2009 Türkiye yerel seçimleri

2009 Türkiye yerel seçimleri, 29 Mart 2009 tarihinde yapılan ve Türkiye sınırları içindeki yerel yönetimleri belirleyen bir seçimdir. Seçime 19 parti katılmıştır.

2009 Türkiye yerel seçimleri

← 2004 29 Mart 2009 (15 yıl önce) (2009-03-29) 2014 →
Katılım	%85,2
Birinci parti İkinci parti Üçüncü parti   Lider Recep Tayyip Erdoğan Deniz Baykal Devlet Bahçeli Parti AK Parti CHP MHP Son seçim %41,7 %18,2 %10,5 Aldığı oy 15.353.553 9.229.936 6.386.279 Oran %38,4 %23,1 %16,0 Değişim %3,3 %4,9 %5,5   Dördüncü parti Beşinci parti Altıncı parti   Lider Ahmet Türk Numan Kurtulmuş Süleyman Soylu Parti DTP SAADET DP Son seçim Yeni Parti %4,0 Yeni Parti Aldığı oy 2.277.777 2.079.701 1.536.847 Oran %5,7 %5,2 %3,8 Değişim Yeni Parti %1,2 Yeni Parti   Yedinci parti Sekizinci parti   Lider Zeki Sezer Yalçın Topçu Parti DSP BBP Son seçim %2,1 %1,2 Aldığı oy 1.139.878 943.765 Oran %2,9 %2,4 Değişim %0,8 %1,2
Kazanılan büyükşehir/il merkezi belediye başkanlıklarına göre renklendirilmiş Türkiye iller haritası

Seçimlerde, 48,049,446 seçmen tarafından 81 ilin genel meclis üyeleri, 16 büyükşehir belediye başkanı ile 957'si ilçe, 1.974'ü belde (kasaba) olmak üzere toplam 2,931 belediyenin başkanları ve meclis üyeleri ile köy ve mahalle muhtarları seçilmiştir.

Oy kullanma

Oy kullanabilmek için kimlik (nüfus cüzdanı, kamu çalışanlarına verilen kurum kartı, pasaport, evlilik cüzdanı, askerî kimlik kartı, sürücü belgesi) üzerinde TC kimlik numarasının bulunması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca Yüksek Seçim Kurulu (YSK), nasıl oy kullanılacağına yönelik TRT ve diğer ulusal kanallarda gösterilecek 7 dakika 25 saniye süren bir tanıtıcı film hazırlamıştır. YSK’nin, seçimlerin kuralına uygun yapılması, seçmenin oyunun geçersiz sayılmaması ve oyların demokratik ortamda kullanılabilmesi için "oyların nasıl kullanılacağına dair" hazırladığı filmde, oy kullanan karakteri tiyatrocu Levent Ülgen canlandırmıştır. Filmde, belediye başkanlığı, il genel meclisi ve muhtarlık seçimlerinde oyların nasıl kullanacağı, oy kullandıktan sonra mürekkebin başka yerlere dağılmaması için neler yapılacağı belirtilerek, oy kullanırken, yaşlı, engelli ve hamilelere öncelik verilmesi gibi uyarılara da yer verilmiştir.

Büyükşehir sınırları içerisinde oturanlar, büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlığı, ilçe belediye meclisi, il genel meclisi üyeliği ve mahalle muhtarlığı olmak üzere 5 oy attılar.

Belediye sınırları içerisinde oturanlar, belediye başkanlığı, belediye meclis üyeliği, il genel meclisi ve mahalle muhtarlığı olmak üzere 4 oy attılar.

Köy sınırları içerisinde oturanlar, il genel meclis üyeliği ve köy muhtarlığı olmak üzere 2 oy attılar.

Herkesin kullandığı oy, il genel meclisi üyelikleri olduğu için ülke geneli hakkında yorum yapabilmek için igm oyları, istatistiki açıdan önemlidir.

Seçim sonuçları

İl genel meclisi

29 Mart 2009 yerel seçimleri kesinleşmiş resmî il genel meclisi üyelikleri seçim sonuçları;^[1]

Toplam Sandık	177.431
Toplam Seçmen	48.049.446
Toplam Kullanılan Oy	40.932.260
Toplam Geçerli Oy	39.988.763
Katılım Oranı (%)	85,2
Seçilecek Üye Sayısı	3.281

Parti	Genel başkanı	Aldığı oy sayısı	Aldığı oy oranı	+/–	İGM Üye sayısı
Adalet ve Kalkınma Partisi	Recep Tayyip Erdoğan	15.353.553	%38,4	3,3	1.889
Cumhuriyet Halk Partisi	Deniz Baykal	9.229.936	%23,1	4,9	612
Milliyetçi Hareket Partisi	Devlet Bahçeli	6.386.279	%16,0	5,5	414
Demokratik Toplum Partisi	Ahmet Türk	2.277.777	%5,7	—¶	235
Saadet Partisi	Numan Kurtulmuş	2.079.701	%5,2	1,2	29
Demokrat Parti	Süleyman Soylu	1.536.847	%3,8	—¶	45
Demokratik Sol Parti	Zeki Sezer	1.139.878	%2,9	0,7	26
Büyük Birlik Partisi	Yalçın Topçu	943.765	%2,4	1,2	18
Anavatan Partisi	Salih Uzun	304.361	%0,8	1,7	4
Bağımsızlar		172.279	%0,4	0,3	7
Bağımsız Türkiye Partisi	Haydar Baş	167.986	%0,4	0,1	1
İşçi Partisi	Doğu Perinçek	114.243	%0,3		0
Türkiye Komünist Partisi	Erkan Baş	85.507	%0,2		0
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	Hayri Kozanoğlu	67.984	%0,2	0,1	0
Emek Partisi	Levent Tüzel	48.939	%0,1	0,1	1
Millet Partisi	Aykut Edibali	41.818	%0,1		0
Hak ve Özgürlükler Partisi	Bayram Bozyel	29.392	%0,1	—¶	0
Halkın Yükselişi Partisi	Yaşar Nuri Öztürk	6.197	%0,0	—¶	0
Liberal Demokrat Parti	Cem Toker	2.285	%0,0		0
Barış ve Demokrasi Partisi	Demir Çelik	36	%0,0	—¶	0
Toplam		39.988.763	%100		3.281

Büyükşehir belediye başkanlığı

İllere Göre Sonuçlar:

  Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)

  Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)

  Milliyetçi Hareket Partisi (MHP)

  Demokratik Toplum Partisi (DTP)

  Büyük Birlik Partisi (BBP)

  Demokratik Sol Parti (DSP)

  Demokrat Parti (DP)

  Bağımsız

29 Mart 2009 yerel seçimleri kesinleşmiş resmî büyükşehir belediye başkanlıkları seçim sonuçları;^[2]

Toplam Sandık	74.975
Toplam Seçmen	22.677.450
Toplam Kullanılan Oy	18.861.493
Toplam Geçerli Oy	18.183.894
Katılım Oranı (%)	%83,2
Belediye Başkanlığı Sayısı	16

Parti	Oy sayısı	%	+/–	Büyükşehir Belediye Başkanlığı sayısı
Adalet ve Kalkınma Partisi	7.672.280	% 42,2	3,9	10
Cumhuriyet Halk Partisi	5.896.884	% 32,4	8,0	3
Milliyetçi Hareket Partisi	2.249.039	% 12,4	7,3	1
Demokratik Toplum Partisi	780.176	% 4,3	—¶	1
Saadet Partisi	689.025	% 3,8	0,3	0
Demokratik Sol Parti	381.875	% 2,1	0,2	1
Demokrat Parti	179.350	% 1,0	—¶	0
Büyük Birlik Partisi	116.216	% 0,6	0,2	0
Bağımsızlar	54.260	% 0,3	0,2	0
Bağımsız Türkiye Partisi	49.320	% 0,3		0
Anavatan Partisi	48.358	% 0,3	0,1	0
Türkiye Komünist Partisi	24.812	% 0,1		0
Hak ve Özgürlükler Partisi	12.966	% 0,1	—¶	0
Millet Partisi	11.405	% 0,1		0
Liberal Demokrat Parti	8.518	% 0,1	0,1	0
Halkın Yükselişi Partisi	7.176	% 0,0	—¶	0
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	1.039	% 0,0		0
Emek Partisi	801	% 0,0		0
İşçi Partisi	394	% 0,0	0,2	0
Barış ve Demokrasi Partisi	-	-	—¶	0
Toplam	18.183.894	% 100,00		16

  AK Parti'nin kazandığı ilçeler
  ANAP'ın kazandığı ilçeler
  Bağımsızlar'ın kazandığı ilçeler
  BBP'ın kazandığı ilçeler
  CHP'nin kazandığı ilçeler
  DP'nin kazandığı ilçeler
  DSP'nin kazandığı ilçeler
  DTP'nin kazandığı ilçeler
  EMEP'nin kazandığı ilçeler
  MHP'nin kazandığı ilçeler
  ÖDP'nin kazandığı ilçeler
  SP'nin kazandığı ilçeler

Kazanan Adaylar:

Şehir	Kazanan	Parti
Adana	Aytaç Durak	Milliyetçi Hareket Partisi
Ankara	Melih Gökçek	Adalet ve Kalkınma Partisi
Antalya	Mustafa Akaydın	Cumhuriyet Halk Partisi
Bursa	Recep Altepe	Adalet ve Kalkınma Partisi
Diyarbakır	Osman Baydemir	Demokratik Toplum Partisi
Erzurum	Ahmet Küçükler	Adalet ve Kalkınma Partisi
Eskişehir	Yılmaz Büyükerşen	Demokratik Sol Parti
Gaziantep	Asım Güzelbey	Adalet ve Kalkınma Partisi
İstanbul	Kadir Topbaş
İzmir	Aziz Kocaoğlu	Cumhuriyet Halk Partisi
Kayseri	Mehmet Özhaseki	Adalet ve Kalkınma Partisi
Kocaeli	İbrahim Karaosmanoğlu
Konya	Tahir Akyürek
Mersin	Macit Özcan	Cumhuriyet Halk Partisi
Sakarya	Zeki Toçoğlu	Adalet ve Kalkınma Partisi
Samsun	Yusuf Ziya Yılmaz

Belediye başkanlıkları

29 Mart 2009 Yerel Seçimleri kesinleşmiş resmî belediye başkanlığı (büyükşehir belediyeleri hariç) seçim sonuçları;^[3]

Toplam Sandık	134.929
Toplam Seçmen	39.717.580
Toplam Kullanılan Oy	33.430.742
Toplam Geçerli Oy	32.221.536
Katılım Oranı (%)	84,2
Belediye Başkanlığı Sayısı	2.903

Parti	Aldığı oy sayısı	Aldığı oy oranı	Belediye Başkanlığı sayısı
Adalet ve Kalkınma Partisi	12.449.187	% 38,6	1.442
Cumhuriyet Halk Partisi	7.960.562	% 24,7	503
Milliyetçi Hareket Partisi	5.315.180	% 16,5	483
Saadet Partisi	1.729.182	% 5,4	80
Demokratik Toplum Partisi	1.661.117	% 5,2	96
Demokrat Parti	1.164.858	% 3,6	148
Demokratik Sol Parti	925.575	% 2,9	60
Büyük Birlik Partisi	384.483	% 1,2	20
Bağımsızlar	239.849	% 0,7	45
Anavatan Partisi	196.049	% 0,6	16
Bağımsız Türkiye Partisi	101.090	% 0,3	4
Türkiye Komünist Partisi	28.101	% 0,1	0
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	21.745	% 0,1	4
Emek Partisi	15.298	% 0,1	2
Liberal Demokrat Parti	8.608	% 0,0	0
Halkın Yükselişi Partisi	8.192	% 0,0	0
Millet Partisi	5.772	% 0,0	0
Hak ve Özgürlükler Partisi	5.670	% 0,0	0
İşçi Partisi	867	% 0,0	0
Barış ve Demokrasi Partisi	151	% 0,0	0
Toplam	32.221.536	% 100,00	2.903

Belediye meclisi üyelikleri

29 Mart 2009 Yerel Seçimleri kesinleşmiş resmî belediye meclisi üyelikleri seçim sonuçları;^[4]

Toplam Sandık	135.199
Toplam Seçmen	39.787.986
Toplam Kullanılan Oy	33.447.257
Toplam Geçerli Oy	32.072.363
Katılım Oranı (%)	84,1
Belediye meclisi üye sayısı	32.392

Parti	Aldığı oy sayısı	Aldığı oy oranı	Belediye meclisi üyesi sayısı
Adalet ve Kalkınma Partisi	12.237.325	% 38,2	14.732
Cumhuriyet Halk Partisi	7.966.710	% 24,8	6.125
Milliyetçi Hareket Partisi	5.336.695	% 16,6	6.005
Saadet Partisi	1.807.745	% 5,6	1.081
Demokratik Toplum Partisi	1.687.733	% 5,3	1.169
Demokrat Parti	1.181.074	% 3,7	1.843
Demokratik Sol Parti	945.722	% 3,0	774
Büyük Birlik Partisi	508.055	% 1,6	294
Anavatan Partisi	202.976	% 0,6	240
Bağımsız Türkiye Partisi	82.848	% 0,3	45
Bağımsızlar	43.633	% 0,1	14
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	25.557	% 0,1	35
Emek Partisi	21.100	% 0,1	23
Millet Partisi	6.685	% 0,0	2
Halkın Yükselişi Partisi	5.566	% 0,0	4
Hak ve Özgürlükler Partisi	4.618	% 0,0	0
Türkiye Komünist Partisi	3.409	% 0,0	2
Liberal Demokrat Parti	2.451	% 0,0	1
İşçi Partisi	2.258	% 0,0	3
Barış ve Demokrasi Partisi	203	% 0,0	0
Toplam	32.072.363	% 100,00	32.392

İl Belediye Başkanlıkları

İl Parti Adıyaman AK Parti Afyonkarahisar Ağrı Aksaray Amasya Ardahan Artvin CHP Aydın Balıkesir MHP Bartın Batman DTP Bayburt AK Parti Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur

İl Parti Çanakkale CHP Çankırı AK Parti Çorum Denizli Düzce Edirne CHP Elazığ AK Parti Erzincan Giresun CHP Gümüşhane MHP Hakkâri DTP Hatay AK Parti Iğdır DTP Isparta MHP Kahramanmaraş AK Parti Karabük MHP Karaman AK Parti

İl Parti Kars AK Parti Kastamonu MHP Kırıkkale AK Parti Kırklareli CHP Kırşehir AK Parti Kilis Kütahya Malatya Manisa MHP Mardin AK Parti Muğla CHP Muş AK Parti Nevşehir Niğde Ordu DSP Osmaniye MHP Rize AK Parti

İl Parti Siirt DTP Sinop CHP Sivas BBP Şanlıurfa Bağ. Şırnak DTP Tekirdağ CHP Tokat AK Parti Trabzon Tunceli DTP Uşak MHP Van DTP Yalova DP Yozgat AK Parti Zonguldak CHP

İllere Göre Sonuçlar

Aşağıda, belirtilen illerin, belirtilen ilçelerine göre, 2009 Türkiye Yerel Seçim Sonuçları yer almaktadır.

Adana Adıyaman Afyonkarahisar Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik

Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir

Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkâri Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir Kahramanmaraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale

Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye

Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak

İl - İlçe Sonuç Galerisi

Aşağıda, ilçelerine ayrılmış illerin, seçim sonuç haritaları, kazanan partilere ve renklerine göre verilmiştir. İl Geneli'ndeki oylarda kazanan, yani İl Genel Meclisi'nde en çok oy oranına sahip olan parti resim altındaki açıklamada ilk sırada, ilin merkez ilçesinde veya var ise büyükşehir belediyesinde kazanan parti ise ikinci sırada belirtilmiştir.

• 
  Artvin (il)

    AK Parti

  
  Artvin (merkez)

    CHP
• 
  Aydın

    CHP

  
  Aydın (merkez)

    CHP
• 
  Balıkesir

    AK Parti

  
  Balıkesir (merkez)

    MHP
• 
  Bursa

    AK Parti

  
  Bursa BŞB

    AK Parti
• 
  Çanakkale (il)

    AK Parti

  
  Çanakkale (merkez)

    CHP
• 
  Edirne (il)

    CHP

  
  Edirne (merkez)

    CHP
• 
  Eskişehir

    AK Parti

  
  Eskişehir BŞB

    DSP
• 
  İstanbul

    AK Parti

  
  İstanbul BŞB

    AK Parti
• 
  İzmir

    CHP

  
  İzmir BŞB

    CHP
• 
  Kırklareli (il)

    CHP

  
  Kırklareli

    CHP
• 
  Kocaeli

    AK Parti

  
  Kocaeli BŞB

    AK Parti
• 
  Muğla

    CHP

  
  Muğla (merkez)

    CHP
• 
  Ordu (il)

    AK Parti

  
  Ordu (merkez)

    DSP
• 
  Uşak (il)

    AK Parti

  
  Uşak

    MHP
• 
  Yalova (il)

    AK Parti

  
  Yalova (merkez)

    DP
• 
  Ankara

    AK Parti

  
  Ankara BŞB

    AK Parti
• 
  Hatay

    AK Parti

  
  Hatay (merkez)

    AK Parti

Notlar

• 15 Şubat 2009'da, Genç Parti'nin seçimlerden çekilme kararı Yüksek Seçim Kurulu tarafından kabul edildi.^[5]
• Yüksek Seçim Kurulu çeşitli nedenlerle 30 belediye başkanlığı, 11 belde meclis üyeliği, 220 köy ve mahalle muhtarlığı ve 88 ihtiyar heyeti seçimini iptal etti. Yenilenen seçimler 7 Haziran 2009'da, sorunsuz şekilde yapıldı.^[6]
• Eğer bu bir genel seçim olsaydı (BBP, SP, DP ve DTP nin bağımsız girdiği varsayılmıştır, İl Genel Meclisi oylarına göre), TBMM'de koltuk dağılımları;

Adalet ve Kalkınma Partisi: 283 Cumhuriyet Halk Partisi: 124 Milliyetçi Hareket Partisi: 89 Demokratik Toplum Partisi: 29 Saadet Partisi: 12 Demokrat Parti: 12 Büyük Birlik Partisi: 1 Bağımsız: 1 şeklinde olacaktı.

Kaynakça

1. "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 6 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
2. "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
3. "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
4. "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 20 Eylül 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
5. "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.
6. "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2009.

Dış bağlantılar

• YESİK Yerel seçimlerde Nasıl oy kullanılacak? Filmi22 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.