kadencja

kadencja (język polski)

wymowa:

IPA: [kaˈdɛ̃nt͡sʲja], AS: [kadẽncʹi ̯a], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	kadencja	kadencje
dopełniacz	kadencji	kadencji
celownik	kadencji	kadencjom
biernik	kadencję	kadencje
narzędnik	kadencją	kadencjami
miejscownik	kadencji	kadencjach
wołacz	kadencjo	kadencje

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	kadencja
dopełniacz	kadencji
celownik	kadencji
biernik	kadencję
narzędnik	kadencją
miejscownik	kadencji
wołacz	kadencjo

(1.1) polit. okres pełnienia funkcji (urzędu) przez obieralnego urzędnika lub organ; zob. też kadencja (politologia) w Wikipedii

(1.2) jęz. intonacja opadająca, w polszczyźnie typowa dla zdania oznajmującego; zob. też kadencja (literatura) w Wikipedii

(1.3) muz. sekwencja akordów mająca charakter zakończenia; zob. też kadencja (muzyka) w Wikipedii

(1.4) muz. wirtuozowska, improwizacyjna solówka w ramach większych utworów, np. koncertów orkiestrowych

(1.5) sport. w kolarstwie: liczba obrotów pedałów na minutę^[1]

(1.6) sport. w biegach: liczba kroków na minutę

odmiana:

(1.1-4)

 

(1.5-6)

 

przykłady:

(1.1) Volkstag wybierany jest na czteroletnią kadencję. Wybory odbywają się w jedną z niedziel listopada. Kadencja biegnie od 1-go^[2] stycznia roku następnego po wyborach. (Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska, roz. II, art. 9)

(1.3) Kadencje dzielą się na małe i wielkie. Te pierwsze składają się z dwóch akordów, zaś drugie z trzech lub więcej.

(1.6) Biegacze czołówki mają kadencję na poziomie 90-100 k/min, podczas gdy średnia biegających niezawodowo to coś pomiędzy 80 a 85 k/min. (z Internetu)

składnia:

(1.1) za kadencji D.

kolokacje:

(1.1) kadencja sejmu • kadencja prezydenta

(1.2) kadencja zdań • płynność kadencji

synonimy:

(1.1) czas urzędowania, okres urzędowania

(1.2) intonacja opadająca, spadek

antonimy:

(1.2) antykadencja

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

przym. kadencyjny

rzecz. kadencyjność ż

przysł. kadencyjnie

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1.3) śr.łac. cadentia 'rzut w grze w kości, upadek'^[3] z łac. cadere 'padać, zdarzać się'

(1.5) neosemantyzm < kalka z ang. cadence^[1]

uwagi:

(1.5) zobacz też: Indeks:Polski - Kolarstwo

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) term of office, term in office, tenure; (1.2) falling intonation; (1.3) cadence, close; (1.4) cadence; (1.5) cadence; (1.6) cadence
• baskijski: (1.1) agintaldi; (1.3) kadentzia
• białoruski: (1.3) кадэнцыя ż; (1.4) кадэнцыя ż
• duński: (1.3) kadence w
• francuski: (1.2) intonation prosodique; (1.3) cadence
• niderlandzki: (1.1) ambtstermijn; (1.2) intonatie; (1.3) cadens
• szwedzki: (1.1) mandatperiod w
• węgierski: (1.3) kadencia
• włoski: (1.2) intonazione ż; (1.3) cadenza ż

źródła:

1. Stefan Wiertlewski, Grindowanie na pegach, czyli o zapożyczeniach angielskich w socjalnej odmianie języka, w: Język. Komunikacja. Informacja 1/2006 pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego, s. 72.
2. Taki zapis liczebnika porządkowego uważany jest za niepoprawny, zob.  Porada „liczebniki porządkowe” w: Poradnia językowa PWN.,  Porada „ul. 9 Maja” w: Poradnia językowa PWN.
3. Janusz Ekiert, Czy wiesz? Zagadki muzyczne, Warszawa 1995, wyd. Alfa, s. 143.