Port lotniczy Rzeszów-Jasionka

Port lotniczy Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów (ang. Rzeszów International Airport, kod IATA: RZE, kod ICAO: EPRZ) – międzynarodowy port lotniczy położony w województwie podkarpackim, 14 km od centrum Rzeszowa we wsi Jasionka. W 2017 roku z lotniska skorzystało 694 tys. pasażerów, co dało mu 7. miejsce w Polsce pod względem liczby obsłużonych pasażerów. Wśród lotnisk cywilnych w Polsce port w Jasionce posiada drugą co do długości drogę startową (ex aequo z MPL Katowice) po Lotnisku im. F.Chopina w Warszawie, o wymiarach 3200 × 65 m. Pole wzlotów oraz lotnisko w Jasionce powstały w roku 1941, tuż przed agresją Niemiec na ZSRR.

Ten artykuł dotyczy portu lotniczego Rzeszów-Jasionka EPRZ. Zobacz też: lotnisko Rzeszów-Jasionka EPRJ.

Port lotniczy Rzeszów-Jasionka
im. Rodziny Ulmów

Terminal pasażerski w Porcie Lotniczym Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów
Państwo	Polska
Miejscowość	Jasionka
Typ	cywilno-wojskowe
Właściciel	Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka” sp. z o.o.
Zarządca	Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka” sp. z o.o.
Data otwarcia	1941
Kod IATA	RZE
Kod ICAO	EPRZ
Strefa czasowa	UTC +1
Wysokość	211,3 m n.p.m.
Statystyki ruchu (2024)
Liczba pasażerów	1 070 574 [1]
Cargo	38 991,60 ton [2]
Liczba operacji	19 161
Drogi startowe
Kierunek 085°/265° Pas 09/27: asfaltobeton, beton cementowy, 3200 × 65 m[3]
Położenie na mapie gminy Trzebownisko RZE
Położenie na mapie Polski RZE
Położenie na mapie województwa podkarpackiego RZE
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego RZE
50°06′36″N 22°01′08″E
Strona internetowa

Terminal rzeszowskiego lotniska

Widok od strony parkingu

Wnętrze terminala rzeszowskiego lotniska

Lotnisko otrzymało tytuł Mały Port Lotniczy Roku 2022 przyznany przez międzynarodową organizację branżową CAPA-Centre for Aviation podczas gali w Gibraltarze za niezwykle istotną rolę w działaniach wspierających Ukrainę zaatakowaną przez Rosję, zarówno jeśli chodzi o pomoc napływającą z całego świata, jak również ewakuację uchodźców^[4].

Położenie i transport

Lotnisko leży we wsi Jasionka około 14 km od centrum Rzeszowa. W jego pobliżu przebiegają: droga krajowa nr 9, autostrada A4 oraz droga ekspresowa S19. Port lotniczy leży przy drodze wojewódzkiej nr 869 łączącej drogę krajową nr 9 (Rudna Mała) z drogą ekspresową S19 (Jasionka). Między miastem a portem lotniczym kursują autobusy MPK Rzeszów. Przystanek autobusowy znajduje się przy terminalu pasażerskim, natomiast przystanek w centrum miasta usytuowany jest w sąsiedztwie dworców PKP Rzeszów Główny i PKS Rzeszów przy ulicy Bardowskiego oraz przy placu Wolności.

Parking dla samochodów osobowych oraz autobusów, liczący 950 miejsc, jest monitorowany.

Jasionka jest korzystnie usytuowana pod względem geograficznym (największa w kraju liczba dni lotnych) i ukształtowania terenu (płaskie podejścia i brak przeszkód naturalnych).

Na terenie lotniska znajduje się jeden z ośmiu w Polsce radarów meteorologicznych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej^[5].

Dzieje najnowsze

Sekretarz Stanu USA Antony Blinken wysiadający z samolotu na lotnisku Rzeszów–Jasionka (5 marca 2022 roku)

W 1999 nastąpiło trwałe wygaśnięcie zarządu MON nad lotniskiem w Jasionce (W roku 2016 Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz podpisał ustawę dotyczącą powstania wojskowej bazy dla średnich i ciężkich samolotów i śmigłowców transportowych). Do 30 czerwca 2009 należało do Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” (PPL). Od lipca 2006 do 20 grudnia 2012 przechodziło ono reorganizację na spółkę prawa handlowego z udziałem woj. podkarpackiego. Od 1 lipca 2013 zarządzanie lotniskiem przejęła spółka Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka”, w której udziały mają województwo podkarpackie (52%) oraz PPL (48%). Kapitał zakładowy spółki 22 marca 2024 wynosił 603,3 mln zł^[6]. Jako jedno z niewielu lotnisk w Polsce posiada w całości uregulowany stan formalno-prawny. W 2004 rozpoczęto remont pasa startowego, który zakończył się w czerwcu 2008. W kwietniu i maju 2005 irlandzka linia lotnicza Ryanair poinformowała o planach otwarcia jesienią dwóch połączeń lotniczych. Od października 2005 z Jasionki latały samoloty do Londynu, a od listopada do Frankfurtu Hahn. Druga z tras została zlikwidowana w lutym 2006. Natomiast w styczniu 2007 Ryanair uruchomił trasę do Dublina. W czerwcu 2007 PLL LOT rozpoczęły sezonowy (letni) ruch na trasach do dwóch lotnisk Nowego Jorku: Portu lotniczego Nowy Jork-JFK i Portu lotniczego Newark-Liberty. Loty odbywały się w czwartki i niedziele. W 2010 PLL LOT zawiesił oba połączenia do USA. 8 listopada 2007 Ryanair rozpoczął obsługę trasy do Bristolu. W kwietniu 2012 linia lotnicza OLT Express zapowiedziała założenie bazy – na rzeszowskim lotnisku miał stacjonować jeden samolot Airbus A320, jednak linia upadła, a plan nie został zrealizowany. Jesienią 2013 Eurolot uruchomił długo oczekiwane połączenia do Paryża (Beauvais) i Rzymu (Fiumicino). Loty odbywały się we wtorki i soboty ze względu zakończenia istnienia firmy z dniem 1 kwietnia 2015 roku. 12 marca 2015 na lotnisku Rzeszów-Jasionka otwarty został punkt odpraw fitosanitarnych umożliwiający przewożenie roślin i produktów pochodzenia roślinnego. Oprócz Jasionki taki punkt w Polsce posiada jeszcze tylko lotnisko Chopina w Warszawie. W Jasionce pięciokrotnie lądował największy samolot świata An-225 Mrija^[7]. Wielokrotnie lądowały tam również takie samoloty jak An-124 Rusłan, Boeing C-17 Globemaster III^[8][9], Boeing 747-JumboJet, Lockheed C-130 Hercules czy też samolot pionowego startu i lądowania armii amerykańskiej Bell-Boeing V-22 Osprey^[10].

Nowego znaczenia port lotniczy Rzeszów-Jasionka nabrał po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022, stając się ważnym węzłem komunikacyjnym umożliwiającym dostarczanie międzynarodowej pomocy wojskowej Ukrainie, w związku z zamknięciem przestrzeni powietrznej nad Ukrainą^[11]. Od początku marca dla ochrony lotniska rozlokowano amerykańskie baterie rakiet przeciwlotniczych MIM-104 Patriot^[12]. Lotnisko zaczęło odgrywać również istotną rolę dla wizyt na wysokim szczeblu w związku z wojną. 5 marca 2022 w Rzeszowie-Jasionce lądował samolot rządu USA z Sekretarzem Stanu Antonym Blinkenem, który z Jasionki udał się na przejście graniczne w Korczowej, by wraz z szefem polskiego MSZ Zbigniewem Rauem odwiedzić uchodźców z Ukrainy zgromadzonych w polskim punkcie recepcyjnym. Po ukraińskiej stronie odbyło się wówczas komentowane na świecie spotkanie Blinkena z ukraińskim szefem MSZ Dymytrem Kułebą. Była to pierwsza oficjalna wizyta polityka USA w Ukrainie podczas rosyjskiej inwazji^[13][14]. 25 marca 2022 na lotnisku w Jasionce wylądował samolot Air Force One z prezydentem USA Joe Bidenem na pokładzie, który spotkał się w Rzeszowie z prezydentem RP Andrzejem Dudą i z amerykańskimi żołnierzami stacjonującymi na Podkarpaciu. Po spotkaniu odleciał do Warszawy^[15][16]. 19 lutego 2023 prezydent USA Joe Biden ponownie wylądował na lotnisku w Jasionce, skąd udał się do Kijowa. 20 lutego 2023 po powrocie z Kijowa odleciał z rzeszowskiego lotniska do Warszawy^[17]. 22 marca 2023 do Jasionki przyleciał brytyjski następca tronu książę William, który spotkał się z brytyjskimi i polskimi żołnierzami stacjonującymi w okolicy rzeszowskiego lotniska, a także z Ministrem Obrony Narodowej Mariuszem Błaszczakiem, wojewodą podkarpacką i prezydentem Rzeszowa^[18].

24 marca 2024 Port lotniczy Rzeszów-Jasionka otrzymał imię Rodziny Ulmów^[19][20].

Infrastruktura

Teren lotniska zajmuje ponad 650 ha. Port dysponuje drugim najdłuższym pasem startowym w Polsce. Ma on długość 3200 metrów i szerokość 65 m. Aparatura nawigacyjna i oświetleniowa (system podejścia precyzyjnego kategorii III – układ ALPA-ATA i wizualny wskaźnik ścieżki schodzenia PAPI IV; oraz system precyzyjnego podejścia ILS) pozwalają na przyjmowanie odpowiednio wyposażonych samolotów przy trudnych warunkach atmosferycznych. Droga startowa jest połączona trzema drogami kołowania z płytami postojowymi o łącznej powierzchni 21 000 m². W 2017 roku rozpocznie się budowa kolejnych dwóch dróg kołowania. Stary niewielki terminal pasażerski ograniczał możliwości rozwoju lotniska i był przepełniony, obecnie przeznaczony jest dla pasażerów samolotów i śmigłowców biznesowych. Prace inwestycyjne nad nowym terminalem rozpoczęły się we wrześniu 2006. Latem w 2007 oddano do użytku tymczasową halę przylotów.

Prace budowlane nowego terminala zostały rozpoczęte w październiku 2010, zakończyły się w grudniu 2011 roku. Nowy terminal został oficjalnie otwarty 17 kwietnia 2013. Pierwsi pasażerowie zostali odprawieni 8 maja 2013.

Na lotnisku, kosztem 24 mln zł, wybudowano Ośrodek Kontroli Ruchu Lotniczego. Inwestycję zrealizowała Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Budowa wieży kontroli ruchu lotniczego została oficjalnie ukończona 2 sierpnia 2014. Wieża została wyposażona w najnowocześniejszy sprzęt do kontroli ruchu lotniczego i rozpoczęła funkcjonowanie w dniu 20 września 2014.

We wrześniu 2023 zakończyła się budowa linii kolejowej do portu lotniczego Rzeszów-Jasionka oraz do pobliskiej strefy przemysłowej. Z dworca kolejowego Rzeszów Główny do portu lotniczego w Jasionce przejazd pociągiem trwa 14 minut^[21].

Statystyki ruchu

Ruch pasażerski

• Lata 2010–2024^[22]

Rok	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023	2024
Wartość	454 203	491 328	564 992	589 920	601 070	645 214	664 068	693 564	771 287	772 238	235 190	255 795	731 141	1 020 189	1 070 574

Operacje lotnicze

• Lata 2010–2024^[23]

Rok	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023	2024
Wartość	10919	12357	12355	13508	10656	13723	12629	14274	18164	18806	12918	13470	14876	20947	19161

Inwestycje powiązane z lotniskiem

W bezpośrednim sąsiedztwie portu lotniczego działa centrum logistyczne Rogoźnica. W tym celu w grudniu 2001 miasto zakupiło działkę o powierzchni 30 ha. Obok lotniska działa także Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis oraz Centrum Wystawienniczo-Kongresowe G2A Arena^[24]. Przy lotnisku znajduje się Podkarpackie Centrum Nauki Łukasiewicz^[25]

Zobacz też

• Lotnisko Rzeszów