zamek

Podobna pisownia: zámek

zamek (język polski)

zamek (1.1)

zamek (1.2)

zamek (1.3)

zamek (1.4)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈzãmɛk], AS: [zãmek], zjawiska fonetyczne: nazal.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	zamek	zamki
dopełniacz	zamku	zamków
celownik	zamkowi	zamkom
biernik	zamek	zamki
narzędnik	zamkiem	zamkami
miejscownik	zamku	zamkach
wołacz	zamku	zamki

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	zamek	zamki
dopełniacz	zamka / zamku	zamków
celownik	zamkowi	zamkom
biernik	zamek	zamki
narzędnik	zamkiem	zamkami
miejscownik	zamku	zamkach
wołacz	zamku	zamki

(1.1) archit. bud. budynek warowny; zob. też zamek w Wikipedii

(1.2) techn. mechanizm zamykający drzwi, szuflady; zob. też zamek (mechanizm) w Wikipedii

(1.3) kraw. zapięcie garderoby, zob. zamek błyskawiczny.

(1.4) wojsk. element składowy broni palnej; zob. też zamek (broń) w Wikipedii

(1.5) sport. w hokeju: zamknięcie przeciwnika w tercji, gdy drużyna atakująca rozgrywa krążek w tercji przeciwnika nie pozwalając mu wyjść poza niebieską linię

(1.6) środ. zakład penitencjarny lub jego wydzielona część o zaostrzonym rygorze

odmiana:

(1.1,6)

 

(1.2-4)

 

przykłady:

(1.1) Hrabia mieszkał w zamku.

(1.2) Zamek w drzwiach się zaciął.

(1.2) Który klucz pasuje do tego zamka?

(1.3) Wolałabym spódnicę z dyskretniejszym zamkiem.

(1.4) Nie mogłem strzelić, zamek karabinu był zacięty.

składnia:

kolokacje:

(1.1) zamek warowny • budować / zdobywać / oblegać zamek

(1.3) rozpiąć / rozpinać / zapinać / zapiąć zamek

synonimy:

(1.1) warownia, twierdza, forteca

(1.2) antaba, kłódka, skobel, zasuwa

(1.3) zamek błyskawiczny, suwak, ekler

antonimy:

(1.6) półotworek

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) kasztel

holonimy:

(1.4) pistolet

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. zamykanie n, zamknięcie n, zamykacz m, pozamykanie n

zdrobn. zameczek m

zgrub. zamczysko n

czas. zamykać ndk., zamknąć dk., pozamykać dk.

przym. zamkowy, wokółzamkowy, wewnątrzzamkowy, przyzamkowy, zamykany, zamykalny

związki frazeologiczne:

budować zamki na piasku / budować zamki na lodzie

etymologia:

(1.1) kalka z niem. Schloss; pierwotnie słowo zamek miało tylko w języku polskim znaczenie mechanizm służący do zamykania; w języku niemieckim zaś także znaczenie budowla obronna^[1].

(1.1) źródłosłów dla białor. замак

(1.2) pol. zamykać

uwagi:

zob. też zamek (ujednoznacznienie) w Wikipedii

(1.3) zobacz też: Indeks:Polski - Ubrania

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) castle; (1.2) lock; (1.3) fastener, bryt. zip, amer. zipper
• arabski: (1.1) قلعة ż, قصر m; (1.2) قفل m, algier. arab. زكرون
• baskijski: (1.1) gaztelu; (1.2) sarraila, zarrapo; (1.3) kremailera
• białoruski: (1.1) замак m; (1.2) замок ż; (1.3) засцежка m; (1.4) замок
• bretoński: (1.1) kastell m
• bułgarski: (1.1) замък m; (1.2) ключалка ż
• czeski: (1.1) hrad m; (1.2) zámek m; (1.3) zip m; (1.4) zámek m
• duński: (1.1) slot n; (1.2) lås w; (1.3) lynlås w
• esperanto: (1.1) kastelo, burgo; (1.2) seruro
• francuski: (1.1) château m; (1.2) serrure ż; (1.3) fermeture éclair ż; (1.4) verrou m
• fryzyjski: (1.1) kastiel
• hiszpański: (1.1) castillo m, alcázar m; (1.2) cerradura ż; (1.3) cremallera ż; (1.4) cerrojo m
• ido: (1.1) kastelo
• interlingua: (1.1) castello
• islandzki: (1.1) borg ż; (1.2) lás n; (1.3) rennilás n, lás n
• jidysz: (1.1) שלאָס m (szlos); (1.2) שלאָס m (szlos); (1.3) שלעסל n (szlesl), בליצשלעסל n (blicszlesl)
• kaszubski: (1.1) zómk m
• kataloński: (1.1) castell m
• kazachski: (1.1) қорған; (1.2) құлып
• litewski: (1.1) pilis ż; (1.2) spyna ż
• łaciński: (1.1) castellum n, castrum n
• łotewski: (1.1) pils
• maltański: (1.1) kastell m
• niderlandzki: (1.1) kasteel n, slot n
• niemiecki: (1.1) Burg ż, Schloss n; (1.2) Schloss n; (1.3) Reißverschluss m
• nowopruski: (1.2) zāmuks m
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• portugalski: (1.1) castelo m; (1.2) fechadura ż; (1.3) fecho m
• rosyjski: (1.1) замок m; (1.2) замок m; (1.3) замок m, молния ż; (1.4) затвор m
• rumuński: (1.2) broască
• słowacki: (1.1) hrad m
• szwedzki: (1.1) slott n, borg w
• turecki: (1.1) kale
• ukraiński: (1.1) за́мок m; (1.2) замо́к m; (1.3) замо́к m, за́стібка ż, бли́скавка ż; (1.4) замо́к m; (1.6) przest. за́мок m
• wilamowski: (1.1) śłös n, śłöös; (1.2) śłös n, śłöös

źródła:

1. Edward Łuczyński, Jolanta Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 114, 115.