Loading AI tools
Trzęsienia ziemi na ziemiach polskich – terytorium Polski pod względem występowania zjawisk sejsmicznych można zaliczyć do obszarów asejsmicznych i pensejsmicznych, na których trzęsienia ziemi zdarzają się dość rzadko; dodatkowo nie są to zbyt silne wstrząsy. Strefami o wyższej aktywności sejsmicznej są obszary polskich gór: Karpaty i Sudety, a także obszary działalności górniczej, gdzie częstym zjawiskiem są tzw. tąpnięcia.
Ten artykuł należy dopracować
Największym historycznie odnotowanym zdarzeniem sejsmicznym na terenach Polski jest trzęsienie ziemi z dnia 5 czerwca 1443 roku. Współcześni badacze posiadają dość szczegółowy opis tego zjawiska (m.in. dzięki zapiskom kronikarskim Jana Długosza). Sejsmolodzy siłę tego wydarzenia szacują na co najmniej 6,0 magnitudy, choć w kwestii konkretnej lub przybliżonej wartości wciąż występują rozbieżności (patrz – tabela niżej).
Kolejnymi wartymi odnotowania są wstrząsy, do jakich doszło w latach 80. XVIII wieku w Karpatach, a których magnituda przekraczała 5,0.
Oba wymienione wyżej zdarzenia stanowią przykłady typowych wstrząsów pochodzenia czysto tektonicznego na terenach Polski.
Polska leży na granicy trzech dużych struktur geologicznych budujących kontynent europejski: prekambryjskiej platformy wschodnioeuropejskiej, paleozoicznej platformy zachodnioeuropejskiej oraz strefy kenozoicznych fałdowań alpejskich. Platformę wschodnioeuropejską od zachodnioeuropejskiej dzieli strefa szwu transeuropejskiego.
Sejsmolodzy wyróżniają na terenie Polski jedenaście odrębnych jednostek (regionów) sejsmicznych: Zachodniopomorski, Białostocki, Polski Centralnej i Pogranicza, Gór Świętokrzyskich, Karkonoszy i Kotliny Kłodzkiej, Strzelińsko-Hronowski, Śnieżnika, Opawski, Cieszyński, Pieniński oraz Krynicki.
| Data | Epicentrum[1] | Obszar epicentralny | Magnituda | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| 1011 | ? | Karkonosze | ok. 4,0 | |
| 1200 | region południowo-wschodnich Gorców | Pieniny | ok. 4,0 | |
| 1258 | na południe od Głubczyc | Kotlina Raciborska | ok. 4,0 | |
| 31 stycznia 1259(dts) | prawdopodobnie na północ od Wadowic, Brama Krakowska (województwo małopolskie) | Małopolska | ok. 6,0 | intensywność w obszarze epicentralnym wyniosła prawdopodobnie ok. VIII stopni w skali Mercallego-Karnika (trzęsienie „niszczące”) |
| 1433 | na wschód od Brzegu Dolnego | Pradolina Wrocławska | ok. 4,0 | |
| 5 czerwca 1443(dts) | pomiędzy rzeką Ślęzą a Strzelinem, Wzgórza Strzelińskie | Europa Środkowa | ok. 6,0 (5,8?) | najsilniejsze z odnotowanych na ziemiach polskich trzęsień ziemi (intensywność w strefie epicentralnej wyniosła prawdopodobnie ok. IX stopnia w skali Mercallego-Karnika – trzęsienie „pustoszące”); trzęsienie spowodowało rozległe zniszczenia kościołów i kamienic we Wrocławiu, w Krakowie (kościół św. Katarzyny) i Brzegu; zginęło ok. trzydzieści osób |
| 1483 | prawdopodobnie między Oławą a Strzelinem, na rzece Oława | Pradolina Wrocławska | ok. 4,0 | |
| 1556 | na południowy zachód od Zakopanego | Tatry Zachodnie | ok. 4,0 | |
| 1562 | ? | Pogórze Wielickie | ok. 4,0 | |
| 1572 | prawdopodobnie k. Solca Kujawskiego | Pradolina Toruńska | ok. 4,0 | |
| 1591 | na południe od Krakowa | Pogórze Wielickie | ok. 4,0 | |
| 1606 | Tuczno | Pojezierze Wałeckie | ok. 6,0[2] | |
| 9 sierpnia 1662(dts) | na południowy wschód od Zakopanego | Tatry Wysokie | <6,0 | intensywność wibracji w obszarze epicentralnym wyniosła prawdopodobnie około VIII stopni w skali Mercallego-Karnika (trzęsienie „niszczące”) |
| 1680 | okolice Ożarowa Mazowieckiego | Kotlina Warszawska | ok. 5,0 | trzęsienie ziemi spowodowało poważne uszkodzenia części zabudowań Warszawy |
| 1715 | k. Cieszyna | Pogórze Śląskie | ok. 4,0 | |
| 1716 | na południowy zachód od Zakopanego | Tatry Wysokie | ok. 4,0 | |
| 1717 | k. Rabki | Pieniny | ok. 4,0 | |
| 1751 | prawdopodobnie k. Mirska | Kotlina Jeleniogórska | ok. 4,0 | |
| 26 stycznia 1774(dts) | prawdopodobnie k. Baborowa | Kotlina Raciborska | ok. 5,0 | |
| 1778 | ? | Beskid Niski | ok. 4,0 | |
| 25 sierpnia 1785(dts) | k. Wisły | Beskid Śląski | ok. 6,0 | |
| 27 lutego 1786(dts) | na północ od Cieszyna | Pogórze Śląskie i Pogórze Karwińskie | ok. 6,0 (5,2?) | odczuwalne silnie (intensywność do VIII stopnia w skali Mercallego-Karnika – trzęsienie „niszczące”) na obszarze trójkąta: Wrocław-Lwów-Wiedeń |
| 3 grudnia 1786(dts) | k. Tresnej | południowa Polska, Czechy, Słowacja | ok. 6,0 (5,7?) | wstrząsy (intensywność do VIII stopnia w skali Mercallego-Karnika – trzęsienie „niszczące”) odczuwalne od Wrocławia, Opola, Nysy, Olesna[3] i Kalisza[4] po Lwów; zniszczenia kamienic i kościoła św. Katarzyny w Krakowie |
| 1789 | centralne Góry Izerskie, strona czeska | Karkonosze | ok. 4,0 | |
| 25 kwietnia 1840(dts) | na zachód od Czorsztyna | Pieniny | ok. 5,0 | |
| 1875 | Hrubieszów[5] | |||
| 11 czerwca 1895(dts) | masyw Ślęży, Wzgórza Strzelińskie | Dolny Śląsk (obszar 25 tys. km²) | ok. 5,0 (4,8?) | zniszczenia obejmujące zawalone kominy; powstanie w murach rys centymetrowej szerokości |
| 21 października 1901(dts) | na południe od Turbacza | Pieniny | 4,7 | odczute na Spiszu, w Krościenku, Szczawnicy i Sromowcach |
| 11 lutego 1909(dts) | na wschód od Gryfic, Równina Białogardzka | Pomorze Zachodnie | w przedziale: 4,0–5,0 | trzy zdarzenia sejsmiczne, odczuwalne w pasie od Kołobrzegu po Białogard; pojawienie się w gruncie szczelin długością dochodzących do dwustu metrów |
| 3 lutego 1932(dts) | na północny wschód od Włocławka | Pradolina Toruńska | ok. 4,0 | |
| 23 marca 1935(dts) | pomiędzy Babią Górą a Chabówką | Pogórze Podtatrzańskie | > 4,0 | |
| 29 listopada 1980(dts) | okolice Bełchatowa | Rów Bełchatowa | 4,6 | związane z działalnością Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów, odczuwane po Sieradz, Pabianice, Radomsko i Piotrków Trybunalski |
| 29 czerwca 1992(dts) | na północ od Jaworzyny | Beskid Sądecki i Beskid Niski | 4,2 | |
| 1 marca 1993(dts) | k. Łabowej | Beskid Sądecki i Beskid Niski | 4,6 | |
| 11 września 1995(dts) | Czarny Dunajec | 2,3 | ||
| 13 października 1995(dts) | Bukowina Tatrzańska | 2,3 | ||
| 1 czerwca 1996(dts) | k. Augustowa | Równina Augustowska | 4,3 | |
| 21 września 2004(dts) | okolice Bałtijska na półwyspie Sambia (obwód królewiecki) | Pomorze Gdańskie, Warmia, Mazury, Podlasie, Kujawy | 5,3 (według amerykańskiej służby USGS – 5,0) | szeroko odczuwalne w północno-wschodniej Polsce, na Litwie i Białorusi |
| 30 listopada 2004(dts) | okolice Czarnego Dunajca[6] | Kotlina Orawsko-Nowotarska | 4,7 | |
| 13 stycznia 2005(dts) | okolice Wodzisławia Śląskiego[7][8] | województwo śląskie | 3,8 | wstrząs spowodowany przez KWK Rydułtowy-Anna, odczuwalny w miastach Wodzisław Śląski, Radlin, Rydułtowy, Pszów, Rybnik |
| 22 stycznia 2010(dts) | okolice Pajęczna[9] | województwo łódzkie | 4,42 | |
| 30 grudnia 2010(dts) | okolice Polkowic[10] | województwo dolnośląskie | 4,8 | |
| 5 marca 2011(dts) | okolice Lubina i Polkowic[11] | województwo dolnośląskie | 4,4 | |
| 13 maja 2011(dts) | okolice Lubina i Polkowic[12] | województwo dolnośląskie | 4,4 | |
| 6 stycznia 2012(dts) | okolice Żerkowa[13][14][15] i Jarocina | województwo wielkopolskie | 3,7 | tajemnicze trzęsienie w regionie asejsmicznym, odczuwalne szczególnie w budynkach wielopiętrowych, nie spowodowało większych strat materialnych |
| 8 marca 2012(dts) | okolice Wodzisławia Śląskiego[16] | województwo śląskie | 3,5 | wstrząs spowodowany przez KWK Marcel, w wyniku którego zginął 26-letni górnik. Odczuwalny w miastach Wodzisław Śląski i Radlin oraz gminie Marklowice. |
| 9 grudnia 2012(dts) | okolice Polkowic[17] | województwo dolnośląskie | 4,3 | |
| 5 marca 2013(dts) | Podhale, okolice Jeziora Czorsztyńskiego[6] | województwo małopolskie | 3,2 | |
| 19 marca 2013(dts) | okolice Polkowic[18] | województwo dolnośląskie | 4,7 | |
| 24 listopada 2013(dts) | okolice Lubina[19] | województwo dolnośląskie | 4,3 | |
| 18 kwietnia 2015(dts) | okolice Katowic[20][21] (Świętochłowice) | województwo śląskie | 4,0–4,2 | Ofiarami śmiertelnymi wstrząsu było 2 górników w kopalni Wujek. |
| 15 września 2015(dts) | Lędziny[22] | województwo śląskie | 3,25 | W Kopalni Ziemowit w Lędzinach doszło do tąpnięcia. |
| 30 września 2015(dts) | okolice Libiąża[23] | województwo małopolskie | 3,7 | W Kopalni Węgla Kamiennego Janina w Libiążu doszło do tąpnięcia. Straż pożarna otrzymała zgłoszenia od mieszkańców Chrzanowa, Libiąża i Żarek, którzy mają uszkodzone domy. |
| 20 października 2015(dts) | okolice Libiąża[24][25]. | województwo małopolskie | 3,7 | Silny wstrząs w kopalni Janina w Libiążu; wstrząs odczuwalny w rejonie Libiąża, Chrzanowa, Oświęcimia, Bierunia, Alwerni, Bukowna i Olkusza. |
| 3 czerwca 2016(dts) | Bytom[26] | województwo śląskie | 3,5 | Silne tąpnięcie w kopalni Bobrek-Centrum, odczuwalne na większości obszaru Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i okolic. |
| 10 grudnia 2017(dts) | okolice Wodzisławia Śląskiego[27] | pogranicze polsko-czeskie | 3,4 | Naturalne trzęsienie ziemi. Doszło do niego o 3:52 lokalnego czasu na głębokości 10 km w pobliżu miejscowości Olza w powiecie wodzisławskim. Odczuli je mieszkańcy regionu od Prudnika do Bielska-Białej[28][29]. |
| 23 kwietnia 2018(dts) | okolice Bytomia[30] | województwo śląskie | 3,95[31] | Silny wstrząs w kopalni Bobrek-Centrum w Bytomiu. Odczuwalne w promieniu około 20 kilometrów[30] |
| 16 lipca 2018(dts) | okolice Krynicy-Zdroju[32] | województwo małopolskie | ||
| 8 listopada 2018(dts) | Ornontowice, Gliwice[33][34][35] | województwo śląskie | 3.7 | wstrząs odczuwalny w promieniu ok. 60 km, na głębokości 5 km |
| 8 lipca 2020(dts) | Lubin[36] | województwo dolnośląskie | ok. 5,2 | |
| 16 czerwca 2021(dts) | okolice Turowa[37] | województwo dolnośląskie | 4,0 | |
| 8 grudnia 2021 | okolice Rybnika[38] | województwo śląskie | 3,3 | |
| 9 grudnia 2021 | okolice Lubina[39] | województwo dolnośląskie | 4,0 | |
| 20 listopada 2022 | okolice Lubina[40] | województwo dolnośląskie | 3,1 | |
| 23 listopada 2022 | okolice Libiąża[41] | województwo małopolskie | 3,15 | Tąpnięcie w kopalni ZG Janina o godzinie 16:50. Wstrząs odczuwalny w gminach Chrzanów, Trzebinia, Babice, Alwernia, Libiąż. |
| 9 października 2023(dts) | okolice Humennégo[42] | wschodnia Słowacja | 5,2 | Silne trzęsienie ziemi odczuwalne na terenie Słowacji, Węgier, Rumunii, Ukrainy oraz Polski (na obszarze Małopolski i Śląska). Doszło do niego o 20:23 lokalnego czasu ok. 18 km na północny zachód od miasta Humenné we wschodniej Słowacji. |
| 3 stycznia 2024 | Lubin[43] | województwo dolnośląskie | 4,1 | Tąpnięcie w kopalni miedzi ZG Lubin. Doszło do niego o godz. 9. Obrażeń doznało 6 górników[44]. |
| 28 września 2024 | Polkowice[45] | województwo dolnośląskie | 3,6 |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
