korzeń

Podobna pisownia: kòrzéń

korzeń (język polski)

korzenie (1.1)

korzenie (1.2) zębów

korzenie (1.3)

wymowa:

IPA: [ˈkɔʒɛ̃ɲ], AS: [kožẽń], zjawiska fonetyczne: nazal. ​^?/i

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	korzeń	korzenie
dopełniacz	korzenia	korzeni
celownik	korzeniowi	korzeniom
biernik	korzeń	korzenie
narzędnik	korzeniem	korzeniami
miejscownik	korzeniu	korzeniach
wołacz	korzeniu	korzenie

(1.1) bot. organ roślin naczyniowych umiejscowiony zwykle w podłożu (glebie), utrzymujący roślinę w jednym miejscu i pobierający dla niej wodę i składniki mineralne; zob. też korzeń w Wikipedii

(1.2) anat. element organu tkwiący wewnątrz innej części ciała

(1.3) kulin. roślina, która zawiera olejki eteryczne, używana jako przyprawa^[1]

(1.4) eufem. żart. członek męski^[2]

(1.5) przen. lm zob. korzenie

odmiana:

(1.1-4)

 

przykłady:

(1.1) Wczorajsza wichura wyrywała drzewa z korzeniami.

(1.2) Za wzrost włosa odpowiedzialny jest jego korzeń.

(1.4) Bo choć doktor nie był młodzikiem, to przecież w Skiroławkach mówiono, że z wiekiem u mężczyzny korzeń twardnieje jak u sosny w lesie^[3].

składnia:

(1.3) zwykle w liczbie mnogiej

kolokacje:

(1.1) korzeń główny / boczny / palowy / powietrzny / spichrzowy / wrzecionowaty • system korzeni • wypuszczać korzenie • wyrywać z korzeniami

(1.2) korzeń nerwu / zęba / włosa / prącia

(1.3) wonne korzenie • dodać korzeni

synonimy:

(1.1) gw. (Górny Śląsk) korzyń

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. korzeniówka ż, ukorzeniacz m, ukorzenianie n, ukorzenienie n, wykorzenianie n, wykorzenienie n, zakorzenianie n, zakorzenienie n, korzennik m, korzenniczka ż, Korzeniówka ż, korzenie nmos, korzeniowiec m, Korzenna ż, Korzeńsko n, korzennictwo n, korzonkowanie n

zdrobn. korzonek m, korzoneczek m

czas. korzenić się ndk., ukorzeniać ndk., ukorzenić dk., zakorzeniać ndk., zakorzenić dk., wykorzeniać ndk., wykorzenić dk., korzonkować ndk.

przym. korzeniowy, korzenny, korzenniczy

przysł. korzeniowo, korzennie

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1.1) prasł. *korę, prasł. *korene^[4]

(1.2) kalka z łac. radix^[5]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) root; (1.2) root; (1.3) roots
• arabski: (1.1) جذر, عرق, شرش m
• baskijski: (1.1) sustrai, erro, zain
• białoruski: (1.1) корань m; (1.2) корань m; (1.4) корань m, аснова ż, крыніца ż
• bułgarski: (1.1) корен m
• chorwacki: (1.1) korijen m; (1.2) korijen m
• duński: (1.1) rod w
• elfdalski: (1.1) ruot ż
• esperanto: (1.1) radiko; (1.3) radiko
• fenicki: (1.1) 𐤔𐤓𐤔
• francuski: (1.1) racine ż
• friulski: (1.1) lidrîs ż
• hawajski: (1.1) aʻa
• hiszpański: (1.1) raíz ż
• indonezyjski: (1.1) akar
• islandzki: (1.1) rót ż
• jaćwieski: (1.1) wurc
• jidysz: (1.1) וואָרצל m (worcl)
• kaszubski: (1.1) kòrzéń m
• kataloński: (1.1) arrel ż
• kazachski: (1.1) тамыр
• łaciński: (1.1) radix ż
• łotewski: (1.1) sakne ż
• malajski: (1.1) akar
• manx: (1.1) fraue ż
• niderlandzki: (1.1) wortel m
• niemiecki: (1.1) Wurzel ż
• norweski (bokmål): (1.1) rot m/ż
• nowogrecki: (1.1) ρίζα ż; (1.2) ρίζα ż
• rosyjski: (1.1) корень m
• rumuński: (1.1) rădăcină ż
• sanskryt: (1.1) अंह्रि, शफ m (drzewa)
• słowacki: (1.1) koreň m; (1.2) koreň m
• starogrecki: (1.1) ῥίζα ż; (1.5) ῥίζα ż
• staroirlandzki: (1.1) frén ż
• szwedzki: (1.1) rot w
• tahitański: (1.1) aʻa
• tetum: (1.1) abut
• ukraiński: (1.1) корінь m
• waloński: (1.1) rècène ż
• węgierski: (1.1) gyökér; (1.2) gyökér
• wilamowski: (1.1) wücuł m; (1.2) wücuł m
• włoski: (1.1) radice; (1.2) radice; (1.3) spezie lm ż, droghe lm ż
• wolof: (1.1) reen

źródła:

1.  Hasło „korzeń” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Anna Dąbrowska, Słownik eufemizmów polskich: czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 8301125705, s. 51
3. Zbigniew Nienacki, Raz w roku w Skiroławkach.
4.  Hasło „korzeń” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
5. Stanisław Skorupka, Przenośnie z zakresu pojęć lekarskich, „Poradnik Językowy” nr 1/1948, s. 14.