Oława

Oława (łac. Olavia, niem. Ohlau, cz. Olava) – miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, w aglomeracji wrocławskiej, siedziba powiatu oławskiego oraz gminy wiejskiej Oława. Miasto leży nad rzekami Oławą, potocznie zwaną Oławką i Odrą, 27 km na południowy wschód od Wrocławia. Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. Oława liczyła 33 153 mieszkańców^[1] (133. miejsce w kraju). Powierzchnia wynosi 27,36 km² (206. miejsce w kraju), natomiast gęstość zaludnienia wynosi 1211,7 osób/1 km² (15. miejsce w województwie).

Ten artykuł dotyczy miasta w Polsce. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Oława

miasto i gmina
Zamek Piastowski w Oławie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	oławski
Aglomeracja	wrocławska
Data założenia	XII wiek
Prawa miejskie	1234
Burmistrz	Tomasz Frischmann
Powierzchnia	27,36 km²
Wysokość	122–143 m n.p.m.
Populacja (01.01.2023) • liczba ludności • gęstość	33 153[1] 1211,7 os./km²
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-200 do 55-203
Tablice rejestracyjne	DOA
Położenie na mapie powiatu oławskiego Oława
Położenie na mapie Polski Oława
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Oława
50°56′38″N 17°17′33″E
TERC (TERYT)	0215011
SIMC	0987259
Urząd miejski pl. Zamkowy 15 55-200 Oława
Strona internetowa
BIP

Panorama miasta z około 1737 roku

Położenie

Pod względem geograficznym Oława położona jest w większej części w Pradolinie Wrocławskiej, jedynie pd.-zach. fragment sięga Równiny Wrocławskiej. Pod względem administracyjnym miasto położone jest we wschodniej części województwa dolnośląskiego, w środkowej części powiatu oławskiego. Graniczy z gminą Oława oraz z gminą Jelcz-Laskowice.

Przez miasto przepływają 2 rzeki: Odra i Oława, ponadto Zielona wyznacza pd.-zach. granicę administracyjną miasta.

Od najbliższych ośrodków miejskich Oława oddalona jest (w linii prostej „ratusz-ratusz”) od^[2]:

• 26 km od Wrocławia
• 54 km od Opola
• 165 km od Poznania
• 167 km od Zielonej Góry
• 225 km od Pragi
• 295 km od Warszawy
• 321 km od Berlina

Nazwa

Oława wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie^[3].

Nazwa miasta wywodzi się z rdzenia słowotwórczego el-, ol- który na ziemiach polskich przybrał postać oła-, oznaczającego „wodę”. Skojarzenie z wodą nawiązuje do położenia osady pomiędzy dwiema rzekami: Odrą i Oławą, które zbliżają się do siebie, lecz łączą dopiero w odległym o 27 km Wrocławiu. Położenie miasta między rzekami, rozlewiskami i borami, a równocześnie w miejscu przeprawy przez Odrę sprzyjało powstaniu targowej osady ślężańskiej, a później grodu^[4].

Miejscowość została wymieniona w staropolskiej, zlatynizowanej formie Oleva w łacińskim dokumencie wydanym 12 sierpnia 1201 roku przez kancelarię papieża Innocentego III w Segni^[5]. W spisanym po łacinie dokumencie Henryka I Brodatego z 1214 roku miasto wymienione jest pod nazwą Olaua we fragmencie Olauam et Odriczam^[6]. W łacińskim dokumencie wydanym we Wrocławiu w 1269 roku, który sygnował książę śląski Władysław wrocławski, miejscowość wymieniona jest pod dwiema nazwami: Olawa oraz Olauia^[7].

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Olavia^[8][9]. Miejscowość wymieniona została w łacińskim dokumencie z 1310 roku, gdzie miasto zanotowano jako „civitati Olavia versus Nyzam”^[10]

W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel wymienił miejscowość w swoim łacińskim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając dwie nazwy Olavia oraz Olaw^[11].

Jeszcze w 1750 roku nazwa „Olawa” wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska^[12].

Nazwę Oława w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 r. wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[13].

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946^[14]

Historia

W X wieku w okolicy przebywał najprawdopodobniej benedyktyński pustelnik, Andrzej Świerad. Gród i osada targowa powstałe przy zbiegu rzek Odry i Oławy istniały od XII wieku. Po raz pierwszy notowana pod nazwą Olewa w 1149 roku jako darowizna Piotra Włostowica na rzecz opactwa na Ołbinie. W 1206 r. Henryk I Brodaty zamienił swoje ziemie w okolicach Psiego Pola na Oławę. Lokowana na prawie średzkim w 1234 roku^[15]. Zasiedlana przez tkaczy walońskich, których dziedzictwem jest herb miasta przedstawiający białego, galijskiego koguta w czerwonym polu.

Zniszczona w czasie najazdu mongolskiego w 1241 roku, zaczęła się mimo to dynamicznie rozwijać. Działała tu mennica wypuszczająca brakteaty z wizerunkiem herbowego koguta. W 1282 roku książę Henryk IV Probus nadał przywilej budowy 12 kramów sukienniczych oraz korzystania z łąk, wód i roli. W 1310 roku miasto otrzymało od Bolesława Rozrzutnego prawo przymusu drożnego, a od 1317 roku burmistrza i radę. W 1329 roku Oława przeszła wraz z księstwem legnicko-brzeskim pod zwierzchnictwo króla Czech.

Zdobyta przy pomocy ludności przez husytów w 1429 roku. Wojska zgromadzone przez biskupa Konrada 17 stycznia dokonały wypadu pod Oławę. Po sforsowaniu murów (z pomocą mieszczan), wymordowano husycką załogę. Trupy husytów wrzucano do studni a zamek spalono^[16]. Wyludnione w 1437 roku epidemią dżumy, którą poprzedziła klęska głodu. W 1474 roku pod miastem odbyła się zwycięska dla Polaków bitwa z wojskami Macieja Korwina. Połowa miasta spłonęła w wielkim pożarze 1502 roku. Ponowna epidemia dżumy nawiedziła miasto w 1588 roku.

Kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk w czasie wojny trzydziestoletniej. 19 maja 1634 r. podpalona i doszczętnie zniszczona przez wycofujące się oddziały płk. von Rostock, 17 czerwca 1642 roku przez Szwedów Georga Wrangla.

Widok Oławy w 1819 roku

W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Oławy, włączając miasto do terytorium o dominacji języka polskiego^[17].

Od roku 1248 do 1675 roku w księstwie legnicko-brzeskim władanym przez linię Piastów śląskich. Ostatnim jej przedstawicielem był urodzony w Oławie Jerzy IV Wilhelm (ostatni panujący z całej dynastii). Po jej wygaśnięciu w latach 1691–1737 własność żonatego ze szwagierką cesarza Leopolda I Jakuba Sobieskiego, syna króla Polski, Jana III^[18].

Ratusz z XIX w. z zachowaną barokową wieżą

Kościół pw. św. Piotra i św. Pawła z XIX w.

Po trzech wojnach śląskich, które odbyły się w latach 1742–1763, miasto wraz z większością Śląska znalazło się w granicach Królestwa Prus. Pod rządami Prus na terenach tych rozpoczęto germanizację. Zwarte osadnictwo ludności polskojęzycznej utrzymało się jednak w okolicach Oławy bardzo długo. W 1863 roku Juliusz Roger w swojej książce etnograficznej notującej śląskie pieśni ludowe pt. Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku zanotował polską piosenkę ludową pochodzącą z Oławy^[19] . W 1896 roku w niemieckiej książce „Schlesien: eine Landeskunde für das deutsche Volk” wybitny niemiecki geograf Joseph Partsch wyraża zdziwienie, że:

...trudno zrozumieć, jak mogło się zdarzyć, że na zachodniej stronie rzeki Odry, w dystrykcie Oława i w sąsiedztwie części dystryktu Wrocław i Strzelin mogło przetrwać całkowicie zwarte terytorium mówiących po polsku mieszkańców, które zawiera w sobie wiele ważnych dróg i które rozciąga się na wszystkie strony od wielkiego centrum transportowego jakim jest Wrocław...

^[20]

Od XV wieku podobnie jak w wielu innych miastach Dolnego Śląska silny rozwój sukiennictwa, potem w wiekach XVII–XVIII przeróbki bawełny. Od 1842 roku między Wrocławiem a Oławą istnieje najstarsza w dzisiejszych granicach Polski linia kolejowa, zainicjowana 22 maja^[21]. Z podoławskiego lotniska wojskowego Oława-Stanowice 1 września 1939 roku wystartowały hitlerowskie samoloty, które jako pierwsze zaatakowały Polskę^[22]. 2 września 1939 jeden polski samolot Karaś z 21 eskadry bombowej zbombardował fabrykę w Oławie, dokonując pierwszego ataku bombowego na terytorium Niemiec w II wojnie światowej^[23][24][25].

Zbliżanie się Armii Czerwonej w styczniu 1945 roku spowodowało ucieczkę i ewakuację ludności niemieckiej z terenów Pomorza i Śląska^[26] zarządzonej przez władze niemieckie bez przygotowania^[27]. Z tego powodu wielu ludzi zginęło – bądź to w wyniku działań frontowych, bądź wskutek silnych mrozów^[28].

29 stycznia 1945 roku na południe od Oławy utworzony został duży przyczółek armii radzieckiej. Jednocześnie został okrążony garnizon niemiecki w Oławie, którego likwidacja trwała do 6 lutego kiedy to oddziały 73 korpusu 52 armii I Frontu Ukraińskiego uderzające z północy oraz 33 korpusu piechoty atakujące z południa zajęły miasto^[29]. W marcu 1945 radzieckie oddziały ruszyły do natarcia z Oławy do Prudnika w ramach operacji górnośląskiej^[30].

W 1946 r. miasto zostało włączone administracyjnie do nowo powstałego województwa wrocławskiego, zaś pozostała na miejscu niemiecka ludność została wysiedlona do Niemiec na mocy porozumienia pomiędzy USA, Wielką Brytanią i ZSRR zawartego w konferencji jałtańskiej. Na ich miejsce zaczęli przybywać Polacy z obszarów, które po konferencji jałtańskiej znalazły się poza nową wschodnią granicą Polski.

W czasach Polski Ludowej rozwinął się przemysł chemiczny, papierniczy i spożywczy, powstały Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego^[31].

Do roku 1992 była siedzibą silnego garnizonu Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej obsługujących pobliskie lotnisko wojskowe.

Do 1975 r. Oława była siedzibą powiatu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wrocławskiego. Status odzyskało dzięki reformie administracyjnej z 1998 r. Kolejnymi starostami byli: Stanisław Kałuża, Maria Bożena Polakowska i Marek Szponar. Po wyborach w 2010 r. funkcję tę objął Zdzisław Brezdeń.

Pierwszym burmistrzem po 1989 r. była Janina Stelmaszek. Następnie Rada Miasta wybrała Waldemara Wiązowskiego, także pierwszego w historii miasta posła na Sejm RP (1997–2001). W 2002 roku, gdy wprowadzono wybory powszechne, wygrał je Franciszek Październik. W 2010 został burmistrzem po raz trzeci. W okresie 2007–2015r. Oława miała swojego reprezentanta w Sejmie- Romana Kaczora.

29 maja 2009 roku Oławę odwiedził prezydent Lech Kaczyński – była to pierwsza w historii powojennej Oławy wizyta głowy państwa.

Zabytki

Kościół pw. Matki Boskiej Pocieszenia w Oławie

Kościół pw. św. Rocha, d. cmentarny z XVIII w.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[32]:

• miasto
• kościół par. pw. Matki Bożej Pocieszenia, pl. Maksymiliana Kolbe, z k. XIII w., XV w., 1587 r., 1881 r.
• kościół ewangelicki, obecnie kościół rzym.-kat. par. pw. św. Piotra i Pawła, pl. Zamkowy, z l. 1833–1835 – XIX w., 1928 r.
• kościół cmentarny, obecnie pomocniczy pw. św. Rocha, ul. św. Rocha, z l. 1602–1604, przebudowany w 1706 r.
• cmentarz żydowski, ul. Cicha, z połowy XIX w.
• Zamek Piastów śląskich – wzniesiony w XIV wieku przez księcia brzeskiego Ludwika I, przebudowany w stylu renesansowym przez Jerzego II.
• mury miejskie, z XIV/XV w.
• zespół koszarowy huzarów, ul. 3 Maja, z końca XIX w.
• zespół koszarowy, ul. Młyńska, z pierwszej ćwierci XIX w., koniec XIX w.: lazaret, maneż, stajnie, koszary, ob. dom mieszkalny
• ratusz, z 1585 r., połowy XVII w., 1823 r. – XIX w.
• budynek dworca kolejowego i wiata peronowa, z 1840 r., 1870 r.
• domy, ul. Brzeska 9, 14 (Rzeźnicza), 29/31, z XVI–XX w.
• zespół poczty, ul. 1 Maja 21, z l. 1885-86: poczta, oficyna, ogrodzenie z bramą i furtą
• zespół folwarczny, z pierwszej ćw. XIX w., ul. Małopolna 4: dwa budynki mieszkalne, budynek gospodarczy
• kamienice w rynku
  • domy, Rynek 11 i 12, 24, 25, 29, 36, z XVII w., XVIII w., XIX w.
• dom w zespole młyna, ul. Sienkiewicza 5, z 1839 r.
• dom, ul. Wrocławska 2, z końca XVIII w.
• dom, ul. Wrocławska 8, z około 1600 r., z początku XIX w.
• dom, pl. Zamkowy 24, z końca XVII w., XVIII w., początku XX w.
• zespół rzeźni miejskiej, ul. Rybacka 30, z 1892 r.: osiem budynków produkcyjnych i magazynowych, dom mieszkalny, ogrodzenie z bramami

inne zabytki:

• kościół św. Józefa z 1877 r. (dawniej kościół ewangelicki, garnizonowy, pw. św. Michała; częściowo spłonął 30 maja 2013 r.^[33])
• pręgierz przed ratuszem
• miejska wieża ciśnień, wybudowana na początku XX w. Z eksploatacji została wyłączona w 1988 r.

Struktura przestrzenna

Wyodrębniono 8 jednostek funkcjonalno-przestrzennych w obrębie miasta:

• Oława Centrum – Stare Miasto (jednostka centralna O)
• Oława Śródmieście (jednostka śródmiejska I)
• Oława Zachód (jednostka mieszkaniowa II)
• Oława Zaodrze (jednostka mieszkaniowa III)
• Oława Przemysłowa (jednostka przemysłowa IV)
• Oława Południe (jednostka południowa V)
• Oława Nowy Otok (jednostka peryferyjna VI)
• Oława Północ (jednostka przyrodnicza VII)

Struktura powierzchni

Według danych z 2011 roku^[34] Oława ma obszar 27,36 km², w tym:

• użytki rolne: 57,0%
• teren zabudowany: 27,9%
• wody: 6,1%
• grunty leśne: 5,2%
• nieużytki: 1,9%
• tereny różne: 1,9%

Miasto stanowi 5,2% powierzchni powiatu i 0,1% powierzchni województwa.

Klimat

Średnie miesięczne ciśnienie atmosferyczne waha się od 1014,5 hPa (IV) do 1019,0 hPa (I), największy zanotowany wzrost ciśnienia 24 hPa, największy spadek 28 hPa^[35].

Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 3,9 m/s. Najmniejsze średnie zachmurzenie osiąga 47% (sierpień), największe 74% (grudzień), średnie roczne 60%^[36].

Średnia roczna temperatura powietrza osiąga +9,0 °C. W przebiegu rocznym najchłodniejszy jest styczeń (–0,7 °C), najcieplejszy lipiec (+18,8 °C). Najwyższą maksymalną temperaturę zanotowano 10 sierpnia 1992 (+37,3 °C), najniższą temperaturę minimalną 14 stycznia 1987 (–28,4 °C)^[35].

Absolutna amplituda temperatury powietrza osiągnęła 65,7 °C. W ciągu roku występuje 47 dni gorących, czyli takich, w których maksymalna temperatura przekracza 25 °C, z czego 8 to dni upalne z temperaturą powyżej 30 °C; czasami zdarzają się w Oławie dni bardzo upalne, podczas których maksymalna temperatura przekracza 35 °C. Najdłuższe fale upałów nad miastem wystąpiły:

• 30 VII – 3 VIII 1992 r. (5 dni)
• 6–11 VIII 1992 r. (6 dni)
• 22 VII – 2 VIII 1994 r. (12 dni)
• 18–30 VII 2006 r. (13 dni)
• 27 VII – 1 VIII 2008 r. (6 dni)
• 10–17 VII 2010 r. (8 dni)^[35]

Najwięcej dni upalnych (z temperaturą maksymalną powyżej 30 °C) zanotowano w 1994 r. – aż 23 dni, z czego 14 w lipcu 1994. Latem występują bardzo rzadko tzw. tropikalne noce, kiedy temperatura minimalna nie spada poniżej 20 °C. Zdarzają się one na przełomie lipca i sierpnia. Najwyższą minimalną temperaturę w Oławie zanotowano 30 VII 2005 r. i było to 21,1 °C^[35].

Dni mroźnych, z ujemną temperaturą maksymalną (poniżej 0 °C) jest w Oławie tylko 25 rocznie. Średnia roczna suma opadu wynosi 511 mm^[35].

Największe średnie miesięczne sumy opadu 81 mm (VII), najmniejsze 22 mm (II). Notowanych jest średnio 107 dni z opadem w roku (z maksimum w lecie)^[35].

Średnia temperatura i opady dla Oławy

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C]	14.9	18.9	22.0	30.1	31.9	34.8	36.6	37.3	30.7	26.5	19.2	15.1	37,3
Średnie temperatury w dzień [°C]	2,2	3,5	8,3	14,3	19,8	22,5	24,6	24,5	19,5	14,2	7,5	3,5	13,7
Średnie dobowe temperatury [°C]	-0,7	0,0	3,9	8,8	14,0	16,9	18,8	18,5	14,1	9,4	4,2	0,7	9,0
Średnie temperatury w nocy [°C]	-3,9	-3,3	0,0	3,6	8,2	11,6	13,3	12,9	9,3	5,1	1,0	-2,2	4,6
Rekordy minimalnej temperatury [°C]	-28.4	-25.6	-17.4	-5.4	-1.8	2.4	5.5	4.6	0.8	-6.2	-14.9	-23.0	−28,4
Opady [mm]	24	22	30	33	56	69	82	59	48	29	30	28	511
Średnia liczba dni z opadami	7	7	9	8	11	11	12	10	9	7	8	8	107
Źródło: Na podstawie 35-lecia 1979-2013[37]

Demografia

Osobny artykuł: Ludność Oławy.

Liczba mieszkańców Oławy latach 2004–2023
Źródło: GUS

Dane z 31 grudnia 2013^[38]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	32 240	100	16 673	51,7	15 567	48,3
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	1178		609		569

Piramida wieku mieszkańców Oławy w 2014 roku^[39].

Gospodarka

Ergis S.A.

Po załamaniu gospodarczym na początku lat 1990., gdy upadło wiele miejscowych zakładów, od ich końca sytuacja zaczęła się poprawiać. Powstały nowe przedsiębiorstwa – największym pracodawcą w powiecie jest istniejący od 1998 r. Autoliv Poland, producent systemów bezpieczeństwa do samochodów.

Największe zakłady przemysłowe:

• Zm Silesia SA (dawniej Huta Oława S.A.) – produkcja bieli cynkowej, minii ołowianej i tlenku kadmu
• Essity (dawniej SCA Hygiene Products) – produkcja pieluch dla dzieci i dorosłych
• DS Smith – produkcja opakowań
• Autoliv Poland – produkcja pasów i poduszek bezpieczeństwa do aut
• Centrozłom Wrocław PPZM – oddział przerobu złomu, metali
• The Lorenz Bahlsen Snack-World Sp. z o.o. – produkcja artykułów spożywczych
• Ergis S.A. – produkcja tworzyw sztucznych
• MetalErg – obróbka metali i przetwórstwo tworzyw sztucznych
• Tabex – produkcja części samochodowych
• ZNTK Oława Sp. z o.o. – naprawa taboru kolejowego
• Zakpol – produkcja ościeżnic
• Marco – produkcja wyrobów z plastiku
• Formtech – produkcja wyrobów z plastiku
• Rotex – produkcja wyrobów z plastiku
• Electrolux Poland – produkcja AGD
• Nardi Appliances Poland – produkcja AGD
• Standis Polska Sp. z o.o. – produkcja mebli sklepowych
• Bama Europa Sp. z o.o. – produkcja wyrobów cukierniczych

Transport

Budynek dworca kolejowego w Oławie

Stacja kolejowa Oława – perony

Śluza Oława II zbudowana w ramach Stopnia Wodnego Oława

Infrastruktura drogowa

Przez miasto przebiegają następujące drogi:

• droga krajowa nr 94 (ul. ks. Kutrowskiego, gen. Andersa, 11 Listopada, 1 Maja, Opolska)
• drogi wojewódzkie:
  • nr 396 (ul. Oleśnicka, Chrobrego, 3 Maja, Strzelna, Wiejska, Nowy Otok)
  • nr 455 (niewielkim odcinkiem biegnie fragment granicy miasta)
• drogi powiatowe:
  • nr 1567D (ul. Broniewskiego, Zaciszna)
  • nr 1570D (ul. Lipowa, Siedlecka)
  • nr 1571D (ul. Portowa, Zwierzyniecka, Janowskiego)
  • nr 1572D (ul. Ofiar Katynia, 3 Maja)
  • nr 1574D (ul. Kilińskiego)
  • nr 1575D (ul. Nowy Górnik, Baczyńskiego)
  • nr 1576D (pl. Zamkowy)
  • nr 1577D (ul. 1 Maja (część))
  • nr 1578D (ul. Żołnierza Polskiego)
  • nr 1580D (ul. Rybacka)
  • nr 1581D (ul. Zwierzyniec Duży)
  • nr 1582D (ul. Zielna)
  • nr 1584D (ul. W. Sikorskiego, Różana (część), Spacerowa)

Od 1 stycznia 1974 roku transport publiczny obługiwany jest przez autobusy PKS w Oławie S.A.

Infrastruktura kolejowa

Z zachodu na wschód przechodzi dwutorowa, zelektryfikowana linia kolejowa nr 132. Na terenie miasta znajduje się 1 stacja kolejowa Oława. Na trasie Wrocław – Oława pociągi zaczęły kursować w 1842 roku i jest to najstarsze połączenie kolejowe w obecnych granicach Polski.

Infrastruktura wodna

Położenie nad Odrą sprzyja rozwojowi żeglugi śródlądowej. Powstał Oławski Węzeł Wodny na szlaku żeglownym Odrzańskiej Drogi Wodnej

Infrastruktura lotnicza

W 2012 otwarto oficjalnie sanitarne lądowisko przy ul. K. Baczyńskiego.

Komunikacja miejska

Miasto posiada bezpośrednie połączenia autobusowe m.in. z Opolem, Wrocławiem, Jelenią Górą, Cieszynem, Prudnikiem, Nysą i Raciborzem^[40].

Edukacja

Szkoły oraz instytucje oświatowe w Oławie.

Szkoły średnie

• Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego,
• Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Oławie,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Zjednoczonej Europy,
• Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. J. Szajny-Lewandowskiej.

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. B. Chrobrego,
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jakuba Sobieskiego,
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Orląt Lwowskich,
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Pawła II,
• Szkoła Podstawowa nr 5 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu,
• Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. K. Rolow-Miałowskiego,
• Szkoła Podstawowa nr 6 im. Polskich Olimpijczyków
• Zespół Szkół Specjalnych w Oławie

Przedszkola, żłobki

• Żłobek Miejski
• Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 im. gen. K. Rolow-Miałowskiego,
• Przedszkole Miejskie nr 2,
• Przedszkole Miejskie nr 3,
• Przedszkole Miejskie nr 4,
• Przedszkole Niepubliczne Żak,
• Niepubliczny Żłobek Bąbelki,
• Przedszkole i Żłobek Kolorowych Skrzatów,
• Żłobko-Przedszkole Niepubliczne Magdalenka,
• Żłobek Baśniowa Kraina,
• Żłobek publiczny biedronka.

Pozostałe

• Zespół Obsługi Szkół i Placówek Oświatowo-Wychowawczych,
• Dolnośląski Zakład Doskonalenia Zawodowego
• Oławskie Centrum Kultury Fizycznej,
• Ośrodek Kultury
• Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna

Sport

Stadion Oławskiego Centrum Kultury Fizycznej

• Moto Jelcz Oława – wielosekcyjny klub sportowy
• MKS Oława – klub piłkarski

Media lokalne

• Gazeta Powiatowa – Wiadomości Oławskie – tygodnik istniejący do 1990 roku^[41].
• Oława998 – Powiatowy Portal ratowniczy^[42]
• Oławski Serwis Informacyjny OSI – OLAWA.INFO – internetowy serwis informacyjny istniejący od 2004 r.^[43]
• TuOława.pl – lokalny portal informacyjny^[44]
• Portal Informacyjny OLAWA24.PL – nowy wymiar informacji z regionu^[45]
• Oławska Telewizja Kablowa – lokalna telewizja^[46]
• Regionalny Serwis Ogłoszeniowy OLAWA.COM – darmowe ogłoszenia z różnych branż^[47]
• Radio Hit – Oława^[48]
• Oławska Telewizja Internetowa OLAWA.TV – relacje video i reportaże z wydarzeń powiatu oławskiego, transmisje na żywo^[49]

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół pw. św. Józefa z XIX w. (2009)

Większość mieszkańców Oławy stanowią wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego. Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

• Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna:
  • placówka misyjna w Oławie^[50]
• Kościół rzymskokatolicki^[51]:
  • parafia Matki Boskiej Pocieszenia
  • parafia Najświętszej Maryi Panny Różańcowej
  • parafia Miłosierdzia Bożego
  • parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej (Nowy Otok)
  • parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła
• Kościół greckokatolicki:
  • parafia Narodzenia Najświętszej Bogurodzicy (liturgia odprawiana jest w kościele św. Rocha)^[52].
• Kościół Zielonoświątkowy:
  • zbór w Oławie, ul. Kamienna 25^[53]
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Oława (Sala Królestwa ul. Żeromskiego 15)^[54][55]

Miasto znane w latach 80. XX wieku z nieuznanych przez Kościół katolicki objawień maryjnych Kazimierza Domańskiego.

Pomniki przyrody

• topola kanadyjska (nr 065) w parku miejskim (obwód 400 cm, wysokość 31 m)
• klon srebrzysty (nr 066) w parku miejskim (obwód 378 cm, wysokość 20 m)
• dąb szypułkowy (nr 067) w parku miejskim (obwód 533 cm, wysokość 26 m)
• olsza czarna (nr 068) w parku miejskim (obwód 294 cm, wysokość 27 m)
• dąb szypułkowy (nr 069) w parku miejskim (obwód 479 cm, wysokość 24 m)
• klon srebrzysty (nr 070) w parku miejskim (obwód 306 cm, wysokość 25 m)
• olsza czarna (nr 071) w parku miejskim (obwód 310 cm, wysokość 29 m)
• klon srebrzysty (nr 072) w parku miejskim (obwód 303 cm, wysokość 19 m)
• wierzba krucha (nr 073) w parku miejskim (obwód 490 cm, wysokość 18 m)
• dąb szypułkowy (nr -) w Zwierzyńcu Dużym (obwód 440 cm, wysokość 19 m)

Ludzie związani z Oławą

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Oławą.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Oławie.

Miasta partnerskie

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Oława

Oława prowadzi współpracę międzynarodową z^[56]:

• Złoczów
• Oberasbach
• Česká Třebová
• Syhot Marmaroski
• Priolo Gargallo