En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Zonguldak (il)
Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde bir il Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Zonguldak, Türkiye'nin 81 ilinden biridir. Karadeniz kıyısında bulunan il, özellikle limanıyla Türkiye'nin Karadeniz ülkeleriyle arasındaki deniz ticaretinde önemli bir yere sahiptir. Ayrıca Türkiye'nin en zengin taşkömürü madenlerini barındırır. Fakat son dönemlerde gelirini tek yön olan taşkömüründen kazanması sebebiyle şehir her geçen gün gerilemektedir. 1995 yılında Karabük'ün il olması sebebiyle sanayi yönünden geri düşmesi şehirden dışarı göçü hızlandırmıştır. Geçmişte madenler sebebiyle çok fazla işçi göçü alan ve uzun yıllar Türkiye topraklarına ekonomik olarak çok fayda sağlayan Zonguldak günümüzde azalan nüfusu ile eski günlerini aramaktadır.
Remove ads
Remove ads
Eğitim
İl genelinde 10 anaokulu, 324 ilköğretim okulu, 59 genel - mesleki lise olmak üzere toplam 389 okulda eğitim ve öğretim yapılmaktadır.
- Denizcilik Fakültesi
- Diş Hekimliği Fakültesi
- Eczacılık Fakültesi
- Ereğli Eğitim Fakültesi
- Fen Fakültesi
- Güzel Sanatlar Fakültesi
- İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
- İlahiyat Fakültesi
- İletişim Fakültesi
- İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi
- Karadeniz Ereğli Turizm Fakültesi
- Mühendislik Fakültesi
- Mimarlık ve Tasarım Fakültesi
- Sağlık Bilimleri Fakültesi
- Tıp Fakültesi
olmak üzere 15 fakülte, 3 enstitü, 5 yüksekokul, 9 meslek yüksekokulu, 1 devlet konservatuvarından oluşmaktadır.
Üniversite bünyesinde 32 profesör, 32 doçent, 259 yardımcı doçent, 106 öğretim görevlisi, 43 okutman, 256 araştırma görevlisi, 8 uzman olmak üzere toplam 736 akademik personel görev yapmaktadır.
Remove ads
Zonguldak mutfağı
Özetle
Bakış açısı
Yöre mutfağında ağırlık unlu (buğday ve mısır unu) mamullerden yapılan yemek türlerindedir. Zonguldak ormanlarında kuzu kestanesi yetişmekte olup, mevsiminde toplanan kestane suda haşlanarak tuzlama bütün olarak fırında kavrulmasıyla kavşak, çizilerek ateşte pişirilmesiyle kebap (kömme) biçiminde değerlendirildiği gibi kurutularak da saklanır. Türkiye'de sadece Kdz.Ereğli'de yetişen Osmanlı Çileği, orman altı bitki örtüsü içinde yer alan dağ çiçeği, kızılcık (kiren), kuşburnu, böğürtlen, fesleğen, nane, defne, karayemiş, ahlat yöre mutfağında değişik kullanma biçimlerinde değerlendirilmektedir.
Meşhur Yemekleri
- Uğmaç Çorbası: Uğmaç ya da ovmaç adıyla bilinen çorbanın içindekiler süt, un, su ve nane ile yapılan çorbanın Zonguldak'ın en meşhur yemeklerinden biridir.
- Tirit: Kurban bayramının gelenekselleşmiş olan yemeği yufkayla istenilen et çeşidinin birleşiminden oluşmaktadır.
- Tenekede Tavuk: Tavuk tenekede pişirilerek servise hazır hale getiriliyor. Bu da Zonguldak'ın en meşhur yemeklerinden birisidir.
- Pırasalı Mancar: Pırasa, barbunya ve bulgur üçlemesinden oluşan bu yemek hem doyurucu hem de lezzetli bir yöresel yemektir.
- Malay: Mısır unu kavrularak yapılan yemeğin tatlı ve tuzlu olarak yapılmaktadır. Toz şeker ve ezilmiş ceviz konularak daha lezzetli hale gelen malayı soğan, kaz ciğeri ve tereyağ ekleyerek nefis bir yemek elde edebilirsiniz.
- Bol Sarımsaklı Meşhur Zılbıt: Bazı yerlerde ıspıt otu, sağır dili veya kaldırık otu denilen bu yemek yumurta eklenerek yapılmaktadır.
- Mancar Yemeği: Birçok otun bir araya gelmesiyle oluşan bu yemeğin içindekiler şöyledir; pazı, kazayağı, ebegümeci, ıspanak, pırasa, kırmızı pancar gibi faydalı sebzelerden meydana gelmektedir. Zeytinyağı, bulgur ve salça ile lezzetlenerek pişiyor.
- Yaprak Sarma: Türkiye'nin pek çok yerinde yapılan yaprak sarma, burada da çok meşhur. Kıymalı ve pirinçli yapılan sarma çok lezzetli oluyor.
- Keşkek: Yulaf, nohut, buğday ve fasulye gibi sebzelerin eklenerek yapıldığı keşkek bu yörede çok seviliyor.
- Beyaz Baklava: Bol cevizli ince ince açılan baklava kullanılan malzemeleri ve pişirme şekli normal baklavadan biraz daha farklıdır.
- Sütlü Armut: Leziz tarifler arasında olan sütlü armut da yörenin meşhur yiyecekleri arasındadır. Tencereye biraz su konularak pişirilen armut haşlandıktan sonra güveçte manda sütü ile beraber sunuluyor. kaynak 9 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Remove ads
Görülecek yerler
Özetle
Bakış açısı
Müzeler
• Kdz. Ereğli Alemdar Gemisi,
• Zonguldak / Merkez Maden Müzesi
Tarihi camiler
- Hidâyetullah Câmii,
- Gâzi Süleymân Paşa Câmii,
- Orhan Gazi Camii (1200 yıllık).yapım tarihi bilinmeyen Kapançatı Köyü Camisi
Yaylalar
- Bölüklü yayla
- Alaplı / Gümeli Yaylası
- Merkez Çağlı Köyü Yaylaları
Plajlar
Doğa Turizmi
- Zonguldak Kent Ormanı[5]
- Harmankaya Şelaleleri
- Gökgöl Mağarası (Gökgöl Mağarası Zonguldak merkezde yer alan Gökgöl Mağarası, 3350 metrelik uzunluğuyla şehrin en uzun 2. Türkiye'nin ise 10. en uzun mağarası. Ayrıca 875 metrelik yürüyüş yolu ile Türkiye'nin en uzun gezi alanına sahip mağarasıdır.[6] Mağaranın içinde kalkerli ve kireçli yapının yer altı suları ile şekillenmesiyle ortaya çıkan travertenler, dikitler ve ve sarkıtlar yer alıyor.
- Bostandüzü Mesire Alanı
- Madencioğlu Şelalesi
Limanlar
- Filyos Limanı: Zonguldak'ın Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde II. Abdülhamid zamanında planlanan, 2016'da yapımına başlanan Filyos Projesi ile, önemli bir ticaret merkezi hâline gelecek Filyos Limanı'nın, Türkiye deniz taşımacılığı ihtiyacının yüzde 10-15'ini karşılamasıyla 20-30 bin kişiye doğrudan ve dolaylı istihdam sağlaması hedeflenmektedir.[7]
Yönetim
Özetle
Bakış açısı
İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl özel idaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[8][9]
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Zonguldak Valisi, 1968-Of doğumlu Osman Hacıbektaşoğlu’dur. Ağustos 2023 tarihinde İçişleri Bakanlığı Daire Başkanı iken atanmıştır.
Zonguldak Belediye Başkanı, 1964-Zonguldak doğumlu Tahsin Erdem (CHP), 31 Mart 2024 seçimlerinde %54,40 oy oranıyla seçilmiştir.[10]
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Zonguldak İl Genel Meclisi üye sayısı, 19 AK PARTİ, 11 CHP ve 1 İYİ Parti olmak üzere 31’dir.[11] Zonguldak Belediye Meclisi ise 16 AK Parti, 13 CHP ve 2 MHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[12]
2018 Genel seçimleri sonucu, Zonguldak'ı temsilen TBMM'e AKP'den 3 milletvekili (Muammer Avcı, Saffet Bozkurt ve Ahmet Çolakoğlu), CHP'den 2 milletvekili (Deniz Yavuzyılmaz ve Eylem Ertuğ Ertuğrul) seçilmiştir.[13]
Remove ads
Nüfus
Özetle
Bakış açısı
Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 6 Şubat 2025 verileri[14])
Zonguldak ili nüfusu: 586.802'dir. Bu nüfusun % 74,46'sı şehirlerde yaşamaktadır (2024 sonu). İlin yüzölçümü 3.341 km2'dir. İlde km2'ye 176 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkezde 428'dir.) İldeki ilçelerin tamamında nüfus azalmıştır. İldeki nüfus azalış oranı ise % 0,79 olmuştur. Nüfusu en çok azalan ilçe Kilimli'dir (-% 1,89)
06 Şubat 2025 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 İlçe, 25 belediye, bu belediyelerde 184 mahalle ve ayrıca 379 köy vardır.
| 2024 yılı sonunda Zonguldak ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | ||||||||||||
| İlçe | Nüfus
2023 |
Nüfus
2024 |
Fark | Nüfus
Artışı % |
Belediye
Sayısı |
Mahalle
Sayısı |
Köy
Sayısı |
Köy
Nüfusu |
Şehir
nüfusu |
Şehirde
oturan % |
Alanı
km2[15] |
km2'ye
düşen kişi |
| Alaplı | 43.417 | 43.168 | -249 | -0,57 | 2 | 10 | 51 | 20.216 | 22.952 | 53,17 | 383 | 113 |
| Çaycuma | 91.968 | 90.423 | -1.545 | -1,68 | 6 | 38 | 79 | 39.913 | 50.510 | 55,86 | 492 | 184 |
| Devrek | 57.562 | 57.328 | -234 | -0,41 | 2 | 11 | 83 | 22.829 | 34.499 | 60,18 | 953 | 60 |
| Ereğli | 175.294 | 174.468 | -826 | -0,47 | 4 | 44 | 96 | 39.558 | 134.910 | 77,33 | 736 | 237 |
| Gökçebey | 21.344 | 21.268 | -76 | -0,36 | 2 | 10 | 19 | 8.770 | 12.498 | 58,76 | 183 | 116 |
| Kilimli | 33.639 | 33.002 | -637 | -1,89 | 4 | 24 | 4 | 2.440 | 30.562 | 92,61 | 145 | 228 |
| Kozlu | 50.908 | 50.820 | -88 | -0,17 | 1 | 9 | 24 | 6.888 | 43.932 | 86,45 | 177 | 287 |
| Merkez | 117.360 | 116.325 | -1.035 | -0,88 | 4 | 38 | 23 | 9.238 | 107.087 | 92,06 | 272 | 428 |
| Zonguldak | 591.492 | 586.802 | -4.690 | -0,79 | 25 | 184 | 379 | 149.852 | 436.950 | 74,46 | 3.341 | 176 |
İlin yıllara göre nüfusları
Not: 1991 yılında Bartın ve 1995 yılında Karabük illerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
Remove ads
İdari yapı
Şubat 2021 TÜİK verilerine göre 8 İlçe, 25 belediye, bu belediyelerde 178 mahalle, ayrıca 380 köy bulunmaktadır.
İlçeler;
Konum
| Konum Bilgileri | ||||||
| İlçe | Kuruluş Yılı[39] | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km²[39] | Rakım mt. | Merkeze km[40] | Ulaşan Yollar[40] |
| Zonguldak Merkez | 272 | 10 | D.010-06, D.750-01, 67.01 | |||
| Alaplı | 1987 | Ereğli | 383 | 18 | 59 | D.010-06, 67.50, 67.51 |
| Çaycuma | 1944 | Devrek | 492 | 36 | 47 | D.010-07, 67.25 |
| Devrek | Cumh.önce | 953 | 103 | 46 | D.750-01, 67.32, 67.31 | |
| Ereğli | Cumh.önce | 736 | 12 | 46 | D.010-06 | |
| Gökçebey | 1990 | Devrek | 183 | 62 | 45 | D.750-01=>D.030-11=>67.28 |
| Kilimli | 2012 | Merkez | 145 | 14 | 9 | D.010-06 (Zonguldak)=>67.01 |
| Kozlu | 2012 | Merkez | 177 | 18 | 6 | D.010-06 |
| ZONGULDAK | Cumh.önce | 3.342 | ||||
Remove ads
Spor
2018-2019 Sezonu sonunda, Futbol takımı Zonguldak Kömürspor, 2. Ligde kalmıştır. Ayrıca Futbol BAL'da 2 takımı vardır. Kadınlar futbol 1. Liginde Kdz.Ereğli Bld.spor 5.olmuştur. Voleybol kadınlar 2. Ligdeki takımı Zonguldak DSİ, küme düşmüştür. Hentbol erkekler 2. Liginde Halay GSK bulunmaktadır.
Ziraat Türkiye Kupası'nda Kdz.Ereğli BS, 3.turda Antalyaspor'a, Zonguldak Kömürspor 4.turda Menemen Bld.spor'a elenmiştir.
Önemli spor tesisleri: Karaelmas Kemal Köksal Stadyumu (13.795), Zonguldak Site Spor Salonu (1.500), BEÜ Olimpik Yüzme Havuzu (250)
Remove ads
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads