Porty lotnicze w Polsce

Porty lotnicze w Polsce – system cywilnych portów lotniczych w Polsce, wykorzystywanych do transportu pasażerskiego. W jego skład wchodzi 15 portów lotniczych: 9 międzynarodowych (WAW, KRK, GDN, KTW, WRO, WMI, POZ, RZE, SZZ) i 6 regionalnych (LUZ, BZG, LCJ, SZY, RDO, IEG).

Porty lotnicze w Polsce, 2023, ruch pasażerski.

Największy port lotniczy

Największym portem lotniczym w Polsce jest Lotnisko Chopina w Warszawie.

Osobny artykuł: Lotnisko Chopina w Warszawie.

Pozostałe porty lotnicze

Sieć portów lotniczych, które w okresie gospodarki planowej miały odgrywać pomocniczą rolę w stosunku do stołecznego lotniska w Warszawie. Miały one przyjmować pasażerów przylatujących z zagranicy lub wylatujących za granicę przez docelowo pełnić rolę węzła przesiadkowego dla całej Polski. Po liberalizacji rynku lotniczego w maju 2004, lotniska te rozwinęły swoje własne połączenia zagraniczne, zwłaszcza w oparciu o tzw. tanie linie lotnicze, takie jak np. easyJet, Ryanair, SkyEurope Airlines (wycofał się z Polski w 2008 r.), Centralwings (nie operuje od października 2008 r.), Wizz Air oraz Sprint Air.

Obecnie portu lotniczego nie mają w Polsce trzy województwa: opolskie, podlaskie i świętokrzyskie.

Zarządzanie portami lotniczymi w Polsce

W 1987 r. powołano Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze”. Od 2023 działa jako jednoosobowa spółka akcyjna pod nazwą „Polskie Porty Lotnicze”^[1]. PPL zarządza obecnie trzema portami lotniczymi: Warszawa, Zielona Góra i Radom. W pozostałych portach lotniczych w: Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Olsztynie i Wrocławiu, przekształconych w spółki prawa handlowego, PP „Porty Lotnicze” posiada udziały. PP „Porty Lotnicze” nie posiada jedynie udziałów w spółkach: „Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta” oraz „Port Lotniczy Lublin”.

Porty lotnicze istniejące obecnie

Główne miasto dla portu	Województwo	Gmina/miasto	Nazwa toponomiczna (miejscowość/dzielnica)	ICAO	IATA	Nazwa portu lotniczego	Ofic. liczba pasażerów (2020)[2]	Ofic. liczba pasażerów (2021)[2]	Ofic. liczba pasażerów (2022)[2]	Ofic. liczba pasażerów (2023)[2]	Ofic. liczba pasażerów (2024)[3]	Zmiana (2023 – 2024)[3]
Warszawa	mazowieckie	Warszawa	Okęcie (Włochy)	EPWA	WAW	Lotnisko Chopina w Warszawie	5 473 224	7 445 468	1438914314 389 143	1847249118 472 491	2126180621 261 806	15,1%
Kraków	małopolskie	Zabierzów	Balice	EPKK	KRK	Port lotniczy Kraków-Balice im. Jana Pawła II	2 588 970	3 065 957	73864967 386 496	93992819 399 281	1107169711 071 697	17,8%
Gdańsk	pomorskie	Gdańsk	Rębiechowo (Matarnia)	EPGD	GDN	Port lotniczy Gdańsk-Rębiechowo im. Lecha Wałęsy	1 697 406	2 140 522	45594804 559 480	58959345 895 934	66985336 698 533	13,6%
Katowice	śląskie	Ożarowice	Pyrzowice	EPKT	KTW	Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach (Katowice Airport)	1 437 876	2 311 586	44062414 406 241	55941305 594 130	63653596 365 359	13,8%
Wrocław	dolnośląskie	Wrocław	Strachowice	EPWR	WRO	Port lotniczy Wrocław-Strachowice im. Mikołaja Kopernika	1 003 066	1 409 067	28680122 868 012	38809573 880 957	44672644 467 264	15,1%
Warszawa	mazowieckie	Nowy Dwór Mazowiecki	Modlin	EPMO	WMI	Port lotniczy Warszawa-Modlin	870 831	1 455 315	31249443 124 944	33996503 399 650	26975752 697 575	-20,7%
Poznań	wielkopolskie	Poznań	Ławica	EPPO	POZ	Port lotniczy Poznań-Ławica im. Henryka Wieniawskiego	652 833	1 045 751	22433372 243 337	27768932 776 893	35971473 597 147	29,5%
Rzeszów	podkarpackie	Trzebownisko	Jasionka	EPRZ	RZE	Port lotniczy Rzeszów-Jasionka	234 355	253 210	683299683 299	916209916 209	10725931 072 593	17,1%
Szczecin	zachodniopomorskie	Goleniów	Glewice	EPSC	SZZ	Port lotniczy Szczecin-Goleniów im. NSZZ „Solidarność”	185 848	181 849	419872419 872	477464477 464	479119479 119	0,3%
Lublin	lubelskie	Świdnik	Świdnik	EPLB	LUZ	Port lotniczy Lublin	123 512	107 423	328516328 516	396951396 951	424491424 491	6,9%
Bydgoszcz	kujawsko-pomorskie	Bydgoszcz	Szwederowo	EPBY	BZG	Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego Bydgoszcz	124 545	95 118	247008247 008	358230358 230	359787359 787	0,4%
Łódź	łódzkie	Łódź	Lublinek	EPLL	LCJ	Port lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta	75 275	69 296	179926179 926	356878356 878	431142431 142	20,8%
Olsztyn	warmińsko-mazurskie	Szczytno	Szymany	EPSY	SZY	Port lotniczy Olsztyn-Mazury	61 114	47 039	111305111 305	140444140 444	6866168 661	-51,1%
Radom	mazowieckie	Radom	Sadków	EPRA	RDO	Port lotniczy Warszawa-Radom im. Bohaterów Radomskiego Czerwca 1976 roku	0	0	00	104770104 770	112629112 629	7,5%
Zielona Góra	lubuskie	Babimost	Nowe Kramsko	EPZG	IEG	Port lotniczy Zielona Góra-Babimost	19 266	20 596	4154341 543	5352353 523	8246782 467	54,1%
Suma							14 548 121	19 648 197	40 989 122	52 223 805	59 190 270	13,3%

Porty lotnicze istniejące w przeszłości

Lotniska obsługujące dawniej regularne połączenia pasażerskie.

Białystok-Krywlany	Od 1945 r. przez krótki okres obsługiwało loty pasażerskie PLL LOT do Warszawy[4].
Częstochowa-Rudniki	W 1983 r. przez jeden sezon regularne połączenie obsługiwały PLL LOT[5].
Gdańsk-Wrzeszcz	Funkcjonowało jako cywilny port lotniczy do otwarcia lotniska w Rębiechowie w 1974 r.[6]
Gdynia w Rumi-Zagórzu	W latach 1935–1939 obsługiwało regularne połączenia PLL LOT (do 3000 pasażerów rocznie)[7].
Katowice-Muchowiec	W latach 1929–1958 obsługiwało rejsowy ruch lotniczy, w tym pierwsze międzynarodowe połączenia w historii PLL LOT[8].
Koszalin-Zegrze Pomorskie	W latach 1965–1991 obsługiwało regularny krajowy ruch pasażerski oraz czarterowy. W szczytowym okresie z lotniska korzystało ponad 80 tys. pasażerów rocznie[9].
Kraków-Rakowice-Czyżyny	Funkcjonowało jako cywilny port lotniczy w latach 1924–1963[10].
Olsztyn-Dajtki	Przed II wojną światową regularne połączenia obsługiwała Lufthansa (od 1926 r.), zaś po wojnie PLL LOT[11].
Słupsk-Redzikowo	Od 1920 r. do lat 30. przyjmowało loty pasażerskie niemieckich linii lotniczych. Od 1975 r. do początku lat 90. połączenia obsługiwały PLL LOT[12].
Szczecin-Dąbie	Obsługiwało loty pasażerskie w latach 1921–1939. W najlepszych latach jego prosperowania, utrzymywane były połączenia (bezpośrednie i pośrednie) z 70 miastami Europy. Po wojnie obsługiwało krajowe linie lotnicze do 1968 roku[13].
Warszawa-Mokotów	Od 1920 obsługiwało regularne loty pasażerskie. W 1930 r. lotnictwo cywilne przeniesiono na Okęcie[14].
Wrocław-Gądów Mały	Przed wojną obsługiwało loty rejsowe w latach 1921–1942. W latach 1946–1958 regularne loty cywilne obsługiwały PLL LOT[15].
Porty lotnicze na utraconych Kresach Wschodnich
Lwów-Lewandówka	Loty pasażerskie zainaugurowano w 1922 r. W okresie 1922–1928 linia lotnicza Aerolloyd/Aerolot przeprowadziła tu ponad 2000 rejsów, przewożąc ponad 5000 pasażerów. Stałe połączenie prowadziła tu także linia Aero, a od 1928 r. powstałe w wyniku połączenia obu tych firm PLL LOT. Lotnisko zostało zamknięte w 1929 r.[16]
Lwów-Skniłów	Powstało w 1922 r. Funkcjonuje nadal jako Port lotniczy Lwów.
Wilno-Porubanek	Powstało w 1932 r. Funkcjonuje nadal jako Port lotniczy Wilno.
Niemieckie porty lotnicze obecnie w granicach Polski obsługujące połączenia pasażerskie jedynie przed II wojną światową
Elbląg	Powstało w 1915 r. Obsługiwało połączenia m.in. do Gdańska, Szczecina, Królewca i Moskwy[17].
Gliwice-Trynek	Regularną komunikacje lotniczą rozpoczęto w 1925 r. Obsługiwano stąd loty do wielu miast w Niemczech oraz międzynarodowe, m.in. do Konstantynopola[18].
Gubin	Od 1929 r. obsługiwało regularne połączenia m.in. do Szczecina, Drezna, Norymbergi, Frankfurtu nad Odrą i Chociebuża[19].
Jelenia Góra	Powstało w 1927 r. Przed II wojną światową obsługiwało rejsy do większości głównych miast na terenie Niemiec[20].
Malbork	Pierwsze lotnisko w Malborku, które znajdowało się przy ulicach Zeppelin Weg i Flieger Weg – obecnie Portowej i Sportowej. W latach 1926–1934 posiadało regularne sezonowe połączenia lotnicze z Berlinem, Szczecinem, Słupskiem, Gdańskiem, Elblągiem, Olsztynem i Królewcem[21].
Nysa-Radzikowice	W latach 1927–1939 obsługiwało loty pasażerskie do Gliwic, Görlitz, Jeleniej Góry i Berlina[22].
Piła	Pierwsze lotnisko w Pile, które znajdowało się przy Selgenauer Chaussee – obecnie ul. Wojciecha Kossaka (nie należy mylić z drugim, nadal istniejącym lotniskiem). W listopadzie 1919 r. podjęto pierwszą próbę uruchomienia stąd lotniczego połączenia komunikacyjnego na trasie Berlin – Piła – Gdańsk – Królewiec, kolejną w grudniu 1920 r. i następną w 1925 r. Wszystkie te przedsięwzięcia okazały się jednak nierentowne i bardzo szybko ich zaniechano[23].
Szczecin-Krzekowo	W latach 1920–1927 obsługiwało regularne połączenia do Berlina, Gdańska, Rygi, Kłajpedy i Królewca[24].

Bydgoszcz

Gdańsk

Katowice

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn-Mazury

Poznań

Radom

Rzeszów

Szczecin

Warszawa-Okęcie

Warszawa-Modlin

Wrocław

Zielona Góra

Porty lotnicze w Polsce

Wzrost przewozów

Widoczna jest zmiana struktury przewozów lotniczych w Polsce: Warszawskie Okęcie straciło dominację w udziale w rynku na rzecz portów regionalnych. W 2008 r. porty regionalne obsłużyły 57,66% ogółu ruchu lotniczego w Polsce, natomiast Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie 42,34%. W 2015 r. te proporcje wynosiły już 63,4% do 36,6% na korzyść portów regionalnych. Zmiana ta jest widoczna od 2005 r. w którym Warszawskie Okęcie obsłużyło 61%, a w 2006 – 48% wszystkich pasażerów korzystających z polskich lotnisk.

Polski rynek lotniczy nadal rozwija się szybko, od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej i pełnego otwarcia polskiego nieba, które to decyzje spowodowały większą aktywność przewoźników już operujących w Polsce. Pojawił się także szereg nowych – głównie niskokosztowych – dzięki czemu zwiększyły się liczba oferowanych połączeń i liczba przewiezionych pasażerów.

Według prognozy Urzędu Lotnictwa Cywilnego z 2006 r., w ciągu nadchodzących lat dynamika wzrostu miała być niższa niż w 2006, jednak nadal wyższa od średniej europejskiej. Za 13 lat liczba odprawionych pasażerów w Polsce miała wynieść 41 mln^[25] (w 2015 r. wyniosła 30,6 mln).

Perspektywy nowych portów lotniczych

Od 2017 r. trwają prace nad stworzeniem nowego węzła transportowego tj. Centralny Port Komunikacyjny, położonego pomiędzy aglomeracjami: warszawską i łódzką.

Osobny artykuł: Centralny Port Komunikacyjny.

Od 2009 r. władze województwa podlaskiego planowały i podejmowały próby wybudowania nowego regionalnego portu lotniczego^[26]. Sporna była lokalizacja portu (Nowosady, Topolany, Saniki)^[27][28]. 16 stycznia 2017 r. odbyło się referendum wojewódzkie w sprawie budowy w woj. podlaskim regionalnego portu lotniczego, gdzie 117 790 osób zagłosowało za wybudowaniem, jednak referendum jest nieważne z uwagi na niską frekwencję 12,96%^[29][30]. Koszty budowy nowego portu szacowano na kwotę ok. 320 mln zł netto^[31]. Zarząd województwa zwrócił się o pomoc w finansowaniu portu z budżetu państwa, a Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa odpowiedziało, że nie dysponuje środkami budżetowymi, które mogłyby posłużyć jako wsparcie dla budowy i rozwoju nowego portu lotniczego^[31]. Lotnisko nie powstało w związku z problemami z uzyskaniem w terminie decyzji środowiskowej. Marszałek województwa Jerzy Leszczyński wskazał w 2017 r., że regionalny port lotniczy jest potrzebny, jednak woj. podlaskie nie ma dogodnej lokalizacji dla nowego portu oraz nie posiada środków na jego budowę, ani też możliwości pozyskania na ten cel środków z zewnątrz. Marszałek wskazał także, że referendum wykazało brak zainteresowania powstaniem obiektu w dużej części województwa, szczególnie w subregionach łomżyńskim oraz suwalskim, a duże zainteresowanie jedynie w aglomeracji białostockiej. Podał za możliwe rozwiązania szybką kolej do portu lotniczego w Warszawie, korzystanie z lotnisk miejskich dla małego ruchu lotniczego oraz pobliskie porty lotnicze. Wskazuje się, że zachodnia część województwa (powiat grajewski i powiat łomżyński) korzysta z portu lotniczego Olsztyn-Mazury, a Suwałki i powiat suwalski korzystają z portu lotniczego Kowno. Alternatywą dla Białegostoku byłoby otwarcie granicy z Białorusią i korzystanie z portu lotniczego Grodno^[32].

Od 2006 r. władze Gdyni oraz gminy Kosakowo, planowały utworzenie portu lotniczego Gdynia-Kosakowo, jednak w 2017 r. zrezygnowano z otwarcia portu.

Przewoźnicy

W 2018 największy udział w rynku miały: Ryanair (28,71%), Polskie Linie Lotnicze LOT (26,09%), Wizz Air (21,66%), Lufthansa (5,61%), EasyJet (2,20%) i Norwegian Air Shuttle (2,08%)^[33]. Najtańsi przewoźnicy mają ponad 50% udziału w rynku polskim^[34].