Remove ads
Demokrat Parti, 23 Haziran 1983 tarihinde kurulan, 27 Mayıs 2007 tarihinde Demokrat Parti adını alan, Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DP" şeklindedir. Simgesi kırattır. TBMM'de 1 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel Başkanı Gültekin Uysal'dır. Yargıtay kayıtlarına göre Türkiye'de kayıtlı olan en eski kuruluşlu siyasi partidir.
Demokrat Parti | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | DP |
| Genel başkan | Gültekin Uysal |
| Genel sekreter | Ertan Küçükay |
| Parti sözcüsü | Haydar Altıntaş |
| Kurucu | Ahmet Nusret Tuna |
| Kuruluş tarihi | 27 Mayıs 2007) |
| Birleşme | Anavatan Partisi (2009) |
| Önceli | Doğru Yol Partisi Anavatan Partisi |
| Merkez | Balgat, Çankaya, Ankara |
| Gençlik kolu | Demokrat Gençlik |
| Kadın kolu | Demokrat Parti Kadın Kolları |
| Üyelik (2024) |  342.256[1] |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Merkez sağ[9] |
| Ulusal üyelik | Millet İttifakı (2018-2023) |
| Resmî renkler | Kırmızı, beyaz |
| Slogan(lar) | Söz Yeniden Milletin! |
| TBMM | 1 / 600 Tüm Liste |
| İlçe Belediye Başkanlığı | 2 / 922 Tüm Liste |
| Belde Belediye Başkanlığı | 2 / 390 Tüm Liste |
| Belediye Meclisleri | 55 / 20.953 |
| Seçim sembolü | |
| Kırat | |
| Parti bayrağı | |
.svg.png) | |
| İnternet sitesi | |
| dp.org.tr | |
 Türkiye | |
Doğru Yol Partisinin 27 Mayıs 2007 tarihinde adını ve logosunu değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmasıyla ortaya çıkmıştır. 2009'da Demokrat Parti Genel Başkanı Hüsamettin Cindoruk ve Anavatan Partisi Genel Başkanı Salih Uzun'un çabalarıyla Anavatan Partisi Demokrat Parti'nin çatısı altına girmiştir.[10] Parti Tüzüğü'nün 1. Maddesi şu şekildedir:[11]
"Demokrat Parti, Türkiye Cumhuriyeti'nin çok partili demokrasi yaşamına 1946 yılında öncülük ederek yüce değerler katmıştır. 20 Mayıs 1983 tarihinde kurulan Anavatan Partisi ve 23 Haziran 1983 tarihinde kurulan Doğru Yol Partisi'nin birleşme amacıyla ortaklaşa oluşturduğu siyasi bir partidir."
Remove ads
1983 yılında kurulmuş olan Doğru Yol Partisi 27 Mayıs 2007 tarihinde Büyük Anadolu Oteli'nde yaptığı 2. Olağanüstü Genel Kongresi'nde adını ve logosunu değiştirmesiyle Demokrat Partiyi oluşturmuştur. Bu isim değişikliği Mehmet Ağar'ın genel başkanlığında yapılmıştır. Değişikliğinin temel nedeni olarak Türk sağını tek çatı altında toplamak gösterilmiş; Anavatan Partisi'nin kendisini feshederek DP'ye katılması düşünülmüştür. Bu sayede merkez sağda bir alternatif yaratılması planlanmıştır. Eş başkanlık sistemi uygulanmak istenmiş; fakat daha sonra bu birleşme Mehmet Ağar ile Anavatan Partisi Genel Başkanı Erkan Mumcu arasında çıkan anlaşmazlık sonucu gerçekleşememiştir. Bu durum dolayısıyla Anavatan Partisi seçime girememiş, DP seçime tek başına girmiştir. Merkez sağa yakın seçmenler üzerinde hayal kırıklığı yaratan bu durum sandığa yansımış; DP 2007 Türkiye genel seçimlerinde %5.4 oranında oy almıştır. Genel Başkan Mehmet Ağar %9.56'da aldığı DYP'yi %4 puan aşağıya çekmesi üzerine görevinden istifa etmiştir. Eski ANAP genel başkanı Mesut Yılmaz Rize'den bağımsız milletvekili seçildi 2009'daki birleşmeden sonra Demokrat Parti'ye geçti Namık Kemal Zeybek genel başkan seçildiğinde partiden istifa etti.
6 Ocak 2008 tarihinde yapılan DP 4. Olağanüstü Büyük Kongresi'nde parti genel başkanlığına 3. turda geçerli 800 oyun 529'unu alarak Süleyman Soylu seçilmiştir. Diğer aday Çağrı Erhan ise 271 oyda kalmıştır. 15 Kasım 2008'de gerçekleştirilen Nevval Sevindi ve Refaiddin Şahin'in de aday olduğu DP 9. Olağan Kongresi'nde 993 oy geçerli oyun 922'sini alan Soylu, genel başkanlığa yeniden seçilmiştir. Ancak Süleyman Soylu 2009 Türkiye yerel seçimlerinde bir önceki genel seçimden daha az oranda oy alındığını belirterek kongreye gitmiştir. 16 Mayıs 2009 tarihinde yapılan 5. Olağanüstü Kongre'de Hüsamettin Cindoruk, diğer adaylar Süleyman Soylu ve Mehmet Ali Bayar'ı geride bırakarak Demokrat Parti'de genel başkanlık koltuğuna oturmuştur. Ekim 2009'da, Anavatan Partisi ve Demokrat Parti, Hüsamettin Cindoruk ve Salih Uzun'un önderliklerinde birleşmiştir.
2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumunda Hüsamettin Cindoruk liderliğindeki parti 'Hayır' oyu kullanacağını açıklarken, eski genel başkan Süleyman Soylu 'Evet' oyu vereceğini açıklamış ve partiden ihraç edilmiştir. ANAP-DYP birleşmesinden sonra değişim ve kurumsallaşma aşamasından geçen parti, İşçi Kolları komisyonu kurma, Engelli Çalıştayları düzenleme gibi hareketlerle Türkiye'de ilklere imza atmıştır. 2011'de gerçekleşecek olağan büyük kongre öncesi gerçekleştirilen Süleyman Demirel-Mesut Yılmaz-Hüsamettin Cindoruk görüşmesi gündeme damga vurdu. Görüşmeden sonra Tansu Çiller'in yeniden genel başkan olacağına ilişkin beklentiler artsa da, Tansu Çiller tabandan gelen taleplere karşılık vermedi.[12]
15 Ocak 2011 tarihinde yapılan Demokrat Parti 10. Olağan Büyük Kongresi'nde, Ahmet Özal, Rifat Serdaroğlu ve Salih Uzun'un da aday olduğu kongrede genel başkanlığa Namık Kemal Zeybek seçilmiştir.[13] Parti, 2011'e kadar TBMM'de 1 sandalye ile temsil ediliyordu. 2007 seçimlerinde meclise giren DP milletvekili Mesut Yılmaz, Namık Kemal Zeybek'in genel başkan seçilmesiyle partiden istifa etti. Nisan 2011'de Bağımsız Türkiye Partisi ile DP çatısı altında ittifak anlaşması yapılmış ve seçime birlikte girme kararı alınmıştır. 2011 seçimlerinden binde altı oyla ayrılan Demokrat Parti'de, Genel Başkan Namık Kemal Zeybek, 6 Mayıs 2012 günü Genel Kongre yapılması kararı aldı. Kongreye az bir süre kala, genel başkan Namık Kemal Zeybek, genel başkanlığa yeniden aday olmayacağını ancak partinin alt kademelerinde çalışmaya devam edeceğini açıkladı. Kongreden önce Nevzat Ercan, Ufuk Söylemez, Ergun Özdemir, Osman Çilsal ve Fatih Sinan Yılmaz adaylıklarını açıkladı. Tüm adayların birinci ve ikinci turun ardından adaylıktan çekilmesiyle, Büyük Anadolu Oteli'nde gerçekleşen Demokrat Parti 8. Olağanüstü Büyük Kongresinin salt çoğunluk aranmayan üçüncü turunda Gültekin Uysal, 444 delegenin oyunu alarak DP'nin yeni genel başkanı oldu.
2012 yılının ikinci yarısında Demokrat Partili Bodrum Belediye Başkanı Mehmet Kocadon, hakkındaki suçlamalar nedeniyle görevden alındı ve cezaevine girdi. Mehmet Kocadon 100 gün cezaevinde kaldıktan sonra aklanarak serbest bırakıldı ve belediye başkanlığı görevine iade edildi. Cezaevinden çıktıktan sonra Mehmet Kocadon'la görüşen Genel Başkan Gültekin Uysal, Kocadon'un yeniden Demokrat Parti'den belediye başkan adayı olacağını açıklasa da Kocadon daha sonra partiden istifa ederek Cumhuriyet Halk Partisine geçti.
Demokrat Parti, 2012 yılında TBMM Performans raporu yayınladı ve TBMM ile ilgili bütün izlenimlerini, kelime kelime kamuoyuna sundu.[14]
2013 yılında MHP'den ihraç edilen Fethiye Belediye Başkanı Behçet Saatcı[15] ve AK Parti'den istifa eden Bursa'nın Karacabey ilçesi Belediye Başkanı Ergün Koç Demokrat Parti'ye katıldı.[16]
2013 yılında, Demokrat Parti'nin Balgat'taki genel merkezine Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından kültür tesisi niteliği verilmiştir. Bu kararla ticari amaçla kullanılamayacak olan genel merkez binası, maddi değerini kaybetmiştir. Demokrat Parti, bu olayların ardından çok sert açıklamalar yaparak "Türkiye'nin en eski siyasi partisi olan Demokrat Parti üzerinde oynanmak istenen oyunlar sonuç vermeyecektir" ifadelerini kullandı.[17]
Partinin 2 Şubat 2014'te yapılan 11. Olağan Kongresinde Gültekin Uysal 753 delegenin oyunu alarak ilk turda yeniden genel başkanlığa seçildi. Parti, 2014 Yerel Seçimlerinde Fethiye, Haymana ve Eğirdir başta olmak üzere 7 ilçe, 7 belde belediyesi kazandı.
2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ekmeleddin İhsanoğlu'nu destekledi. İhsanoğlu'na jest olarak kendilerine ait olan Celâl Bayar Köşkü'nü çalışma ofisi olarak sunsalar da, Ekmeleddin İhsanoğlu tarafsız görünmek adına bu jesti kabul etmedi.
2015 seçimlerinden önce parti yönetimi, DP Genel Merkezi'ne kültür tesisi niteliği verilmesi ve 'KIRAT' ambleminin kullanım hakkıyla ilgili hukuki girişimlerde bulundu. 2014'ün son ayında Anayasa Mahkemesi 'KIRAT' ambleminin Demokrat Parti tarafından kullanılmasına karar vererek, Doğru Yol Partisi ile Muhafazakâr Yükseliş Partisi'nin parti amblemlerinde kırat logosunun kullanılmasını yasakladı.[18]
Mayıs 2015'te Ankara 8. İdare Mahkemesi, DP'nin genel merkez olarak kullandığı binanın "sosyal kültürel tesise" dönüştürülmesini öngören Büyükşehir Belediye Meclisi kararını iptal etti.[19]
2015 seçimlerine tek başına katılma kararı alan parti, toplam 75.217 oy aldı. 1 Kasım 2015'te tekrarlanan genel seçimlerde 69.319 oyda kaldı.
8 Mart 2016 tarihli Milat Gazetesi'nde, Demokrat Parti'nin 12 milyon liralık mobilya alımı yaptığı ve yapılan alımın bedelinin Boydak Holding tarafından karşılandığı [20] iddia edildi. Demokrat Parti, haberleri sert bir dilde yalanlayarak gazete yazarı Enes Babacan hakkında suç duyurusunda bulundu.[21]
2016 yılında MHP'de genel başkan ve muhalifler arasında yaşanan krizden sonra Meral Akşener'in Demokrat Parti'ye geçerek genel başkanlığı devralacağı iddia edildi.[22] DP'nin Meral Akşener'in "tavşan partisi" olacağı iddiaları üzerine bir açıklama yapan Gültekin Uysal, "Demokrat Parti satılık değildir" diyerek bu tür haberleri yalanladı.[23]
2018 yılında yapılan genel seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi, İYİ Parti ve Saadet Partisi ile birlikte Millet İttifakı çatısı altında giren parti, genel başkan Gültekin Uysal'ın İYİ Parti'den Afyonkarahisar milletvekili seçilmesiyle mecliste temsil edilme hakkı kazandı. 18 Aralık 2020 tarihinde MHP'den ihraç edilen Ordu milletvekili Cemal Enginyurt'un katılımıyla temsili iki kişi oldu.[24]
5 Mart 2022 tarihinde, partinin 14. olağan kongresi yapıldı.[25] Gültekin Uysal, tekrar genel başkan seçildi.[26]
Demokrat Parti, 2023 genel seçimlerine Cumhuriyet Halk Partisi listelerinden katılma kararı aldı.[27] CHP listelerinden DP için 3 kişilik yer ayrıldı.[28] Seçimler sonucunda üçü de milletvekili oldu.[29]
Demokrat Parti'de 17 Kasım 2024'te 15. olağan kongre yaşanmıştır, kongrede oy kullanan 778 delegeden 765'inin oyunu alarak Gültekin Uysal yeniden genel başkanlığa seçildi.[30] Genel başkanlık yarışında aday olabilmek için imza toplayan İlay Aksoy’un adaylığı, bazı delegelerin imzalarını geri çekmesi ve bazı imzaların geçersiz sayılması gerekçesiyle reddedildi. Bu durum salonda gerginliğe yol açtı. Aksoy, karara sert tepki göstererek, “Bugün kendi partinize darbe yaptınız. Bu kadar insanın iradesini hiçe saydınız” ifadelerini kullandı.[31] 20 Kasım 2024'te İlay Aksoy kongrenin iptali için dava açtığını duyurdu.[32]
Kongre'nin ardından, partinin "merkez sağın yeni toparlanma adresi" olma hedefinin başarısız olduğu ve kongrenin 2025'in Mart yerine aceleyle 2024'ün Kasım ayında yapıldığı yönünde eleştirilerde bulunan İzmir Milletvekili Salih Uzun ve İstanbul Milletvekili Cemal Enginyurt, bu sebeplerle partilerinden istifa etti, ve DP’nin parlamentodaki sandalye sayısı 1'e düştü.[33]
Remove ads
Demokrat Parti Gençlik Kolları'nın marka ismi Demokrat Gençlik'tir. Partinin yeniden yapılanması kapsamında Demokrat Parti Gençlik Kolları'nın ardılı olarak 3 Ocak 2020 tarihinde Berkay Güloğlu tarafından kuruldu.[34] Kuruluşunda Demokrat Parti'nin ve eski Gençlik Kolları'nın benimsediği hürriyetçi demokrasi ilkesini benimsedi.[35] Zaman içerisinde görev değişiklikleriyle ve partinin teşkilatlanma ve yeniden yapılanma sürecinin hızlanmasıyla Demokrat Gençlik'te de bir yeniden yapılanma ihtiyacı ortaya çıktı ve bunun sonucunda başkanlık görevini 13 Temmuz 2022 tarihinde Arda Yılmaz devralarak yeni genel idare kurulu ve başkanlık divanını mevcut üyelerle yeniden şekillendirdi.[36][37][38] 07 Ekim 2022 tarihinde açıklanan yeni başkanlık divanında standart yapılanmadan farklı olarak, göç ve kalkınma politikalarından sorumlu genel başkan yardımcılığı, sosyal politikalar ve kadın haklarından sorumlu genel başkan yardımcılığı, tabiatı koruma ve hayvan haklarından sorumlu genel başkan yardımcılığı, kültür ve spordan sorumlu genel başkan yardımcılığı ve üniversite ve gençlik politikalarından sorumlu genel başkan yardımcılığı gibi yeni pozisyonlara da yer verildi.[39][40]
Remove ads
| # | Adı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
|---|---|---|---|
| Demokrat Parti (2007-günümüz) | |||
| 1 | Mehmet Ağar | 27 Mayıs 2007 | 6 Ocak 2008 |
| 2 | Süleyman Soylu | 6 Ocak 2008 | 16 Mayıs 2009 |
| 3 | Hüsamettin Cindoruk | 16 Mayıs 2009 | 15 Ocak 2011 |
| 4 | Namık Kemal Zeybek | 15 Ocak 2011 | 6 Mayıs 2012 |
| 5 | Gültekin Uysal | 6 Mayıs 2012 | Görevde |
| # | Adı | Seçim Bölgesi | Görevi | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Haydar Altıntaş | İzmir (I) | Genel Başkan Yardımcısı Parti Sözcüsü | ||||
| Kaynak:[41] | |||||||
Genel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Sandalye | Meclis | Sıra | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ± Y | # | ± | ||||
| 2007 |  Mehmet Ağar |
1,898,873 | %5,41 | 4,13 | 0 / 550 |  | Baraj Altında Kaldı | 4. |
| 2011 | Namık Kemal Zeybek | 279,480 | %0,65 | 4,77 | 0 / 550 | | 7. | |
| 2015 Haziran |  Gültekin Uysal |
75,217 | %0,17 | 0,49 | 0 / 550 | | 9. | |
| 2015 Kasım | 69,319 | %0,14 | 0,02 | 0 / 550 | | 10. | ||
| 2018 | — | — | — | 1 / 600 [Not 1] |
 1 | Muhalefet | — | |
| 2023 | — | — | — | 3 / 600 [Not 2] |
2 | |||
Yerel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | İl Genel Meclisi + BB İlçe Belediye Meclisi |
Büyükşehir Belediye | Belediye | Belediye Meclisi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | Kazanılan | Oy | % | Kazanılan | Oy | % | Kazanılan | Oy | % | Kazanılan | ||
| 2009 | Süleyman Soylu | 1.536.847 | %3,84 | 148 / 3.281 |
179.350 | %0,99 | 0 / 16 |
1.164.858 | %3,62 | 142 / 2.903 |
1.181.074 | %3,68 | 1.843 / 32.392 |
| 2014 | Gültekin Uysal | 325.432 | %0,73 | 164 / 21.749 |
73.530 | %0,21 | 0 / 30 |
311.947 | %0,75 | 14 / 1.351 |
287.209 | %0,69 | 164 / 20.498 |
| 2019 | 411.190 | %0,89 | 136 / 22.017 |
243.250 | %0,89 | 0 / 30 |
415.213 | %0,96 | 8 / 1.355 |
378.093 | %0,88 | 135 / 20.745 | |
| 2024 | 153.642 | %0,34 | 55 / 22.325 |
60.349 | %0,17 | 0 / 30 |
163.585 | %0,38 | 5 / 1.356 |
145.134 | %0,34 | 55 / 20.953 | |
- Seçimlere İYİ Parti listelerinden katıldı. Gültekin Uysal milletvekili seçildi.
- Seçimlere CHP listelerinden 3 adayla katılmıştır.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads