niedziela
Z Wikisłownika, wolnego słownika
rzeczownik, rodzaj żeński
| przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
|---|---|---|
| mianownik | niedziela | niedziele |
| dopełniacz | niedzieli | niedziel |
| celownik | niedzieli | niedzielom |
| biernik | niedzielę | niedziele |
| narzędnik | niedzielą | niedzielami |
| miejscownik | niedzieli | niedzielach |
| wołacz | niedzielo | niedziele |
- (1.1) siódmy i ostatni dzień tygodnia; zob. też niedziela w Wikipedii
- (1.2) gw. tydzień[1]
- odmiana:
- (1)
- przykłady:
- (1.1) Niedziela jest dniem wolnym od pracy.
- (1.1) W niedzielę idzie się do kościoła.
- (1.2) Spotkamy się za dwie niedziele.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) niedziela mięsopustna • Niedziela Palmowa • niedziela przewodnia • niedziela starozapustna • Niedziela Wielkanocna • niedziela zapustna • dziś jest niedziela • pierwsza / druga / trzecia / czwarta niedziela adwentu • niedziela handlowa • co niedzielę • w niedzielę
- synonimy:
- (1.1) Dzień Pański; reg. śl. niydziela
- antonimy:
- hiperonimy:
- (1.1) dzień tygodnia
- hiponimy:
- (1.1) Niedziela Palmowa
- holonimy:
- (1.1) weekend
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- skr. niedz.[2][3], ndz.[2]
- przym. niedzielny
- przysł. niedzielnie
- związki frazeologiczne:
- dłuższa sobota niż niedziela • indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli
- etymologia:
- (1.1) prasł. *nedělja, od *ne dělati → nie pracować
- źródłosłów nazwiska Niedziela
- uwagi:
- Większość słowników podaje wyłącznie formę dopełniacza liczby mnogiej „niedziel”[1][4][5][6][7][8][9][10]. Internetowe Słownik gramatyczny języka polskiego i Wielki słownik języka polskiego podają również oboczną formę „niedzieli”[11][12], jednak jest ona potępiana przez słowniki poprawnej polszczyzny[6][8].
- (1.1) zobacz też: poniedziałek • wtorek • środa • czwartek • piątek • sobota • niedziela
- tłumaczenia:
- abazyński: (1.1) мтшаша
- abchaski: (1.1) амҽыша (āmčəšā)
- aceh: (1.1) aleuhat
- adygejski: (1.1) тхьаумаф
- afrykanerski: (1.1) Sondag
- albański: (1.1) e diel ż
- alemański: (1.1) alzacki Sunndi, szwajcarski Suntig
- amharski: (1.1) እሑድ (ʾəḥud)
- angielski: (1.1) Sunday
- arabski: (1.1) الأحد m (al-ʾaḥad), marok. arab. لحد m, egip. arab. يوم الحد m (yawm al-ʾaḥad)
- azerski: (1.1) bazar günü, baiskar
- baskijski: (1.1) igande
- bengalski: (1.1) রবিবার (rôbibār), এতবার (ētabār)
- białoruski: (1.1) нядзеля ż (niadzielia) ż
- birmański: (1.1) တနင်္ဂနွေ / တနင်္ဂနေွနေ့ (ta.nangga.nwe)
- bislama: (1.1) Sande
- bośniacki: (1.1) nedjelja ż
- bretoński: (1.1) Sul m
- bułgarski: (1.1) неделя ż (nedelya)
- cebuano: (1.1) Dominggo, pot. Domingo
- chiński standardowy: (1.1) 星期日 (xīngqírì), 星期天 (xīngqítiān)
- chorwacki: (1.1) nedjelja ż
- czeski: (1.1) neděle ż
- cziczewa: (1.1) Lasabata
- dolnołużycki: (1.1) njeźela ż
- dolnoniemiecki: (1.1) Sünndag m
- duński: (1.1) søndag w
- elfdalski: (1.1) sunndag m
- esperanto: (1.1) dimanĉo
- estoński: (1.1) pühapäev
- farerski: (1.1) sunnudagur m
- fiński: (1.1) sunnuntai
- francuski: (1.1) dimanche m
- fryzyjski: (1.1) snein w
- fryzyjski saterlandzki: (1.1) Sundai m
- galicyjski: (1.1) domingo m
- górnołużycki: (1.1) njedźela ż
- grenlandzki: (1.1) sapaat
- gruziński: (1.1) კვირა (ḳvira)
- gudźarati: (1.1) રવિવાર m (ravivār)
- haitański: (1.1) dimanch
- hausa: (1.1) Lahadi
- hawajski: (1.1) Lāpule
- hebrajski: (1.1) יום ראשון (jom riszon)
- hiligaynon: (1.1) Dominggo
- hindi: (1.1) रविवार m (ravivār), इतवार m (itvār)
- hiszpański: (1.1) domingo m
- hmong: (1.1) hnub caiv
- igbo: (1.1) sonde
- ilokano: (1.1) Dominggo, pot. Domingo
- indonezyjski: (1.1) Minggu, hari Minggu, Ahad, hari Ahad
- inguski: (1.1) кӏиранди
- interlingua: (1.1) dominica
- irlandzki: (1.1) an Domhnach m
- islandzki: (1.1) sunnudagur m
- japoński: (1.1) 日曜日 (にちようび, nichiyōbi), 日曜 (にちよう, nichiyō)
- jidysz: (1.1) זונטיק m (zuntik)
- joruba: (1.1) ọjọ Sundee
- kannada: (1.1) ಭಾನುವಾರ (bhānuvāra), ರವಿವಾರ (ravivāra)
- kaszmirski: (1.1) آتھٕوار (āthụvār)
- kaszubski: (1.1) niedzela ż
- kataloński: (1.1) diumenge m
- kazachski: (1.1) жексенбі (jeksenbi)
- keczua: (1.1) intichaw
- khmerski: (1.1) ថ្ងៃអាទិត្យ (tngai ādteut)
- kirgiski: (1.1) жекшемби (cekşembi)
- koreański: (1.1) 일요일 (iryoil)
- korsykański: (1.1) dumenica ż
- kurmandżi: (1.1) roja bazarê, yekşem
- laotański: (1.1) ວັນອາທິດ (wan-'aa-thit)
- limburski: (1.1) zóndig
- litewski: (1.1) sekmadienis m
- luksemburski: (1.1) Sonndeg m
- łaciński: (1.1) dies Solis m, dies Dominica m
- łotewski: (1.1) svētdiena ż
- macedoński: (1.1) недела ż (nedela)
- malajalam: (1.1) ഞായറാഴ്ച (ñāyaṟāḻca), ഞായര് (ñāyar)
- malajski: (1.1) hari Ahad, Ahad
- maltański: (1.1) il-Ħadd m
- maoryski: (1.1) Rātapu
- marathi: (1.1) रविवार m (ravivār), रविवारी m (ravivārī)
- mongolski: (1.1) ням (njam), ням гариг (nyam garag)
- nepalski: (1.1) आइतबार (ā'itabār)
- niderlandzki: (1.1) zondag m
- niemiecki: (1.1) Sonntag m
- norweski (bokmål): (1.1) søndag m
- norweski (nynorsk): (1.1) sundag m, søndag m
- norweski (riksmål): (1.1) søndag w
- nowogrecki: (1.1) Κυριακή ż (Kyriakí)
- ormiański: (1.1) կիրակի (kiraki)
- oromo: (1.1) Dilbata, Sanbata Guddaa
- perski: (1.1) یکشنبه (yekšanbe)
- plautdietsch: (1.1) Sinndag m
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
- portugalski: (1.1) domingo m
- północnofryzyjski: (1.1) sennedei
- rosyjski: (1.1) воскресенье n
- rumuński: (1.1) duminică ż
- samoański: (1.1) Aso Sa
- serbski: (1.1) недеља ż (nedelja)
- shona: (1.1) Svondo
- sindhi: (1.1) آچر (āčaru)
- słowacki: (1.1) nedeľa ż
- słoweński: (1.1) nedelja ż
- somalijski: (1.1) Axad
- staroangielski: (1.1) sunnandæg m
- staronordyjski: (1.1) sunnudagr m, dróttinsdagr m
- staro-wysoko-niemiecki: (1.1) sunnuntag m
- suahili: (1.1) Jumapili
- sundajski: (1.1) Ahad, Minggu
- syngaleski: (1.1) ඉරිදා (iridā)
- szkocki: (1.1) Sunday, Sawbath, Sabbath
- szkocki gaelicki: (1.1) Didòmhnaich m
- szwedzki: (1.1) söndag w
- średnioangielski: (1.1) sunnendai, sundai, sonendai, sonedai
- średnio-wysoko-niemiecki: (1.1) sunnuntac m
- tadżycki: (1.1) якшанбе (jakşanʙe)
- tagalski: (1.1) Linggo
- tajski: (1.1) อาทิตย์ (aa-tít), วันอาทิตย์ (wạn aa-tít)
- tamilski: (1.1) ஞாயிறு (ñāyiṟu)
- telugu: (1.1) ఆదివారం (ādivāraṁ)
- tok pisin: (1.1) Sande
- turecki: (1.1) pazar
- tuvalu: (1.1) asosa, Aso Sā, Aso Tapu
- tybetański: (1.1) གཟའ་ཉི་མ
- ujgurski: (1.1) يەكشەنبە (yekshenbe)
- ukraiński: (1.1) неділя ż (nedilja)
- urdu: (1.1) اتوار m (itvār), رویوار m (ravivār)
- uzbecki: (1.1) yakshanba
- walijski: (1.1) dydd Sul m
- węgierski: (1.1) vasárnap
- wietnamski: (1.1) chủ nhật
- wilamowski: (1.1) zuntag m, zuntaog m, ńjedźjela ż
- włoski: (1.1) domenica ż
- xhosa: (1.1) iCawe
- zulu: (1.1) iSonto
- źródła:
Porada „Skracanie nazw dni tygodnia i miesięcy” w: Poradnia językowa PWN.- Hasło „niedziela” w: Słownik ortograficzny języka polskiego wraz z zasadami pisowni i interpunkcji, red. Mieczysław Szymczak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975, s. 496.
- Hasło „niedziela” w: Słownik języka polskiego, red. Mieczysław Szymczak, t. II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978–1981, ISBN 83-01-00281-6, s. 331.
- Hasło „niedziela” w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 397.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.- Hasło „niedziela” w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, ISBN 978-83-01-14198-1, s. 614.
- Hasło „niedziela” w: Słownik języka polskiego PWN, oprac. Lidia Drabik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 978-83-01-14626-9, s. 504.
- Hasło „niedziela” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
