νομός της Ελλάδας From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Νομός Βοιωτίας είναι ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας, ενώ από το 2011 αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας, μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας και υπάγεται διοικητικά στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Έχει έκταση 2.954 τ.χλμ. και πληθυσμό 117.920 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011.
Βοιωτία | |
Περιφερειακή ενότητα | |
Θέση της Βοιωτίας στην Ελλάδα. | |
Χάρτης | |
Χώρα | Ελλάδα |
Πρωτεύουσα | Λιβαδειά |
Ιστορική Πρωτεύουσα | |
Δήμοι | 6 |
Διοίκηση | |
• Αντιπεριφερειάρχης | Γιώργος Ντασιώτης (2024-) |
Διοικητική διαίρεση | |
• Περιφέρεια | Στερεάς Ελλάδα |
Έτος δημιουργίας νομού | |
Γεωγραφικό διαμέρισμα | Στερεά Ελλάδα |
Έκταση | |
• Συνολική | 2.954 τ.χλμ |
• Κατάταξη | 16η |
Πληθυσμός | |
• Συνολικός | 105.472 (2021) |
• Κατάταξη πληθ. | 30η |
• Πυκνότητα | 39,95 κάτ./χλμ² |
• Κατάταξη πυκν. | 49η |
ISO 3166-2 | GR-03 |
Ταχ. κώδικες | 32x xx, 190 12 |
Πιν. αυτοκινήτων | ΒΙ |
Ιστότοπος | viotia.gr |
Το όνομα Βοιωτία προέρχεται από το επίθετο βοιωτός και αυτό από το αρχαίο βοώτης, που σημαίνει βοηλάτης, ζευγίτης, γεωργός.[1]
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Ο νομός συνορεύει βόρεια με το Νομό Φθιώτιδας, δυτικά με το Νομό Φωκίδας, νότια βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο και συνορεύει με το Νομό Αττικής και ανατολικά βρέχεται από τον Ευβοϊκό κόλπο και συνορεύει με το Νομό Εύβοιας.
Η Βοιωτία είναι περιοχή πεδινή και πολύ εύφορη. Η ορεινή έκταση είναι πολύ μικρή. Αναλυτικά η κατανομή του εδάφους σε κατηγορίες έχει ως εξής:
Οι μεγαλύτερες πεδιάδες είναι της Θήβας, της Χαιρώνειας και της Κωπαΐδας (που σχηματίστηκε ύστερα από την αποξήρανση της ομώνυμης λίμνης). Οι πεδιάδες αυτές βρέχονται από μικρούς ποταμούς και χείμαρρους, κυριότεροι από τους οποίους είναι ο Ασωπός, στα δυτικά του νομού, που πηγάζει από τον Κιθαιρώνα και χύνεται στον Ευβοϊκό κόλπο, ο Βοιωτικός Κηφισός που χύνεται στην Υλίκη λίμνη, και ο Λιβαδόστρας που χύνεται στον Κορινθιακό κόλπο. Μικρότεροι ποταμοί είναι οι παραπόταμοι του Κηφισού, Μόρνος και Μέλας.
Ο νομός έχει δυο λίμνες, την Υλίκη και την Παραλίμνη, που τροφοδοτούν με τα νερά τους τη λίμνη του Μαραθώνα.
Τα λεκανοπέδια της Βοιωτίας περιβάλλονται από τα βουνά: Ελικώνα (με ψηλότερη κορυφή την Παλιοβούνα, 1.748 μ.), Κιθαιρώνα (1.409 μ.), Παρνασσό (2.457 μ.), Νεραϊδολάκκωμα (1.678 μ.), Μεσσάπιο (1.021 μ.), Πτώο και Χλωμό (1.081 μ.).
Οι ακτές του Κορινθιακού κόλπου έχουν μεγάλο διαμελισμό και σχηματίζουν τα ακρωτήρια Αγιά, Μαύρος Κάβος και Μούντα και πολλά νησάκια, μεταξύ των οποίων το Μακρονήσι και το Ελατονήσι. Στη Βοιωτία ανήκουν πολλές ακατοίκητες νησίδες : Άμπελος, Δασκαλιό, Τσαρούχι, Κασίδης, Αλατονήσι, Βρώμη, Μακρόνησος, Αλκυονίδες Νήσοι, Γράμμουσα, Γάντζα, Πασάς, κ.ά. Στον Ευβοϊκό κόλπο σχηματίζονται τα στενά της Αυλίδας και του Ευρίπου, και ο όρμος Σκροπονερίου.
Η Βοιωτία αποτελεί την περιφερειακή ενότητα με τη μικρότερη δασική βλάστηση στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Απογραφής Δασών που πραγματοποιήθηκε από τη Δασική Υπηρεσία το 1992, η περιφερειακή ενότητα καλύπτει έκταση 133.228 εκτάρια, ποσοστό 9% από τη συνολική 991.527 εκτάρια της περιφέρειας, με ποσοστό 67%.[2]
Τα αείφυλλα πλατύφυλλα καλύπτουν την μεγαλύτερη έκταση της Βοιωτίας με 96.786 εκτάρια. Μεγάλη έκταση επίσης καλύπτεται από Ελάτη, Χαλέπιος πεύκη και Μαύρη πεύκη με 18.350, 11.095 και 5.035 εκτάρια αντίστοιχα. Το μικρότερο ποσοστό δασικής βλάστησης αποτελείται από Δρυς και Πλάτανο, με 1.024 και 938 εκτάρια αντίστοιχα.[2]
Η Βοιωτία και ειδικότερα η ευρύτερη περιοχή της Θήβας είναι σεισμογενής περιοχή. Το δέκατο ένατο αιώνα η πόλη της Θήβας χτυπήθηκε δύο φορές, το 1853 και το 1893. Ο σεισμός στη Θήβα το 1853 ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός που έπληξε ποτέ τη Βοιωτία. Ο σεισμός σημειώθηκε στις 18 Αυγούστου και είχε μέγεθος 6,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Αυτός ο σεισμός σκότωσε 13 ανθρώπους και κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος των σπιτιών της πόλης με τις ζημιές να ήταν ανυπολόγιστες. Ο σεισμός του 1893 είχε μέγεθος 6,5 της κλίμακας Ρίχτερ και ως αποτέλεσμα την απώλεια δύο ανθρώπων και την καταστροφή πολλών σπιτιών που σχεδόν όλα υπέστησαν σημαντικές βλάβες.[3]
Τον εικοστό αιώνα ο σεισμός στη Θήβα του 1914 αποτελεί έναν από τους καταστροφικότερους σεισμούς στην Ελλάδα.[4] Ο σεισμός προκάλεσε το θάνατο ανθρώπων και μεγάλες υλικές καταστροφές.[3] Σημειώθηκε στις 17 Οκτωβρίου, ήταν επιφανειακός και είχε μέγεθος 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.[4] Οι σεισμοί των Αλκυονίδων το 1981 ήταν επίσης καταστροφικοί για την Θήβα αλλά και για την υπόλοιπη Βοιωτία και προκάλεσε πολλές καταστροφές στο χωριό Πλαταιές όπου υπήρξαν και δύο θύματα αλλά και στο Καπαρέλλι όπου οι ζημιές ήταν ανυπολόγιστες.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 2010, ένας σεισμός μεγέθους 4,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε στις 6.53 το πρωί, στο χωριό Λεύκτρα, στον ανατολικό Κορινθιακό κόλπο. Σύμφωνα με το Σεισμολογικό Ινστιτούτο του Πότσνταμ (γερμ.: Deutsches GeoForschungsZentrum), το επίκεντρο του σεισμού ήταν 60 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας και το εστιακό βάθος υπολογίστηκε στα 10 χλμ, ενώ δεν είχαν αναφερθεί ζημιές.[5] Ένας άλλος σεισμός σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου Αθηνών, μεγέθους 4,3 βαθμών και εστιακού βάθους 10 χλμ, σημειώθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2013, στις 5.05 το πρωί, στο θαλάσσιο χώρο του Κορινθιακού κόλπου, 24 ή 21 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Θήβας και 29 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Κορίνθου στα χωριά Βίλια και Καπαρέλι, χωρίς να υπάρχουν αναφορές για ζημιές.[6][7] Στις 2 Δεκεμβρίου 2020 ένας σεισμός μεγέθους 4,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και εστιακό βάθος 2 χιλιόμετρα σημειώθηκε στις 12:55 το μεσημέρι, το επίκεντρο εντοπίστηκε 11 χιλιόμετρα ανατολικά της Θήβας ενώ ζημιές σε νεκροταφείο υπήρξαν στο χωριό Καλλιθέα όπου και ήταν το επίκεντρο του σεισμού χωρίς όμως να αναφερθούν τραυματισμοί, ο σεισμός έγινε αισθητός σε πολλές περιοχές της Αττικής. Οι σεισμοί αυτοί αποτελούν τους μεγαλύτερους που έχουν καταγραφεί τις δεκαετίες του 2010 και του 2020.
Το κλίμα της Βοιωτίας είναι ηπειρωτικό με κρύους χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Η μέση θερμοκρασία είναι 16-18οC και το μέσο ύψος των βροχών 500-600 χλστ.
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Η Βοιωτία κατοικείται από αρχαιοτάτων χρόνων. Πρωτοελλαδικοί οικισμοί έχουν βρεθεί στις ανασκαφές της Εύτρησης και στις Λιθάρες, κοντά στη Θήβα. Η μυθολογία αναφέρεται στην μακραίωνη κατοίκιση της Βοιωτίας με τον μύθο του Ωγύγου, η με τις αναφορές στην βοιωτική πόλη Γραία, που χαρακτηριζόταν η αρχαιότερη του κόσμου.
Την Μυκηναϊκή περίοδο η Βοιωτία υπήρξε πυκνοκατοικημένη διαθέτοντας σημαντικά ανακτορικά κέντρα. Η σύγχρονη αρχαιολογική έρευνα έχει αποκαλύψει δύο από αυτά στην Εύτρηση και στον Γλα. Την περίοδο αυτή η Βοιωτία κατοικήθηκε από τα φύλα των Αχαιών, των Μινύων και των Καδμίων. Οι Μινύες υπήρξαν ιδιαίτερα δραστήριοι και πρωτοπόροι για την εποχή της επιτυγχάνοντας την αποξήρανση της Κωπαΐδας, γεγονός που τους προσέδωσε πλούτο. Κέντρο τους υπήρξε η πόλη του Ορχομενού. Σημαντικό κέντρο αυτής της περιόδου υπήρξε και η Θήβα. Με τη Θήβα και τον Ορχομενό συνδέονται οι σημαντικότεροι μυθολογικοί κύκλοι που σχετίζονται με τη Βοιωτία, κεντρικά πρόσωπα των οποίων είναι ο Φρίξος και η Έλλη, η γενιά του Κάδμου ή η γενιά του Οιδίποδα.
Στη μετάβαση προς τη Γεωμετρική εποχή η Βοιωτία κατοικήθηκε από το φύλο των Βοιωτών που έδωσε και το όνομά του στην περιοχή. Οι Βοιωτοί κατέβηκαν από τη νότια Θεσσαλία μεταξύ 13ου και 12ου αιώνα π.Χ. Εντούτοις, υπάρχει και μια αποδεκτή από πολλούς εκδοχή, κατά την οποία οι Βοιωτοί κατήλθαν από την περιοχή του όρους Βόϊο, της Μακεδονίας, (εξ ου και το όνομα Βοιωτία). Αποτέλεσαν μία χαλαρή ομοσπονδία πόλεων αρχικά με κέντρο τον ναό της Ιτωνίας Αθηνάς στην Κορώνεια και στη συνέχεια με κέντρο τον ναό του Ποσειδώνα στην Ογχηστό. Προς τον 5ο αιώνα π.Χ. η χαλαρή θρησκευτική ένωση μετατράπηκε σε ομοσπονδία με την ονομασία Κοινό των Βοιωτών. Κυρίαρχο ρόλο σ’ αυτό διαδραμάτιζε η Θήβα.
Το μεγαλύτερο μέρος των Βοιωτών μήδισαν κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι Θεσπιές, οι Πλαταιές και η Αλίαρτος που ενώθηκαν στην Πανελλήνια συμμαχία. Από τα μέσα του 5ου αιώνα ανέλαβε ξανά τα ινία της ομοασπονδίας η Θήβα, η οποία εξελίχθηκε σε πρώτη ελληνική δύναμη στα μέσα του 4ου αιώνα κάτω από την καθοδήγηση του Πελοπίδα και του Επαμεινώνδα. Μετά τη μάχη της Χαιρώνειας του 338 π.Χ. η Βοιωτία υποτάχτηκε στους Μακεδόνες. Λίγα χρόνια αργότερα ο Μέγας Αλέξανδρος κατέστρεψε τη Θήβα για να την ξανακτίσει ένας από τους διαδόχους του ο Κάσσανδρος.
Κατά την Βυζαντινή περίοδο η Θήβα υπήρξε σημαντικό εμπορικό κέντρο που ανθούσε χάρη κυρίως στην καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα. Τον 10ο αιώνα οικοδομήθηκε στις βόρειες πλαγιές του Ελικώνα η Μονή Οσίου Λουκά, που υπήρξε από τις σημαντικότερες στον ελλαδικό χώρο αυτής της περιόδου. Μετά την πτώση του Βυζαντίου από τους σταυροφόρους η Βοιωτία μαζί με την Αττική αποτέλεσαν το φράγκικο Δουκάτο των Αθηνών. Το Δουκάτο κατέρρευσε από του Καταλανούς ιππότες το 1311. Οι Καταλανοί διαδέχτηκαν τους Λομβαρδούς και πραγματοποίησαν σημαντικά οχυρωματικά έργα στην επικράτειά τους. Την εποχή τους εγκαταστάθηκαν οι Αρβανίτες σε τμήμα της Βοιωτίας.
Η Τουρκοκρατία ξεκινά στην Βοιωτία το 1446 μ.Χ. Κατά τη διάρκειά της σημαντικότερο κέντρο της περιοχής αναδείχθηκε η Λιβαδειά. Οι κάτοικοι της Βοιωτίας συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821 και η Βοιωτία απελευθερώθηκε οριστικά μετά τη Μάχη της Πέτρας το 1829.
Η Βοιωτία από την 1η Ιανουαρίου 2011 που τέθηκε σε ισχύ το Πρόγραμμα Καλλικράτης διαιρείται σε έξι δήμους (ΟΤΑ):[8]. Σύμφωνα με τη νέα διοικητική διαίρεση, τους 51 πρώην νομούς διαδέχτηκαν 74 Περιφερειακές Ενότητες, ωστόσο η Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας δεν υπέστη κάποια αλλαγή στα διοικητικά της όρια, με την αμετάβλητη έκτασή της να κατατάσσεται στην 16η θέση. Πληθυσμιακά καταλαμβάνει την 30η θέση και, όσον αφορά στην πυκνότητα πληθυσμού, βρίσκεται στην 49η θέση, επί συνόλου των 74 περιφερειακών ενοτήτων.
Αρ. | Όνομα | Πρωτεύουσα | Πληθυσμός (Απογραφή 2011) |
Έκταση (χλμ²) | Πυκνότητα (/χλμ²) |
---|---|---|---|---|---|
1 | Δήμος Λεβαδέων | Λιβαδειά | 31.230 | 698,79 | 45,00 |
2 | Δήμος Αλιάρτου - Θεσπιέων | Αλίαρτος | 10.850 | 256,89 | 42,30 |
3 | Δήμος Διστόμου - Αράχοβας - Αντίκυρας | Δίστομο | 8.200 | 292,7 | 27,89 |
4 | Δήμος Θηβαίων | Θήβα | 36.540 | 822,92 | 44,02 |
5 | Δήμος Ορχομενού | Ορχομενός | 11.570 | 436,41 | 27,82 |
6 | Δήμος Τανάγρας | Σχηματάρι | 19.340 | 554,01 | 41,95 |
Σύνολο | 117.730 | 2.952 | 39,89 |
Επικεφαλής τοου νομού Αττικοβοιωτίας και έπειτα της Βοιωτίας ήταν ο νομάρχης, θέση που καταργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 2011. Από το 2011 επικεφαλής της Αντιπεριφέρειας είναι ο/η εκάστοτε χωρικός Αντιπεριφερειάρχης.
Eκλεγμένος αντιπεριφερειάρχης (Γέννηση -) | Διάρκεια | Έτος εκλογών | Σημειώσεις |
---|---|---|---|
Γεώργιος Μουλκιώτης (1958-) | 2011 - 2014 | 2010 | Δικηγόρος από τις Θεσπιές. Εξελέγη βουλευτής με το Κίνημα Αλλαγής το 2019 και επανεξελέγη τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2023.[9] |
Φανή Παπαθωμά (19??-) | 2014 - 2023 | 2014 2019 |
Γεννήθηκε στη Λιβαδειά. Ήταν προϊστάμενη στο Κ.Ε.Δ.Δ.Υ Βοιωτίας (Κέντρο Διαφοροδιάγνωσης Διάγνωσης Υποστήριξης) του Nομού Βοιωτίας και διευθύντρια του Ειδικού Σχολείου Λιβαδειάς.[10] |
Γιώργος Ντασιώτης (1966-) | 2024-σήμερα | 2023 | Εκπαιδευτικός, γεννήθηκε στην Πρασιά Ευρυτανίας και σπούδασε θεολογία. Εξελέγη δήμαρχος Αλιάρτου το 2010 και Αλιάρτου - Θεσπιέων το 2014 και το 2019.[11] |
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Έτος | Πληθ. | ±% |
---|---|---|
1896[12] | 57.091 | — |
1907[12] | 65.816 | +15.3% |
1920[13] | 74.310 | +12.9% |
1928[14] | 91.421 | +23.0% |
1940[15] | 101.163 | +10.7% |
1951[16] | 106.838 | +5.6% |
1961[16] | 114.256 | +6.9% |
1971[16] | 114.675 | +0.4% |
1981 | 117.306 | +2.3% |
1991 | 134.108 | +14.3% |
2001 | 131.085 | −2.3% |
2011 | 117.920 | −10.0% |
2016[17] | 120.432 | +2.1% |
Η Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας καλύπτει μια έκταση 3,211 τ.χλμ. και ο μόνιμος πληθυσμός της ανέρχεται σε 117.920 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011[18], εκ των οποίων οι 61.402 είναι άνδρες και οι 56.518 είναι γυναίκες. Σημειώθηκε μείωση 10% σε σχέση με το 2001, που ο πληθυσμός της ήταν 131.085 κάτοικοι. Η πυκνότητα του πληθυσμού ανέρχεται σε 39,95 κατοίκους ανά τ.χλμ. σε σχέση με το μέσο όρο της Ελλάδας, που είναι 81,96 κάτοικοι ανά τ.χλμ.
Το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων διαμένει στους τρεις μεγαλύτερους δήμους, που είναι οι δήμοι Θηβαίων, Λεβαδέων και Τανάγρας. Ο μεγαλύτερος σε έκταση και πληθυσμό είναι ο Δήμος Θηβαίων, ωστόσο, πρωτεύουσα της περιφερειακής ενότητας είναι η Λιβαδειά.
|
Ηλικιακή πυραμίδα του πληθυσμού της Βοιωτίας συγκριτικά με την αντίστοιχη πυραμίδα της χώρας (ποσοστό %).
Κάτοικοι ξένης υπηκοότητας στη Βοιωτία ανά χώρα προέλευσης το 2001[20] | |
Χώρα | Πληθυσμός |
---|---|
Αλβανία | 7.832 |
Ινδία | 1.771 |
Ρουμανία | 872 |
Πακιστάν | 720 |
Βουλγαρία | 269 |
Ρωσία | 129 |
Μολδαβία | 84 |
Ουκρανία | 82 |
Ηνωμένες Πολιτείες | 75 |
Ηνωμένο Βασίλειο | 71 |
Κύπρος | 64 |
Ιταλία | 59 |
Γερμανία | 46 |
Πολωνία | 40 |
Γαλλία | 39 |
Καζακστάν | 34 |
Αίγυπτος | 24 |
Αυστραλία | 22 |
Καναδάς | 22 |
Τουρκία | 21 |
Η Βοιωτία κατοικείται από Έλληνες. Οι Έλληνες αποτελούν το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού. Σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, οι Έλληνες στη Βοιωτία ανέρχονται σε 102.490 κατοίκους από τους οποίους οι 51.399 είναι άνδρες και οι 51.091 είναι γυναίκες.[21]
Εντούτοις υπάρχει ένα μέρος του πληθυσμού το οποίο αποτελείται από μετανάστες, παράνομους και μη, καθώς και πρόσφυγες διαφόρων εθνικοτήτων. Οι ξένοι υπήκοοι στη Περιφερειακή Ενότητα ανέρχονται σε 15.430 κατοίκους από τους οποίους οι 10.003 είναι άνδρες και οι 5.427 είναι γυναίκες. Από αυτούς οι 10.464 προέρχονται από την Ευρώπη, οι 4.821 από την Ασία και οι 145 από άλλες ηπείρους.[21] Σύμφωνα με την Απογραφή του 2001, οι ξένοι υπήκοοι στη Βοιωτία ήταν 12.428[20]. Το 2001 οι Αλβανοί αποτελούσαν τη μεγαλύτερη μειονότητα στη Βοιωτία, ακολουθούμενη από Ινδούς, Ρουμάνους και Πακιστανούς. Άλλες μικρές ομάδες μεταναστών προέρχονται από τη Βουλγαρία, τη Ρωσία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία.
1991 | 2001 | 2011 | |||
---|---|---|---|---|---|
Πληθυσμός | % | Πληθυσμός | % | Πληθυσμός | % |
1.905 | — | 12.428 | +552.4% | 15.430 | +24.2 |
Οι Αρβανίτες, οι οποίοι μιλούν εκτός την Ελληνική γλώσσα, και την Αρβανίτικη, αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες στη Βοιωτία, καθώς έχουν εγκατασταθεί σε περίπου εξήντα χωριά της περιφερειακή ενότητας. Κατάγονται από πληθυσμούς που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή τον Μεσαίωνα από περιοχές της σημερινής Αλβανίας και με την πάροδο των χρόνων αφομοιώθηκαν με το γηγενή πληθυσμό, δημιουργώντας τους Αρβανίτες. Εντούτοις, αυτοπροσδιορίζονται ως Έλληνες και διαχωρίζουν τον εαυτό τους από τους Αλβανούς. Άλλες πληθυσμιακές εθνικές ομάδες είναι οι Βλάχοι και οι Αρβανιτόβλαχοι που μιλούν την Βλάχικη γλώσσα και την Μογλενίτικη γλώσσα. Επιπλέον υπάρχει και ένας μεγάλος αριθμός Ποντίων και Σαρακατσαναίων.[εκκρεμεί παραπομπή]
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Κατάταξη | Όνομα | Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Βοιωτίας | Πληθ. |
---|---|---|---|
1 | Θήβα | Δήμος Θηβαίων | 22.883 |
2 | Λιβαδειά | Δήμος Λεβαδέων | 21.379 |
3 | Ορχομενός Βοιωτίας | Δήμος Ορχομενού | 5.238 |
4 | Αλίαρτος | Δήμος Αλιάρτου | 4.402 |
5 | Σχηματάρι Βοιωτίας | Δήμος Τανάγρας | 4.035 |
6 | Βάγια Βοιωτίας | Δήμος Θηβαίων | 3.248 |
7 | Οινόφυτα Βοιωτίας | Δήμος Τανάγρας | 2.927 |
8 | Πλάκα Δήλεσι Βοιωτίας | Δήμος Τανάγρας | 2.696 |
9 | Αράχωβα | Δήμος Διστόμου - Αράχοβας - Αντίκυρας | 2.657 |
10 | Κυριάκι Βοιωτίας | Δήμος Λεβαδέων | 2.185 |
11 | Δήλεσι | Δήμος Τανάγρας | 1.976 |
12 | Μαυρομμάτι Βοιωτίας | Δήμος Αλιάρτου | 1.847 |
13 | Καπαρέλλι Βοιωτίας | Δήμος Θηβαίων | 1.756 |
14 | Άγιος Γεώργιος Βοιωτίας | Δήμος Λεβαδέων | 1.693 |
15 | Δίστομο | Δήμος Διστόμου - Αράχοβας - Αντίκυρας | 1.589 |
16 | Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας | Δήμος Διστόμου - Αράχοβας - Αντίκυρας | 1.578 |
17 | Αντίκυρα | Δήμος Διστόμου - Αράχοβας - Αντίκυρας | 1.448 |
18 | Άγιος Θωμάς Βοιωτίας | Δήμος Τανάγρας | 1.292 |
19 | Δαύλεια | Δήμος Λεβαδέων | 1.232 |
20 | Παύλος Βοιωτίας | Δήμος Ορχομενού | 1.186 |
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Λόγω του ότι η Εκκλησία της Ελλάδος, αρχιεπίσκοπος της οποίας είναι ο Ιερώνυμος από τα Οινόφυτα, αντιπροσωπεύει την πλειονότητα του πληθυσμού και αναγνωρίζεται συνταγματικά ως η επικρατούσα και επίσημη θρησκεία του κράτους,[23] η επίσημη εκκλησιαστική αρχή της Βοιωτίας είναι η Ιερά Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας και Αυλίδος που έχει έδρα τη Λιβαδειά.[24]
Πρότυπο:Infobox οικονομία
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Σύμφωνα με στοιχεία του 2006, η Βοιωτία παράγει το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), το έβδομο υψηλότερο στην Ελλάδα, με τα τελευταία χρόνια να μην παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερη μεταβολή. Στη μεταποίηση αναλογεί το 57% του προϊόντος της περιφερειακής ενότητας, που την καθιστά πρώτη στη χώρα, και παράγεται το 13% της συνολικής μεταποιητικής παραγωγής που την κατατάσει τρίτη μεγαλύτερη. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Βοιωτίας φθάνει τις 34,3 χιλ. ευρώ, 78% υψηλότερο του μέσου όρου της Ελλάδας και 145% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξαιτίας της μεγάλης συγκέντρωσης βιομηχανιών στην περιοχή.[25] Το ποσοστό ανεργίας της Βοιωτίας το 2009, ήταν 15%.[εκκρεμεί παραπομπή]
Η Βοιωτία είναι μια από τις πλουσιότερες και πιο εύφορες αγροτικές περιοχές της Ελλάδας λόγω του ότι έχει σημαντικό ποσοστό πεδινών καλλιεργούμενων εκτάσεων κυρίως τις πεδιάδες της Κωπαΐδας και της Θήβας και βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την πρωτεύουσα, που είναι το μεγαλύτερο καταναλωτικό κέντρο της χώρας. Η ανάπτυξη της γεωργίας στην περιοχή και η αύξηση του εισοδήματος των κατοίκων ήταν αποτέλεσμα και της αποξήρανσης της Κωπαΐδας από την αγγλική εταιρεία την περίοδο 1880 έως 1930.
Κύρια προϊόντα είναι το βαμβάκι, η τομάτα, η πατάτα, ο καπνός, οι ελιές, το μέλι, τα σιτηρά, το κριθάρι, το καλαμπόκι, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια, τα κηπευτικά, τα λαχανικά, τα φρούτα και τα κτηνοτροφικά προϊόντα.[26] Η Βοιωτία κατατάσσεται τρίτη στην παραγωγή τομάτας με 10% της παραγωγής της χώρας και τρίτη στην παραγωγή βαμβακιού με 9% σύμφωνα με στοιχεία του 2006.[25] Οι μεγάλες πόλεις της είναι κέντρα εμπορίου και επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων.
Η βιομηχανική ανάπτυξη της Βοιωτίας έχει ευνοηθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της μεγάλης γεωργικής παραγωγής της περιφερειακής ενότητας, την μικρή απόστασή της από την Αθήνα, καθώς και την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων βωξίτη. Αρκετά αναπτυγμένη είναι και η εξορυκτική βιομηχανία. Στην περιφερειακή ενότητα και κυρίως στο Στείρι και στο Δίστομο υπάρχουν τα σημαντικότερα κοιτάσματα βωξίτη όλης της χώρας. Άλλα μεταλλεύματα είναι τα νικελιούχα σιδηρομεταλλεύματα στον Άγιο Ιωάννη και τα χρωμιούχα σιδηρομεταλλεύματα στο Λούτσι, κοντά στο χωριό Παύλος. Στην Παραλία Στειρίου υπάρχει το Αλουμίνιο της Ελλάδος, το μοναδικό εργοστάσιο της Ελλάδας που παράγει αλουμίνα και αλουμίνιο. Επίσης υπάρχουν και αξιόλογες βιομηχανίες των κλάδων ειδών διατροφής, υφαντικών, τσιμέντου και άλλων κλάδων.[26]
Ένας άλλος τομέας που συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής είναι η κτηνοτροφία και κυρίως η ενσταυλισμένη κτηνοτροφία η οποία αφορά κυρίως βοοειδή όπως αγελάδες, κατσίκες αλλά και άλλα όπως πρόβατα, χοίροι και όρνιθες.[27]
Η αλιεία γίνεται περισσότερο στην περιοχή του Κορινθιακού κόλπου[εκκρεμεί παραπομπή]. Τα κύρια προϊόντα θαλασσινών αλιευμάτων που ψαρεύονται είναι η γόπα, το λυθρίνι, ο κέφαλος, η μαρίδα, ο μπακαλιάρος, ο μπάλας, το μπαρμπούνι, ο σαργός, το σαυρίδι, η σκορπίνα, οι χάνοι, το σκουμπρί, τα μαγιάτικα και τα καλαμαράκια. Τα προϊόντα θαλάσσιας καλλιέργειας είναι το λαβράκι, η τσιπούρα, το φαγγρί, το μυτάκι, το λυθρίνι και η μουρμούρα και τα κύρια προϊόντα υδατοκαλλιέργειας εσωτερικών υδάτων είναι η πέστροφα, οι κυπρίνοι, οι κέφαλοι, οι χεροκούβες και οι πεταλούδες.[28]
Η Βοιωτία αποτελείται από τρεις Βιομηχανικές Περιοχές που είναι οι εξής:
Συνοπτικά οι σημαντικές εμπορικές επιχειρήσεις της περιφερειακής ενότητας Βοιωτίας | |||||
Εταιρεία | Εργαζόμενοι | Παραγωγή | |||
Αλουμίνιον | 1100[30] | Αλουμίνιο | |||
Heron SA | Ηλεκτρική ενέργεια | ||||
Misko | Ζυμαρικά | ||||
PFIC | Χημικά | ||||
ΛΑΡΚΟ | Σιδηροκράματα | ||||
Coca-Cola | 225[31] | Αναψυκτικά | |||
Titan | Τσιμέντο | ||||
Schneider Electric | Μετασχηματιστές | ||||
Tupperware | 200[32] | Συσκευασίες | |||
Νεστλέ | 118[33] | Καφές | |||
Κρεντίν Ελλάς | Προϊόντα αρτοποιΐας και ζαχαροπλαστικής | ||||
Sonoco | Πολυστρωματικά δοχεία | ||||
Bayer AG | Φυτοφάρμακα | ||||
Σημείωση: Οι παραπάνω εταιρείες δεν αναφέρονται με κάποια επίσημη κατάταξη και πιθανώς υπάρχουν και άλλες που λείπουν. |
Πολλές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στη Βοιωτία. Οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται στις τρεις Βιομηχανικές Περιοχές της περιφερειακής ενότητας.
Ανάμεσα στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις περιλαμβάνεται η Αλουμίνιο της Ελλάδος, από τα λίγα πλήρως καθετοποιημένα εργοστάσια αλουμινίου στην Ευρώπη, που απασχολεί 1100 άτομα που προέρχονται από όλο τον Ελλαδικό χώρο και περίπου 400 άτομα από συνεργαζόμενες επιχειρήσεις[30], η Heron SA στη Θήβα, εργοστασίο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα που είναι θυγατρική του Ομίλου ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, και με τον πρώτο σταθμό Heron I το 2004 ήταν ορόσημο για την απελευθέρωση της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα[34], και η Misko, στον Ελεώνα, που είναι μέλος του Ομίλου Barilla και αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο εργοστάσιο ζυμαρικών στην Ευρώπη[35].
Επιπλέον, η PFIC στη Θήβα που εξαγόρασε την BASF τον Σεπτέμβριο του 2016[36], αποτελεί την μεγαλύτερη βιομηχανική μονάδα της χώρας στην παραγωγή προσθέτων και βελτιωτικών σκυροδέματος, ειδικών υλικών επισκευών, καθώς και κατασκευής βιομηχανικών δαπέδων, το μεταλλείο της ΛΑΡΚΟ στον Άγιο Ιωάννη, είναι από τα παλαιότερα μεταλλεία της εταιρίας και παράγουν ετησίως 700.000 τόνους μεταλλεύματος[37], η Coca-Cola Τρία Έψιλον στο Σχηματάρι λειτουργεί από το 1989, απασχολεί 225 άτομα[31] και αποτελεί ένα από τα πιο σύγχρονα εργοστάσια παραγωγής αναψυκτικών και μη αλκοολούχων ποτών στην Ευρώπη[38], και η βιομηχανία τσιμέντων Titan που δημιούργησε το 1976 το τέταρτο εργοστασίο της στη θέση Καμάρι[39].
Ακόμα, η Schneider Electric παράγει μετασχηματιστές της σειράς Elvim στα Οινόφυτα[40], η Tupperware στη Θήβα, ένα από τα 4 εργοστασία στην Ευρώπη απασχολεί περίπου 200 άτομα[32], το εργοστάσιο καφέ της Νεστλέ στα Οινόφυτα, χτίστηκε το 1974, και απασχολεί 118 άτομα[33], η Κρεντίν Ελλάς στα Οινόφυτα, παράγει προϊόντα αρτοποιΐας και ζαχαροπλαστικής[41], η Sonoco στα Οινόφυτα, που αγόρασε την Weidenhammer to 2014, παράγει τα σύνθετα πολυστρωματικά δοχεία (composite cans) με εύκολα ανοιγόμενο καπάκι (peel-off top)[42], και η Bayer AG, εργοστάσιο συσκευασίας και τυποποίησης φυτοφαρμάκων στο Ύπατο[43].
Ποσοστό ανεργίας (%) και μεταβολή
Έτος | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001[44] | 2002 |
Ποσοστό ανεργίας (%) | 10,6 | ||||||||||||
Μεταβολή | |||||||||||||
Έτος | 2003 | 2004 | 2005[44] | 2006[44] | 2007[44] | 2008[44] | 2009[44] | 2010[44] | 2011[44] | 2012[44] | 2013[45] | 2014[45] | 2015[45] |
Ποσοστό ανεργίας (%) | 13,7 | 10,9 | 11,1 | 10 | 12,8 | 12 | 16,3 | 24,7 | 23,9 | 25,6 | 22,4 | ||
Μεταβολή |
Η Βοιωτία είναι η έδρα πολλών τωρινών και πρώην βάσεων και στρατιωτικών εγκαταστάσεων. Στην Τανάγρα βρίσκεται μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις στην Ελλάδα,[εκκρεμεί παραπομπή] η 114 Πτέρυγα Μάχης που ιδρύθηκε στις 22 Αυγούστου του 1956 στην Αεροπορική Βάση Τανάγρας.[46] Επίσης στην ίδια περιοχή εδρεύει η μεγαλύτερη κρατική αμυντική βιομηχανία της Ελλάδας, η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία που ειδικεύεται στην κατασκευή τμημάτων πολιτικών και στρατιωτικών αεροσκαφών.[47]
Στα νότια της Θήβας βρίσκεται το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Πυροβολικού (Στρατόπεδο Υπγου Ψαρρού Δημητρίου) που ιδρύθηκε αρχικά ως Ειδικό Κέντρο Εκπαιδεύσεως Οπλιτών Πυροβολικού (ΕΚΕΟΠ) τον Απρίλιο του 1945 στη Μαγούλα (Αττική) και μεταφέρθηκε στη Θήβα τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς. Το ΚΕΠΒ καταλαμβάνει συνολική έκταση μαζί με το πεδίο βολής 18.000 στρέμματα[48] και κατατάσσεται στο δεύτερο μεγαλύτερο των Βαλκανίων[εκκρεμεί παραπομπή] και ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης.[εκκρεμεί παραπομπή]
Στην Αλίαρτο και στην Αντίκυρα υπάρχουν οι ομώνυμες Μονάδες Καυσίμων που ανήκουν στην Πολεμική Αεροπορία.
Ακόμα στην υψηλότερη κορυφή του Κιθαιρώνα, τον Προφήτη Ηλία υπάρχει η εγκαταλελειμμένη βάση που χρησιμοποιούνταν από το ΝΑΤΟ και τώρα έχει περάσει στην κατοχή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.[49]
Η Βοιωτία ανήκει στην 5η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας και διαθέτει 2 γενικά νοσοκομεία από τα 8 της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, το Γενικό Νοσοκομείο Θήβας και το Γενικό Νοσοκομείο Λιβαδειάς.[50] Το ιατρικό προσωπικό των δύο νοσοκομείων ανέρχεται σε 206 άτομα [51] και το νοσηλευτικό και διοικητικό επιστημονικό τεχνικό σε 515 άτομα.[52][53]
Στη Βοιωτία υπάρχουν πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Υπεύθυνη για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Βοιωτίας[54] στην οποία ανήκουν 73 νηπιαγωγεία[55] και 70 δημοτικά[56]. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπεύθυνη είναι η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Βοιωτίας της οποίας τα σχολεία διαιρούνται στις Περιοχές Α, Β και Γ[57]. Στην Περιοχή Α (Λιβαδειά-Θήβα) εντάσσονται μόνο τα σχολεία της Λιβαδειάς και της Θήβας, στην Περιοχή Β (Ευρύτερη Περιοχή Λιβαδειάς) τα υπόλοιπα σχολεία του δήμου Λεβαδέων, του δήμου Ορχομενού και του δήμου Διστόμου - Αράχοβας - Αντίκυρας και στην Περιοχή Γ (Ευρύτερη Περιοχή Θήβας) τα υπόλοιπα σχολεία του δήμου Θηβαίων, του δήμου Αλιάρτου και του δήμου Τανάγρας. Στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ανήκουν 29 γυμνάσια[58] και 32 λύκεια[58]. Επίσης από το 2017 λειτουργεί το πρώτο μουσικό σχολείο στη Βοιωτία, το Μουσικό Γυμνάσιο Λιβαδειάς στον Άγιο Γεώργιο.[59]
Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση η Βοιωτία καλύπτεται από το Τμήμα Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας το οποίο στεγάζεται στη Θήβα από το 2005.[60] Από το 2005 έως το 2013 λειτουργούσε το Τμήμα Περιφερειακής Οικονομικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας στη Λιβαδειά.
Αν και ο Νομός Βοιωτίας είναι ένας από τους πιο εύφορους και παραγωγικούς νομούς της χώρας δεν διαθέτει μία δική του αυτοτελή Γεωπονική Σχολή. Ήδη από τη δεκαετία του 2000 είχε γίνει πρόταση για μεταφορά της Γεωπονικής Αθηνών από την Αθήνα στην Κωπαΐδα, σχέδιο που ποτέ δεν υλοποιήθηκε πλήρως.[εκκρεμεί παραπομπή]
Η πρώτη βοιωτική εφημερίδα που κυκλοφόρησε ήταν η εφημερίδα Βοιωτία στις 8 Οκτωβρίου του 1874.[61]
Παρακάτω ακολουθεί μια λίστα που περιλαμβάνει 62 εφημερίδες της Βοιωτίας που εκδίδονται μέχρι σήμερα και άλλες που η έκδοσή τους διακόπηκε:[62]
Παρακάτω ακολουθεί μια λίστα που περιλαμβάνει 20 περιοδικά της Βοιωτίας που εκδίδονται μέχρι σήμερα και άλλα που η έκδοσή τους διακόπηκε:[62]:
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Στα αξιοθέατα της Βοιωτίας περιλαμβάνονται:
● Οι πηγές του Άη Γιάννη και το ποτάμι Μαυρονέρι έξω από το χωριό Μαυρονέρι Βοιωτίας, στο Δήμο Λεβαδέων, που αποτελούν πολύ σημαντικό υδροβιότοπο για την περιοχή αλλά και αξιοθέατο για το χωριό.
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο αθλητισμός αναπτύχθηκε στη Βοιωτία ήδη από το 19ο αιώνα. Υπήρξαν αρκετές ομάδες για τις οποίες δεν έχει γίνει ενδελεχής ιστορική έρευνα. Η πιο γνωστή μέχρι το Μεσοπόλεμο ήταν ο Λέων Αττικοβοιωτίας.
Σήμερα αρκετοί σύλλογοι για ομαδικά και ατομικά αθλήματα έχουν την έδρα τους στη Βοιωτία:
Σύλλογος | Ίδρυση | Άθλημα | Πρωτάθλημα |
---|---|---|---|
Α.Π.Ο. Λεβαδειακός | 1961 | Ποδόσφαιρο | Σούπερ Λίγκα |
Α.Π.Ο. Αμβρυσσέας Διστόμου | 1928 | Ποδόσφαιρο | Γ΄ Εθνική |
Α.Ο. η Θήβα | 1968 | Ποδόσφαιρο | Γ΄ Εθνική |
Γ.Σ. Ερμής Σχηματαρίου | 1985 | Καλαθοσφαίριση | Γ΄ Εθνική |
Ε.Σ. Κάδμος Θήβας | 2013 | Καλαθοσφαίριση | Γ΄ Κατηγορία Ε.Σ.Κ.Α.Σ.Ε. ανδρών |
Α.Σ. Άρης Θήβας | 1980 | Καλαθοσφαίριση | Α΄ Κατηγορία Ε.Σ.Κ.Α.Σ.Ε. γυναικών |
ΑΟ Υπάτου | 1976 | Ποδόσφαιρο | Γ΄ Εθνική ποδοσφαίρου ανδρών |
Γ.Σ. Αντίκυρας | 2004 | Πετοσφαίριση | Τοπικό Πρωτάθλημα Ε.Σ.ΠΕ.Κ.ΕΛ. Γυναικών |
Α.Γ.Ε. Βοιωτίας
---‐----------------- Πύρρος |
1998
‐------------ 1994 |
Στίβος
Ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση |
— |
Α.Κ.Ο. Λιβαδειάς | 1975 | Στίβος | — |
Γ.Σ. Ερμής Σχηματαρίου | 2007 | Στίβος | — |
Γ.Σ. Πίνδαρος Θηβών | 2000 | Στίβος | — |
Α.Σ. Αναγέννηση Λιβαδειάς | 2007 | Αντιπτέριση | — |
Φ.Ε.Ο Θήβας | 2006 | Αντιπτέριση | — |
Α.Σ. Τζούντο - Παύλο Βοιωτίας | 1993 | Τζούντο | — |
Α.Σ. «Καπετάν Ιωάννης Λιάπης» | 2013 | Πάλη, Άρση βαρών, Σκοποβολή | — |
Σ.Ο. Ορχομενού | Σκάκι | — | |
Σ.Ο. Θήβας | 1985 | Σκάκι | — |
Σ.Ο. Λιβαδειάς «Ο Λέβαδος» | Σκάκι | — | |
Π.Ε.Φ.Α.Σ Θήβας «Αριστοτέλης» | Σκάκι | — | |
Α.Ο.Μ. Θήβας «η Σφίγξ» | 2015 | Μπριτζ | — |
Η Βοιωτία έχει φιλοξενήσει τις παρακάτω διοργανώσεις:
Στην Βοιωτία πραγματοποιούνται οι παρακάτω διοργανώσεις:
Η Βοιωτία ή οι περιοχές της έχουν αδελφοποιηθεί με τις παρακάτω περιοχές:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.