نبرد فخ
From Wikipedia, the free encyclopedia
قیام صاحب فخ، قیامی است که در نتیجهٔ آن در روز ۸ ذیالحجه ۱۶۹ قمری که به یوم فخ معروف است، در زمان هادی خلیفه عباسی در فخ، در شش مایلی مکه[1] عده زیادی از علویان به جهت قیام بر خلیفه کشته شدند.
نبرد فخ | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از ستیزهای دوره عباسی و قیامهای شیعیان | |||||||
| |||||||
طرفهای درگیر | |||||||
شورشیان علوی | ارتش عباسیان | ||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||
حسین بن علی بن حسن مثلث |
موسی بن عیسی بن علی و محمد بن سلیمان بن منصور | ||||||
تلفات و خسارات | |||||||
بیش از صد کشته |
از محمد تقی، امام نهم شیعیان روایت شدهاست:
هیچ روزی بر علویان بعد از روز کربلا سختتر و مصیبت بارتر از یوم فخ نبودهاست.
این قیام با قیام محمد ابن عبدلله نفس زکیه و برادرش ابراهیم، که دو تن از ائمهٔ زیدیه بودند،[2] در ۱۴۵ مرتبط بود چرا که علویان قیامکننده در ۱۶۹ ارتباط نزدیکی با قربانیان قیام ۱۴۵ داشتند؛ از دیگر سو، اگر سخنانی را که رهبر قیام به پیروانش میگفت را کلمه به کلمه بررسی کنیم، میبینیم که باید اوج یکی از جنبشهای اجتماعی باشد که طالبین از آن حمایت کردند.
پیشوای قیام کنندگان، حسین بن علی بن حسن مثلث، معروف به صاحب فخ، نبیرهٔ حسن مجتبی (امام دوم شیعیان) و امام آن زمان زیدیان[2][3] بودهاست. حسین بن علی و یاران او، به علت مزاحمتی که نایب حاکم مدینه برای آنها فراهم آورده بود، شوریدند و بر مدینه مسلط شدند و با ۳۰۰ تن روی به مکه نهادند. نبرد در روز ۸ ذیالحجه (روز ترویه؛ روزی که حجاج مراسم حج تمتع را آغاز میکنند[4]) در پای کوه البارود در فخ درگرفت. در آن سال عدهای از عباسیان، از آن جمله عباس بن محمد و سلیمان بن ابی جعفر و موسی بن عیسی، به حج رفته بودند. این دسته با سواران خود به مقابله علویان شتافتند و در فخ به آنها رسیدند. عباس بن محمد به حسین بن علی، در صورت تسلیم، امان داد، ولی حسین قبول نکرد. میان عباسیان و علویان جنگ درگرفت و بیش از صد تن از علویان کشته شدند. پیکرهای آنها سه روز دفن نشده روی زمین مانده بود، رخدادی که به نبرد کربلا بی شباهت نبود.[5] در خروج علویان فخ دو تن از بزرگان علویان؛ حسن بن جعفر بن حسن و موسی کاظم (امام هفتم شیعیان)، با آنها موافقت نکردند.[6]