Remove ads
Karaman, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan Karaman ilinin merkezi olan şehirdir. Önemli bir ticaret, kültür ve sanat merkezidir. MÖ 8000'lerden itibaren yerleşilen Karaman ve yöresi; yer altı şehirleri, mağaralar ve inanç merkezlerine sahiptir.
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ağustos 2020) |
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Ağustos 2011) |
| Karaman | |
|---|---|
Şehir | |
Şehirden bir görünüm (Eylül 2008) Karaman Kalesi (Mart 2019) Hatuniye Medresesi (Eylül 2008) Karaman Saat Kulesi (Eylül 2008) | |
 Karaman ilinin Türkiye'deki konumu | |
| Ülke | Türkiye |
| Bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İl | Karaman |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Savaş Kalaycı (MHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 3709 km² |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 70100 |
| Alan kodu | 338 |
| Plaka kodu | 70 |
Resmî site http://www.karaman.bel.tr/ | |
.jpg)
Karaman şehri adını Karamanoğulları Beyliği'nden almaktadır. Şehir Karaman adını almadan önce Lârende olarak bilinmekteydi.[1] Antik Çağ'da Laranda (Λάρανδα) olarak isimlendirilen şehrin, bu adının bölgenin yerli dillerinden olan Luvice'deki Laravanda'dan geldiği tahmin edilmektedir. Laravanda kelimesi Luvice'de kumlu, kumlu yer, kum diyarı gibi anlamlara gelmektedir.[2] Öte yandan, bu ismin Hitit tabletlerinde geçen Lalanda'dan geldiğini savunan akademisyenler de mevcuttur.[3]
Karamanoğulları Beyliğinin bir süre başkentliğini yapmıştır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Karaman ilçesi (Konya) | |||
| 1927[4] | 37.265 | 8.182 | 29.083 |
| 1935[5] | 42.478 | 9.060 | 33.418 |
| 1940[6] | 48.703 | 12.489 | 36.214 |
| 1945[7] | 53.488 | 12.460 | 41.028 |
| 1950[8] | 60.066 | 13.476 | 46.590 |
| 1955[9] | 69.101 | 17.215 | 51.886 |
| 1960[10] | 78.522 | 21.668 | 56.854 |
| 1965[11] | 89.175 | 26.051 | 63.124 |
| 1970[12] | 100.179 | 35.056 | 65.123 |
| 1975[13] | 107.480 | 43.759 | 63.721 |
| 1980[14] | 113.408 | 51.208 | 62.200 |
| 1985[15] | 130.846 | 64.735 | 66.111 |
| Karaman merkez ilçesi | |||
| 1990[16][a] | 125.927 | 76.525 | 49.402 |
| 2000[17] | 152.450 | 105.384 | 47.066 |
| 2007[18] | 160.179 | 122.809 | 37.370 |
| 2008[19] | 164.207 | 127.192 | 37.015 |
| 2009[20] | 168.048 | 132.064 | 35.984 |
| 2010[21] | 170.240 | 135.185 | 35.055 |
| 2011[22] | 172.854 | 138.135 | 34.719 |
| 2012[23] | 175.397 | 141.630 | 33.767 |
| 2013[24] | 177.685 | 144.178 | 33.507 |
| 2014[25] | 181.383 | 148.362 | 33.021 |
| 2015[26] | 184.493 | 152.256 | 32.237 |
| 2016[26] | 188.221 | 156.056 | 32.165 |
| 2017[26] | 190.366 | 158.566 | 31.800 |
| 2018[26] | 194.018 | 161.946 | 32.072 |
| 2019[26] | 197.276 | 165.858 | 31.418 |
| 2020[26] | 199.482 | 168.299 | 31.183 |
![[icon]](#/media/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Karayolu
Terminal kent merkezine yaklaşık 3 km uzaklıktadır. Terminale belediye otobüsleri, dolmuş ve özel taksiler çalışmaktadır.
Demiryolu
Tren garı kent merkezine 1 km uzaklıktadır. Tren hattı Adana-Konya istikameti üzerindedir. Ankara-Konya Yüksek Hızlı Treni, 8 Ocak 2022'de yapılan ilk seferle Ankara'ya bağlandı.
Mart 2022 tarihinden itibaren İstanbul (halkalı) ve Karaman arasında direkt hızlı tren seferleri günlük karşılıklı olarak devam etmektedir.
Remove ads
- taşkale buğday ambarları
- Manazan Mağaraları
- Karaman Kalesi
- Yunus Emre Camii ve Tekkesi
- Nuhpaşa Camii
- Hacı Beyler Camii (1356)
- Aktekke Camii
- Arapzade Camii (1374)
- Çelebi Mescidi
- Dikbasan Camii (1493)
- Hatuniye Medresesi (1381)
- Ebul Fetih Camii (1247)
- Emir Musa Medresesi
- İbrahim Bey İmareti Medresesi (1432)
- Alâeddin Bey Kümbeti
- Hoca Mahmut Camii
- Canhasan höyüğü
- Binbir kilise
- Derbe antik kenti
Saat kulesi
Aktekke Kent Meydanı projesi kapsamında 2009 yılında Karaman Belediyesi tarafından inşa edilen saat kulesi, çelik iskelet üzerine andezit ve granit taştan imal edilmiştir. 9,15 metre yüksekliğindeki kule, kentin buluşma noktalarından biridir.[27]
Remove ads
Eb-ül Fida'ya göre Karaman
Rum Beldelerinin, birisi de Karaman topraklarıdır. Buralarda Türkmenler oturur. Karamanoğulları çevresindeki beyliklerin en güçlüsü ve en uzun ömürlü olanıdır. Konya'nın bir günlük güneyinde Rum Beldesinden birisi de Larende (Karaman)'dır.
Evliya Çelebi'ye göre Karaman
Evliya Çelebi, Karaman ve tarihî eserlerini incelemiş, Yunus Emre'nin de Karaman'da olduğunu belirtmiştir. Karaman Kalesinden, Aktekke (Mevlana'nın annesinin mezarının bulunduğu cami), Nuh Paşa Camii, Dikbasan Camii, Karabaş Veli Camii, Kirişçi Baba Camii ve bunlardan başka çok sayıda cami, medrese, çeşme, han, hamam ve imaretlerden bahseder. Evliya Çelebi bu tarihî eserlerden başka, büyük bir cadde üzerinde 470 dükkândan bahisle, Karamanlıların tarihlerde yaşantılarını ve binlerce evliyanın mevcudiyetini ve Yunus Emre'nin merkadinin (mezarının) Karaman'da olduğunu yazmaktadır.
Katip Çelebi'ye göre Karaman
Katip Çelebi, Cihannümâ'sında; Konya'nın kazalarını sıraladıktan sonra, Larende için "Konya'nın Doğu Cenubunda, arası bir menzil düz yerde kasaba ve kaladır. Akarsuyu, bağ, bahçeleri, camileri ve hamamları vardır.
Katip Çelebi Karaman eyaletini şöyle yazmıştır. "Der beyan-ı Eyalat-ı Karaman:
Osmanlılardan evvel bu yerlerde Al-i Karaman iskan etmekle, bu diyara Karaman denilmiştir. Daha evvel bu memleket, ta denizde sonra ererdi.
Konya Salnamelerinde Karaman
1289-1291 Hicri (1872-1874 Miladi) tarihli Konya Salnamelerinde Karaman Tarihi hakkında bilgi verildikten sonra, 88'inci sayfada şöyle deniliyor; "Karaman'da Kibar'ı Evliyaullahtan Tabduk Emre, Yunus Emre, Mader-i ve Birader-i Hz. Mevlana ve Kettaue Baba, Canbaz Kadı medfundurlar".
1294 Hicri (1877 Miladi) tarihli salnamede de şunları yazıyor: "Karamanda büyük küçük 41 cami, 82 mescit, 17 medrese, l kütüphane, 5 tekke, 12 zaviye, l rüştiye mektebi ve biri Ermeni, diğeri Rum 2 adet kilise ve 51'i İslam ve 2'si Rum olan 53 mektep, ikisi çift ve yedisi tek olmak üzere 9 hamam 115 çeşme ve şadırvan, 422 dükkân, 7 han, 5 adet bezirhane, 11 yağhane, 33 değirmen, l imaret, 11 sebil, 12 sarnıç, l buzhane, 4 karlık, l adet Kala-i atik mevcuttur."
Lugat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye Müellifine göre Karaman
''Pizidi kıtasını teşkil eden ve sonra bir müddet emirlik halinde idare olunan Larende, Niğde, Ermenek, Konya, Kayseri, Akşehir, Beyşehir, Seydişehir ve Karahisar sancak ve kazalarını toplayan eyaletin ismidir. Bu eyaletin çok yeri dağlık ise de güzel üzüm, afyon yetişir ve tuzlaları vardır."
Şemseddin Sami Bey'e göre Karaman
Sems'ed-din Sami Bey (Kamus-ül A'lam'ında Karaman ilini) şöyle yazmıştır.
Anadolu'nun orta kısımlarının güney yönüne verilen ad olup, Konya, Niğde, İçel sancaklarından ibarettir. Bu bölge, Selçuk Devletinin çökmesinden sonra, Bağımsızlığını kazanarak oralarda hüküm süren Karamanoğulları adı ile anılır. Bu hükûmetin ilk oluşumunda Larende Kasabası merkez olup, sonra yine Konya'yı terk etmeye zorunlu olmuşlar, Larendeye çekilmişlerdir. Şimdi bike Karaman ilinin merkezi Larende ad olunup, bu kasabaya Karaman ili denilir."
Yılmaz Öztuna'ya göre Karaman
Karamanoğulları, Anadolu Türkmen Beyliklerinin en mühimi, en büyüğü, en kudretlisi ve en devamlısıdır. Karaman Türkmen Beyliği, 1250 yıllarından 1487'ye kadar takriben 237 yıl sürmüştür. Karamanoğlu 24 Oğuz boyundan biri olan, Oğuzların Avşar Boyu Beylerinden Ahmet Sadettin Bey'in oğlu Nuri Sofu Bey'den gelmişlerdir.
2,5 asırlık tarihleri sırasında, Karamanoğulları'nın toprakları zaman zaman büyüyüp küçülmüştür. Karaman Beyliği, Türkiye'nin şu illerine yayılmıştır: Konya, Karaman, Niğde, Aksaray, Kayseri, Ankara, Nevşehir, Mersin, Kırşehir illerinin tamamı, Antalya'nın doğu yarısı, Karamanoğullarının nüfuz ve tabiyetinde bulunmuştur. Karamanoğullan batıya doğru Antalya, Isparta, Afyon dolaylarında zaman zaman yukarıdaki sınırları da aşmışlar, akın mahiyetinde çok daha uzaklara gitmişler ve Bursa'ya da girmişlerdir. Yukarıda gösterilen topraklar 146,000 km² olup, o dönemde bu topraklar üzerinde 2 milyon insanın yaşadığı tahmin edilmektedir.
Remove ads
| № | Belediye Başkanı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Kemal Kaynaş | 17 Kasım 1963 | 9 Aralık 1973 | Adalet Partisi | |
| 2 | Özcan Genç | 9 Aralık 1973 | 11 Aralık 1977 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 3 | Abdülkerim Kılınç | 11 Aralık 1977 | 12 Eylül 1980 | Adalet Partisi | |
| 4 | Hasan Özkaymak | 25 Mart 1984 | 26 Mart 1989 | Anavatan Partisi | |
| 5 | Yaşar Evcen | 26 Mart 1989 | 27 Mart 1994 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |
| 27 Mart 1994 | 18 Nisan 1999 | Cumhuriyet Halk Partisi | |||
| 6 | Halil İbrahim Gülcan | 18 Nisan 1999 | 28 Mart 2004 | Milliyetçi Hareket Partisi | |
| 7 | Ali Kantürk | 28 Mart 2004 | 29 Mart 2009 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| 8 | Kâmil Uğurlu | 29 Mart 2009 | 30 Mart 2014 | ||
| 9 | Ertuğrul Çalışkan | 30 Mart 2014 | 9 Nisan 2019 | ||
| 10 | Savaş Kalaycı | 9 Nisan 2019 | Görevde | Milliyetçi Hareket Partisi | |
Remove ads
- Kazımkarabekir ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads