Kuźnia Raciborska

Kuźnia Raciborska (śl. Raciborskô Kujźnia^[2], niem. Ratiborhammer^[3]) – miasto w południowej Polsce, wchodzące w skład powiatu raciborskiego w województwie śląskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Kuźnia Raciborska.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Remove ads

Kuźnia Raciborska leży w Kotlinie Raciborskiej, w dolinie Odry nad jej prawym dopływem Rudą. Miejscowość znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich utworzonego w 1993 roku^[4]^[5].

Remove ads

Demografia

31 grudnia 2023 r. miasto liczyło 4598 mieszkańców^[1].

Piramida wieku mieszkańców Kuźni Raciborskiej w 2014 r.^[6]:

Podział administracyjny

Miasto podzielone jest na dwie jednostki pomocnicze:

Osiedle – Stara Kuźnia
Osiedle – Osiedle Nr 1.

Historia

Podsumowanie

Perspektywa

Pierwszą odnotowaną w dokumentach stałą osadą na terenie obecnego miasta było założone w 1641 roku osiedle hutnicze Segenberg. W ślad za nim powstawały w okolicy kolejne osady kuźnicze, hutnicze i smolarskie. W XVIII w. wraz z postępem technicznym zastąpiono przestarzałe i nieefektywne dymarki piecami fryszerskimi. Według spisu z 1747 roku, wieś liczyła 274 mieszkańców i posiadała folwark. W tym samym roku wzniesiono figurę św. Jana Nepomucena. W 1791 następuje przejęcie zakładów hutniczych przez króla pruskiego. W 1803 uruchomiono pierwszą szkołę. W miejscowości oprócz fryszerki pracuje także gwoździarnia i młot parowy. Wzrasta też liczba mieszkańców, osiągając 765 osób w 1830, w tym 12 ewangelików i 16 żydów.

W roku 1846 doprowadzono linię kolejową, co wpłynęło na dalszy rozwój miejscowości, mającej odtąd bezpośrednie połączenie z Kędzierzynem i Raciborzem. W 1845 Anton Magnus Schoenawa uruchomił własną hutę, nazywając ją Hoffnungshütte, w której to w 1893 oddano do użytku nowoczesną jak na owe czasy odlewnię żeliwa. Liczba mieszkańców przekroczyła 1000 w Kuźni i 650 w byłym folwarku, tzw. Nowej Kuźni. W 1907 r. przestawiono profil huty na produkty przeznaczone dla kolejnictwa. Zakład rozbudowano podczas II wojny światowej, zmieniając nazwę na Schondorff Hegenscheidt-Werke, podjęto produkcję części dla lotnictwa. Rozbudowy nie ukończono ze względu na zbliżający się front.

29 stycznia 1945 roku Kuźnia Raciborska została zajęta przez Armię Czerwoną, a następnie przekazana polskiej administracji. 6 kwietnia 1945 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło Centralne Obozy Pracy. Obóz pracy nr 122 powstał w Kuźni Raciborskiej^[7].

7 lipca 1946 roku rozpoczęła pracę Fabryka Wyrobów Metalowych “Rafo” (obecnie Rafamet). W 1947 uruchomiono przy fabryce szkołę zawodową. We wrześniu 1948 otwarta została gminna biblioteka^[8].

W latach 1954–1955 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kuźnia Raciborska, w roku 1956 przekształcona w osiedle typu miejskiego, a w 1967 uzyskuje prawa miejskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

W latach 1962–1990 działał w Kuźni Raciborskiej 11 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej.

Remove ads

Władze miasta

Burmistrzowie od 1990

Witold Cęcek (1990-2002)
Ernest Emrich (2002–2006)
Rita Serafin (2006–2014)
Paweł Macha (2014–2024)
Wojciech Gdesz (od 2024)
Sabina Chroboczek (od 2025)

Zastępcy Burmistrza Miasta od 1990

Bogusław Wojtanowicz (2006-2014)
Gabriela Tomik (2014-2018)
Sylwia Brzezicka-Tesarczyk (2018-2024)
Roksana Pytlik (2024-2025)
Sabina Chroboczek-Wierzchowska (od 2025)

Transport

Podsumowanie

Perspektywa

Kolej

Kuźnia Raciborska posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z następującymi miastami: Bielsko-Biała, Czechowice-Dziedzice, Gdynia, Zakopane, Olsztyn, Kraków, Kędzierzyn-Koźle, Opole, Pszczyna, Racibórz, Wrocław, Warszawa, Poznań oraz Bydgoszcz. Na stacji kolejowej w Kuźni Raciborskiej zatrzymują się pociągi Polregio oraz InterCity^[9].

Komunikacja autobusowa

Kuźnia Raciborska posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z następującymi miastami: Gliwice, Racibórz, Ruda Kozielska, Rybnik, Kędzierzyn-Koźle, Katowice. Komunikację autobusową obsługuje PKS Racibórz Sp. z o.o., PKS Connex Kędzierzyn-Koźle Sp. z o.o., Zarząd Transportu Zbiorowego w Rybniku. Przystanki PKS znajdują się na terenie całego miasta.

Najbliższe lotniska

Port lotniczy Ostrava-Mošnov (w odległości 73 km)
Port lotniczy Katowice-Pyrzowice (81 km)
Port lotniczy Kraków-Balice (126 km)^[10]

Drogi

Przez miasto przebiegają drogowe szlaki komunikacyjne. Są to m.in.:

922 droga wojewódzka nr 922: Nędza – Kuźnia Raciborska^[11]^[12]
425 droga wojewódzka nr 425: Rudy – Kuźnia Raciborska – Dziergowice – Bierawa^[11]^[12]
ODW – Odrzańska Droga Wodna łącząca Bałtyk i Europę zach/wsch, potencjalny szlak Odra-Dunaj.

Kuźnia Raciborska posiada następujące drogi powiatowe:^[12]

3509S Kuźnia Raciborska - Siedliska - Turze - Ciechowice
3534S Kuźnia Raciborska - Budziska - Turze

Remove ads

Edukacja

W Kuźni Raciborskiej znajdują się dwa przedszkola oraz jedna szkoła podstawowa^[13]:

Przedszkole nr 1 w Kuźni Raciborskiej z Oddziałem Zamiejscowym w Turzu, ul. Słowackiego 18
Przedszkole nr 2, ul. Bohaterów Westerplatte 1
Szkoła Podstawowa im. Jana Wawrzynka, ul. Piaskowa 28.

Kultura

Lista imprez odbywających się cyklicznie w Kuźni Raciborskiej:

Rodzinny Rajd Rowerowy prowadzący przez Nadleśnictwo Rudy Raciborskie wzdłuż trasy wielkiego pożaru lasu z 1992 r.^[14]
Kuźniański Bieg Niepodległości odbywający się corocznie w Święto Niepodległości^[15]
Kuźniański Półmaraton Leśny, odbywający się na początku wiosny od 2016 r.^[16]

Organizacje

Hufiec ZHP Ziemi Raciborskiej im. Alojzego Wilka^[17]
Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej – Koło w Kuźni Raciborskiej^[18]
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci^[19]
Związek Rencistów, Emerytów i Inwalidów^[20]
Koło DFK
Uniwersytet Trzeciego Wieku^[21]
Kościół In Plus^[22]

Pomniki i tablice

Pomnik Zwycięstwa przy ulicy Kościelnej, odsłonięty w 1970 r. w celu uczczenia XXV rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem^[23]. Wraz z tablicą upamiętniającą żołnierzy 6 batalionu powietrznodesantowego, którzy zginęli 8.10.2019 roku podczas prac patrolu rozminowania przy usuwaniu niewybuchów z pobliskich lasów^[24].
Pomnik ku czci mieszkańców Kuźni Raciborskiej przy kościele św. Marii Magdaleny, wzniesiony w 1922 r. w celu upamiętnienia ofiar śmiertelnych z I wojny światowej. W 2003 r. wmurowano płytę upamiętniającą kuźniańskie ofiary II wojny światowej
Pomnik i krzyż ku pamięci dwóch strażaków, którzy zginęli w wielkim pożarze lasu w 1992 r.^[25]
Drewniana kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena przy ul. Arki Bożka, pochodząca z połowy XIX w.^[26]
Tablica i drewniana rzeźba Antona Magnusa Schoenawy, twórcy przemysłu metalurgicznego w Kuźni Raciborskiej (na skwerze pomiędzy ulicą Klasztorną i Arki Bożka)^[27]
Tablica na cześć pochodzącego z Kuźni Raciborskiej Adalberta Kurzeji (skwer przy ul. Topolowej)^[28]
Tablice na cześć Alfonsa Górnika i Adama Kocura, międzywojennych burmistrzów Katowic, pochodzących z Kuźni Raciborskiej^[28]