Topola kanadyjska

Topola kanadyjska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	wierzbowate
Rodzaj	topola
	Nazwa systematyczna
	Populus ×canadensis Moench; Verz. ausland. Baume 81. 1785
	Multimedia w Wikimedia Commons

Topola kanadyjska, topola euramerykańska (Populus × canadensis) – mieszaniec z rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Mianem topól kanadyjskich określane są kultywary oraz spontaniczne mieszańce powstałe w wyniku krzyżowania euroazjatyckiej topoli czarnej (P. nigra) z topolą deltoidalną (P. deltoides). W Polsce powszechnie sadzonych jest 6 odmian: 'Serotina', 'Robusta', 'Marilandica', 'Gelrica', 'Grandis'/'Regenerata' i 'Flachslanden'^[4]. Znanych jest także wiele kultywarów pochodzących z krzyżowania różnych odmian gatunków rodzicielskich, przy czym poza wyżej wymienionymi, są one spotykane rzadko. Topole euramerykańskie odkrywane, opisywane i rozpowszechniane w uprawie zaczęły być w Europie od XVIII wieku^[5].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Remove ads

Pokrój: Rosłe drzewa osiągające do 3 m średnicy pnia, o wysokości do 30-40 metrów, z szeroką, wysoką i bardzo luźną koroną. Korony szerokie i mniej lub bardziej kopulaste ('Serotina', 'Flachslanden', 'Marilandica', 'Virginiana de Frignicourt') lub wyniosłe i bardziej zwarte ('Robusta', 'Grandis', 'Gelrica', 'I-214')^[4].
Pień: Masywny, zgrubiały u nasady, opatrzony bardzo luźno ułożonymi i szeroko odstającymi konarami. Kora jasnoszara ('Gelrica') do szarobrązowej ('Robusta', 'Grandis', 'Flachslanden') i ciemnoszarej ('Serotina', 'Marilandica'), przeważnie głęboko bruzdowana, bruzdy często długie i dość szerokie. Rzadko tworzą guzy i odrośla^[4].
Liście: W zarysie trójkątne, mają około 7–8 cm długości, u nasady są ścięte lub lekko sercowate, ze smukłym wierzchołkiem z przodu, wyraźnie oddzielonym od pozostałej powierzchni blaszki, na brzegach faliste, dzięki płaskim ząbkom nierównej wielkości. U nasady blaszki z gruczołkami. Ogonki liściowe zwykle bardzo wyraźnie spłaszczone, mające 3–5 cm długości^[6].
Kwiaty: Kotki męskie błyszczące, czerwonawe, odpadają po przekwitnieniu. Kotki żeńskie dość grube i masywne są błyszczące, zielonożółte i odpadają znacznie później^[7].
Owoce: Torebka owocowa, zawierająca pęczki włosów nasiennych, służących do rozsiewania przez wiatr. Wytwarzane w wielkich ilościach^[8].

Remove ads

Megafanerofit. Roślina dwupienna. Drzewa rosną bardzo szybko. Kwitną w marcu i kwietniu. Drewno jest miękkie, można z niego produkować celulozę. W zależności od odmiany żyją przeważnie ok. 100-150 lat, choć w gorszych warunkach i nadmiernym zagęszczeniu zaczynają obumierać w wieku 40-50 lat^[4].

W Polsce w formie zdziczałej występuje na nieużytkach, brzegach rzek, na wsiach i w miastach, miejscami wypiera rodzime topole czarne. Jest sadzona głównie przy drogach (najczęściej 'Robusta'), w gospodarstwach, w terenach zieleni i w parkach (liczne wartościowe odmiany).

Odmiany uprawiane w Polsce^[9]^[10]:

'Serotina' – topola późna. Najstarszy mieszaniec topoli kanadyjskiej. Spotykana jeszcze na wsiach i w starych parkach. Korona kopulasta, wysoko lub nisko osadzona z długimi i masywnymi konarami. Kora na pniu bardzo głęboko bruzdowana. Listnieje w maju – najpóźniej ze wszystkich topól.

'Robusta' – topola bujna, topola niekłańska. Najpopularniejszy i nadal powszechnie sadzony kultywar o wysoko osadzonej cylindrycznej koronie i ukośnie w górę skierowanymi konarami.

'Marilandica' – topola holenderska. Stary mieszaniec popularny w miastach o szerokiej koronie i lekko przewieszających się obwodowych gałązkach. Często tworzy na pniu guzy i pędy odroślowe.

'Gelrica' – topola geldryjska. Ozdobna odmiana o jasnokremowej barwie kory na młodych konarach. Kora na pniach płytko spękana i w odcieniach jaśniejszej szarości.

'Grandis'/'Regenerata' – topola francuska. Drzewo o prostym, wysokim pniu i szeroko cylindrycznej koronie. Słabo się zapyla, przez co masowo zrzuca owocostany przed dojrzeniem.

'Flachslanden' – topola bawarska. Popularny i nadal sadzony kultywar o szerokiej koronie i długich, przewieszających się kwiatostanach żeńskich. Pień prosty, bez narośli.

Inne:

'Virginiana de Frignicourt' – pędy kanciaste o czerwonym zabarwieniu. Korona szeroka.
'Löns' – mutant topoli bujnej o zielonej barwie młodych liści.
'I-214' – włoski kultywar o jasnej barwie korny. W Polsce nie w pełni mrozoodporny.

Remove ads

Topole popularnie sadzone w wielu obszarach (także w Polsce). Stosowane dla uzyskania szybko rosnących zadrzewień.

[1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
[2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-06-07] (ang.).
[3]
Taxon: Populus ×canadensis Moench. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-06-07]. (ang.).
[4]
ErnestE. Rudnicki ErnestE., Topole w krajobrazie Polski, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2020, ISBN 978-83-09-01125-5, OCLC 1253423269 [dostęp 2022-01-16].
[5]
Włodzimierz Seneta: Dendrologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe PWN, 1991. ISBN 83-01-07011-0.
[6]
PiotrP. Gach PiotrP., Atlas drzew Polski: "przewodnik przyrodnika", Ringier Axel Springer, 2018, ISBN 978-83-8091-619-7, OCLC 1066074296 [dostęp 2022-01-16].
[7]
WłodzimierzW. Seneta WłodzimierzW., Dendrologia, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, 1969, OCLC 829757242 [dostęp 2022-01-16].
[8]
Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 28. ISBN 83-7129-141-8.
[9]
Sławomir.S. Hejmanowski Sławomir.S., Mateczniki i szkółki topolowe, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1975, OCLC 1005183604 [dostęp 2022-01-16].
[10]
Tyszkiewicz, Stanisław, 1904-1982), Hybrydyzacja topoli, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1961, OCLC 749295719 [dostęp 2022-01-16].

Remove ads

[ruggiero-1] [1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] [2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-06-07] (ang.).

[3] [3]
Taxon: Populus ×canadensis Moench. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-06-07]. (ang.).

[:0-4] [4]
ErnestE. Rudnicki ErnestE., Topole w krajobrazie Polski, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2020, ISBN 978-83-09-01125-5, OCLC 1253423269 [dostęp 2022-01-16].

[5] [5]
Włodzimierz Seneta: Dendrologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe PWN, 1991. ISBN 83-01-07011-0.

[6] [6]
PiotrP. Gach PiotrP., Atlas drzew Polski: "przewodnik przyrodnika", Ringier Axel Springer, 2018, ISBN 978-83-8091-619-7, OCLC 1066074296 [dostęp 2022-01-16].

[7] [7]
WłodzimierzW. Seneta WłodzimierzW., Dendrologia, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, 1969, OCLC 829757242 [dostęp 2022-01-16].

[8] [8]
Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 28. ISBN 83-7129-141-8.

[9] [9]
Sławomir.S. Hejmanowski Sławomir.S., Mateczniki i szkółki topolowe, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1975, OCLC 1005183604 [dostęp 2022-01-16].

[10] [10]
Tyszkiewicz, Stanisław, 1904-1982), Hybrydyzacja topoli, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1961, OCLC 749295719 [dostęp 2022-01-16].

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Topola kanadyjska

Wikiwand in your browser!

Topola kanadyjska

Wikiwand in your browser!

Morfologia

Biologia

Zmienność

Zastosowanie

Przypisy