Goleniów (gmina)

Goleniów – gmina miejsko-wiejska położona w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie goleniowskim. Siedzibą gminy jest miasto Goleniów.

Ten artykuł dotyczy gminy współczesnej. Zobacz też: dawna gmina w woj. wrocławskim.

Goleniów

gmina miejsko-wiejska
Budynek urzędu miasta w Goleniowie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	goleniowski
TERC	3204023
Burmistrz	Krzysztof Sypień
Powierzchnia	442,84[1] km²
Populacja (30.06.2024) • liczba ludności	37 000[2]
• gęstość	83,6 os./km²
Urbanizacja	57,8%
Nr kierunkowy	91
Tablice rejestracyjne	ZGL
Adres urzędu: pl. Lotników 1 72-100 Goleniów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 33 Liczba miejscowości 69
Położenie na mapie powiatu
53°33′55″N 14°49′50″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Krajobraz gminy

Gmina uzyskała 2. miejsce w rankingu samorządów Rzeczypospolitej za 2007 r. (w kategorii miast i gmin miejsko-wiejskich)^[3]. Rok wcześniej gmina uzyskała 16. miejsce^[4].

Położenie

Gmina znajduje się w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowo-zachodniej części powiatu goleniowskiego. Gmina stanowi 27,4% powierzchni powiatu. Jest to największa ze wszystkich gmin powiatu, zarówno pod względem liczby ludności jak i pod względem powierzchni. Gmina położona jest na terenie trzech krain geograficznych: Doliny Dolnej Odry (tereny bagniste, wzdłuż jeziora Dąbie i rzeki Odry), Równiny Goleniowskiej porośniętej Puszczą Goleniowską oraz Równiny Nowogardzkiej – pagórkowatej krainy rolniczej.

Sąsiednie gminy:

• Szczecin (miasto na prawach powiatu)
• Maszewo, Osina, Przybiernów i Stepnica (powiat goleniowski)
• Police (powiat policki)
• Kobylanka i Stargard (powiat stargardzki)

Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa szczecińskiego.

Demografia

Struktura demograficzna mieszkańców gminy Goleniów według danych z 31 grudnia 2007:^[5]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	33 577	100	17 259	51,4	16 318	48,6
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)	6939	20,67	3441	10,25	3498	10,42
Wiek produkcyjny (18–65 lat)	22 320	66,47	10 830	32,25	11 490	34,22
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)	4318	12,86	2988	8,9	1330	3,96

Gminę zamieszkuje 42,4% ludności powiatu. Na 1 km² przypada 76,2 osób - tym samym jest to gmina o największej gęstości zaludnienia w powiecie.

• Piramida wieku mieszkańców gminy Goleniów w 2014 roku^[6].

Gospodarka

Na obszarze gminy ustanowiono podstrefę Goleniów – Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, która obejmuje 10 kompleksów o łącznej powierzchni 64,78 ha, położone na południowy zachód od Goleniowa przy wsi Łozienica^[7][8]. Przedsiębiorcy podejmujący działalność gospodarczą na terenie podstrefy mogą skorzystać ze zwolnienia z części podatku dochodowego CIT lub części dwuletnich kosztów pracy^[9].

Przemysł

Największe zakłady przemysłowe w gminie:

• w Goleniowie: fabryki mebli, zakłady drzewne, chemiczne i opakowań blaszanych
• w Łozienicy: kilkanaście zakładów i fabryk przemysłowych zorganizowanych pod nazwą Goleniowski Park Przemysłowy; część Parku jest objęta podstrefą Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej; ulokowane tu są firmy, które zajmują się montażem sprzętu komputerowego, łopat dla siłowni wiatrowych, produkcją żywności, przetwórstwem rolnym, produkcją przędzy dywanowej, tapet, artykułów higienicznych oraz naczep dla ciągników siodłowych, kadłubów do jachtów, drabin i konstrukcji z aluminium
• w Danowie: zakłady drzewne
• w Kliniskach Wielkich: zakłady papiernicze i piekarskie.

Przyroda i turystyka

Na obszarze gminy znajduje się rezerwat florystyczny Uroczysko Święta. Przez gminę i miasto przepływa rzeka Ina dostępna dla kajaków, a przez południową część prowadzą szlaki turystyczne po Puszczy Goleniowskiej. Tereny leśne zajmują 48% powierzchni gminy, a użytki rolne 38%.

Komunikacja

Transport drogowy

Przez gminę prowadzi droga ekspresowa S3 łącząca Świnoujście ze Szczecinem, droga ekspresowa S6 w kierunku Koszalina i Gdańska oraz drogi wojewódzkie nr 111 od węzła Goleniów Zachód (S3) do Recławia oraz nr 113 od portu lotniczego do Maszewa.

Planowana jest budowa Zachodniego Obejścia Szczecina (S6) przez Police do Kołbaskowa.

Transport kolejowy

Goleniów uzyskał połączenie kolejowe w 1882 r. po połączeniu miasta ze Szczecinem. 10 lat później wydłużono linię do Wolina Pomorskiego, a do 1900 r. jeszcze do Świnoujścia. Odcinek Szczecin- Goleniów został zelektryfikowany w 1979 r., a pozostała część rok później. Także w 1882 r. otwarta została linia kolejowa do Kołobrzegu przez Gryfice, w 1899 r. wydłużona do Koszalina, do Kołobrzegu niezelektryfikowana. Trzecią linią z Goleniowa była otwarta w 1903 r. linia do Maszewa, w 1992 r. zamknięto na niej ruch pociągów. Obecnie w gminie czynnych jest 7 przystanków kolejowych: Kliniska, Rurka, Goleniów Park Przemysłowy, Goleniów i Białuń na trasie do Świnoujścia oraz Mosty i Port Lotniczy Szczecin Goleniów w kierunku Kołobrzegu. Wszystkie obejmuje swoim zasięgiem Szczecińska Kolej Metropolitalna.

Transport lotniczy

W okolicach wsi Glewice (ok. 5 km od Goleniowa) znajduje się port lotniczy Szczecin-Goleniów.

Łączność

W gminie czynnych jest 6 urzędów pocztowych: Goleniów 1 (nr 72-100), Goleniów 3 (nr 72-101), Goleniów 4 (nr 72-102), Lubczyna (nr 72-105), Kliniska Wielkie (nr 72-123) oraz Mosty (nr 72-132).

Zabytki

• kościół św. Katarzyny w Goleniowie, styl gotycki
• mury miejskie w Goleniowie
• Brama Wolińska w Goleniowie
• baszta mennicza w Goleniowie
• baszta prochowa w Goleniowie
• spichlerz w Goleniowie
• ruiny kaplicy św. Jerzego w Goleniowie
• kościół ryglowy w Miękowie
• kościół ryglowy w Podańsku
• kościół ryglowy w Glewicach
• pałac w Mostach
• kościół gotycki w Mostach
• ruiny kościoła gotyckiego w Tarnówku

Miejscowości[10]

Miasto

Goleniów

Części miasta

Białomącze, Budzisław, Centrum, Chochołki, Ciechno, Helenów, Jawornik, Kępki, Mikorzyn, Piskorze, Skórnica, Strzałkowo, Wyk, Wygonki, Zarosty, Zielone Wzgórze (osiedle) i Złodziejowo

Wsie

Białuń, Bolechowo, Borzysławiec, Budno, Burowo, Czarna Łąka, Danowo, Glewice, Imno, Kąty, Kliniska Wielkie, Komarowo, Krępsko, Lubczyna, Łaniewo, Łozienica, Marszewo, Miękowo, Modrzewie, Mosty, Niewiadowo, Podańsko, Pucice, Rurzyca, Stawno, Święta, Tarnowiec, Tarnówko (wieś), Wierzchosław, Załom, Żdżary i Żółwia Błoć

Osady

Bącznik, Bolesławice, Bystra, Domastryjewo, Gniazdowo, Ininka, Kamieniska, Kępy Lubczyńskie, Krzewno (osada), Łęsko, Mosty-Osiedle, Pucie, Rurka, Twarogi i Zabród

Osady leśne

Grabina, Krzewno (osada leśna), Niedamierz, Pucko, Tarnówko (osada leśna)

Przysiółki

Żółwia

Części miejscowości

Dobroszyn, Warcisławiec

Niestandaryzowane nazwy miejscowości^[11]

Budno-Kolonia, Danowo-Majorka, Dębniki, Iwno, Jasiny, Kliniska Małe, Kłosowice, Kolonia Żółwia Błoć, Marszewo-Kolonia, Marszewo-Wybudowanie, Nadrzecze, Przepiórki, Przerośliny, Smolniki, Smolno, Strumiany-Leśniczówka, Trzebuskie Łęgi, Zaborze, Zamęcie i Żdżary-Kolonia (Stare Żdżary)

Miejscowości nieistniejące^[12]

Burówko, Czołpino, Dębolesie, Inina, Inoujście, Janiszewo, Jedliny, Kalikowice, Kiełpinek, Kiełpinica, Kolonia Kamieniska, Łękinia, Marłecz, Mokrzenica, Pątlica, Raduń, Roztocze, Rybaki Lubczyńskie, Rzęśnica, Starbiszewo, Trawica, Trzebuń, Załąki Małe, Załąki Wielkie, Zdrojewo, Zgorznica.

Administracja i samorząd

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy Goleniów wynosiły 152 mln zł, a dochody budżetu 162 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 40 mln zł, co stanowiło 24,7% poziomu dochodów^[13].

Gmina Goleniów posiada 33 sołectwa.

Sołectwa

Białuń, Bolechowo, Borzysławiec, Budno, Burowo, Czarna Łąka, Danowo, Glewice, Imno, Kąty, Kliniska Wielkie, Komarowo, Krępsko, Lubczyna, Łaniewo, Łozienica, Marszewo, Miękowo, Modrzewie, Mosty, Mosty-Osiedle, Niewiadowo, Podańsko, Pucice, Rurzyca, Stawno, Święta, Tarnowiec, Tarnówko, Wierzchosław, Załom, Żdżary i Żółwia Błoć

Gminy partnerskie

• Bergen auf Rügen, Greifswald, Gurjewsk, Opmeer, gmina Pyrzyce, Svedala^{[potrzebny przypis]}

Przypisy

1. Największe gminy pod względem powierzchni - stan na 31.12.2009 r.. gus. [dostęp 2010-11-02].
2. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. (stan w dniu 30.06). Główny Urząd Statystyczny, 2024-10-15. [dostęp 2024-10-21].
3. Katarzyna Ostrowska (Rzeczpospolita): Polscy lokalni liderzy. rp.pl, 2008-07-17. [dostęp 2008-09-04]. (pol.).
4. Rzeczpospolita: Ranking samorządów - miasta i gminy miejsko-wiejskie. 2008-07-17. [dostęp 2008-09-04]. (pol.).
5. Bank Danych Lokalnych – Strona główna. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
6. Gmina Goleniów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18], liczba ludności na podstawie danych GUS.
7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. nr 232, poz. 1551, s. 13065-7)
8. Podstrefa Goleniów. Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna SA. [dostęp 2014-10-27].
9. Oferta > Zwolnienia podatkowe. Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna SA. [dostęp 2014-10-24].
10. Główny Urząd Statystyczny [online], eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2021-11-05].
11. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
12. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024
13. Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

Linki zewnętrzne

• Polska Baza Kolejowa (stacja Goleniów)