Ankara Büyükşehir Belediyesi

Ankara Büyükşehir Belediyesi veya kısaca ABB, Ankara ilinin belediye işlerini yürüten kamu kurumudur. 2019 yerel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden aday gösterilen ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Mansur Yavaş, mazbatasını 8 Nisan 2019'da alarak göreve başlamıştır.^[1]

Ankara Büyükşehir Belediyesi
Belediye merkez binası
Kısaltma	ABB
Kuruluş	16 Şubat 1924 (1924-02-16) (101 yıl, 92 gün önce.)
Tür	Büyükşehir belediyesi
Merkez	Yenimahalle, Ankara
Büyükşehir Belediye Başkanı	Mansur Yavaş (CHP)[1]
Genel sekreter	Reşit Serhat Taşkınsu
Bütçe	156 milyar 150 milyon₺ (2020)[2]
Resmî site	ankara.bel.tr

Tarihçe

16 Şubat 1924 tarihinde 417 sayılı yasa ile Ankara Şehremaneti kurulmuştur. Şehremaneti Yasası 1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı yasa ile yürürlükten kaldırılmıştır.

Büyükşehir belediyelerinin kuruluşu, 23 Mart 1984 tarihinde kabul edilen Büyükşehir Belediyelerinin Kuruluşu Hakkındaki 195 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile olmuştur. Daha sonra bu kararname 9 Haziran 1984 tarihinde 3030 sayılı yasa ile değiştirilmiştir.

10 Haziran 2004 tarihinde çıkarılan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile belediyelere yeni düzenlemeler gelmiştir. 6 Aralık 2012 tarihinde çıkarılan 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre ilin bütün sınırları Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırlarına dahil edilmiştir.

Logo tartışmaları

27 Mart 1994 tarihinde Büyükşehir Belediye başkanı olarak seçilen Melih Gökçek, 1995 yılında Hitit Güneş Kursu olan belediye logosunu Atakule-cami minaresi ve 3 yıldızlı logoya çevirdi. Bunun üzerine eski CHP Trabzon Milletvekili Avukat Rahmi Kumaş, Gökçek'in Hitit Güneş Kursu yerine belirlediği Atakule-cami minaresi ve 3 yıldızdan oluşan amblemini yargıya taşıdı. Ankara 2. İdare Mahkamesi, amblemi, “Belediyenin amblem belirleme yetkisi olmadığı" gerekçesiyle iptal etti. Dava, Ankara 3. İdare Mahkemesi'ne taşındı. 3. İdare Mahkemesi, "Ankara’yı temsil etmediği" gerekçesiyle amblemi bu kez esastan iptal etti. İdare Mahkemesi'nin kararında, "amblemde kullanılan simge ve işaretlerin anlamlarının ortalama bir bilinç ile doğrudan çıkarımını olanaklı kılan açıklık ve anlaşılırlık özelliğinin bulunmadığı, kullanılan sembol figürlerin, Ankara'yı tarihsel ve kültürel derinliği ve ağırlığı ile orantılı biçimde tanıtıcı öğe niteliği taşımadığı" belirtildi. Belediyenin, iptal kararının bozulması için Yargıtay 8. Dairesi'ne başvurusu reddedildi. Belediye, bunun üzerine karar düzeltme yöntemiyle kararın bozulmasını istedi, ancak Danıştay 8. Daire de belediyeyi haksız buldu. Danıştay 8. Daire, karar düzeltmeyi 4'e karşı 1 oyla reddetti. Rahmi Kumaş'ın, Melih Gökçek'in Atakule-cami minareli amblemin yıldız sayısını 25 Temmuz 2011'de^[3], 3'ten 5'e çıkararak belirlediği yeni logoya ilişkin açtığı dava ise hala devam ediyor.

Kullanımdaki mevcut amblemde Atakule'ye eklenmiş iki minare ile hilâl ve beş yıldız yer almaktadır. Amblem kentin dönüşümünde temel etken olan cumhuriyetin çağdaş uygarlığı temel alan felsefesi ve dayandığı değerlere işaret etmektedir.^[4][5]

• 
  Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 1995'ten önce kullandığı amblem
• 
  Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 1995 yılından 2011 yılına kadar kullandığı üç yıldızlı amblem
• 
  Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 2011 yılından beri kullandığı beş yıldızlı amblem

Organizasyon yapısı

Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi ve Ankara Büyükşehir Belediye Encümeni olmak üzere üç ana gruba ayrılır.

Bağlı birimler

Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 32 daire başkanlığı ve dört denetleyici ve düzenleyici kurumu bulunmaktadır.^[6]

Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı İtfaiye Dairesi Başkanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Mezarlıklar Dairesi Başkanlığı Muhtarlık İşleri Dairesi Başkanlığı Sosyal Medya Dairesi Başkanlığı İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı Kırsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı Özel Projeler ve Dönüşüm Dairesi Başkanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı İşletme ve İştirakler Dairesi Başkanlığı Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

Gençlik ve Spor Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Makine İkmal Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı Yapı Kontrol Dairesi Başkanlığı Kent Estetiği Dairesi Başkanlığı Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı Zabıta Dairesi Başkanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı Kültür ve Tabiat Varlıkları Dairesi Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi Başkanlığı Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Yazı İşleri ve Kararlar Dairesi Başkanlığı Özel Kalem Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı Hukuk Müşavirliği

Bunun dışında Etik Komisyonu olmak üzere bir komisyon bulunmaktadır.

Bağlı iştirakiler

Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 16 anonim şirketi, kamu kuruluşu olarak ise ASKİ ve EGO olmak üzere iki kuruluşu bulunmaktadır.

Kurum	Kuruluş	Genel Müdür	Faaliyet Alanı/Ek Bilgi
Anonim ve limited şirketler
Anfa Ltd. Şti.	1991	Yıldırım Özer	Park ve bahçe işletimi, fuar ve kongre hizmetlerinin düzenlenmesi.
Anfa Güvenlik Ltd. Şti.	1992	Bektaş Arslan	Özel güvenlik hizmetleri.
Anket A.Ş.	2000	Hakan Türkoğlu	Kültür-sanat hizmetleri ve etkinlik tanıtımları.
BELKA A.Ş.	1988	Dursun Çiçek	Evsel, tıbbi ve katı atık toplanması ve bertarafı, elektrik enerjisi üretimi.
Belko A.Ş.	1986	Baki Kerimoğlu	Kömür dağıtımı, otobüs ve soğuk hava deposu işletmeciliği.
Belplas A.Ş.	1989	Adnan Demirci	Yol çizgi boyası, gübre ve temizlik malzemeleri üretimi.
BelPa A.Ş.	1989	Ferhan Özkara	Sosyal hizmetler, temizlik ve veterinerlik hizmetleri.
Beltema Ltd. Şti.	2019	Ali Çalışkan	Sigorta hizmetleri.
BELTAŞ A.Ş.	1993	Alparslan Yılmaz	Otopark işletmeciliği ve yol güvenlik hizmetleri.
BUGSAŞ A.Ş.	1990	Vecihi Halil İyigün	Raylı taşımacılık hizmetleri.
Ankara Halk Ekmek A.Ş.	1979	Tamer Eski	Unlu mamul gıda üretimi.
Metropol İmar A.Ş.	1987	Rıfat Menekşe	Toplu konut alanlarının yönetimi.
PORTAŞ	-	Mesut Özarslan	Toplu konut yapımı ve asfalt üretimi.
Seğmen Su A.Ş.	-	Merih Demirdelen	İçme suyu üretimi ve işletimi.
Başkent Finansal Teknolojiler A.Ş.	2021	Hamza Yıldız	Elektronik ödeme sistemleri.
Ankara İnovatif Teknoloji A.Ş.	2020	Bora Bezci	Bilgisayar ve bilişim.
Kamu kuruluşları
ASKİ	1987	Erdoğan Öztürk	Su ve kanalizasyon hizmetleri.
EGO	1976	Adem YILGIN	Toplu ulaşım hizmeti.

Meclis

ABB Meclis dağılımı

  CHP: 90 sandalye

  AK Parti: 45 sandalye

  MHP: 10 sandalye

  Yeniden Refah Partisi: 1 sandalye

  Büyük Birlik Partisi: 1 sandalye

  Bağımsız: 1 sandalye

Ana madde: Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi

Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi, Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin faaliyetleriyle ilgili kararları almak için oluşturulan bir organdır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 13. maddesine göre her ayın ikinci haftası birleşim gerçekleşmektedir.

Yerel seçimler

Ana madde: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimleri

Ankara Büyükşehir Belediyesi seçim sonuçları
Seçim	Belediye Başkanı	Parti	Oy Oranı
1984	Mehmet Altınsoy	ANAP	%53,2
1989	Murat Karayalçın	SHP	%44,1
1994	Melih Gökçek	RP	%27,3
1999	Melih Gökçek	FP	%33,8
2004	Melih Gökçek	AK Parti	%55,0
2009	Melih Gökçek	AK Parti	%38,5
2014	Melih Gökçek	AK Parti	%44,8
2017	Mustafa Tuna	AK Parti	%44,8
2019	Mansur Yavaş	CHP	%50,9
2024	Mansur Yavaş	CHP	%60,38

Hizmet binası

Ankara Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası

Ana madde: Ankara Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası

Belediyenin mevcut 3, kullanılan 2 binası vardır. Tandoğan, Kızılay, Ulus ve Varlık'taki binalar, eski terminal alanında yapılan belediyeye ait 23 katlı yeni yapının bitmesiyle 2009 yılında kullanımdan çıkarılmıştır. Anadolu Meydanı ve AKM arasındaki Ankara Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası 23 katlı olup 2008 yılı sonunda hizmete girmiştir. Zabıta, İtfaiye ve Çevre Koruma Daire Başkanlıkları hariç tüm birimler yeni binaya toplanmıştır.

Belediye başkanları

Ana madde: Ankara belediye başkanları listesi

Büyükşehir Belediye Başkanları (1984-günümüz)
№	Büyükşehir Belediye Başkanı	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi	Parti
1	Mehmet Altınsoy	25 Mart 1984	26 Mart 1989		Anavatan Partisi
2	Murat Karayalçın	26 Mart 1989	21 Eylül 1993		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
3	Vedat Aydın	21 Eylül 1993	27 Mart 1994
4	Melih Gökçek	27 Mart 1994	18 Nisan 1999		Refah Partisi
				Fazilet Partisi
		18 Nisan 1999	28 Mart 2004
				Bağımsız
				Demokrat Parti
				Adalet ve Kalkınma Partisi
				Adalet ve Kalkınma Partisi
		28 Mart 2004	29 Mart 2009
		29 Mart 2009	30 Mart 2014
		30 Mart 2014	28 Ekim 2017
5		Mustafa Tuna	6 Kasım 2017		8 Nisan 2019
6	Mansur Yavaş	8 Nisan 2019	31 Mart 2024		Cumhuriyet Halk Partisi
		31 Mart 2024	Görevde