Kwieciszowice
wieś w województwie dolnośląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kwieciszowice (niem. Blumendorf[4]) – wieś w Polsce (sołectwo[5]), położona w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie lwóweckim, w gminie (miejsko-wiejskiej) Mirsk.
| wieś | |
.JPG) Dom (dawna gospoda) w Kwieciszowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
435–480 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
109[1] |
| Strefa numeracyjna |
75 |
| Kod pocztowy |
59-630[2] |
| Tablice rejestracyjne |
DLW |
| SIMC |
0191299 |
Położenie na mapie gminy Mirsk  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego  | |
| 50°55′01″N 15°29′34″E[3] | |
Nazwa
Do 1945 roku wieś znajdowała się w granicach Niemiec i nosiła nazwę Blumendorf[6]. Po zakończeniu II wojny światowej Blumendorf znalazło się w granicach Polski; tymczasowo używano wówczas nazwy Kwietniewo[7]. Rozporządzeniem Ministra ds. Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 roku miejscowości nadana została nazwa Kwieciszowice[4].
Podział administracyjny
Podsumowanie
Perspektywa
Gmina (Gromada)
Od 28 czerwca 1946 roku Kwieciszowice należały do Gminy Przecznica[9]. We wrześniu 1954 roku zniesiony został podział terytorialny kraju na gminy, które zostały zastąpione przez ustawodawcę gromadami (29 września 1954 r. Gmina Przecznica została zniesiona)[10]. Wówczas na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu nr 21/54 z dnia 2 października 1954 r. utworzono (jako jedną z 8759) Gromadę Kwieciszowice. W skład nowo powstałej jednostki weszły Kwieciszowice (jako siedziba gromadzkiej rady narodowej), Proszowa i Antoniów, a także Kłopotnica i Grudza (wydzielone ze zniesionej gminy Rębiszów)[11]. 31 grudnia 1959 r. z gromady Kwieciszowice wyłączono wieś Antoniów, włączając ją do gromady Stara Kamienica[12]. 1 stycznia 1960 gromada została zniesiona, a jej pozostały obszar (wsie Kwieciszowice, Grudza, Kłopotnica i Proszowa) włączono do gromady Rębiszów[13]. W ramach reformy administracyjnej z 1972 r. zniesiony został całkowicie podział państwa na gromady (zastąpione gminami)[11] i od 1 stycznia 1973 roku Kwieciszowice jako wieś sołecka należą do Gminy Mirsk.
Sołectwo
Na mocy Uchwały nr XXXV/286/17 Rady Miejskiej Gminy Mirsk z dnia 12 października 2017 r. Kwieciszowice posiadają status sołectwa (stanowią samorządową jednostkę pomocniczą Gminy Mirsk)[14]. Organem uchwałodawczym Sołectwa Kwieciszowice jest zebranie wiejskie, a organem wykonawczym sołtys[15]. Do zadań Sołtysa należy w szczególności zarządzanie codziennymi sprawami sołectwa oraz realizacja uchwał zebrania wiejskiego. Zgodnie ze statutem działalność sołtysa wspiera rada sołecka – organ pomocniczy o charakterze doradczo-opiniodawczym. Kadencja sołtysa i rady trwa 4 lata; wybór następuje w głosowaniu tajnym i bezpośrednim. Organami nadzoru nad działalnością organów sołectwa, sprawowanego na podstawie kryterium zgodności z prawem, są rada gminy i burmistrz[14].
Powiat
Od 28 czerwca 1946 roku Kwieciszowice należały do powiatu lwóweckiego[9]. W 1975 roku zniesiony został podział kraju na powiaty[16]. Ustawodawca zdecydował się go przywrócić 1 stycznia 1999 roku, od kiedy to Kwieciszowice ponownie należą do powiatu lwóweckiego[17].
Województwo
Od 1946 roku Kwieciszowice znajdowały się na obszarze województwa wrocławskiego. W związku z reformą administracyjną z 1975 r. od dnia 1 czerwca 1975 roku miejscowość wchodziła w skład województwa jeleniogórskiego[16]. Od chwili wejścia w życie reformy administracyjnej z dnia 1 stycznia 1999 roku Kwieciszowice należą do województwa dolnośląskiego[17].
Położenie
Podsumowanie
Perspektywa
Kwieciszowice położone są w południowo-wschodniej części Gminy Mirsk (i zarazem przy wschodniej granicy powiatu lwóweckiego). Sąsiadują z miejscowościami: Proszowa, Antoniów (Jaroszyce), Mała Kamienica (Sosnka), Nowa Kamienica i Kłopotnica. Powierzchnia miejscowości w granicach administracyjnych: 311 ha (w tym 263 ha użytków rolnych i 16 ha lasów[18]; według danych z 2006 roku powierzchnia wynosi 312 ha[19]).
Kwieciszowice znajdują się ok. 435–480 m n.p.m.[18] Miejscowość położona jest na granicy Pogórza Izerskiego i Gór Izerskich, na Przedgórzu Rębiszowskim, na granicy z Obniżeniem Starej Kamienicy, u podnóży Grzbietu Kamienickiego, na północno-wschodnich stokach Tłoczyny[18][20][21]. Wieś rozciąga się w dolinie Jaroszyckiego Potoku spływającego z północnego zbocza Grzbietu Kamienickiego w Górach Izerskich.
Komunikacja i transport
![Thumb](#/media/Plik:Przystanek_kolejowy_"Kwieciszowice".jpg)
W pobliżu Kwieciszowic przebiega linia kolejowa nr 274 (PKP, Koleje Dolnośląskie); wieś ma swój przystanek kolejowy.
W miejscowości usługi transportowe świadczy także PKS oraz prywatni przewoźnicy drogowi (popularna trasa Świeradów Zdrój – Jelenia Góra). Przez wieś przebiegają drogi powiatowe o nr 2513D, 2492D[22] i 2503D[19].
Warunki naturalne[7]
Podsumowanie
Perspektywa
Geologia
W całym paśmie Grzbietu Kamienieckiego występują rudy cyny. Są to głównie kasyteryty (tlenek cyny) zawierające 0,15–0,16% czystego metalu. Z surowców mineralnych występują tu skały metamorficzne takie jak: gnejsy, granitoidy i łupki łyszczykowe. Na terenie miejscowości można znaleźć również skalenie[23], leukogranity i granity rumburskie (zwane izerskimi). Północnym podnóżem Grzbietu Kamienickiego biegnie uskok tektoniczny czynny w młodszym trzeciorzędzie. Związane jest z tym występowanie bazaltów, głównie w formie dajek.
W bliskim sąsiedztwie wsi powstały kopalnie[24] odkrywkowe eksploatujące bazalt[25]. Występują tam gleby górnostokowe, o dużej zawartości szkieletu skalnego. Pomiędzy Kwieciszowicami a Proszową występuje perspektywiczne złoże surowca skaleniowego[19].
Okoliczne gleby klasy IIIB i IVA nie dają zbyt obfitych plonów.
Klimat
Stosunki klimatyczne, podobnie jak w całych Sudetach, kształtują się w zależności od globalnej radiacji i cyrkulacji atmosferycznej. Średnia temperatura roczna wynosi około 6,5-7,1 °C (okres wegetacyjny ze śr. temperaturą powyżej 5 °C wynosi ok. 200 dni i zaczyna się w połowie kwietnia). Lato termiczne ze średnią temperaturą powyżej 15 °C jest krótkie i trwa zaledwie 20–25 dni. Najcieplejszym miesiącem w roku jest lipiec, ze średnią temperaturą 16.9 °C, a najzimniejszym styczeń z temperaturami w okolicach -3.2 °C. Występują tu znaczne opady atmosferyczne – najwięcej opadów przypada na lipiec (średnio 128 mm), a najsuchszym miesiącem jest kwiecień z ok. 60 mm opadów[26].
Dominują wiatry południowo-zachodnie, z wyjątkiem okresu od maja do lipca, kiedy to wieją wiatry północne. W przebiegu rocznym dni pochmurnych jest 5-krotnie więcej niż słonecznych, często występują mgły i zamglenia.
Fauna i flora
Część obszaru wsi porastają lasy (głównie iglaste[23]) obfitujące w bujną roślinność. Występują tam także gatunki chronione jak np. orchidee (kukułka szerokolistna[23]), konwalie, jodły karłowate[7].
Liczna i różnorodna jest także zwierzyna zamieszkująca okolicę, są to: jelenie, dziki, wiewiórki czarne, borsuki, jenoty, lisy, dzięcioły[7], bociany (czarne), bieliki, sarny, zające, ropuchy, żmije, padalce, salamandry plamiste, tchórzofretki, kuropatwy i cietrzewie[23].
Obszar Natura 2000
Kwieciszowice położone są na obszarze Natura 2000 nr PLH020102 Łąki Gór i Pogórza Izerskiego. Jest to praktycznie jedyny w miarę zwarty obszar występowania atlantyckiego gatunku – wszewłogi górskiej (Meum athamanticum) oraz tworzonego przez nią zespołu roślinnego Meo-Festucetum, znanego w Polsce tylko z Sudetów Zachodnich. Najważniejszym komponentem krajobrazowym i funkcjonalnym obszaru są obszary półnaturalne: łąki oraz murawy[27].
Ochrona bioróżnorodności
.jpg)
W celu ochrony bioróżnorodności okolicy, mieszkańcy Kwieciszowic w 2016 roku zrealizowali projekt pn. „Kwieciszowice – Kwitnąca Wieś w Otoczeniu Natury 2000”. Funkcjonuje on w ramach ogólnokrajowego projektu „Oddolne inicjatywy dla zachowania bioróżnorodności i ochrony siedlisk owadów zapylających”, którego koordynatorem jest Fundacja Ekologiczna Zielona Akcja[28] i został dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zagospodarowane zostały tereny zielone w dwóch lokalizacjach, a w ramach prac m.in. posadzono 132 drzewa i krzewy oraz 40 bylin miododajnych, a także zainstalowano domki dla dzikich zapylaczy i tablice informacyjne[29].
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Historia do XVIII wieku
Ocenia się, że pierwsi osadnicy pojawili się na obszarze miejscowości w 2. połowie XII w.[18] w związku z przebiegającym w tym miejscu traktem handlowym z Jeleniej Góry do Żytawy. Miejscowość wzmiankowana jest po raz pierwszy w 1305 roku[7]. Pod koniec średniowiecza wraz z innymi okolicznymi miejscowościami była własnością rodu von Schaffgotschów. Mikroklimat w okolicy Kwieciszowic pozwalał na uprawę winnej latorośli[7]; uprawy te zanikły w czasach wojny trzydziestoletniej (1. połowa XVII w.).
.JPG)
Od XVII w. w Kwieciszowicach istniała karczma[30], której budynek zachował się do czasów współczesnych[31]. Interesujący jest fakt, że obiekt ten pełnił również funkcję karczmy sądowej, w której lokalne władze rozstrzygały pomniejsze spory, a także sądziły osoby podejrzane o popełnienie lżejszych przestępstw.
Około roku 1700 założona została pomiędzy Kwieciszowicami a Sosnką kolonia Kamienne (niem. Steinhäuser)[7], gdzie do dziś stoi budynek dawnej gospody Stein-Kretscham[32]. W 1743 roku otwarta została w Kwieciszowicach pierwsza szkoła (w domu Cristopha Bergmana – dzięki niemu i jego synom okolica posiada własną kronikę[7]).
Od XVIII w. do wsi należały przysiółki: Jaroszyce (obecnie część Antoniowa) i Kamienne (obecnie część Kwieciszowic)[18].
Wiek XIX i XX
W 1. poł, XIX w. w Kwieciszowicach rozwinął się drobny przemysł. Na terenie wsi funkcjonował tartak i dwa młyny wodne (w tym młyn zbożowy[19] i młyn do mielenia kory dębowej na potrzeby papierni[19])[18], ponadto istniały: piekarnia, kuźnia, rzeźnia i garbarnia. W 1825 r. zabudowania liczyły około 105 domów, a 295 mieszkańców trudniło się głównie produkcją przędzy[18].
W 1864 roku w pobliżu Kwieciszowic przeprowadzono linię kolejową (otwarcie przystanku Kwieciszowice[33] miało miejsce 20.09.1865 r.[34]) łączącą wieś z Jelenią Górą (i dalej – z Wrocławiem) oraz Lubaniem (i dalej – Zgorzelcem i Berlinem). Około 1895 roku założono w miejscowości ochotniczą straż pożarną i wybudowano remizę[35][36] (obecnie funkcjonuje tam jednostka OSP Kwieciszowice)[7]. W okresie międzywojennym przed budynkiem szkoły znajdował się pamiątkowy postument upamiętniający mieszkańców Blumendorf poległych podczas I wojny światowej[7].
W latach 30. XX w. miejscowości nadano miano kurortu o świeżym powietrzu, do którego zjeżdżali kuracjusze m.in. z Berlina, Drezna i Lipska. Powstał również klub rowerowy Wanderlust Blumendorf - latem organizowano zawody, zimą natomiast członkowie klubu grali w teatrze w sali Meisnera[7]. Klub został rozwiązany w 1936 r.[37]
Od 1945 roku (postanowienie o wcieleniu Śląska do RP miało miejsce podczas konferencji jałtańskiej) Kwieciszowice wchodzą w skład terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w latach 1945–1989: PRL). Większość obecnych mieszkańców to przesiedleńcy (i ich potomkowie) przybyli po II wojnie światowej ze wschodnich terenów II RP[38] (ich przybycie wynikało z ustaleń traktatów pokojowych kończących II WŚ i wiązało się z koniecznością przesiedlenia ludności niemieckiej na tereny NRD).
W 1978 r. w Kwieciszowicach były 43 gospodarstwa rolne[18].
Demografia
Według danych pochodzących z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 r. Kwieciszowice zamieszkiwało 134 mieszkańców, z czego 56% stanowiły kobiety, a 44% mężczyźni. W latach 1998–2011 liczba mieszkańców zmalała o 27,2%. W wieku produkcyjnym jest 64,9% ogółu mieszkańców, w wieku przedprodukcyjnym – 17,9%, a 17,2% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadają 54 osoby w wieku nieprodukcyjnym. Według danych archiwalnych pochodzących z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 roku we wsi Kwieciszowice było 46 gospodarstw domowych. Wśród nich dominowały gospodarstwa zamieszkałe przez dwie osoby – takich gospodarstw było 13[39].
Liczba ludności Kwieciszowic (XVIII-XXI w.)
Źródło: 1782-1978: Słownik geografii turystycznej Sudetów t. 1 Góry Izerskie red. Marek Staffa; 1996–2004: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Mirsk (luty 2006 r.); 2011: GUS – spis ludności 2011 r
Źródło: 1782-1978: Słownik geografii turystycznej Sudetów t. 1 Góry Izerskie red. Marek Staffa; 1996–2004: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Mirsk (luty 2006 r.); 2011: GUS – spis ludności 2011 r
Postacie związane z miejscowością
W Kwieciszowicach urodził się Jorg Schulz – Wiceminister Nauki w Królestwie Prus[23].
W pierwszej dekadzie XXI w. w Kwieciszowicach mieszkali i tworzyli artyści: Agnieszka Topolnicka-Mielęcka (rzeźbiarstwo) i Mariusz Mielęcki (malarstwo i rzeźbiarstwo)[40].
Kultura
Podsumowanie
Perspektywa
Uwarunkowania turystyczne
Kwieciszowice leżą na trasie pomiędzy Jelenią Górą a Mirskiem, ok. 20 km od granicy z Republiką Czeską[41]. Miejscowość posiada znaczny potencjał turystyczny z uwagi na położone w okolicy kurorty wypoczynkowo-turystyczne takie jak np. Karpacz, Szklarska Poręba, Świeradów Zdrój i Cieplice Zdrój[23]. Ponadto bliskość granicy polsko-czeskiej i polsko-niemieckiej sprzyja rozwojowi turystyki transgranicznej[42].
Wieś ma zwartą zabudowę wielodrożnicową i od wielu lat niemal niezmienioną[18]. Zachowały się w niej zabytkowe XVIII i XIX-wieczne domostwa (ok. 40[43]) stanowiące swoistą atrakcję. Przez wieś przebiega szlak turystyczny[44] i ścieżki rowerowe[45], w tym trasa nr 31 pn. Duża pętla Starej Kamienicy[46], co sprzyja rozwojowi turystyki rowerowej. Ponadto rozwija się lokalna działalność agroturystyczna wykorzystująca w szczególności zabytkową niemiecką zabudowę[7][47].
]
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[48]:
- dom nr 8 [nr rej. 515/J, data wpisu 02.01.1977r.[19]] (z XVIII w.)
- drewniano-szachulcowy dom nr 42 [nr rej. 1523, data wpisu 31.01.1966r.[19]] (z 1758 r.(!)[18], przebudowany na pocz. XX w.[43])
Inne zabytki to m.in. XIX-wieczne drewniane i murowane domy szachulcowe i przysłupowe[18] oraz stare kamienne studnie (z cembrowinami) i mostki[23]. Ponadto zachowały się pozostałości dawnej kuźni, masarni i stolarni[23].
Kultura lokalna
Z inicjatywy mieszkańców w Kwieciszowicach działa zespół folklorystyczny Chabry oraz koło gospodyń wiejskich[23]. Lokalnie obchodzonych jest wiele różnorodnych świąt i uroczystości, spośród których wymienić można: Andrzejki, dożynki, Dzień Kobiet, Dzień Dziecka, Kolędników, Mikołajki, spotkania noworoczne, spotkania opłatkowe, święto kwiatów, święto rodziny[23].
W Kwieciszowicach działa również jednostka ochotniczej straży pożarnej, której tradycje sięgają 1846 r., kiedy wraz z mieszkańcami Kuntzendorf zakupiono pierwszy wóz strażacki. W 1895 roku wzniesiono remizę i sformowano jednostkę ochotniczej straży pożarnej (niem. Freiwillige Feuerwehr Blumendorf)[49]. Od zakończenia II wojny światowej formacja funkcjonuje w ramach Związku Ochotniczych Straży Pożarnych. W związku z utworzeniem w 2001 r. Krajowego Rejestru Sądowego miejscowa OSP została w nim zarejestrowana 28 grudnia 2001 r. jako stowarzyszenie OPP[50]. Jednostka nie jest włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego[51].
Obiekty publiczne
Do budynków użyteczności publicznej należą:
- Świetlica Sołectwa Kwieciszowice[23][52][53]
- Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej w Kwieciszowicach[23][54].
Obiekty religijne
Na terenie sołectwa nie ma żadnej świątyni, najbliższy kościół znajduje się w sąsiedniej wiosce Proszowa (Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela[55]). Kwieciszowice należą do parafii Imienia Najświętszej Maryi Panny w Grudzy[56]. W miejscowości znajdują się dwa przydrożne krzyże[23][57].
Gospodarka
Miejscowa ludność ma możliwość zaopatrywania się w jednym sklepie ogólnospożywczym[58][59], pozostałe usługi (w tym także dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej) dostępne są w pobliskiej wsi Rębiszów lub najbliższym mieście Mirsk. W wiosce nie funkcjonuje żaden ośrodek przemysłowy (choć podejmowane były próby otworzenia kopalni skalenia[60]). Mieszkańcy w ramach Planu odnowy miejscowości z 2007 r. dążą do rozwoju wsi jako ośrodka agroturystyczno-wypoczynkowego[7].
Rolnictwo
Na terenie miejscowości zlokalizowane są niewielkie gospodarstwa rolne[61] (uprawa m.in. zbóż i ziemniaków[23]), jednakże okoliczne gleby klasy IIIB i IVA nie dają obfitych plonów, dlatego część mieszkańców rezygnuje z uprawy roli. Część gospodarstw prowadzi działalność w zakresie pszczelarstwa[23].
Stowarzyszenia lokalne
Euro-Partner
Lokalnie działa stowarzyszenie "Euro-Partner"[62], które zgodnie ze swoim statutem[63] działa na rzecz:
- wspierania aktywności gospodarczej;
- promocji praktyk i metod produkcji rolniczej związanych z ochroną krajobrazu i ograniczenia zagrożeń dla środowiska;
- zwiększania atrakcyjności obszaru dla inwestorów lokalnych i zewnętrznych;
- rozwoju, modernizacji i budowy bazy materialnej dla turystyki, hotelarstwa, gastronomii, rekreacji i sportu;
- rozwoju działalności w zakresie kultury i sztuki oraz twórczości ludowej i artystycznej z zachowaniem dziedzictwa i dorobku kulturowego regionu i jego historycznych tradycji.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.