Kilis (il)
Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bir il Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Kilis; Türkiye'nin güneydoğusunda yer alan, Suriye ile komşu bir sınır ilidir. Nüfusu 142.792 kişidir.[5]
| Kilis | |
|---|---|
 | |
 İlin Türkiye'deki konumu | |
 İl sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| Coğrafi bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi[1][2] Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Vali | Tahir Şahin[3] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1412 km² |
| Nüfus (2020)[4] | |
| • Toplam | 128.781 |
| • Yoğunluk | 101/km² |
| • Kır | 34.367 |
| • Şehir | 94414 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 348 |
| İl plaka kodu | 79 |
llin doğu, batı ve kuzeyinde Gaziantep, güneyinde ise Suriye yer almaktadır. Gaziantep'e 58 km uzaklıkta olan Kilis, Suriye sınırına ise 10 km uzaklıktadır. Kilis'ten geçen yol Türkiye sınırlarının ötesinde Azez'den geçtikten sonra Suriye'nin Halep şehrine ulaşır. İl merkezi doğudan batıya doğru uzanan Resul Osman dağı eteklerinde kurulu olup güneye doğru inildikçe düz arazilere inen fazla engebeli olmayan bir sahada yer almaktadır. İlin kuzeyinde yer alan ve doğudan batıya uzanan dağlar arasında kuru dereler ve birkaç küçük akarsu bulunmaktadır. Genellikle kıraç arazilerin yer aldığı bu dağların etekleri ve üst kısımlarında tarıma elverişli araziler bulunmaktadır.
İlin güneydoğu ve sınır şeridi boylarında özellikle bağcılık ve zeytincilik çok gelişmiş ve tarıma elverişli araziler bulunmaktadır. Kırsal kesiminde yaşayan insanlar geçimini tarıma dayalı olarak sağlamaktadır.
İl sınırları 38 derece 27' ve 38 derece 01' boylamları ile 36 derece 38' ve 37 derece 32' arasında bulunan Kilis ilinin yüzölçümü 1.412 km² dir.
İldeki başlıca çaylar; Afrin Çayı, Sunnep Çayı, Sabun Suyu Çayı ve Balık Suyu Çayları olup bu çayların geçtiği arazilerde sulu tarım yapılabilmektedir. Kilis ilinin %12,2 si orman ve fundalık arazi %69,3 ü tarım alanı %7,7 si çayır ve mera arazisi %10,6 sı tarım dışı araziden oluşmaktadır.
Kilis 06 Haziran 1995 gün ve 22305 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 550 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Yalova ve Karabük'le beraber il olmuştur. Plaka 79 rakımı ise 643'tür. İlçeleri Elbeyli, Polateli ve Musabeyli olmak üzere üç tanedir.
2021 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle birlikte 4 İlçe, 4 belediye, bu belediyelerde 89 mahalle, ayrıca 138 köy bulunmaktadır.[5]
Kilis ilinin, Gaziantep ve Halep ile benzerliği çok fazladır. Ev yapıları, yemek kültürleri vb. özellikleri birbirlerine çok benzemektedir.
Yönetim
Özetle
Bakış açısı
İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[6][7]
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Kilis Valisi, 1977- Adana doğumlu Tahir ŞAHİN’dir. Ağustos 2023 tarihinde Kağıthane Kaymakamı iken atanmıştır.
Kilis Belediye Başkanı, 1987-Kilis doğumlu Hakan BİLECEN (CHP), 31 Mart 2024 seçimlerinde %41,96 oy oranıyla seçilmiştir.[8]
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Kilis İl Genel Meclisi üye sayısı, 8 AK PARTİ ve 3 MHP olmak üzere 11’dir.[9] Kilis Belediye meclisi ise 18 AK PARTİ, 10 MHP ve 3 İYİ P. olmak üzere 31 üyeden oluşur.[10]
2023 Genel seçimleri sonucu, Kilis'i temsilen TBMM'e AKP'den 1 milletvekili (Ahmet Salih Dal) ve MHP'den 1 milletvekili (Mustafa Demir) seçilmiştir.[11]
Nüfus
Özetle
Bakış açısı
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[12])
Kilis ili nüfusu: 155.179'dur. Bu nüfusun % 78,49'si şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 1.412 km²'dir. İlde km²'ye 110 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkezde 214’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,44 olmuştur. Tüm ilçelerde nüfus artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Elbeyli (% 11,12)- Merkez ilçe(% 4,37)
06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 4 İlçe, 4 belediye, bu belediyelerde 90 mahalle ve ayrıca 138 köy vardır.
| 2023 yılı sonunda Kilis ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[13] | ||||||||||||
| İlçe | Nüfus
2022 |
Nüfus
2023 |
Fark | Nüfus
Artışı % |
Belediye
Sayısı |
Mahalle
Sayısı |
Köy
Sayısı |
Köy
Nüfusu |
Şehir
nüfusu |
Şehirde
oturan % |
Alanı
km2[14] |
km2'ye
düşen kişi |
| Elbeyli | 5.594 | 6.252 | 658 | 11,12 | 1 | 4 | 23 | 4.012 | 2.240 | 35,83 | 238 | 26 |
| Merkez | 125.079 | 130.665 | 5.586 | 4,37 | 1 | 77 | 53 | 13.692 | 116.973 | 89,52 | 610 | 214 |
| Musabeyli | 12.390 | 13.108 | 718 | 5,63 | 1 | 3 | 46 | 11.786 | 1.322 | 10,09 | 346 | 38 |
| Polateli | 4.856 | 5.154 | 298 | 5,96 | 1 | 6 | 16 | 3.886 | 1.268 | 24,60 | 218 | 24 |
| Kilis | 147.919 | 155.179 | 7.260 | 4,68 | 4 | 90 | 138 | 33.376 | 121.803 | 78,49 | 1412 | 110 |
İlin yıllara göre nüfusları
| Kilis il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
| 2000[15] | 114.721 | 79 | %65 74.985 39.739 %35 | |
| 2007[16] | 118.457 | 78 | %3  | %70 82.419 36.038 %30 |
| 2008[17] | 120.991 | 78 | %2 | %68 82.747 38.244 %32 |
| 2009[18] | 122.104 | 78 | %1 | %69 84.299 37.805 %31 |
| 2010[19] | 123.135 | 78 | %1 | %70 85.923 37.212 %30 |
| 2011[20] | 124.452 | 78 | %1 | %71 87.939 36.513 %29 |
| 2012[21] | 124.320 | 78 | %0  | %72 88.934 35.386 %28 |
| 2013[22] | 128.586 | 78 | %3 | %73 93.640 34.946 %27 |
| 2014[23] | 128.781 | 78 | %0 | %73 94.414 34.367 %27 |
| 2015[24] | 130.655 | 78 | %1 | %75 97.411 33.244 %25 |
| 2016[24] | 130.825 | 78 | %0 | %75 97.561 33.264 %25 |
| 2017[24] | 136.319 | 78 | %4 | %75 102.168 34.151 %25 |
| 2018[24] | 142.541 | 78 | %5 | %74 106.061 36.480 %26 |
| 2019[24] | 142.490 | 78 | %0 | %76 108.172 34.318 %24 |
| 2020[24] | 142.792 | 77 | %0 | %77 109.566 33.226 %23 |
| 2021[24] | 145.826 | 78 | %2 | %78 113.311 32.515 %22 |
Konum
| Konum Bilgileri | ||||||
| İlçe | Kuruluş Yılı[25] | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km² | Rakım mt. | Merkeze km[26] | Ulaşan Yollar[26] |
| Kilis Merkez | 610 | 660 | D.850-15, D.410-03 | |||
| Elbeyli | 1995 | Oğuzeli | 238 | 519 | 33 | D.850-15=>79.25, 79.26 |
| Musabeyli | 1995 | Merkez | 346 | 745 | 33 | D.410-03=>79.76 |
| Polateli | 1995 | Merkez | 218 | 840 | 21 | D.410-03=>79.75 |
| KİLİS | 1995 | GAZİANTEP | 1.412 | |||
Eğitim
Kilis ilindeki tek yükseköğretim kurumu, 2007 yılında kurulan Kilis 7 Aralık Üniversitesi'dir. Günümüzde üniversiteye kayıtlı yaklaşık 8000 öğrenci vardır.
Spor
2018-2019 Sezonunda, Kilis Belediyespor, Bölgesel Amatör Lig (BAL)'da grubunu 6.sırada tamamlamıştır. Voleybol Bayanlar 2. Ligindeki takımı Kilis Belediyespor da grubunda 3.olmuştur.
Ziraat Türkiye Kupası 'nda Kilis Belediyespor, 3.turda 1. Lig takımı Osmanlıspor 'a elenmiştir.
Önemli spor tesisleri: Kilis merkezindeki 7 Aralık Stadı ve (3.000) Kapalı Spor Salonu (2.500) dur.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.