Rzeczpospolitej. W wyniku bitew i walk zdobyte zostały m.in. miasta:
- Kielce: 15 stycznia
- Częstochowa: 16 stycznia
- Radom: 16 stycznia
- Warszawa: 17 stycznia
- Kraków: 18 stycznia
- Łódź: 19 stycznia
- Koło: 20 stycznia
- Poznań: 23 lutego
- Bydgoszcz: 27 stycznia.
Wyzwolono także obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau 27 stycznia oraz przełamano Międzyrzecki Rejon Umocniony 30 stycznia.
Następnie wojska radzieckie przeszły do forsowania Odry i szturmu na Berlin.
Działania 1 Frontu Białoruskiego
1 Front Białoruski marszałka Gieorgija Żukowa miał rozbić warszawsko-radomskie zgrupowanie nieprzyjaciela, przełamać obronę niemieckiej 9 Armii Polowej, zająć Warszawę i głównymi siłami osiągnąć rubież: Piotrówek, Żychlin, Łódź, nacierając w ogólnym kierunku na Poznań. Zgodnie z dyrektywą dowódcy frontu związki operacyjne miały wykonać trzy uderzenia: główne, z przyczółka magnuszewskiego w kierunku na Białobrzegi – Skierniewice – Kutno; drugie, z przyczółka puławskiego w kierunku Radomia i Łodzi; pomocnicze, z rejonu Jabłonny – Legionowa i spod Warszawy, które miało za zadanie likwidację niemieckiego przyczółka w widłach Wisły i Bugonarwi oraz oskrzydlenie Warszawy od północnego zachodu. Spośród związków operacyjnych, rozpoczynających natarcie z przyczółka puławskiego, główne zadanie otrzymała 69 Armia gen. Władimira Kołpakcziego. Jej celem było przełamanie obrony nad Wisłą i natarcie na kierunku: Zwoleń – Radom – Tomaszów Mazowiecki – Łódź. Na południe od 69 Armii nacierać miała 33 Armia gen. Wiaczesława Cwietajewa, wykonująca główne uderzenie w kierunku na Szydłowiec i Skarżysko-Kamienną.
14 stycznia z przyczółka warecko-magnuszewskiego uderzyła radziecka 61 Armia dowodzona przez gen. płka Pawła Biełowa. Nacierała w kierunku Warki, Grójca i Grodziska, zaś w kierunku Warszawy ruszyły wojska 1 Armii Wojska Polskiego. 15 stycznia 47 Armia przeprawiła się przez Wisłę w rejonie Modlina i nacierała w kierunku tego miasta i Błonia, z zamiarem połączenia się z 61 Armią. Pierwszego dnia ofensywy wojska radzieckie przełamały pozycje wroga na froncie o długości 500 kilometrów. 18 stycznia po zajęciu lewobrzeżnej Warszawy 1 Armia Wojska Polskiego ruszyła do natarcia w kierunku Pomorza.
Fronty 1. i 2 Białoruski działały rozbieżnie. Dla obrony, jednostki polskie zostały skierowane i działały na prawym skrzydle 1 Frontu Białoruskiego. Generał Stanisław Popławski podzielił siły polskie na dwa ugrupowania. Zgrupowanie ubezpieczające tworzyły 3. i 6 Dywizja Piechoty, 2 Brygada Artylerii Haubic i 1 Pułk Moździerzy, reszta sił tworzyła trzon uderzeniowy. 1 Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte została włączona w skład 50 Brygady Pancernej pułkownika Iosifa Czeriapkina.
19 stycznia jednostki polskie poruszały się w kierunku Bydgoszczy, wzdłuż lewego brzegu Wisły, drogą na Sochaczew, Gostynin i Brześć Kujawski. 1 Armia Wojska Polskiego, współdziałała z oddziałami 47 Armii i 2 Gwardyjskiej Armii Pancernej. 20 stycznia odbyła się próba zdobycia Poznania z marszu, oddziały armii radzieckiej zaczęły przekraczać dawną granicę niemiecko-polską. Dowództwo wojsk niemieckich dostrzegło zbliżającą się klęskę, przygotowując obronę na głównych węzłach drogowych oraz w miastach. W dniach od 24 stycznia do 23 lutego rozegrała się bitwa o Poznań. 25 stycznia na rozkaz Józefa Stalina została przeprowadzona próba zdobycia przyczółku na zachodnim brzegu rzeki Odry na kierunku berlińskim. Żukow powierzył dokonanie 150 km rajdu za linie wroga 1. i 2 Gwardyjskiej Armii Pancernej. Głównym celem wypadu było zdezorganizowanie obrony niemieckiej i przecięcie dróg odwrotu rozbitym jednostkom Wehrmachtu w stronę Berlina. 27 stycznia z armii wydzielono po jednym korpusie piechoty, w celu wzmocnienia jednostek pancernych nacierających w kierunku Kostrzyna. 28 stycznia 2 Gwardyjska Armia Pancerna przełamała pozycje umocnione Wału Pomorskiego na odcinku Stare Osieczno – Drawiny i kontynuowała marsz w kierunku Odry. Na szpicy posuwał się 1 Gwardyjski Korpus Zmechanizowany. 31 stycznia w rejonie Kienitza przeprawiły się przez Odrę jednostki 1 Gwardyjskiej Armii Pancernej. Napotkały one opór ze strony wojsk niemieckich na rubieży Pozycji Trzcielskiej i Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego.
2 lutego opór niemiecki został złamany; 11 Korpus Zmechanizowany przeprawił się po lodzie na drugi brzeg rzeki. Rozpoczęły się walki o utrzymanie przyczółku na Odrze. Od 3 lutego do 30 marca toczyły się walki o zdobycie Kostrzyna nad Odrą; miasto uległo zniszczeniu w ponad 90%[6]. Od 15 do 18 lutego rozgrywały się walki o Stargard związane z niemiecką operacją „Sonnenwende”.
Działania 1 Frontu Ukraińskiego
1 Frontem Ukraińskim dowodził marszałek Iwan Koniew, który ściśle współpracował ze skrzydłami sąsiednich frontów, a były to: lewe skrzydło 1 Frontu Białoruskiego i prawe skrzydło 4 Frontu Ukraińskiego.
Marszałek Koniew zaatakował dowodzonymi oddziałami 1 Frontu Ukraińskiego w dwóch kierunkach. Na pierwszym kierunku uderzył w stronę Kielc – Radomska – Częstochowy – Wrocławia. Na drugim kierunku w stronę Krakowa i Zagłębia Śląsko–Dąbrowskiego.
W rejonie Kielc i Chęcin radziecka 4 Armia Pancerna gen. Dmitrija Leluszenki rozgromiła jednostki Grupy Armii „A”.
15 stycznia 1945 roku Armia Czerwona wyparła Niemców z Kielc. 17 stycznia oddziały 5 Gwardyjskiej Armii i 52 Armii zdobyły Radomsko i Częstochowę. Za stoczone tam walki major Siemion Chochriakow został wyróżniony drugim tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. 18 stycznia jednostki 5 Gwardyjskiej Armii i 4 Armii Pancernej zdobyły Piotrków Trybunalski, 19 stycznia Armia Czerwona zajęła Kraków, Łódź i około 600 innych miejscowości.
Po zdobyciu Częstochowy, działająca na tym odcinku frontu 3 Gwardyjska Armia Pancerna gen. Pawła Rybałki zmieniła kierunek natarcia z zachodniego na południowo-zachodni, w kierunku Opola i Olesna, w celu oskrzydlenia 17 Armii gen. Friedricha Schulzego na terenie okręgu przemysłowego.
18 stycznia walki trwały w rejonach miejscowości: Cykarzew, Kamyk Stary, Kroczyce, Poraj, Szarlejka, Żarki, Kłobuck, Krzepice, Ogrodzieniec, Ostrowy, Rększowice, Truskolasy, Włodowice i Wieluń.
Oddziały 52 Armii gen. Konstantina Korotiejewa, pomiędzy Kluczborkiem a Olesnem, przekroczyły dawną granicę polsko-niemiecką. 20 stycznia Armia Czerwona zajęła Lubliniec, a 21 stycznia zdobyła: Byczynę, Dobrodzień, Gorzów Śląski, Kluczbork, Zawiercie, Olesno, Komorzno, Jakubowice, Krzywiznę, Bąków, Gronowice, Chudobę, Rodawie, Myślinę, Kostów, Biskupice, Żędowice, Kolonowskie, Zawadzkie i jeszcze około 250 innych miejscowości. 22 stycznia zdobyto Głuszyce, Kowalowice, Bukową Śląską, Chwalęcice, Domaszowice, Karłowice, Ładzę, Brynicę, Łubniany, Jełową, Świercze, Grzodziec, Wierzbicę Górną, Smardy, Wołczyn, Laskowice, Strzelce Opolskie i Tarnowskie Góry. 23 stycznia zdobyto Ujazd Śląski, Toszek, Chechło, Grodzisko, Olszową, Czarnowąsy, Popielów Stary, Biadacz, Chróścice i 200 innych miejscowości. 24 stycznia Armia Czerwona zdobyła Opole, Gliwice i Chrzanów. 28 stycznia zajęto Katowice, Siemianowice Śląskie, Chorzów, Bytom i Mikołów. 30 stycznia zdobyto 100 miejscowości, m.in. Bierawę, Sośnicowice, Stanice, Kędzierzyn, Dziergowice, Kuźnię Raciborską i Wielopole.
4 i 8 lutego ruszyły kolejne natarcia w kierunku zachodnim spod Oławy i Opola. Zdobyto 60 miejscowości (Grodków, Lewin Brzeski, Oława) i oskrzydlono Wrocław od południa i południowego zachodu (zajęto wtedy wiele miejscowości w pobliżu Oławy i Strzelina). Mimo zaciętych walk i reorganizacji wojsk niemieckich (obronę wschodniej części miasta pozostawiono załodze twierdzy, kierując inne oddziały w kierunku miejsc, gdzie toczyły się potyczki) oddziały radzieckie parły wzdłuż szosy Nysa – Grodków, dochodząc na 14 km na północ od Nysy. 8 lutego ruszyły do natarcia jednostki z przyczółka ścinawskiego wojsk radzieckich w kierunku Nysy Łużyckiej. 4., 13. i 52 Armia parły szybko na zachód, a 3 Armia Pancerna zmieniła swój odcinek działań i skierowała się na południe, w kierunku Legnicy i Prochowic; tam wspomogła ją w bojach 6 Armia gen. Głuzdowskiego. 9 lutego zdobyto Legnicę i mimo sprowadzenia przez Niemców posiłków z zachodu, natarcie Armii Czerwonej rozwinęło się na głębokość 60 km w pozycjach obronnych wojsk niemieckich.
11 lutego szturm oddziałów Armii Czerwonej spod Oławy na zachód od miasta ruszył w okolicach Sobociska, Swojkowa i Węgier. Po dniu zaciekłych walk i zepchnięciu niemieckiej 269 Dywizji Piechoty w kierunku Sobótki nastąpiło zamknięcie pierścienia wokół „Festung Breslau”. Pozostała tylko linia kolejowa Wrocław – Ziębice i to ona była w swoim 8 km pasie szerokości jedyną drogą łączącą garnizon twierdzy z resztą wojsk niemieckich. Ten wąski odcinek był miejscem zaciętych walk z niemiecką 19 Dywizją Pancerną, której ów pas udało się poszerzyć, ale jedynie na krótko, bowiem skomplikowana sytuacja Niemców, a dokładnie 17 Dywizji Piechoty generała Sachsenheimera w rejonie Środy Śląskiej zmusiła 19 DPanc na pośpieszenie jej z pomocą.
W tych dniach także mimo ciągłych niemieckich kontrataków Armia Czerwona opanowała Środę Śląską, Kąty Wrocławskie, Ścinawę, Jaczów, Przemków, Chocianów i wiele innych miast. 16 lutego Wrocław został definitywnie okrążony bez braku możliwości połączenia się z oddziałami zarówno na południu, jak i na zachodzie.
Następne dni to kolejne zdobyte miasta: Zielona Góra, Żary, Świdnica, zaś 18 lutego oddziały 3 Gwardyjskiej Armii stanęły nad brzegiem Nysy Łużyckiej[7].
W międzyczasie północne skrzydło 1 Frontu Ukraińskiego prowadziło uderzenie na Wrocław z kierunku północnego, gdzie z marszu 25 stycznia po zaciekłych walkach w okolicach Sycowa zajęta została Oleśnica. 26 stycznia wojska radzieckie zdobyły Trzebnicę i jeszcze tego samego dnia pierwsze oddziały Armii Czerwonej sforsowały Odrę i okrążyły Ścinawę oraz zaczęły rozbudowywać silny przyczółek, jednocześnie rozpoczynając likwidację załogi Ścinawy. 27 stycznia 13 Armia zdobyła Wołów, Oborniki Śląskie i Brzeg Dolny[8] z filią obozu koncentracyjnego Groß-Rosen.
10 lutego po przegrupowaniu, 1 Front Ukraiński przeszedł do pościgu za wojskami niemieckimi, mając za zadanie sforsowanie rzek Bóbr i Kwisa, aby uniemożliwić dowództwu niemieckiemu zorganizowanie kolejnej rubieży obrony. 11 lutego 6 Gwardyjski Korpus Zmechanizowany, pod dowództwem płk. Wasyla Orłowa (4 Armia Pancerna), osiągnął Bóbr w rejonie Gorzupii Dolnej, sforsował rzekę oraz zdobył przyczółek na zachodnim brzegu Bobru[9]. 12 lutego 10 Korpus Pancerny płk. Niła Czuprowa rozpoczął forsowanie Bobru (nieco na północ od Żagania)[9]. Radziecka 13 Armia ruszyła w kierunku Żagania, Gwardyjski Korpus Zmechanizowany powiększył swój przyczółek w rejonie Gorzupia do 8 km szerokości i 4 km głębokości. Wykorzystując to powodzenie, nad rzekę wyszła 13 Armia. 13 lutego 4 Gwardyjska Armia Pancerna ze zdobytych przyczółków ruszyła na Lubsko i Żary i gdy zajęła Bieniów, 6 Gwardyjski Korpus Zmechanizowany przedarł się przez Jasień i około 19:00 rozpoczął walki o Lubsko. Radziecki 10 Korpus Pancerny zdobył w godzinach popołudniowych Żary i pozostawiając w mieście 62 BPanc, ruszył w kierunku Nysy Łużyckiej.
14 lutego oddziały 4 Armii Pancernej zdobyły Lubsko[10], a 6 Gwardyjski Korpus Zmechanizowany dotarł do Nysy Łużyckiej, w rejonie Gubina. Do Nysy Łużyckiej dotarły również wojska 10 Korpusu Pancernego. Próba sforsowania rzeki nie powiodła się; wojska przeszły do obrony, co stwarzało groźbę odcięcia walczących nad Nysą Łużycką oddziałów pancernych od głównych sił frontu. 18 lutego oddziały 13 Armii zajęły Żagań.
Wehrmacht dostrzegł tę sytuację i postanowił ją wykorzystać, realizując pod Stargardem operację „Sonnenwende”. Wojska niemieckie zamierzały koncentrycznymi uderzeniami wykonanymi przez XXXX Korpus Pancerny, z północy (spod Krzystkowic) oraz Korpus Pancerny Großdeutschland, z południa (rejon pomiędzy Żarami a Żaganiem), zamknąć wyłom na zachodnim brzegu Bobru, wyprzeć stamtąd wojska radzieckie i odtworzyć na tyłach odciętych oddziałów radzieckich ciągły front obrony.
Remove ads
Siły radzieckie[a]
- 1 Front Białoruski (marszałek Gieorgij Żukow)
- 47 Armia (gen. por. Nikołaj Gusiew)
- 3 Armia Uderzeniowa (gen. por. Nikołaj Simoniak)
- 61 Armia (gen. płk Paweł Biełow)
- 1 Gwardyjska Armia Pancerna (gen. płk Michaił Katukow)
- 2 Gwardyjska Armia Pancerna (gen. płk Siemion Bogdanow)
- 5 Armia Uderzeniowa (Przyczółek warecko-magnuszewski) (gen. por./gen. płk Nikołaj Bierzarin)
- 8 Gwardyjska Armia (Przyczółek warecko-magnuszewski) (gen. płk Wasilij Czujkow)
- 69 Armia (przyczółek Puławy) (gen. płk Władimir Kołpakczi)
- 33 Armia (przyczółek Puławy) (gen. płk Wiaczesław Cwietajew)
- 1 Front Ukraiński (Przyczółek baranowsko-sandomierski) (marszałek Iwan Koniew)
- 6 Armia (gen. por. Władimir Głuzdowski)
- 3 Gwardyjska Armia (gen. płk Wasilij Gordow)
- 13 Armia (gen. płk Nikołaj Puchow)
- 4 Armia Pancerna (gen. płk Dmitrij Leluszenko)
- 3 Gwardyjska Armia Pancerna (gen. płk Paweł Rybałko)
- 52 Armia (gen. płk Konstantin Korotiejew)
- 5 Gwardyjska Armia (gen. płk Aleksiej Żadow)
- 59 Armia (gen. płk Iwan Korownikow)
- 60 Armia (gen. płk Paweł Kuroczkin)
Siły polskie
- 1 Armia Wojska Polskiego (1 Front Białoruski)
- 2 Armia Wojska Polskiego (1 Front Ukraiński)[12]
Siły niemieckie[b]
- Grupa Armii „Środek”[c] (gen. płk Georg-Hans Reinhardt, od 27 stycznia gen. płk Lothar Rendulic, od 12 marca gen. płk Walter Weiss)
- 3 Armia Pancerna (gen. płk Erhard Raus, od 12 marca gen. wojsk panc. Hasso von Manteuffel)
- XXVIII Korpus Armijny
- 58 Dywizja Piechoty
- 95 Dywizja Piechoty
- 607 Dywizja do Zadań Specjalnych
- IX Korpus Armijny
- 286 Dywizja Piechoty
- 551 Dywizja Grenadierów Ludowych
- 548 Dywizja Grenadierów Ludowych
- 561 Dywizja Grenadierów Ludowych
- 56 Dywizja Piechoty
- XXVI Korpus Armijny
- 69 Dywizja Piechoty
- 1 Dywizja Piechoty
- 349 Dywizja Grenadierów Ludowych
- 549 Dywizja Grenadierów Ludowych
- XXVIII Korpus Armijny
- 4 Armia (gen. piech. Friedrich Hossbach, od 29 stycznia gen. piech. Friedrich Müller)
- Korpus Pancerno-Spadochronowy „Hermann Göring”
- 61 Dywizja Piechoty
- 2 Dywizja Pancerno-Spadochronowa „Hermann Göring”
- XXXXI Korpus Pancerny
- VI Korpus Armijny
- 558 Dywizja Grenadierów Ludowych
- 131 Dywizja Piechoty
- 541 Dywizja Grenadierów Ludowych
- Grupa Dywizyjna „Hannibal”
- LV Korpus Armijny
- 203 Dywizja Piechoty
- 562 Dywizja Grenadierów Ludowych
- 547 Dywizja Grenadierów Ludowych
- W dyspozycji 4 Armii
- Korpus Pancerno-Spadochronowy „Hermann Göring”
- 2 Armia (gen. płk Walter Weiss, od 12 marca gen. wojsk panc. Dietrich Saucken)
- XX Korpus Armijny
- XXIII Korpus Armijny
- XXVII Korpus Armijny
- Dyspozycja Grupy Armii „Środek”
- 7 Dywizja Pancerna
- 20 Dywizja Pancerna
- 18 Dywizja Grenadierów Pancernych
- Grupa Korpuśna „Hauser”
- 605 Dywizja do Zadań Specjalnych
- 23 Dywizja Piechoty
- 10 Brygada Rowerowa
- 3 Armia Pancerna (gen. płk Erhard Raus, od 12 marca gen. wojsk panc. Hasso von Manteuffel)
- Grupa Armii „A”[d] (gen. płk Josef Harpe, od 18 stycznia gen. płk Ferdinand Schörner)
- 9 Armia (gen. wojsk panc. Smilo von Lüttwitz, od 20 stycznia gen. piech. Theodor Busse)
- 4 Armia Pancerna (gen. wojsk panc. Fritz Graeser)
- 17 Armia (gen. piech. Friedrich Schulz)
- Grupa Armijna „Heinrici” (1 Armia Pancerna)[e] (gen. płk Gotthard Heinrici)
- XI Korpus Armijny
- 253 Dywizja Piechoty
- 75 Dywizja Piechoty
- 5 Dywizja Rezerwowa (węgierska)
- 100 Dywizja Strzelecka
- XXXXIX Korpus Górski
- 101 Dywizja Strzelecka
- 254 Dywizja Piechoty
- 97 Dywizja Strzelców
- 1 Dywizja Narciarska
- 2 Dywizja Rezerwowa (węgierska)
- 1 Armia (węgierska)
- V Korpus Armijny (węgierski)
- 16 Dywizja Piechoty (węgierska)
- 24 Dywizja Piechoty (węgierska)
- 1 Brygada Górska (węgierska)
- V Korpus Armijny (węgierski)
- 154 Dywizja Szkolno-Polowa
- XI Korpus Armijny
- Dyspozycja Grupy Armii „A”
- XXIV Korpus Pancerny
- XXXX Korpus Pancerny
- 48 Dywizja Grenadierów Ludowych
- 344 Dywizja Piechoty
- 14 Dywizja Grenadierów SS
- 391 Dywizja Bezpieczeństwa
- 182 Dywizja Rezerwowa
- 601 Dywizja do Zadań Specjalnych
- 602 Dywizja do Zadań Specjalnych
- 603 Dywizja do Zadań Specjalnych
- 608 Dywizja do Zadań Specjalnych
- Odwody OKH w rejonie działania Grup Armii „Środek” i „A”
- Korpus Pancerny „Großdeutschland”
- Dywizja Grenadierów Pancernych „Großdeutschland”
- Dywizja Grenadierów Pancernych „Brandenburg”
- 83 Dywizja Piechoty
- Korpus Pancerny „Großdeutschland”
Remove ads
Główne uderzenie operacji wiślańsko-odrzańskiej przeprowadzono z przyczółka baranowsko-sandomierskiego, co upamiętniono w miejscowości Mokre w okresie Polski Ludowej pomnikiem z napisem, cyt:
Z tego miejsca dnia 12.I.1945 roku o godzinie 4-tej wojska 1-go Frontu Ukraińskiego Armii Radzieckiej pod dowództwem marszałka Koniewa huraganowym ogniem rozpoczęły ofensywę zimową, w wyniku której wyzwolona została Polska. Rozgromiony hitleryzm. Chwała niezwyciężonej Armii Radzieckiej.
Remove ads
- Skład w czasie walk w latach 1944–1945.
- Stan na 10 stycznia 1945 roku.
- Od 25 stycznia 1945 roku Grupa Armii „Północ”.
- Od 25 stycznia 1945 roku Grupa Armii „Środek”.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads