Türkiye'de genel seçimler

Türkiye'deki genel seçimler, Türkiye Büyük Millet Meclisinin yapısını seçimden sonraki beş yıl için belirlemektedir.^[1] Milletvekilleri, parti listelerinin kapalı olduğu 87 çok üyeli seçim bölgesinde nispi sistemle veya bağımsız adaylar olarak beş yıllık bir dönem için seçilmektedir.

Türkiye'nin yasama organı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi

Katılım

Adaylık yaşı

Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nde milletvekili adaylık yaşı 30 idi. Adaylık yaşı 2006 yılında yapılan bir anayasa değişikliği ile 30'dan 25'e düşürülmüştür.^[2] 2017 anayasa değişikliği referandumunun ardından bu yaş 18'e indirilmiştir.^[3]

Oy verme yaşı

Osmanlı İmparatorluğu Anayasası'na (1876) göre seçme yaşı 25 idi. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nde ise azalan nüfus nedeniyle seçme yaşı 18'e indirilmiştir. Yaş, 1934'te 22'ye çıkarılmış, 1987'de 21'e, 1995'te ise 18'e indirilmiştir.^[4]

Seçmen katılımı

18 genel seçim için ortalama seçmen katılımı %81,4'tür. Türkiye diğer demokrasilere kıyasla yüksek bir katılım oranına sahiptir. Türkiye'deki katılım oranı, zorunlu oylamanın gevşek bir şekilde uygulandığı ülkelerdeki katılım oranlarından da yüksektir. Türkiye'de seçime katılım oranı, 1960-1970 dönemi hariç, 1950'den günümüze kadar dünya ortalamasının üzerindedir.^[5]

Genel seçimlerde seçime katılım

Seçim yılı	Kayıtlı seçmen sayısı	Toplam oy	Katılım oranı
1950	8.905.743	7.953.085	89,3
1954	10.262.063	9.095.617	88,6
1957	12.078.623	9.250.949	76,6
1961	12.925.395	10.522.716	81,4
1965	13.679.753	9.748.678	71,3
1969	14.788.552	9.516.035	64,3
1973	16.798.164	11.223.843	66,8
1977	21.207.303	15.358.210	72,4
1983	19.767.366	18.238.362	92,3
1987	26.376.926	24.603.541	93,3
1991	29.979.123	25.157.089	83,9
1995	34.155.981	29.101.469	85,2
1999	37.495.217	32.656.070	87,1
2002	41.407.027	32.768.161	79,1
2007	42.799.303	36.056.293	84,2
2011	52.806.322	43.914.948	83,2
2015	56.608.817	47.507.467	83,9
2015	56.949.009	48.537.695	85,2
2018	59.367.469	51.189.444	86,2
2023	60.721.745	55.835.895	87,1

Seçim sistemi

Seçim bölgeleri

Türkiye, Türkiye Büyük Millet Meclisine belirli sayıda temsilci seçen 87 seçim bölgesine ayrılmıştır. Seçim bölgelerine nüfuslarıyla orantılı olarak belirli sayıda milletvekili tahsis edilmektedir. Yüksek Seçim Kurulu, seçimden önce her bölgenin nüfus incelemesini yapar ve bölgenin sandalye sayısını son nüfus sayımına göre ayarlar.

İllere ve yıllara göre parlamento seçim bölgesi milletvekili sayısı

Seçim yılı		20. yüzyıl																					21. yüzyıl
		'20	'23	'27	'31	'35	'39	'43	'46	'50	'54	'57	'61	'65	'69	'73	'77	'83	'87	'91	'95	'99	'02	'07	'11	'15	'15	'18	'23
#	Toplam	436	333	335	348	444	470	492	503	477	537	602	450	450	450	450	450	400	450	450	550	550	550	550	550	550	550	600	600
	İl
1	Adana	7	3	4	4	8	11	10	10	11	13	16	12	13	13	13	14	12	14	14	17	14	14	14	14	14	14	15	15
2	Adıyaman	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	5	4	4	4	4	4	4	4	4	5	6	5	5	5	5	5	5	5
3	Afyonkarahisar	8	6	6	7	7	8	8	8	9	9	10	7	7	7	7	6	5	6	6	7	7	7	7	5	5	5	6	6
4	Ağrı	5	2	3	3	4	4	3	3	3	4	5	3	3	3	4	4	4	4	4	5	4	5	5	4	4	4	4	4
68	Aksaray[n 1]	—	3	3	4	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	3	4	4	4	4	3	3	3	4	4
5	Amasya	7	4	3	3	3	3	4	4	4	5	6	4	4	4	5	4	4	4	3	4	4	3	3	3	3	3	3	3
6	Ankara	9	7	8	11	15	16	15	18	18	21	22	21	21	24	26	29	23	26	23	28	28	29	29	31	32	32	36	36
7	Antalya	6	4	5	5	8	8	8	7	7	9	9	7	7	7	7	7	7	8	9	10	12	13	13	14	14	14	16	17
75	Ardahan[n 2]	2	3	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	2	2	2	2	2	2	2	2	2
8	Artvin	—	1	2	2	10	4	4	5	5	5	5	3	3	3	3	3	3	3	2	3	2	2	2	2	2	2	2	2
9	Aydın	7	6	5	6	7	8	9	8	5	8	10	8	8	7	7	7	6	7	6	8	8	8	8	7	7	7	8	8
10	Balikesir	6	8	10	10	12	12	13	14	12	14	15	11	11	10	9	9	7	8	7	9	9	8	8	8	8	8	9	9
74	Bartın	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	2	3	2	2	2	2	2	2	2	2
72	Batman	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	3	4	4	4	4	4	4	4	5	5
−	Batum[n 3]	5	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
69	Bayburt	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	2	2	2	2	2	1	2	2	1	1
−	Biga[n 4]	3	3	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
11	Bilecik	5	5	4	3	3	5	5	3	3	4	4	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
12	Bingöl[n 5]	6	2	—	—	—	2	2	2	2	3	3	2	2	2	2	2	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
13	Bitlis	7	2	3	—	—	2	2	3	2	2	3	2	2	2	2	2	3	3	3	4	4	4	4	3	3	3	3	3
14	Bolu	8	5	6	6	10	8	8	8	7	8	8	6	6	5	5	5	5	5	5	6	5	3	3	3	3	3	3	3
15	Burdur	7	2	2	2	4	3	4	3	3	4	4	3	3	3	3	2	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
16	Bursa	7	6	9	9	12	12	12	13	11	13	14	11	11	11	11	11	10	11	12	14	16	16	16	18	18	18	20	20
17	Çanakkale	—	—	4	5	5	6	6	6	7	8	8	5	5	5	5	4	4	4	4	5	4	4	4	4	4	4	4	4
18	Çankırı	7	4	4	4	8	6	6	5	5	6	6	4	4	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	2	2	2	2	2
−	Çatalca[n 6]	—	1	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
19	Çorum	7	6	5	6	7	8	9	8	8	9	10	7	7	7	7	6	5	6	5	6	5	5	5	4	4	4	4	4
20	Denizli	6	5	6	6	8	9	10	8	7	9	9	7	7	7	6	6	5	6	6	7	7	7	7	7	7	7	8	7
21	Diyarbakır	7	7	6	4	8	8	6	7	7	8	9	7	7	7	7	7	7	8	8	10	11	10	10	11	11	11	12	12
81	Düzce	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	3	3	3	3	3	3	3
22	Edirne	5	3	4	4	4	6	5	5	5	6	6	5	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	3	3	3	4	4
23	Elazığ	7	6	7	7	6	5	5	5	5	5	6	5	5	5	5	5	4	5	4	5	5	5	5	5	4	4	5	5
−	Ergani[n 7]	11	3	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
24	Erzincan	5	3	3	3	4	7	5	7	5	5	6	4	4	4	3	3	3	3	3	4	3	3	3	2	2	2	2	2
25	Erzurum	10	7	7	7	12	9	6	11	10	12	13	9	9	9	9	8	7	7	7	8	8	7	7	6	6	6	6	6
26	Eskişehir	7	4	4	4	5	5	5	7	6	7	8	6	6	6	6	5	5	5	5	6	6	6	6	6	6	6	7	6
26	Gaziantep	6	5	6	5	10	7	8	7	7	8	10	7	7	7	8	8	7	8	9	9	9	10	10	12	12	12	14	14
−	Gelibolu[n 8]	1	1	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
28	Giresun	—	5	5	5	7	7	9	9	8	8	8	6	6	6	6	5	5	5	4	5	5	5	5	4	4	4	4	4
29	Gümüşhane	6	4	5	3	5	5	5	6	7	6	6	4	4	4	4	3	3	3	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
30	Hakkâri[n 9]	6	2	1	1	—	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	3	3	3	3	3	3	3	3
31	Hatay	—	—	—	—	—	5	5	6	6	8	9	7	7	7	7	8	7	9	8	10	10	10	10	10	10	10	11	11
76	Iğdır	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	2	2	2	2	2	2	2	2	2
32	Isparta	6	3	4	4	4	5	5	5	5	5	5	4	4	4	4	4	4	4	4	5	4	5	5	4	4	4	4	4
−	İçel[n 10]	6	2	2	2	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
34	İstanbul	12	23	17	18	20	19	28	30	25	29	39	31	31	33	38	44	36	45	50	61	69	70	70	85	88	88	98	98
35	İzmir	8	11	12	12	14	15	17	15	16	20	22	17	17	18	18	19	16	19	19	24	24	24	24	26	26	26	28	28
46	Kahramanmaraş	8	5	5	4	6	5	5	6	7	7	9	6	6	6	7	7	6	7	7	8	9	8	8	8	8	8	8	8
78	Karabük	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	3	3	3	3	2	2	2	3	3
70	Karaman	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	2	3	3	3	3	2	2	2	3	3
36	Kars	3	2	6	5	8	10	8	10	10	10	12	9	9	9	8	8	6	6	5	4	3	3	3	3	3	3	3	3
37	Kastamonu	8	8	6	8	9	11	9	11	10	10	10	7	7	6	6	5	4	4	4	5	4	4	4	3	3	3	3	3
38	Kayseri	7	5	6	5	10	8	10	9	9	9	11	8	8	8	8	8	7	8	7	9	8	8	8	9	9	9	10	10
71	Kırıkkale	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	3	4	4	4	4	3	3	3	3	3
39	Kırklareli	—	3	3	3	3	5	5	5	5	5	6	4	4	4	3	3	3	3	3	4	3	3	3	3	3	3	3	3
40	Kırşehir[n 11]	7	5	3	3	4	5	4	4	3	5	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	2	2	2	2	2
79	Kilis	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	2	2	2	2	2	2	2	2	2
41	Kocaeli	6	6	7	7	10	10	13	10	11	12	5	5	5	4	5	5	5	7	7	9	10	9	9	11	11	11	13	14
42	Konya	10	10	13	14	15	15	15	16	17	19	21	16	16	16	16	16	13	14	13	16	16	16	16	14	14	14	15	15
−	Kozan[n 12]	5	2	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
43	Kütahya	6	8	7	12	11	10	12	10	10	8	8	6	6	6	5	5	5	5	5	6	6	6	6	5	4	4	5	5
−	Lazistan[n 13]	6	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
44	Malatya	11	5	6	6	9	10	11	12	11	12	9	6	6	6	6	6	6	6	6	7	7	7	7	6	6	6	6	6
45	Manisa	9	10	10	11	12	13	12	12	12	12	14	11	11	11	10	10	8	9	9	11	10	10	10	10	9	9	10	10
47	Mardin	6	6	5	3	7	8	7	10	7	7	8	6	6	6	6	6	5	6	5	6	6	6	6	6	6	6	6	6
33	Mersin	7	2	2	3	5	7	8	8	7	8	9	7	7	7	7	8	7	9	9	12	12	12	12	11	11	11	13	13
48	Muğla	11	3	4	4	6	6	6	5	5	6	7	5	5	5	5	4	4	5	5	6	6	6	6	6	6	6	7	7
49	Muş[n 14]	7	3	—	4	4	2	2	3	2	3	4	3	3	3	3	3	3	4	3	4	4	4	4	4	3	3	4	3
50	Nevşehir	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
51	Niğde	6	4	4	4	7	7	8	7	8	8	7	5	5	5	5	5	5	5	3	4	3	3	3	3	3	3	3	3
−	Oltu[n 15]	2	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
52	Ordu	—	5	6	6	7	8	8	9	8	9	10	8	8	8	8	7	6	7	6	8	7	7	7	6	5	5	6	6
80	Osmaniye[n 16]	3	2	5	3	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	4	4	4	4	4	4	4	4
53	Rize[n 17]	—	6	6	6	—	6	6	6	6	6	6	4	4	4	4	4	4	4	3	4	3	3	3	3	3	3	3	3
54	Sakarya	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	8	6	6	6	6	5	5	6	6	7	6	6	6	7	7	7	7	8
55	Samsun	6	3	6	7	9	9	11	10	10	12	14	11	11	11	10	10	8	9	9	11	10	9	9	9	9	9	9	9
56	Siirt	6	2	2	2	6	5	5	4	4	4	5	4	4	4	4	4	4	5	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
57	Sinop	6	4	3	4	6	5	5	5	5	6	6	4	4	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	2	2	2	2	2
58	Sivas	8	7	7	7	11	11	15	12	13	14	15	11	11	10	9	8	7	7	6	7	6	6	6	5	5	5	5	5
−	Siverek[n 18]	6	4	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
63	Şanlıurfa	5	6	5	6	7	7	6	7	7	8	9	7	7	6	7	7	5	7	8	9	11	11	11	12	12	12	14	14
−	Şebinkarahisar[n 19]	5	4	3	3	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
73	Şırnak	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	3	3	3	3	3	4	4	4	4	4
59	Tekirdağ	—	2	3	4	5	5	6	6	5	6	6	4	4	4	4	4	4	4	4	5	5	5	5	6	6	6	7	8
60	Tokat	7	4	5	6	8	9	8	10	9	9	10	7	7	7	7	7	6	6	6	7	6	7	7	5	5	5	5	5
61	Trabzon	11	7	8	9	9	11	11	12	12	12	12	9	9	9	8	8	6	7	6	8	7	8	8	6	6	6	6	6
62	Tunceli[n 20]	6	2	—	—	—	3	2	2	2	3	3	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1
64	Uşak	—	—	—	—	—	—	—	—	—	4	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
65	Van	7	3	2	2	3	3	4	3	3	4	5	3	4	4	4	4	4	5	5	6	7	7	7	8	8	8	8	8
77	Yalova	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	2	2	2	2	2	2	2	3	3
66	Yozgat	7	4	5	6	7	7	7	8	7	8	9	6	6	6	6	6	5	5	5	6	6	6	6	4	4	4	4	4
67	Zonguldak	—	4	7	6	10	10	11	9	10	10	12	9	9	9	9	9	8	9	7	6	6	5	5	5	5	5	5	5
#	Toplam	436	333	335	348	444	470	492	503	477	537	602	450	450	450	450	450	400	450	450	550	550	550	550	550	550	550	600	600

Koltuk tahsisi

Parlamento koltukları, kapalı parti listeli nispi temsil sistemi içinde d'Hondt yöntemine göre tahsis edilmektedir.^[6] Siyasi partilerin öncelikle %7'lik bir seçim barajını geçmeleri gerekmektedir. Partiler bir seçim ittifakı kurarak bu kuralı aşabilir ya da bağımsız olarak seçime katılabilirler. Seçim barajı, 12 Eylül Darbesi'nden sonra siyasi istikrarı korumak amacıyla askeri rejim tarafından getirilmiştir.^[7]

1946'dan itibaren tüm seçimler tek dereceli olarak yapılmıştır. 1946-1957 yılları arasında yapılan seçimlerde liste usulü çoğunluk seçim sistemi uygulanmıştır. Bu sisteme göre, bir seçim bölgesinde oyların çoğunu alan parti, o seçim bölgesindeki tüm milletvekillerini elde ediyordu. Sistem ezici zaferlerle sonuçlandı. Örneğin Demokrat Parti 1954 seçimlerinde oyların %58'ini almasına rağmen parlamentodaki sandalyelerin %93'ünü kazanmıştır.

Nispi temsil ilk kez 1961 Anayasası'nın kabul edilmesinden sonra kullanılmıştır. 1961 seçimleri için 67 seçim bölgesinde d'Hondt yöntemi ile parti listeli nispi temsil kullanılmıştır. Bir seçim bölgesinde sandalye elde edebilmek için partilerin o seçim bölgesinde Hare kotasından daha fazla oy alması gerekiyordu. Ayrıca ilk kez milletvekili sayısı sabitlenmiş ve 450 sandalye olarak belirlenmiştir.

1965 seçimlerinde millî bakiye yöntemi kullanılmıştır. 1969, 1973 ve 1977 yıllarında yapılan seçimlerde d'Hondt seçim sistemi barajsız olarak uygulanmıştır. 1983'te yapılan yasa değişikliklerinin ardından ülke genelinde %10'luk bir seçim barajı ve seçim çevresi barajı getirilmiştir. Buna ek olarak, 1987 ve 1991 seçimlerinde kota sistemi de kullanılmıştır. 1995'ten itibaren sadece ülke çapında seçim barajı uygulanmaktadır.^[8]

Kampanya

Temel Hükümler Hakkında Kanun kampanyayı düzenlemekte ve adaylar için adil ve eşit fırsatlar sağlamayı amaçlamaktadır.^[9] Türkiye'deki kampanyalar, adayların mitingler, kampanya stantları, afişler, pankartlar, parti bayrakları, kanvassing ve hoparlörlü araçlar gibi çeşitli geleneksel kampanya araçlarını kullanmaları nedeniyle tipik olarak enerjiktir. Kampanyalarda Türkçe dışındaki dillerin yanı sıra işaret dili de kullanılmaktadır. Türk yasalarına göre yabancı bir ülkede seçim propagandası yapmak yasaktır. Bu yasa, "propaganda toplantıları" yerine "bilgilendirme seminerleri" düzenlenerek bir dereceye kadar aşılabilmektedir.^[10]

Parlamento seçimlerinde oyların en az yüzde üçünü alan siyasi partiler, orantılı olarak yıllık kamu finansmanının yanı sıra sadece sonraki parlamento seçimleri için kampanya finansmanı alma hakkına sahiptir. Partiler ayrıca üyelik aidatları ve bireysel bağışlar yoluyla da finansman almaktadır. Kamu tüzel kişiliklerinden, devlet ve kamu kuruluşlarından ve yabancı kaynaklardan bağış yapılmasına izin verilmemektedir. Bir birey bir partiye yıllık olarak belirli bir miktara kadar bağışta bulunabilir. Parti ve kampanya ile ilgili yıllık harcamalar için bir tavan yoktur. Partiler kampanya fonlarını yalnızca yıllık mali raporlar aracılığıyla beyan ederler. Raporlar Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenir. Bağımsız adaylar kampanya fonlarını kişisel vergi beyannameleri aracılığıyla beyan ederler. İhlaller için olası yaptırımlar arasında uyarı, üç aydan üç yıla kadar hapis cezası, para cezası ve partinin kapatılması yer almaktadır.^[9]

Geçmiş seçimlerin özeti

Aşağıdaki liste 1946'dan bu yana Türkiye'deki çok partili dönemin seçim sonuçlarını göstermektedir.

Seçim	Birinci parti		İkinci parti		Üçüncü parti		Meclise giren diğer partiler	Kurulan hükûmetler
1946		Cumhuriyet Halk Partisi (İsmet İnönü) ? 395 MV		Demokrat Parti (Celâl Bayar) ? 66 MV		Millî Kalkınma Partisi	Bağımsızlar 4 MV	Peker I. Saka, II. Saka, Günaltay
1950		Demokrat Parti (Celâl Bayar) %52,67 415 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (İsmet İnönü) %39,45 69 MV		Millet Partisi (Yusuf Hikmet Bayur) %3,11 1 MV	Bağımsızlar %4,76 2 MV	I. Menderes, II. Menderes
1954		Demokrat Parti (Adnan Menderes) %57,61 502 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (İsmet İnönü) %35,35 31 MV		Cumhuriyetçi Millet Partisi (Osman Bölükbaşı) %4,85 5 MV	Bağımsızlar %1,53 3 MV	III. Menderes, IV. Menderes
1957		Demokrat Parti (Adnan Menderes) %47,87 424 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (İsmet İnönü) %41,09% 178 MV		Cumhuriyetçi Millet Partisi (Osman Bölükbaşı) %7,13 4 MV	Hürriyet Partisi %3,83 4 MV	V. Menderes
1961		Cumhuriyet Halk Partisi (İsmet İnönü) %36,72 173 MV		Adalet Partisi (Ragıp Gümüşpala) %34,78 158 MV		Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (Osman Bölükbaşı) %13,95 54 MV	Yeni Türkiye Partisi %13,72 65 MV	VIII. İnönü, IX. İnönü, X. İnönü, Ürgüplü
1965		Adalet Partisi (Süleyman Demirel) %52,87 240 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (İsmet İnönü) %28,75 134 MV		Millet Partisi (Osman Bölükbaşı) %6,26 31 MV	Yeni Türkiye Partisi (19 MV) Türkiye İşçi Partisi (14 MV) Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (11 MV) Bağımsızlar (1 MV)	I. Demirel
1969		Adalet Partisi (Süleyman Demirel) %46,53 256 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (İsmet İnönü) %27,36 143 MV		Cumhuriyetçi Güven Partisi (Turhan Feyzioğlu) %6,57 15 MV	Bağımsızlar (13 MV) Birlik Partisi (8 MV) Millet Partisi (6 MV) Yeni Türkiye Partisi (6 MV) Türkiye İşçi Partisi (2 MV) Milliyetçi Hareket Partisi (1 MV)	II. Demirel, III. Demirel, I. Erim, II. Erim, Melen, Talu
1973		Cumhuriyet Halk Partisi (Bülent Ecevit) %33,29 185 MV		Adalet Partisi (Süleyman Demirel) %29,82 149 MV		Demokratik Parti (Ferruh Bozbeyli) %11,89 45 MV	Millî Selamet Partisi (48 MV) Cumhuriyetçi Güven Partisi (13 MV) Bağımsızlar (6 MV) Milliyetçi Hareket Partisi (3 MV) Birlik Partisi (1 MV)	I. Ecevit, Irmak, IV. Demirel
1977		Cumhuriyet Halk Partisi (Bülent Ecevit) %41,38 213 MV		Adalet Partisi (Süleyman Demirel) %36,87 189 MV		Millî Selamet Partisi (Necmettin Erbakan) %8,56 24 MV	Milliyetçi Hareket Partisi (16 MV) Bağımsızlar (4 MV) Cumhuriyetçi Güven Partisi (3 MV) Demokratik Parti (1 MV)	II. Ecevit, V. Demirel, III. Ecevit, VI. Demirel, Ulusu
1983		Anavatan Partisi (Turgut Özal) %45,14 211 MV		Halkçı Parti (Necdet Calp) %30,46 117 MV		Milliyetçi Demokrasi Partisi (Turgut Sunalp) %23,26 71 MV	−	I. Özal
1987		Anavatan Partisi (Turgut Özal) %36,31 292 MV		Sosyaldemokrat Halkçı Parti (Erdal İnönü) %24,74 99 MV		Doğru Yol Partisi (Süleyman Demirel) %19,13 59 MV	−	II. Özal, Akbulut, I. Yılmaz
1991		Doğru Yol Partisi (Süleyman Demirel) %27,03 178 MV		Anavatan Partisi (Mesut Yılmaz) %24,01 115 MV		Sosyaldemokrat Halkçı Parti (Erdal İnönü) %20,75 88 MV	Refah Partisi (62 MV) Demokratik Sol Parti (7 MV)	VII. Demirel, I. Çiller, II. Çiller, III. Çiller
1995		Refah Partisi (Necmettin Erbakan) %21,38 158 MV		Anavatan Partisi (Mesut Yılmaz) %19,65 132 MV		Doğru Yol Partisi (Tansu Çiller) %19,18 135 MV	Demokratik Sol Parti (76 MV) Cumhuriyet Halk Partisi (49 MV)	II. Yılmaz, Erbakan, III. Yılmaz, IV. Ecevit
1999		Demokratik Sol Parti (Bülent Ecevit) %22,19 136 MV		Milliyetçi Hareket Partisi (Devlet Bahçeli) %17,98 129 MV		Fazilet Partisi (Recai Kutan) %15,41 111 MV	Anavatan Partisi (86 MV) Doğru Yol Partisi (85 MV) Bağımsızlar (3 MV)	V. Ecevit
2002		Adalet ve Kalkınma Partisi (Recep Tayyip Erdoğan) %34,28 363 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (Deniz Baykal) %19,41 178 MV		Doğru Yol Partisi (Tansu Çiller) %9,54 0 MV	Bağımsızlar %1,00 9 MV	Gül, I. Erdoğan
2007		Adalet ve Kalkınma Partisi (Recep Tayyip Erdoğan) %46,66 341 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (Deniz Baykal) %20,85 112 MV		Milliyetçi Hareket Partisi (Devlet Bahçeli) %14,29 71 MV	Bağımsızlar %5,24 26 MV	II. Erdoğan
2011		Adalet ve Kalkınma Partisi (Recep Tayyip Erdoğan) %49,83 327 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (Kemal Kılıçdaroğlu) %25,98 135 MV		Milliyetçi Hareket Partisi (Devlet Bahçeli) %13,01 53 MV	Bağımsızlar %6,57 35 MV	III. Erdoğan, I. Davutoğlu
2015 Haziran		Adalet ve Kalkınma Partisi (Ahmet Davutoğlu) %40,87 258 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (Kemal Kılıçdaroğlu) %24,95 132 MV		Milliyetçi Hareket Partisi (Devlet Bahçeli) %16,29 80 MV	Halkların Demokratik Partisi %13,12 80 MV	II. Davutoğlu
2015 Kasım		Adalet ve Kalkınma Partisi (Ahmet Davutoğlu) %49,49 317 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (Kemal Kılıçdaroğlu) %25,31 134 MV		Milliyetçi Hareket Partisi (Devlet Bahçeli) %11,90 40 MV	Halkların Demokratik Partisi %10,76 59 MV	III. Davutoğlu, Yıldırım
2018		Adalet ve Kalkınma Partisi (Recep Tayyip Erdoğan) %42,49 295 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (Kemal Kılıçdaroğlu) %22,65 146 MV		Halkların Demokratik Partisi (Sezai Temelli ve Pervin Buldan) %11,70 67 MV	Milliyetçi Hareket Partisi %11,10 (49 MV) İYİ Parti %9,96 (43 MV)	IV. Erdoğan
2023		Adalet ve Kalkınma Partisi (Recep Tayyip Erdoğan) %35,62 268 MV		Cumhuriyet Halk Partisi (Kemal Kılıçdaroğlu) %25,35 169 MV		Milliyetçi Hareket Partisi (Devlet Bahçeli) %10,07 50 MV	İYİ Parti %9,69 (43 MV) Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi %8,82 (61 MV) Yeniden Refah Partisi %2,80 (5 MV) Türkiye İşçi Partisi %1,76 (4 MV)	V. Erdoğan

Ara seçimler

Türkiye'de ara seçimler Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 7. Maddesi uyarınca düzenlenmektedir. Buna göre, ara seçimler Meclis üyeliğinin %5'inin boşalması (30 milletvekili) halinde yapılır. Anayasaya göre ara seçimler her seçim döneminde bir kez yapılır ve genel seçimden sonra 30 ay geçmedikçe ve gelecek seçime 1 yıl kala ara seçim yapılamaz. Ancak, bir seçim bölgesinin Parlamentoda hiç üyesi yoksa, ara seçimler o seçim bölgesinde boşluğu takip eden 90 günden sonraki ilk pazar günü yapılır.^[11]

Ayrıca bakınız

• Türkiye'de seçimler
• Türkiye'de cumhurbaşkanlığı seçimleri
• Türkiye'de yerel seçimler

Notlar

1. Aksaray 1924-1933 yılları arasında il, 1933-1989 yılları arasında ise Niğde'ye bağlı bir ilçeydi.
2. Ardahan 1926'ya kadar il, 1926'dan 1992'ye kadar ise Kars'a bağlı bir ilçeydi.
3. 1921'de Moskova Antlaşması ile Gürcistan'a bırakılmıştır.
4. 1923 yılında Çanakkale iline bağlı bir ilçe olmuştur.
5. 1926 yılına kadar Genç, 1927-1929 yılları arasında Elazığ iline bağlı ilçe ve 1929-1936 yılları arasında Muş iline bağlı ilçeydi.
6. 1926 yılında İstanbul iline bağlı bir ilçe olmuştur.
7. 1926 yılında Diyarbakır iline bağlı bir ilçe olmuştur.
8. 1926 yılında Çanakkale iline bağlı bir ilçe olmuştur.
9. 1933-1936 yılları arasında Van iline bağlı ilçeydi.
10. 1933'te Mersin ili ile birleşmiştir.
11. 1954-1957 yılları arasında Nevşehir iline bağlı bir ilçeydi.
12. 1926 yılında Adana iline bağlı bir ilçe olmuştur.
13. 1923 yılında Lazistan Sancağı'nın yerine Rize ili kurulmuştur.
14. 1925-1929 yılları arasında Bitlis iline bağlı bir ilçeydi.
15. 1926 yılında Erzurum iline bağlı bir ilçe olmuştur.
16. 1933'e kadar Cebel-i Bereket ili, 1933-1996 yılları arasında Adana iline bağlı ilçeydi.
17. 1933 ve 1936 yılları arasında merkezi Rize olmak üzere Çoruh vilayeti ile birleşmiştir.
18. 1926 yılında Şanlıurfa iline bağlı bir ilçe olmuştur.
19. 1933'te Giresun iline bağlı bir ilçe olmuştur.
20. 1926-1936 yılları arasında Elazığ'ın bir ilçesiydi.

Kaynakça

1. Chughtai, Alia (24 Haziran 2018). "All you need to know about Turkish election". Al Jazeera (İngilizce). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
2. "EASO Country of Origin Information Report" (PDF). European Asylum Support Office. 1 Kasım 2016. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
3. Ašimović Akyol, Riada (5 Nisan 2017). "Will Turkey allow 18-year-old members of parliament? - Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
4. Akca, Furkan (13 Haziran 2022). "Seçme ve seçilme yaşı". Doğrula. 25 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
5. Çaylak, Adem (25 Ekim 2017). "Voter turnout in Turkey: a cross-national comparison". Journal of International Social Research (İngilizce). 10 (52): 352-351. doi:10.17719/jisr.2017.1897. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
6. "How Turkey's Parliamentary Elections Work". 26 Ekim 2015. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
7. "Turkey reduces election threshold to 7 percent - Türkiye News". Hürriyet Daily News (İngilizce). Ankara. 1 Nisan 2022. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
8. Cop, Burak (2017). Electoral systems in Turkey (1. bas.). İstanbul. ISBN 978-605-2380-18-5. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
9. "Observation Mission Final Report" (PDF). OSCE. 24 Haziran 2018. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
10. Şen, Ersan (10 Mart 2017). "Yurtdışında Seçim Propagandası Yasağı". Hukuki Haber. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
11. "Milletvekili Seçimi Kanunu". www.anayasa.gen.tr. 16 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.